Can Şişman / Milliyet.com.tr – Dünya pandemiyle bir arada dijital dönüşümden geçti. Konuttan çalışma sistemiyle birlikte giderek daha da dijitalleşmenin kıymet kazandığı bu vakitte artık dijital bağımlılık üzere yeni bir sorunumuz de oluştu. Bilhassa teknolojiyle büyüyen Z jenerasyonu için dijital bağımlılık dikkat çeken boyutlara vardı.
Dijital bağımlılığın gelecekte bir hayat stiline dönüşebileceğine dikkat çeken uzmanlardan peş peşe dikkatli olunması istikametinde ikazlar geliyor. Pekala dijital bağımlılıkla nasıl çaba edilmeli? Dijital dünyanın yarattığı yıldızlar günümüzün en büyük reklamcıları mı? Dijital platformlar ülkeler içinde bir kültür savaşına mı dönüştü? Mevzuyu Kastamonu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Tunay Kamer ve sosyal medyada ‘Dijital Baba’ hesabından yaptığı paylaşımlarla tanınan dijital danışman Orhan Toker ile konuştuk.
‘SON 12 AYDA YÜZDE 10’DAN FAZLA BÜYÜDÜ’
Doç. Dr. Tunay Kamer, pandeminin birinci günlerindeki konuta kapanmalardan ötürü dijital araçların artık hayatımızın merkezinde olmaya başladığını söylemiş oldu. “Küresel toplumsal medya kullanıcıları 2021’de 424 milyon yeni kullanıcının toplumsal medyaya adım atmasıyla son 12 ayda yüzde 10’dan fazla büyümüştür. Bu büyüme günden güne de artıyor” diyen Doç. Dr. Kamer, dijital bağımlılığın yakın gelecekte hem klinik hem sosyolojik birebir vakitte politik bir sorun olarak toplumsal alanda fazlaca şiddetli bir halde kendini göstereceğini vurguladı. Dijital bağımlılığın günden güne arttığını gözlemlediklerini kaydeden Doç. Dr. Kamer, “Özellikle ergenlerde kullanım oranında önemli manada bir artış var. Yetişkinlerde de bağımlılık önemli durumlarda. Yetişkinlerde kripto para borsasını takip etmelerinden dolayı akıllı aygıt kullanım mühletleri daha da artıyor” tabirlerini kullandı.
“Ailelerdeki ebeveyn-çocuk bağları içinde kopukluk ne kadar fazlaysa dijital bağımlılık da o kadar fazla oluyor” diyen dijital danışman Orhan Toker de pandemi vaktinde çocukları ile yeterli ilgiler geliştiren ailelerin bu tehlikeye karşı güzel korunabildiklerini lakin çocuklarını bir fazlalık goren anne ve babaların çocuklarının dijital bağımlılığın pençesine düştüklerini söylemiş oldu. Toker, çocukları bağımlılığa yöneltmeye çalışan faktörlerin sayısının her geçen gün arttığına dikkat çekti.
Dijital bağımlılıkla gayrette bireyler nelere dikkat etmeli? Dijital bağımlılık ferdi olarak başa çıkabileceğimiz bir sorun mi? Doç. Dr. Tunay Kamer, dijital platformları birer araç olmaktan çıkartıp maksat haline getirilmemesi tarafında şu ikazlarda bulundu:
“Bu hususta epeyce sıradan ama rahatlıkla uygulayabileceğiz davranışlar şunlardır: Kol yahut duvar saati kullanmak, akıllı aygıtlarımızın ve toplumsal medya mecralarının bildirim özelliklerini kapatmak, kullanmadığımız yahut az kullandığımız uygulamaların silinmesi, dijital aygıtların şarj edilirken kullanılmaması, meskenlerde oturma odası haricinde aygıtlar için şarj köşesinin oluşturulması… Meskendeki bütün bireyler ortak hareket ederek dijital aygıtların kullanması konusunda kararlar alıp bu kararları uyduklarında bağımlılığın üstesinden daha kolay gelebilirler.”
