Yeşil orman örtüsüyle bezeli Muğla’nın turizm merkezleri Bodrum ve Milas, Marmaris yangınlarıyla birebir gün alevlerin tesiri altına girerek büyük bir yıkım hayatıştı. Bölgede 15 Ağustos’ta sönen alevler ardında 13 bin 197 hektar yani 7 bin futbol alanı büyüklüğünde küle dönmüş arazi bıraktı. Yangının enkazı hâlâ silinebilmiş değil. Mavi bir halı üzere önümüzde uzanan Çökertme koyunu izlerken kızılçam ve servi ağaçlarından geriye kalan kahverengilikte renkli giysileriyle dolaşan bir bayan dikkat çekiyor.
‘Tilkişen’leri topluyor
Anadolu’nun kadim topluluğu Akdeniz yörüklerinden Yaşariye Akdemir, eşiyle yaban otları toplamaya çıkmış. Kendisindilk evvel doğan 3 kardeşi yaşamadığı için babası Yaşariye ismini koymuş ona. Yangından canlarını sıkıntı kurtardıklarını anlatıyor: “Tek hayvanımız ineğimiz ile canımızı kurtardık lakin hayat kaynağımız ağaçları kaybettik. Ağaçların her biriyle çocuğum üzere konuşurdum. Kırılan kısımlarla konutumuzu ısıtırdık. Ağaçların tabanından topladığımız otlara yumurta kırar yeriz. Artık ağaç olmadığı için tilkişen (kuşkonmaz) bile azaldı. Toprağın bereketli günlerine dönmesi için ağaçların büyümesini bekleyeceğiz.”
Bodrum Yarımadası’nın yüksek dağ köylerinden Gökbel’de yaşayan 66 yaşındaki Mehmet Karaaslan ise, “Bizler tabiatla iç içe yaşayan insanlarız. Tabiatın canı yanarsa bizim de yanar. Yaşları benimle olan kızılçamların yanarken ağladığını duydum. Zeytin bahçelerimiz de kül oldu. Yaban ömrümüz ziyan gördü umarım eski günlerimize dönebiliriz” dedi.
Mazı köyünün mahallesi Çocuk Mezarlığı’nda yaşayanlar güçlü Ege bitkilerinden beslenen arılar yardımıyla bal üretiyordu. Kızılçam ormanlarının gölgesinde çiçeklerden topladıkları polenlerle bal yapan arıların besleneceği orman ve bitki örtüsü kalmadığı için köylüler huzursuz. Yangından evvel 100 teneke bal yapmasına karşın 2022 yılında yalnızca 7 teneke elde edebildiğini belirten İsmail Demir, “20 yıl sürecek bal kıtlığı devrine girdik. Bölgede 7 bin arıcı var ve hepimiz kara kara düşünüyoruz. İç Anadolu’ya giderek arıcılık yapabiliriz lakin kızılçam kalitesini tutmayacak. Otsu bitkilerin varlığı bile ağaçlara bağlıydı. Bu yangın bizim için yıkım oldu” diye konuştu.
Yangın gruplarının yanısıra vatandaşların da büyük özverisi ve takviyesiyle söndürülen orman yangınları bir fazlaca konutun de harap bulunmasına niye olmuştu. Mazı-Ilgın koyunda kendi toprağına yaptığı konutu, kesmeye kıyamadığı zeytin ağacının taşıdığı alevlerle kül olan Erdoğan Bölüm, şimdilerde yenilenen konutunda oturmanın memnunluğunu yaşıyor. Meskenini 35 yıllık iş hayatında elde ettikleriyle yaptığını belirten Zaman, “Evimiz kül oldu fakat hayırsever vatandaşlar yardımıyla bir daha yapıldı. Başımızı sokacak tek yerimiz bu mesken. Bunu yaptıran vatandaşlara minnet borçluyum. Onlara teşekkür için yanan zeytin ve çam ağaçlarından küçük anılar yaparak göndereceğim” dedi.
Anayasa yeterince yanan alanlara yapılaşmanın yasaklandığının altını çizen Milas Orman İşletme Müdürü Orhan Çetinkaya, “Yanan alanların yüzde 68’ini doğal yolla ve tohum takviyesiyle ormanlaştırmayı amaçlıyoruz. Yüzde 14 makineli toprak işlemesi, yüzde 18’inde ise tohum atarak tabiata terk ediyoruz” dedi.
Orman Genel Müdürlüğü orman mühendisi Niyazi Gökmen de, kızılçam ve servi yüklü dikim çalışmalarının büyük oranda tamamlandığını belirterek, “2021 yılında yanan toplam alanın yüzde 91’i 28 Temmuz – 12 Ağustos içindeki 15 günde yandı. Yanan alanların eski haline nasıl döneceğini herkes merak ediyor. Evvel yanan alanlar temizlendi, yanan bitkiler alandan uzaklaştırıldıktan daha sonra bir daha ağaçlandırma başladı. Muğla ilinin yanan alanların yüzde 70’inde çalışmalarımızı bitirdik. 5-8 yıl ortasında yeşili nazaranceğiz lakin orman örtüsü için daha fazla vakit gerekli” tabirlerini kullandı.
