- Katılım
- 30 May 2021
- Mesajlar
- 3,272
Kısa ve geniş vadeli ekonomik planlar ile kestirimlerin belirtildiğı Orta Vadeli Program (OVP) 2022 – 2024 raporunda, enflasyon beklentilerine yapılan revizyon bilhassa TCMB’nin ne vakit gevşeme döngüsüne gireceğinin merak edildiği bir devirde değerli. Yılsonu tüketici meblağları enflasyonu kestirimi, Hazine ve Maliye Bakanlığı nezdinde %16,2 olarak belirlenirken, Merkez Bankası’nın son enflasyon raporunda yaptığı iddia %14,1 olmuştu. Para otoritesi ve iktisat idaresi içinde bu kapsamda farklılıklar olduğu görülmekte.. Doğal, enflasyon iddiasının HMB tarafınca şimdi piyasa konsensüsüne yakın oluşturulması kapsamında, şayet gerçekleşmeler bu doğrultuda olursa teoride faiz indirmek için elde olan alan da epey dar olacak.
Enflasyon, Ağustos ayında yükselişine devam ederek %19,25 düzeyine geldi ve fiyat artış oranına göre ayarlanmış faiz oranını negatif bölgeye itti. Merkez Bankası, misyon değişikliğinin gerçekleştiği dönemden daha sonra da faizleri enflasyonun üzerinde tutma taahhüdünü devam ettirmişti. Siyaset faizi üzerine çıkan enflasyonun, yakın periyot risklerinin de artması ya yol değişikliğinin ya da ek siyaset önlemlerinin uygulanması gerekliliğinin durumunu ortaya çıkardı. bu vakitte manşet enflasyonun yanında, denetim dışı volatil kalemlerin etkisinin indirgendiği çekirdek göstergeler ve beklenen enflasyona dair konum alınabileceğine dair görüşler de var. Cumhurbaşkanı Sn. Recep Tayyip Erdoğan, yakın periyotta faizlerin düşebileceği değerlendirmesinde bulunmuştu.
Hazine ve Maliye Bakanlığı Orta Vadeli Programı’nda öne çıkan başka başlıklar ise şöyleki:
· Enflasyonun 2022’de %9,8’e ve 2023’te %8’e düşeceği kestirim ediliyor. (2022 için tek hane iddiasına karşılık, enflasyonda tek haneye düşüş sürecinin 2023’e uzayabileceğini düşünüyoruz. En dikkat çeken detay ise, 2024 yılı için %7,6, yani %5 amacının üzerinde bir varsayım açıklanması oldu)
· GSYH büyümesi bu yıl %9 ve gelecek yıl %5 olarak görülürken, cari açığın GSYH’ye oranının 2021’de %2,6 ve 2022’de %2,2 olması bekleniyor.
· Hükümet, bütçe açığının GSYİH’ya oranını 2021 ve 2022’de %3,5, 2023’te ise %3,2 olarak görüyor.
· İşsizlik oranı bu yıl %12,6 olarak görülüyor ve gelecek yıl %12’ye gerilemesi bekleniyor.
Bu yılın gayelerini ve uzun vadeli maksatları farklı olarak ele almak gerekli. Öncelikle büyüme başlığından başlayacak olursak; öngörülen %9 iddiası piyasanın fikir birliğiyle uyumlu. İktisatta seyreden iç talep – dış talep istikrarları, kuvvetli sanayi üretimi ve ihracat üzere ögeler geçen yıldan devreden tesirle de birleştiğinde bu yıl büyümenin %8 bandının üzerinde gerçekleşeceği anlaşılıyor. Son çeyrekte de talebin canlı seyredeceği, en azından dış talep tarafınca istikrarlı bir dayanak geleceği öngörüsü büyüme projeksiyonları açısından da üst istikametli risk istikrarını etkileyebilir. İhracatın yüksek olması bunun en değerli göstergesi olarak kıymetlendirilebilir. Daha uzun vadeli bakıldığında ise; yalnızca iç talebe bağlı sürdürülebilir bir büyüme mümkün değildir. Sermaye akımlarının, bilhassa Fed’in kararları sonucunda gelişmekte olan ülkelerin aleyhine dönmesi, bu bahiste stratejik kararların alınmasını gerektirmektedir. Bu kapsamda dönemsel %9 yahut çift haneli oranlarda yüksek büyümedense, uzun periyotta sürdürülebilir istikrarlı, ihracat ve üretim tabanlı, rekabetçi bölümlerde ve yüksek teknolojide yükün artırıldığı, yeşil iktisada ve teknolojik dönüşüme tartı veren katma kıymetli bir büyüme modelinin inşa edilmesini gerektirmektedir. İktisadın dünyanın döngüsel, çevresel ve teknolojik dönüşümüne uygun hale getirilmesi, uzun vadede bedel katan nitelikli bir büyümenin sağlanmasında ve istihdamın da misal biçimde yüksek nitelikli artmasına katkıda bulunacaktır.
