Seray Şahinler – “Benim de esas derdim tabiattır. Kendimi bileli benim dostum tabiattır. Dünyamız tükeniyor. Biroldukca hayvanın, biroldukca ağacın, biroldukça böceğin, biroldukca kuşun soyu tükendi… İnsanoğlu bu makûs durumu sürdüremeyecek, tabiatla barışacaktır”
Türk edebiyatının çınarı Yaşar Kemal’e ilişkin bu sözler… Toprağın sesine ses veren, ‘Anadolu toprağının’ gücüne inanan, romanlarının art planına her vakit doğayı alan bir müellif Yaşar Kemal… Dünyanın uzun müddettir çıkmaza girdiği iklim krizinin sinyallerini fazlaca erken sezmiş, 60’lı senelerdan itibaren doğayı korumak ismine toplumsal davetlere imza atmış. Yanan ormanlar, kuruyan göller, seyri değişen mevsimlerin gölgesindeki bir dünyada Yaşar Kemal’in tabiata ve etrafa bakışını hatırlamak artık daha manalı.
Yaşar Kemal Vakfı ve İzmir Büyükşehir Belediyesi bu anlayışla muharririn anlatı dünyasındaki “doğa” ve “insan” öğelerine odaklanan “Yaşar Kemal ile Binbir Çiçekli Bahçede” sempozyumuna imza attı. Feridun Andaç’ın öncülüğünde Ahmed Adnan Saygun Kültür Merkezi’nde iki gün boyunca “Yaşar Kemal: Tabiatın Yazısı, Yazının Doğası”, “Tarih ve Tabiat: “’Bir Ada Hikâyesi’ Dörtlüsünün Savaş Aykırısı Telaffuzunda İnsan ve Toprak İlişkisi”, “Yaşar Kemal Yazınında Tabiatın Değişimi ve İnsan”, “Yaşar Kemal Romanlarında Bitkiler Bize Ne Anlatır?”, “Yaşar Kemal’de Su Etiği” hususları gazeteci, akademisyen ve sanatkarların iştirakiyle ele alındı.
‘Tasvirleri nefes kesti’
Yaşar Kemal’in “Deniz Küstü” romanını müzikli tiyatro oyununa uyarlayan Amerikalı bestekar Michael Ellison Yaşar Kemal’in tabiat tasvirlerinin gücü ve saf şiirselliği karşısında nefessiz kaldığını söylemiş oldu. Muharririn İsviçre’de kitaplarını basan Union Yayınevi’nin yöneticisi Lucien Leitess ise Yaşar Kemal’i “Çağımızın son yıllarının büyük muharrirlerinden birisi” kelamlarıyla anlattı.
Yaşar Kemal Vakfı Lideri, muharririn eşi Ayşe Semiha Baban Gökçeli ise “Bu bir anma değil, çağrıdır” diyerek krizden çıkış yolu için Yaşar Kemal kozmosuna işaret etti. Yaşar Kemal’in etraf şuurunu, insan ve tabiatla kurduğu alakanın gücünü, insanın lakin tabiatla barışık olursa dünyayla barışabileceğini hatırlattı Gökçeli. “İyi ki dünyaya geldik, yaşadık, ışığı gördük. Ya gelmeseydik, ya bu hoşlukları görmeseydik” diyor Yaşar Kemal… Artık, bir sefer daha gördüğümüz bütün hoşlukları korumak için kucaklıyor bizi.
Türkan Şoray ‘Yılanı Öldürseler’i anlattı: Bana en gurur veren filmim
İki gün boyunca İzmirlilerin ağır iştirakiyle gerçekleşen aktifliğin sürpriz konukları da vardı. Türk sinemasının ‘sultanı’ Türkan Şoray programın birinci oturumunda Yaşar Kemal ile anılarını paylaştı. Müellifin romanından birebir isimle sinemaya uyarlanan 1981 imali “Yılanı Öldürseler” sinemasının direktörlüğünü ve başrolünü üstüne alan Şoray, şunları söylemiş oldu:
“Bana en gurur veren sinemamdır. Yaşar Kemal’in bütün kitaplarını okumuştum. ‘Yılanı Öldürseler’ teklif edildiğinde Esme rolünü fazlaca sevmiştim. O orta direktör bulunamadı. Ben de amatör dört-beş tane sinema çekmiştim. Bana ‘Sen çeker misin’ dediler. ’Ne yaptın, nasıl bir yükün altındasın, dünya çapında bir muharririn kitabının sinemasını çekeceksin’ dedim kendime lakin yapacak bir şey yoktu. Esme rolünü oynayacağım hırsıyla çalışmalara başladım. Yaşar Kemal ‘Sen yaparsın’ diyerek bana güç verdi. Temmuz ayında Adana’nın sıcağında çektik. Bir yandan oyuncu olarak kamera önünde, bir saniye daha sonra direktör olarak kamera gerisindeydim.
Film bittikten daha sonra İstanbul’a döndüğümde, ‘Acaba becerebildim mi?’ diye bir ay boyunca konuttan dışarı çıkmadım. Yaşar Kemal ile bir arada izledik, ‘Yahu ben beğendim’ dedi. Yaşar Kemal doğayı o kadar hoş anlatıyor ki… Yaprağın sarısını, çiçeği, çimeni, Çukurova’nın sarı sıcağını, Toroslardaki bulutları… Kitaplarında fevkalade bir tabiat görselliği var. O her vakit ortamızda.”