Orhan Toker de teknolojisiz saat ya da teknolojisiz yerlerle birinci adımın atılabileceğini söylemiş oldu. Toker’in önerisi ise şöyle: “Örneğin bir aile yemek öncesinde teknolojiden uzak durma sonucu alabilir. Yemekten daha sonra ailedeki her bireyin 1 saatlik bir teknoloji vakti olabilir. sonrasındasındasında ise birlikte bir sinema ya da belgesel izlenebilir. Keza meskenin ortasında de mutfağa, tuvalete ve yatak odalarına telefon ya da tabletle girmeme üzere aile içi kurallar oluşturulabilir. Telefonlarımızdaki ve tabletlerimizdeki dijital sıhhat uygulamasındaki sayacı kurarak da günlük kullanım sürelerimizi denetim altına alabilmemiz mümkün.”
YEMEK YERKEN YOUTUBE YA DA TİKTOK İZLİYORSA DİKKAT!
90’larda televizyon başında yemek yiyen çocukların yerini artık Youtube ve TikTok izleyerek yemek yiyen çocuklar aldı. Pekala Youtube ve TikTok ‘ebeveyn kontrolü’ açısından televizyona nazaran daha mı tehlikeli mi? Youtube ve TikTok erişimiyle çocuklarımızı farkında olmadan büyük bir tehlikenin içine mi atmış oluyoruz? Doç. Dr. Tunay Kamer, bu görüşe katıldığını söylemiş oldu. Youtube ve TikTok üzere yeni kuşak dijital platformların televizyona nazaran daha tehlikeli olduğunu belirten Doç. Dr. Kamer, bunun sebebini, “Çünkü televizyonlarda en azından bir içerik kontrolü yapılıyor. Fakat toplumsal medya mecralarında maalesef hiç bir içerik kontrolü bulunmuyor. Burada anahtar sözler içerik ve denetim. Ebeveynler içerik ve denetim durumunu dengeleyebildiği sürece çocuklar toplumsal medyanın olumsuzluklarından daha az etkilenecektir” diyerek deklare etti.
Orhan Toker de Youtube ve TikTok’un aslında yalnızca yemek yemek için değil çocukları susturucu bir ’emzik’ görevi gördüğüne dikkat çekti. Toker, “Bu mecralar eşliğinde çocuklara yemek yedirmek gelecekte tehlikeli durumlara yol açıyor. Örneğin Youtube ve TikTok’u bakılırsan çocuklarda otomatik olarak yemek yeme isteği doğuyor, bu durum da obezite üzere sıhhat sorunlarına davetiye çıkartıyor” ikazında bulundu.
ERGENLERİ NASIL YÖNLENDİRMEK GEREKİYOR?
Youtube ve TikTok gençler içinde trendleri belirlemede birinci sıralarda yer alıyor. Artık bir şeyin trend olması büsbütün bu platformlara bağlı üzere bir tablo var önümüzde. ‘Trend olma’ ya da ‘trendi yakalama’ üzere kavramlar bilhassa ergenler için büyük değere sahip. Doç. Dr. Tunay Kamer, gençlerin günümüzde toplumsal medya mecralarından beslendiğini ve bu durumu kederle karşıladığını söylemiş oldu. “Bu durum ergenlikle bir arada olunca arkadaşının yaptığının daha fazlasını yaparak kendini gösterme davranışını kelam konusu mecralarda yapma eğilimi epeyce fazla” diyen Doç. Dr. Kamer, bu hususta yapılması gereken en değerli davranışın ebeveyn-çocuk bağlantısını pekiştirmek olduğunu söylemiş oldu. Doç. Dr. Kamer, “Doğru irtibatla biroldukca sorunun üstesinden gelinebilir” diye konuştu.
Orhan Toker de bu noktada ebeveyn-çocuk münasebetinin kıymetine dikkat çekerek kelamlarına şu biçimde devam etti:
“Bu çağda ergenlerin bu trendlerden olumsuz etkilenmemesi için onları daha âlâ anlayabilmeye, onlarla daha fazla vakit geçirme gereksinimimiz var. Kesinlikle evvel bizimle vakit geçirmek istemeyeceklerdir. Fakat onlarla ortak zevklerimizi bulup bu türlü bir arada bir seyahate çıkılabilir. Örneğin sinema izlemeyi seviyorlarsa sinemaya, hayranı oldukları bir müzikçinin konserine hatta atari salonlarına bile birlikte gitmek ve onlara eşlik etmek fazlaca kıymetli. Bu noktada ebeveynler çocuklarıyla nasıl irtibata geçebileceklerini bilmiyorlarsa çeşitli kitaplardan da yararlanabilir.”