OVP GSYH büyüme tahminleri… (Kaynak: Hazine ve Maliye Bakanlığı, Resmi Gazete)
Büyüme ile öteki amaçlarla, en başta da enflasyon ile bir bağıntı kurmak gerekir. Enflasyon ortasında büyüme hayli sürdürülebilir değil, bu yıl var iseyılan varsayıma nazaran %16,2 olarak gerçekleşmesi beklenen enflasyon kapsamında bu durumun bir daha birebir biçimde gerçekleşeceği anlaşılıyor. 4Ç21’de talebin canlı seyri, ithalata talebin yansıması üzere faktörler çerçevesinde enflasyon yaratan kalemlerin GSYH formülü ortasında öne çıktığı görülmektedir. Büyümenin yatırım katmanından yansıma bulması, fiyat istikrarı başta olmak üzere makroekonomik stabilite ve öngörülebilirlik ögeleri ile sağlanabilir. Çok yüksek büyümeden çok, istikrarlı uzun vadeli ortalamalara yakın bir büyümenin nitelikli ögelerle da desteklenmesiyle sağlıklı olacağı üzerinde durmuştuk. Enflasyon yerine refah yaratan bir büyüme de, direkt yatırımın (hem lokal, hem yabancı), cari açığı da azaltan yüksek teknolojili üretim ve uzmanlaşmanın (yabancı yatırımlar know-how ve teknoloji transferi açısından da kıymetlidir, burada deneyim edinecek nitelikli genç işgücü edindiği bilgiyle start-up yatırımları ve unicornlar yaratabilir), bunun ekonomik istikrar ve lokal paranın gücüne yansımasından ileri gelecektir. Hükümetin OVP kapsamındaki yakın ve gelecek devir büyüme varsayımlarını ele aldığımızda, 2022-2024 döneminde ortalama %5,3 kestirim ettiği görülüyor.
Kur, makroekonomik stabilite ile epeyce alakalı. Enflasyonun da en değerli kaynağı olarak yer etmiş durumdadır. İthalat talebinin yansıması, son çeyrekte dış ticaret açığının olumsuz yansıması kaynaklı olarak cari süreçler açığının biraz açılmasına niye olabilir. İhracat büyümesinin de âlâ gelişiyor olmasının oturtacağı istikrara bu yılın cari açık düzeyi açısından bakmak gerekir. Cari süreçler açığının da zira kur üzerinde değerli tesirleri olacaktır.
OVP Yıl Sonu TÜFE tahminleri… (Kaynak: Hazine ve Maliye Bakanlığı, Resmi Gazete)
Büyüme, fiyat istikrarı, finansal istikrar, yeşil dönüşüm, ödemeler istikrarı başlıklarından daha sonra sıra istihdama geliyor. Endüstride yüksek teknolojili üretim ve bunun nitelikli işgücü ve durumu yaratımı ile desteklenmesinin kıymeti ülkenin büyüme modelinin dönüşümü ve bunun kalkınma ile eş bedel bir biçimde olması açısından kıymetlidir. Büyüme sağlarken, istihdam yaratabilmeniz de kıymetli. Güzel eğitim almış ve inovasyona, Ar-Ge’ye yatkın yüksek nitelikli genç işgücüne de uygun konum sağlayabilir olmak gereklidir. Bunun kısa vadede direkt yabancı yatırımlar (FDI) için uygun ortam oluşturulması, daha uzun vadede ise buradan elde edilen öğrenme ile yerli rekabetçi teşebbüslerin kurulması mümkün. Bugün genç nüfus işsizliğinin %20’lerin üzerinde olması, yükseköğrenim görmüş gençlerin birçoklarının değerlendirileceği iş alanlarının eksikliği ile alakalı. İstihdamın istenen seviyede olmadığı nüfusun muhakkak bölümleri (genç, bayan vs.) özel programlarla ve planlamalarla desteklemek ve muhakkak teşvik uygulamaları sağlamak da daha kısa vadede olumlu sonuçlar verebilir.