Türk edebiyatının çınarı Yaşar Kemal’e ilişkin bu sözler… Toprağın sesine ses veren, ‘Anadolu toprağının’ gücüne inanan, romanlarının art planına her vakit doğayı alan bir müellif Yaşar Kemal… Dünyanın uzun müddettir çıkmaza girdiği iklim krizinin sinyallerini fazlaca erken sezmiş, 60’lı senelerdan itibaren doğayı korumak ismine toplumsal davetlere imza atmış. Yanan ormanlar, kuruyan göller, seyri değişen mevsimlerin gölgesindeki bir dünyada Yaşar Kemal’in tabiata ve etrafa bakışını hatırlamak artık daha manalı.
Yaşar Kemal Vakfı ve İzmir Büyükşehir Belediyesi bu anlayışla muharririn anlatı dünyasındaki “doğa” ve “insan” öğelerine odaklanan “Yaşar Kemal ile Binbir Çiçekli Bahçede” sempozyumuna imza attı. Feridun Andaç’ın öncülüğünde Ahmed Adnan Saygun Kültür Merkezi’nde iki gün boyunca “Yaşar Kemal: Tabiatın Yazısı, Yazının Doğası”, “Tarih ve Tabiat: “’Bir Ada Hikâyesi’ Dörtlüsünün Savaş Aykırısı Telaffuzunda İnsan ve Toprak İlişkisi”, “Yaşar Kemal Yazınında Tabiatın Değişimi ve İnsan”, “Yaşar Kemal Romanlarında Bitkiler Bize Ne Anlatır?”, “Yaşar Kemal’de Su Etiği” hususları gazeteci, akademisyen ve sanatkarların iştirakiyle ele alındı.
‘Tasvirleri nefes kesti’
Yaşar Kemal’in “Deniz Küstü” romanını müzikli tiyatro oyununa uyarlayan Amerikalı bestekar Michael Ellison Yaşar Kemal’in tabiat tasvirlerinin gücü ve saf şiirselliği karşısında nefessiz kaldığını söylemiş oldu. Muharririn İsviçre’de kitaplarını basan Union Yayınevi’nin yöneticisi Lucien Leitess ise Yaşar Kemal’i “Çağımızın son yıllarının büyük muharrirlerinden birisi” kelamlarıyla anlattı.
Yaşar Kemal Vakfı Lideri, muharririn eşi Ayşe Semiha Baban Gökçeli ise “Bu bir anma değil, çağrıdır” diyerek krizden çıkış yolu için Yaşar Kemal kozmosuna işaret etti. Yaşar Kemal’in etraf şuurunu, insan ve tabiatla kurduğu alakanın gücünü, insanın lakin tabiatla barışık olursa dünyayla barışabileceğini hatırlattı Gökçeli. “İyi ki dünyaya geldik, yaşadık, ışığı gördük. Ya gelmeseydik, ya bu hoşlukları görmeseydik” diyor Yaşar Kemal… Artık, bir sefer daha gördüğümüz bütün hoşlukları korumak için kucaklıyor bizi.
Türkan Şoray ‘Yılanı Öldürseler’i anlattı: Bana en gurur veren filmim
İki gün boyunca İzmirlilerin ağır iştirakiyle gerçekleşen aktifliğin sürpriz konukları da vardı. Türk sinemasının ‘sultanı’ Türkan Şoray programın birinci oturumunda Yaşar Kemal ile anılarını paylaştı. Müellifin romanından birebir isimle sinemaya uyarlanan 1981 imali “Yılanı Öldürseler” sinemasının direktörlüğünü ve başrolünü üstüne alan Şoray, şunları söylemiş oldu:
“Bana en gurur veren sinemamdır. Yaşar Kemal’in bütün kitaplarını okumuştum. ‘Yılanı Öldürseler’ teklif edildiğinde Esme rolünü fazlaca sevmiştim. O orta direktör bulunamadı. Ben de amatör dört-beş tane sinema çekmiştim. Bana ‘Sen çeker misin’ dediler. ’Ne yaptın, nasıl bir yükün altındasın, dünya çapında bir muharririn kitabının sinemasını çekeceksin’ dedim kendime lakin yapacak bir şey yoktu. Esme rolünü oynayacağım hırsıyla çalışmalara başladım. Yaşar Kemal ‘Sen yaparsın’ diyerek bana güç verdi. Temmuz ayında Adana’nın sıcağında çektik. Bir yandan oyuncu olarak kamera önünde, bir saniye daha sonra direktör olarak kamera gerisindeydim.
Film bittikten daha sonra İstanbul’a döndüğümde, ‘Acaba becerebildim mi?’ diye bir ay boyunca konuttan dışarı çıkmadım. Yaşar Kemal ile bir arada izledik, ‘Yahu ben beğendim’ dedi. Yaşar Kemal doğayı o kadar hoş anlatıyor ki… Yaprağın sarısını, çiçeği, çimeni, Çukurova’nın sarı sıcağını, Toroslardaki bulutları… Kitaplarında fevkalade bir tabiat görselliği var. O her vakit ortamızda.”