’10 YIL İÇİNDE BÜSBÜTÜN DEĞİŞTİREBİLİR’
Peki dijital bağımlılık gelecek jenerasyonları nasıl şekillendirebilir? Örneğin önümüzdeki 10 yıl ortasında toplumsal hayattaki hangi tip alışkanlıklarımız artık büsbütün dijitalleşebilir? Doç. Dr. Tunay Kamer, “Aslında gerçek hayatta ne var ise dijital ortamlarda da bunların hepsi gerçekleşiyor” dedi. Dijital kültürün epeyce yanlış içeriklerle oluşturulması konusunda dikkatli olunması gerektiğini söyleyen Doç. Dr. Kamer, “Dijital kültürün birer eseri olan influencer diye bir gerçeklik var. Lakin bu şahısların gerisinde önemli takımların olması ve influencer’ların içeriklerini hazırlarken profesyonel dayanak almaları gerekir” dedi. Doç. Dr. Kamer, canlı yayınlarda dilencilik yapılması ya da güzel olmayan imajların açığa çıkması üzere durumların önüne geçilmesi için profesyonel yardım konusunun büyük bir değer teşkil ettiğini vurguladı.
Orhan Toker de dijital bağımlılığın toplumsal hayatımızı derinden etkileyeceğini, bilhassa çocukların toplumsallaşmasını gelecek 10 yıl ortasında kökten değiştirebileceği noktasında uyardı. Toker, “Çocuklar toplumsallaşmayı yalnızca bilgisayar oyunlarında hatta Metaverse’ün ortasında algılayabilir, dışarıya çıkıp pak hava almak ya da gerçek ortamlarda bir ortaya gelmek yerine sanal dünyayı tercih edebilir. Keza biroldukca iş yapma biçimi de konuttan çalışma ile bir arada şimdiden değişmeye başladı ve bu değişim devam edecek. Bizi bekleyen en tehlikeli şey toplumsallaşmanın büsbütün dijitale kayması ve gerçek toplumsal bağların gittikçe azalması durumudur” diye konuştu.
‘UZAK DOĞU ÜLKELERİ ÇOK GÜZEL BAŞARIYOR’
Dünya genelinde Uzak Doğu ülkelerine bilhassa de Güney Kore ve Japonya’ya ilgi toplumsal medya mecralarının yaygınlaşmasıyla fazlaca daha fark edilir oldu. Çin merkezli TikTok’ta patlayan K-Pop yıldızları dinlenme rekorları kırıyor, Youtube’da bilhassa Güney Koreli Youtuber’lar ‘mukbang’ ismi verilen yemek yeme görüntüleriyle Uzakdoğu yemeklerinin daha trend haline gelmesini sağlıyor. Dijital dünyanın yarattığı yıldızlar günümüzün en büyük reklamcıları diyebilir miyiz? Doç. Dr. Tunay Kamer, influencer’ların günümüzde birer yıldız haline dönüşmeye başladıklarını, takipçi sayılarına göre içeriklerinde reklam kullanarak önemli manada gelir elde ettiklerini hatırlattı. “Hatta bu bireyler kendilerine ilişkin kültürün de birer elçisi olarak görülüp bu türlü çalışabiliyorlar” diyen Doç. Dr. Kamer, dijital dünya yıldızlarının yarattığı rüzgârın süreksiz bir akımdan ibaret olduğunu söyleyerek “Bu yalnızca modadan ibaret bir durum. Birkaç gün yahut hafta daha sonra hayatımızdan çıkıp gidiyor” diye konuştu. Dijital dünyanın tabiatı gereği çok esnek bir yapıya sahip olduğunu vurgulayan Doç. Dr. Kamer, “Polonyalı sosyolog ve filozof Zygmunt Bauman’ın tabiriyle ‘akışkanlıkların hakim olduğu’ bir dünyada yaşıyoruz. Her şey akıyor. Bu o denli bir akış ki rastgele bir sabitliğe muhtaçlık duyulmuyor. Dijital dünya üzerinden oluşturulan bu yapılar bu akışkanlığı o kadar önemli bir halde içselleştiriyor ki her yeni gelişmeye adapte olabiliyorlar” dedi.
