Yüksek kurla cari açık düşürme argümanı 3 ayda çöktü: 4 yılın tepesinde

Severus

Global Mod
Global Mod
Katılım
30 May 2021
Mesajlar
2,935
Cari süreçler hesabı, ocak ayında 7,11 milyar dolar açık verdi. bu biçimdece, 2017 Aralık ayından bu yana en yüksek cari açık gerçekleşmiş oldu. Tarihi rekor düzeylere ulaşan güç ithalatının ticaret açığında sert büyümeye yol açmasıyla, cari açığın 7,2 milyar dolar ile dört yılın tepesine ulaşması bekleniyordu. Cari süreçler hesabı 12 aylık devirde ise 20,22 milyar dolar açık verdi.

Merkez Bankası datalarına bakılırsa; cari süreçler açığı, bundan evvelki yılın birebir ayına nazaran 5 milyar 336 milyon dolar artarak 7 milyar 112 milyon dolara çıktı. 12 cari süreçler açığı 20 milyar 223 milyon dolar olarak kaydedildi. Bu gelişmede, ödemeler istikrarı tarifli dış ticaret açığının 6 milyar 425 milyon dolar artarak 8 milyar 333 milyon dolara yükselmesi tesirli oldu.

Altın ve güç hariç cari süreçler hesabı, bundan evvelki yılın tıpkı ayında 1 milyar 251 milyon dolar fazla vermişken, bu ay 1 milyar 487 milyon dolar fazla verdi.


Hizmetler istikrarı kaynaklı net girişler bundan evvelki yılın tıpkı ayına göre 975 milyon dolar artarak 1 milyar 631 milyon dolara çıktı. Hizmetler istikrarı altında seyahat kaleminden kaynaklanan net gelirler bundan evvelki yılın tıpkı ayına nazaran 891 milyon dolar artarak 1 milyar 494 milyon dolara yükseldi.

Birincil gelir istikrarından kaynaklanan net çıkışlar, bundan evvelki yılın birebir ayına bakılırsa 190 milyon dolar azalarak 360 milyon dolar oldu.

bundan evvelki yılın birebir ayında 26 milyon dolar net giriş kaydeden ikincil gelir istikrarı kaleminde, bu ayda 50 milyon dolar net çıkış yaşandı.

Portföy yatırımları 766 milyon dolar net çıkış

Ocak ayında direkt yatırımlardan kaynaklanan net girişler 516 milyon dolar olarak gerçekleşti. Portföy yatırımları 766 milyon dolar meblağında net çıkış kaydedildi.

Alt kalemler prestijiyle incelendiğinde, yurt dışı yerleşiklerin pay senedi piyasasında 352 milyon dolar net satış ve devlet iç borçlanma senetleri piyasasında 98 milyon dolar net satış yaptığı görüldü. Yurt haricindeki tahvil ihraçlarıyla ilgili olarak bankalar 104 milyon dolar net geri ödeme, öteki bölümler ise 500 milyon dolar net kullanım gerçekleştirdi.


Öbür yatırımlar altında, yurt içi bankaların yurt dışı muhabirlerindeki efektif ve mevduat varlıkları 1.651 milyon dolar net azalış kaydetti.

Yurt dışı bankaların yurt ortasındaki mevduatları, yabancı para cinsinden 79 milyon dolar ve Türk Lirası cinsinden 117 milyon dolar net artış olmak üzere toplam 196 milyon dolar net artış gösterdi.

Yurt haricinden sağlanan kredilerle ilgili olarak; bankalar ve Genel Hükümet sırasıyla 496 milyon dolar ve 84 milyon dolar net geri ödeme gerçekleştirmişken, başka dallar 83 milyon dolar net kullanım yaptı.

Resmi rezervlerde bu ay 942 milyon dolar net azalış kaydedildi.

Ne olmuştu?

2018’deki kur krizinin akabinde Türkiye iktisadı üç çeyrek üst üste daralmış ve ithalatın azalması kararında 2019’da Türkiye uzun vakittir birinci kere cari fazla vermişti.

Geçen yıl 14,9 milyar dolarlık cari açığı daraltmak ve fazlaya geçmek Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın ortaya attığı yeni iktisat modelinin esas maksatları içinde yer alıyor. Bu plan bununla birlikte faiz oranlarını düşük tutarak büyüme, istihdam, ihracat ve yatırımları artırmayı hedefliyor.


Fakat Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin akabinde süratle yükselen petrol, doğalgaz ve hububat fiyatlarının Türkiye’nin cari açığını daha da büyütmesi bekleniyor. Türkiye’ye gelen turistlerin en önemli kaynağı olan iki ülke içindeki savaş sebebiyle turizm gelirlerinde beklenen düşüşünse cari istikrar üzerinde ek baskı oluşturması öngörülüyor.

Ekonomistler Rusya’nın saldırısının başladığı günden yana Türkiye için 2022 cari açık kestirimlerini daha yüksek açık tarafında revize ediyor.

Ekonomistlerin cari açığı 15 milyar ila 34,4 milyar dolar iddia ediyor. Hükümetin geçen yıl yayımladığı iddiaysa 18,6 milyar dolar.

Erdoğan’ın yeni iktisat modeli çerçevesinde Merkez Bankası (MB) siyaset faizini eylülden beri 500 baz puan azaltarak yüzde 14’e çekmişti. İndirimler, kur krizine sebep olarak, TL’nin geçen yıl dolar karşısında yüzde 44 paha kaybetmesine yol açmış, bu da enflasyonu körükleyerek şubatta neredeyse yüzde 55’e yükselmesine sebep olmuştu.