Son olarak kamu maliyesi başlığına bakıyoruz. GSYH’ye oran olarak merkezi idare bütçe açığının 2022 yılında %3,5, program periyodu sonunda %2,9 olarak gerçekleşeceği öngörülmektedir. Kamu kesiti borçlanma gereğinin azaltılması kapsamında kamuda tasarruf önlemlerinin uygulanması gerekliliği ön plandadır. Vergi gelirleri manasında, tabana yayılan vergi sisteminin uygulanabilirliği değerli, burada beraberinde ulusal refahın adil dağılımı açısından orta-alt gelir kümesi üzerinde vergi yükünün hafifçeletilmesi ve dolaylı vergilerin yükünün direkt vergilere ve servet üzerinden vergilere kaydırılması gereklidir. Bu kapsamda, iktisatta kayıt dışılıkla gayrette de aktif tedbirler çerçevesinde devletin gelir kaybına uğraması önlenmelidir. Hazine borçlanmasında da, borçlanma maliyetlerinin düşürülmesi bağlamında fiyat istikrarı ve finansal istikrar ahengi gerçekleştirilerek, ülkenin dış borçlanma ve kredi profili olumlu bir biçimde etkileşime uğramalıdır.
Kaynak Enver Erkan -Tera Yatırım
Hibya Haber Ajansı
Enflasyon, Ağustos ayında yükselişine devam ederek %19,25 düzeyine geldi ve fiyat artış oranına göre ayarlanmış faiz oranını negatif bölgeye itti. Merkez Bankası, misyon değişikliğinin gerçekleştiği dönemden daha sonra da faizleri enflasyonun üzerinde tutma taahhüdünü devam ettirmişti. Siyaset faizi üzerine çıkan enflasyonun, yakın periyot risklerinin de artması ya yol değişikliğinin ya da ek siyaset önlemlerinin uygulanması gerekliliğinin durumunu ortaya çıkardı. bu vakitte manşet enflasyonun yanında, denetim dışı volatil kalemlerin etkisinin indirgendiği çekirdek göstergeler ve beklenen enflasyona dair konum alınabileceğine dair görüşler de var. Cumhurbaşkanı Sn. Recep Tayyip Erdoğan, yakın periyotta faizlerin düşebileceği değerlendirmesinde bulunmuştu.
Hazine ve Maliye Bakanlığı Orta Vadeli Programı’nda öne çıkan başka başlıklar ise şöyleki:
· Enflasyonun 2022’de %9,8’e ve 2023’te %8’e düşeceği kestirim ediliyor. (2022 için tek hane iddiasına karşılık, enflasyonda tek haneye düşüş sürecinin 2023’e uzayabileceğini düşünüyoruz. En dikkat çeken detay ise, 2024 yılı için %7,6, yani %5 amacının üzerinde bir varsayım açıklanması oldu)
· GSYH büyümesi bu yıl %9 ve gelecek yıl %5 olarak görülürken, cari açığın GSYH’ye oranının 2021’de %2,6 ve 2022’de %2,2 olması bekleniyor.
· Hükümet, bütçe açığının GSYİH’ya oranını 2021 ve 2022’de %3,5, 2023’te ise %3,2 olarak görüyor.
· İşsizlik oranı bu yıl %12,6 olarak görülüyor ve gelecek yıl %12’ye gerilemesi bekleniyor.