Orhan Toker de Çin, Güney Kore ve Japonya üzere Uzak Doğu ülkelerinin dijital mecraları çok tesirli bir biçimde kullandıklarına dikkat çekti. “Çin, Güney Kore ve Japonya üzere ülkeler kendi kültürlerini öteki dünya kültürlerine karşı baskın getirmek, bir kültür istilası oluşturabilmek için ağır efor sarf ediyor. Hedef, kültürel istilayı tamamladıktan daha sonra kültürün gereği olan şeyleri bilhassa çocuklara ve gençlere pazarlamak. Bunu epeyce yeterli başarıyorlar. Kültür istilasına uğramak istemeyen ülkeler de kendi kültürlerini korumak için onlarla birebir halleri kullanmalılar” dedi.
‘BU DURUM TÜRKİYE LEHİNE DEĞİŞEBİLİR’
Şu anda nasıl bir dijital dünyanın ortasındayız? ‘Dijital platformlar ülkeler içinde bir kültür savaşına dönüştü’ diyebilmek için çabucak hemen erken mi yoksa kültür savaşı oldukcatan başladı mı? Türkiye bu kültür savaşının neresinde kalıyor şu anda? Orhan Toker, dijital platformların günümüzde ülkeler içinde bir kültür savaşına dönüştüğü yorumuna katıldığını söylemiş oldu. Çin, Güney Kore ve Japonya üzere Uzakdoğu ülkelerinin kültür savaşında önde gözüktüklerini belirten Toker, bilhassa İskandinav ülkelerinin de bağımlılık yaratıcı bilgisayar oyunlarında başarılı olduklarını söylemiş oldu. Toker, “Aynı silahla kendi kültürümüzü korumak için benzeri taktikler kullanmamız lazım” diye konuştu.
Doç. Dr. Tunay Kamer de bu kültür savaşının tam olarak bir galibi olmadığı görüşünde. Bunun sebebini, “Çünkü trend olma denilen durum dijital platformlarda ziyadesiyle gerçekleşiyor” diye açıklayan Doç. Dr. Kamer, “Ülkemizde dijital teknoloji üretme konusunda biraz geriden gelindiği için maalesef yalnızca dizilerle bu kültür transferini yapabiliyor. Ancak ülkemizde son vakit içinderda dikkat çeken yapay zeka çalışmaları, dijital oyun üretimi, teknoloji atılımları üzere faaliyetlerden dolayı ilerleyen devirlerde bu durumun Türkiye lehine değişeceğini düşünüyorum” diye konuştu.
Dijital bağımlılığın gelecekte bir hayat stiline dönüşebileceğine dikkat çeken uzmanlardan peş peşe dikkatli olunması istikametinde ikazlar geliyor. Pekala dijital bağımlılıkla nasıl çaba edilmeli? Dijital dünyanın yarattığı yıldızlar günümüzün en büyük reklamcıları mı? Dijital platformlar ülkeler içinde bir kültür savaşına mı dönüştü? Mevzuyu Kastamonu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Tunay Kamer ve sosyal medyada ‘Dijital Baba’ hesabından yaptığı paylaşımlarla tanınan dijital danışman Orhan Toker ile konuştuk.
‘SON 12 AYDA YÜZDE 10’DAN FAZLA BÜYÜDÜ’
Doç. Dr. Tunay Kamer, pandeminin birinci günlerindeki konuta kapanmalardan ötürü dijital araçların artık hayatımızın merkezinde olmaya başladığını söylemiş oldu. “Küresel toplumsal medya kullanıcıları 2021’de 424 milyon yeni kullanıcının toplumsal medyaya adım atmasıyla son 12 ayda yüzde 10’dan fazla büyümüştür. Bu büyüme günden güne de artıyor” diyen Doç. Dr. Kamer, dijital bağımlılığın yakın gelecekte hem klinik hem sosyolojik birebir vakitte politik bir sorun olarak toplumsal alanda fazlaca şiddetli bir halde kendini göstereceğini vurguladı. Dijital bağımlılığın günden güne arttığını gözlemlediklerini kaydeden Doç. Dr. Kamer, “Özellikle ergenlerde kullanım oranında önemli manada bir artış var. Yetişkinlerde de bağımlılık önemli durumlarda. Yetişkinlerde kripto para borsasını takip etmelerinden dolayı akıllı aygıt kullanım mühletleri daha da artıyor” tabirlerini kullandı.