‘Yangınzedelerin tüm muhtaçlıkları karşılandı’
Bodrum’da yangının 9 gün sürdüğünü belirten Bodrum Belediye Lideri Ahmet Aras şunları anlattı: “Akdeniz havzasındaki ülkemiz iklim krizinden en çok etkilenecek ülkelerden. Çok yağış, sel ve su baskınları, sıcaklıkların ani değişimiyle ortaya çıkan büyük orman yangınları iklim krizinin bizlere yaşattığı acı tabiat olayları. Bodrum Belediyesi olarak iklim değişikliği konusunu bütün olarak ele alıyoruz. 24 belediyeyle birlikte ‘İklim İçin Kentler’ deklarasyonunu imzaladık. Yangınlar en epeyce Güvercinlik Pina Yarımadası, Umurca Mahallesi, Mazı Mahallesi, Pınarlıbelen ve Dereköy bölgelerinde tesirli oldu. Yangın daha sonrası konteyner konutlardan mesken eşyalarına, küçük ve büyükbaş hayvan yemlerinden arı kovanlarına, yiyecekten yakacağa halkın tüm gereksinimleri karşılandı. Bodrum’da afet ve acil durumlar için Afet Alanları Destekleme Merkezi’ni kurarak hazırlığımızı artırdık.”
Renkli giysileriyle yanan bölgede dolaşan Yaşariye Akdemir, tilkişen (bir tıp kuşkonmaz) topluyor.
Ormanların ruhunu bilen beşerler: Tahtacılar
Gövdesiyle tutunduğu topraktan kısımlarıyla gökyüzüne uzanan ağaçların lisanından anlayanlar, yanan ormanların arkasında kalan enkazı topluyor. ‘Tahtacılar’ olarak isimlendirilen konar göçer orman köylülerinin birden fazla Adana ve Mersin’den gelmiş. Devletin kendilerine göstereceği yanan alanda yeşerme umudu olmayan ağaçları ve bitki örtüsünü keserek ilkel usullerle kamyonlara yükleyen tahtacıların çocukları da her yıl diğer okulda okumak zorunda kalıyor. 52 yaşındaki Erdal Kabakçı, “Bizler yangın alanında dolaştığımızda hangi ağacın yeşerip yeşermeyeceğini kolay kolay anlarız. Yüzsenelerdır ağaçlarla büyüyen bir toplumdan geldiğimiz için onlarla konuşuruz. Yararımız karnımızı doyuruyor lakin en büyük meselemiz sigortamızın olmaması. Risk içermesine karşın devletin denetiminde toplumsal teminatsız çalışıyoruz” dedi.
YARIN: Manavgat’ta fidanlar yangına dirençli ormanlar için yeşeriyor
‘Tilkişen’leri topluyor
Anadolu’nun kadim topluluğu Akdeniz yörüklerinden Yaşariye Akdemir, eşiyle yaban otları toplamaya çıkmış. Kendisindilk evvel doğan 3 kardeşi yaşamadığı için babası Yaşariye ismini koymuş ona. Yangından canlarını sıkıntı kurtardıklarını anlatıyor: “Tek hayvanımız ineğimiz ile canımızı kurtardık lakin hayat kaynağımız ağaçları kaybettik. Ağaçların her biriyle çocuğum üzere konuşurdum. Kırılan kısımlarla konutumuzu ısıtırdık. Ağaçların tabanından topladığımız otlara yumurta kırar yeriz. Artık ağaç olmadığı için tilkişen (kuşkonmaz) bile azaldı. Toprağın bereketli günlerine dönmesi için ağaçların büyümesini bekleyeceğiz.”
Bodrum Yarımadası’nın yüksek dağ köylerinden Gökbel’de yaşayan 66 yaşındaki Mehmet Karaaslan ise, “Bizler tabiatla iç içe yaşayan insanlarız. Tabiatın canı yanarsa bizim de yanar. Yaşları benimle olan kızılçamların yanarken ağladığını duydum. Zeytin bahçelerimiz de kül oldu. Yaban ömrümüz ziyan gördü umarım eski günlerimize dönebiliriz” dedi.
Mazı köyünün mahallesi Çocuk Mezarlığı’nda yaşayanlar güçlü Ege bitkilerinden beslenen arılar yardımıyla bal üretiyordu. Kızılçam ormanlarının gölgesinde çiçeklerden topladıkları polenlerle bal yapan arıların besleneceği orman ve bitki örtüsü kalmadığı için köylüler huzursuz. Yangından evvel 100 teneke bal yapmasına karşın 2022 yılında yalnızca 7 teneke elde edebildiğini belirten İsmail Demir, “20 yıl sürecek bal kıtlığı devrine girdik. Bölgede 7 bin arıcı var ve hepimiz kara kara düşünüyoruz. İç Anadolu’ya giderek arıcılık yapabiliriz lakin kızılçam kalitesini tutmayacak. Otsu bitkilerin varlığı bile ağaçlara bağlıydı. Bu yangın bizim için yıkım oldu” diye konuştu.