“Ailelerdeki ebeveyn-çocuk bağları içinde kopukluk ne kadar fazlaysa dijital bağımlılık da o kadar fazla oluyor” diyen dijital danışman Orhan Toker de pandemi vaktinde çocukları ile yeterli ilgiler geliştiren ailelerin bu tehlikeye karşı güzel korunabildiklerini lakin çocuklarını bir fazlalık goren anne ve babaların çocuklarının dijital bağımlılığın pençesine düştüklerini söylemiş oldu. Toker, çocukları bağımlılığa yöneltmeye çalışan faktörlerin sayısının her geçen gün arttığına dikkat çekti.
Dijital bağımlılıkla gayrette bireyler nelere dikkat etmeli? Dijital bağımlılık ferdi olarak başa çıkabileceğimiz bir sorun mi? Doç. Dr. Tunay Kamer, dijital platformları birer araç olmaktan çıkartıp maksat haline getirilmemesi tarafında şu ikazlarda bulundu:
“Bu hususta epeyce sıradan ama rahatlıkla uygulayabileceğiz davranışlar şunlardır: Kol yahut duvar saati kullanmak, akıllı aygıtlarımızın ve toplumsal medya mecralarının bildirim özelliklerini kapatmak, kullanmadığımız yahut az kullandığımız uygulamaların silinmesi, dijital aygıtların şarj edilirken kullanılmaması, meskenlerde oturma odası haricinde aygıtlar için şarj köşesinin oluşturulması… Meskendeki bütün bireyler ortak hareket ederek dijital aygıtların kullanması konusunda kararlar alıp bu kararları uyduklarında bağımlılığın üstesinden daha kolay gelebilirler.”
Orhan Toker de teknolojisiz saat ya da teknolojisiz yerlerle birinci adımın atılabileceğini söylemiş oldu. Toker’in önerisi ise şöyle: “Örneğin bir aile yemek öncesinde teknolojiden uzak durma sonucu alabilir. Yemekten daha sonra ailedeki her bireyin 1 saatlik bir teknoloji vakti olabilir. sonrasındasındasında ise birlikte bir sinema ya da belgesel izlenebilir. Keza meskenin ortasında de mutfağa, tuvalete ve yatak odalarına telefon ya da tabletle girmeme üzere aile içi kurallar oluşturulabilir. Telefonlarımızdaki ve tabletlerimizdeki dijital sıhhat uygulamasındaki sayacı kurarak da günlük kullanım sürelerimizi denetim altına alabilmemiz mümkün.”
YEMEK YERKEN YOUTUBE YA DA TİKTOK İZLİYORSA DİKKAT!
90’larda televizyon başında yemek yiyen çocukların yerini artık Youtube ve TikTok izleyerek yemek yiyen çocuklar aldı. Pekala Youtube ve TikTok ‘ebeveyn kontrolü’ açısından televizyona nazaran daha mı tehlikeli mi? Youtube ve TikTok erişimiyle çocuklarımızı farkında olmadan büyük bir tehlikenin içine mi atmış oluyoruz? Doç. Dr. Tunay Kamer, bu görüşe katıldığını söylemiş oldu. Youtube ve TikTok üzere yeni kuşak dijital platformların televizyona nazaran daha tehlikeli olduğunu belirten Doç. Dr. Kamer, bunun sebebini, “Çünkü televizyonlarda en azından bir içerik kontrolü yapılıyor. Fakat toplumsal medya mecralarında maalesef hiç bir içerik kontrolü bulunmuyor. Burada anahtar sözler içerik ve denetim. Ebeveynler içerik ve denetim durumunu dengeleyebildiği sürece çocuklar toplumsal medyanın olumsuzluklarından daha az etkilenecektir” diyerek deklare etti.
Orhan Toker de Youtube ve TikTok’un aslında yalnızca yemek yemek için değil çocukları susturucu bir ’emzik’ görevi gördüğüne dikkat çekti. Toker, “Bu mecralar eşliğinde çocuklara yemek yedirmek gelecekte tehlikeli durumlara yol açıyor. Örneğin Youtube ve TikTok’u bakılırsan çocuklarda otomatik olarak yemek yeme isteği doğuyor, bu durum da obezite üzere sıhhat sorunlarına davetiye çıkartıyor” ikazında bulundu.
ERGENLERİ NASIL YÖNLENDİRMEK GEREKİYOR?
Youtube ve TikTok gençler içinde trendleri belirlemede birinci sıralarda yer alıyor. Artık bir şeyin trend olması büsbütün bu platformlara bağlı üzere bir tablo var önümüzde. ‘Trend olma’ ya da ‘trendi yakalama’ üzere kavramlar bilhassa ergenler için büyük değere sahip. Doç. Dr. Tunay Kamer, gençlerin günümüzde toplumsal medya mecralarından beslendiğini ve bu durumu kederle karşıladığını söylemiş oldu. “Bu durum ergenlikle bir arada olunca arkadaşının yaptığının daha fazlasını yaparak kendini gösterme davranışını kelam konusu mecralarda yapma eğilimi epeyce fazla” diyen Doç. Dr. Kamer, bu hususta yapılması gereken en değerli davranışın ebeveyn-çocuk bağlantısını pekiştirmek olduğunu söylemiş oldu. Doç. Dr. Kamer, “Doğru irtibatla biroldukca sorunun üstesinden gelinebilir” diye konuştu.
Orhan Toker de bu noktada ebeveyn-çocuk münasebetinin kıymetine dikkat çekerek kelamlarına şu biçimde devam etti:
“Bu çağda ergenlerin bu trendlerden olumsuz etkilenmemesi için onları daha âlâ anlayabilmeye, onlarla daha fazla vakit geçirme gereksinimimiz var. Kesinlikle evvel bizimle vakit geçirmek istemeyeceklerdir. Fakat onlarla ortak zevklerimizi bulup bu türlü bir arada bir seyahate çıkılabilir. Örneğin sinema izlemeyi seviyorlarsa sinemaya, hayranı oldukları bir müzikçinin konserine hatta atari salonlarına bile birlikte gitmek ve onlara eşlik etmek fazlaca kıymetli. Bu noktada ebeveynler çocuklarıyla nasıl irtibata geçebileceklerini bilmiyorlarsa çeşitli kitaplardan da yararlanabilir.”
’10 YIL İÇİNDE BÜSBÜTÜN DEĞİŞTİREBİLİR’
Peki dijital bağımlılık gelecek jenerasyonları nasıl şekillendirebilir? Örneğin önümüzdeki 10 yıl ortasında toplumsal hayattaki hangi tip alışkanlıklarımız artık büsbütün dijitalleşebilir? Doç. Dr. Tunay Kamer, “Aslında gerçek hayatta ne var ise dijital ortamlarda da bunların hepsi gerçekleşiyor” dedi. Dijital kültürün epeyce yanlış içeriklerle oluşturulması konusunda dikkatli olunması gerektiğini söyleyen Doç. Dr. Kamer, “Dijital kültürün birer eseri olan influencer diye bir gerçeklik var. Lakin bu şahısların gerisinde önemli takımların olması ve influencer’ların içeriklerini hazırlarken profesyonel dayanak almaları gerekir” dedi. Doç. Dr. Kamer, canlı yayınlarda dilencilik yapılması ya da güzel olmayan imajların açığa çıkması üzere durumların önüne geçilmesi için profesyonel yardım konusunun büyük bir değer teşkil ettiğini vurguladı.
Orhan Toker de dijital bağımlılığın toplumsal hayatımızı derinden etkileyeceğini, bilhassa çocukların toplumsallaşmasını gelecek 10 yıl ortasında kökten değiştirebileceği noktasında uyardı. Toker, “Çocuklar toplumsallaşmayı yalnızca bilgisayar oyunlarında hatta Metaverse’ün ortasında algılayabilir, dışarıya çıkıp pak hava almak ya da gerçek ortamlarda bir ortaya gelmek yerine sanal dünyayı tercih edebilir. Keza biroldukca iş yapma biçimi de konuttan çalışma ile bir arada şimdiden değişmeye başladı ve bu değişim devam edecek. Bizi bekleyen en tehlikeli şey toplumsallaşmanın büsbütün dijitale kayması ve gerçek toplumsal bağların gittikçe azalması durumudur” diye konuştu.