Yangın gruplarının yanısıra vatandaşların da büyük özverisi ve takviyesiyle söndürülen orman yangınları bir fazlaca konutun de harap bulunmasına niye olmuştu. Mazı-Ilgın koyunda kendi toprağına yaptığı konutu, kesmeye kıyamadığı zeytin ağacının taşıdığı alevlerle kül olan Erdoğan Bölüm, şimdilerde yenilenen konutunda oturmanın memnunluğunu yaşıyor. Meskenini 35 yıllık iş hayatında elde ettikleriyle yaptığını belirten Zaman, “Evimiz kül oldu fakat hayırsever vatandaşlar yardımıyla bir daha yapıldı. Başımızı sokacak tek yerimiz bu mesken. Bunu yaptıran vatandaşlara minnet borçluyum. Onlara teşekkür için yanan zeytin ve çam ağaçlarından küçük anılar yaparak göndereceğim” dedi.
Anayasa yeterince yanan alanlara yapılaşmanın yasaklandığının altını çizen Milas Orman İşletme Müdürü Orhan Çetinkaya, “Yanan alanların yüzde 68’ini doğal yolla ve tohum takviyesiyle ormanlaştırmayı amaçlıyoruz. Yüzde 14 makineli toprak işlemesi, yüzde 18’inde ise tohum atarak tabiata terk ediyoruz” dedi.
Orman Genel Müdürlüğü orman mühendisi Niyazi Gökmen de, kızılçam ve servi yüklü dikim çalışmalarının büyük oranda tamamlandığını belirterek, “2021 yılında yanan toplam alanın yüzde 91’i 28 Temmuz – 12 Ağustos içindeki 15 günde yandı. Yanan alanların eski haline nasıl döneceğini herkes merak ediyor. Evvel yanan alanlar temizlendi, yanan bitkiler alandan uzaklaştırıldıktan daha sonra bir daha ağaçlandırma başladı. Muğla ilinin yanan alanların yüzde 70’inde çalışmalarımızı bitirdik. 5-8 yıl ortasında yeşili nazaranceğiz lakin orman örtüsü için daha fazla vakit gerekli” tabirlerini kullandı.
‘Yangınzedelerin tüm muhtaçlıkları karşılandı’
Bodrum’da yangının 9 gün sürdüğünü belirten Bodrum Belediye Lideri Ahmet Aras şunları anlattı: “Akdeniz havzasındaki ülkemiz iklim krizinden en çok etkilenecek ülkelerden. Çok yağış, sel ve su baskınları, sıcaklıkların ani değişimiyle ortaya çıkan büyük orman yangınları iklim krizinin bizlere yaşattığı acı tabiat olayları. Bodrum Belediyesi olarak iklim değişikliği konusunu bütün olarak ele alıyoruz. 24 belediyeyle birlikte ‘İklim İçin Kentler’ deklarasyonunu imzaladık. Yangınlar en epeyce Güvercinlik Pina Yarımadası, Umurca Mahallesi, Mazı Mahallesi, Pınarlıbelen ve Dereköy bölgelerinde tesirli oldu. Yangın daha sonrası konteyner konutlardan mesken eşyalarına, küçük ve büyükbaş hayvan yemlerinden arı kovanlarına, yiyecekten yakacağa halkın tüm gereksinimleri karşılandı. Bodrum’da afet ve acil durumlar için Afet Alanları Destekleme Merkezi’ni kurarak hazırlığımızı artırdık.”
Renkli giysileriyle yanan bölgede dolaşan Yaşariye Akdemir, tilkişen (bir tıp kuşkonmaz) topluyor.
Ormanların ruhunu bilen beşerler: Tahtacılar
Gövdesiyle tutunduğu topraktan kısımlarıyla gökyüzüne uzanan ağaçların lisanından anlayanlar, yanan ormanların arkasında kalan enkazı topluyor. ‘Tahtacılar’ olarak isimlendirilen konar göçer orman köylülerinin birden fazla Adana ve Mersin’den gelmiş. Devletin kendilerine göstereceği yanan alanda yeşerme umudu olmayan ağaçları ve bitki örtüsünü keserek ilkel usullerle kamyonlara yükleyen tahtacıların çocukları da her yıl diğer okulda okumak zorunda kalıyor. 52 yaşındaki Erdal Kabakçı, “Bizler yangın alanında dolaştığımızda hangi ağacın yeşerip yeşermeyeceğini kolay kolay anlarız. Yüzsenelerdır ağaçlarla büyüyen bir toplumdan geldiğimiz için onlarla konuşuruz. Yararımız karnımızı doyuruyor lakin en büyük meselemiz sigortamızın olmaması. Risk içermesine karşın devletin denetiminde toplumsal teminatsız çalışıyoruz” dedi.
YARIN: Manavgat’ta fidanlar yangına dirençli ormanlar için yeşeriyor