‘UZAK DOĞU ÜLKELERİ ÇOK GÜZEL BAŞARIYOR’
Dünya genelinde Uzak Doğu ülkelerine bilhassa de Güney Kore ve Japonya’ya ilgi toplumsal medya mecralarının yaygınlaşmasıyla fazlaca daha fark edilir oldu. Çin merkezli TikTok’ta patlayan K-Pop yıldızları dinlenme rekorları kırıyor, Youtube’da bilhassa Güney Koreli Youtuber’lar ‘mukbang’ ismi verilen yemek yeme görüntüleriyle Uzakdoğu yemeklerinin daha trend haline gelmesini sağlıyor. Dijital dünyanın yarattığı yıldızlar günümüzün en büyük reklamcıları diyebilir miyiz? Doç. Dr. Tunay Kamer, influencer’ların günümüzde birer yıldız haline dönüşmeye başladıklarını, takipçi sayılarına göre içeriklerinde reklam kullanarak önemli manada gelir elde ettiklerini hatırlattı. “Hatta bu bireyler kendilerine ilişkin kültürün de birer elçisi olarak görülüp bu türlü çalışabiliyorlar” diyen Doç. Dr. Kamer, dijital dünya yıldızlarının yarattığı rüzgârın süreksiz bir akımdan ibaret olduğunu söyleyerek “Bu yalnızca modadan ibaret bir durum. Birkaç gün yahut hafta daha sonra hayatımızdan çıkıp gidiyor” diye konuştu. Dijital dünyanın tabiatı gereği çok esnek bir yapıya sahip olduğunu vurgulayan Doç. Dr. Kamer, “Polonyalı sosyolog ve filozof Zygmunt Bauman’ın tabiriyle ‘akışkanlıkların hakim olduğu’ bir dünyada yaşıyoruz. Her şey akıyor. Bu o denli bir akış ki rastgele bir sabitliğe muhtaçlık duyulmuyor. Dijital dünya üzerinden oluşturulan bu yapılar bu akışkanlığı o kadar önemli bir halde içselleştiriyor ki her yeni gelişmeye adapte olabiliyorlar” dedi.
Orhan Toker de Çin, Güney Kore ve Japonya üzere Uzak Doğu ülkelerinin dijital mecraları çok tesirli bir biçimde kullandıklarına dikkat çekti. “Çin, Güney Kore ve Japonya üzere ülkeler kendi kültürlerini öteki dünya kültürlerine karşı baskın getirmek, bir kültür istilası oluşturabilmek için ağır efor sarf ediyor. Hedef, kültürel istilayı tamamladıktan daha sonra kültürün gereği olan şeyleri bilhassa çocuklara ve gençlere pazarlamak. Bunu epeyce yeterli başarıyorlar. Kültür istilasına uğramak istemeyen ülkeler de kendi kültürlerini korumak için onlarla birebir halleri kullanmalılar” dedi.
‘BU DURUM TÜRKİYE LEHİNE DEĞİŞEBİLİR’
Şu anda nasıl bir dijital dünyanın ortasındayız? ‘Dijital platformlar ülkeler içinde bir kültür savaşına dönüştü’ diyebilmek için çabucak hemen erken mi yoksa kültür savaşı oldukcatan başladı mı? Türkiye bu kültür savaşının neresinde kalıyor şu anda? Orhan Toker, dijital platformların günümüzde ülkeler içinde bir kültür savaşına dönüştüğü yorumuna katıldığını söylemiş oldu. Çin, Güney Kore ve Japonya üzere Uzakdoğu ülkelerinin kültür savaşında önde gözüktüklerini belirten Toker, bilhassa İskandinav ülkelerinin de bağımlılık yaratıcı bilgisayar oyunlarında başarılı olduklarını söylemiş oldu. Toker, “Aynı silahla kendi kültürümüzü korumak için benzeri taktikler kullanmamız lazım” diye konuştu.
Doç. Dr. Tunay Kamer de bu kültür savaşının tam olarak bir galibi olmadığı görüşünde. Bunun sebebini, “Çünkü trend olma denilen durum dijital platformlarda ziyadesiyle gerçekleşiyor” diye açıklayan Doç. Dr. Kamer, “Ülkemizde dijital teknoloji üretme konusunda biraz geriden gelindiği için maalesef yalnızca dizilerle bu kültür transferini yapabiliyor. Ancak ülkemizde son vakit içinderda dikkat çeken yapay zeka çalışmaları, dijital oyun üretimi, teknoloji atılımları üzere faaliyetlerden dolayı ilerleyen devirlerde bu durumun Türkiye lehine değişeceğini düşünüyorum” diye konuştu.