Bu yılın gayelerini ve uzun vadeli maksatları farklı olarak ele almak gerekli. Öncelikle büyüme başlığından başlayacak olursak; öngörülen %9 iddiası piyasanın fikir birliğiyle uyumlu. İktisatta seyreden iç talep – dış talep istikrarları, kuvvetli sanayi üretimi ve ihracat üzere ögeler geçen yıldan devreden tesirle de birleştiğinde bu yıl büyümenin %8 bandının üzerinde gerçekleşeceği anlaşılıyor. Son çeyrekte de talebin canlı seyredeceği, en azından dış talep tarafınca istikrarlı bir dayanak geleceği öngörüsü büyüme projeksiyonları açısından da üst istikametli risk istikrarını etkileyebilir. İhracatın yüksek olması bunun en değerli göstergesi olarak kıymetlendirilebilir. Daha uzun vadeli bakıldığında ise; yalnızca iç talebe bağlı sürdürülebilir bir büyüme mümkün değildir. Sermaye akımlarının, bilhassa Fed’in kararları sonucunda gelişmekte olan ülkelerin aleyhine dönmesi, bu bahiste stratejik kararların alınmasını gerektirmektedir. Bu kapsamda dönemsel %9 yahut çift haneli oranlarda yüksek büyümedense, uzun periyotta sürdürülebilir istikrarlı, ihracat ve üretim tabanlı, rekabetçi bölümlerde ve yüksek teknolojide yükün artırıldığı, yeşil iktisada ve teknolojik dönüşüme tartı veren katma kıymetli bir büyüme modelinin inşa edilmesini gerektirmektedir. İktisadın dünyanın döngüsel, çevresel ve teknolojik dönüşümüne uygun hale getirilmesi, uzun vadede bedel katan nitelikli bir büyümenin sağlanmasında ve istihdamın da misal biçimde yüksek nitelikli artmasına katkıda bulunacaktır.
OVP GSYH büyüme tahminleri… (Kaynak: Hazine ve Maliye Bakanlığı, Resmi Gazete)
Büyüme ile öteki amaçlarla, en başta da enflasyon ile bir bağıntı kurmak gerekir. Enflasyon ortasında büyüme hayli sürdürülebilir değil, bu yıl var iseyılan varsayıma nazaran %16,2 olarak gerçekleşmesi beklenen enflasyon kapsamında bu durumun bir daha birebir biçimde gerçekleşeceği anlaşılıyor. 4Ç21’de talebin canlı seyri, ithalata talebin yansıması üzere faktörler çerçevesinde enflasyon yaratan kalemlerin GSYH formülü ortasında öne çıktığı görülmektedir. Büyümenin yatırım katmanından yansıma bulması, fiyat istikrarı başta olmak üzere makroekonomik stabilite ve öngörülebilirlik ögeleri ile sağlanabilir. Çok yüksek büyümeden çok, istikrarlı uzun vadeli ortalamalara yakın bir büyümenin nitelikli ögelerle da desteklenmesiyle sağlıklı olacağı üzerinde durmuştuk. Enflasyon yerine refah yaratan bir büyüme de, direkt yatırımın (hem lokal, hem yabancı), cari açığı da azaltan yüksek teknolojili üretim ve uzmanlaşmanın (yabancı yatırımlar know-how ve teknoloji transferi açısından da kıymetlidir, burada deneyim edinecek nitelikli genç işgücü edindiği bilgiyle start-up yatırımları ve unicornlar yaratabilir), bunun ekonomik istikrar ve lokal paranın gücüne yansımasından ileri gelecektir. Hükümetin OVP kapsamındaki yakın ve gelecek devir büyüme varsayımlarını ele aldığımızda, 2022-2024 döneminde ortalama %5,3 kestirim ettiği görülüyor.
Kur, makroekonomik stabilite ile epeyce alakalı. Enflasyonun da en değerli kaynağı olarak yer etmiş durumdadır. İthalat talebinin yansıması, son çeyrekte dış ticaret açığının olumsuz yansıması kaynaklı olarak cari süreçler açığının biraz açılmasına niye olabilir. İhracat büyümesinin de âlâ gelişiyor olmasının oturtacağı istikrara bu yılın cari açık düzeyi açısından bakmak gerekir. Cari süreçler açığının da zira kur üzerinde değerli tesirleri olacaktır.
OVP Yıl Sonu TÜFE tahminleri… (Kaynak: Hazine ve Maliye Bakanlığı, Resmi Gazete)
Büyüme, fiyat istikrarı, finansal istikrar, yeşil dönüşüm, ödemeler istikrarı başlıklarından daha sonra sıra istihdama geliyor. Endüstride yüksek teknolojili üretim ve bunun nitelikli işgücü ve durumu yaratımı ile desteklenmesinin kıymeti ülkenin büyüme modelinin dönüşümü ve bunun kalkınma ile eş bedel bir biçimde olması açısından kıymetlidir. Büyüme sağlarken, istihdam yaratabilmeniz de kıymetli. Güzel eğitim almış ve inovasyona, Ar-Ge’ye yatkın yüksek nitelikli genç işgücüne de uygun konum sağlayabilir olmak gereklidir. Bunun kısa vadede direkt yabancı yatırımlar (FDI) için uygun ortam oluşturulması, daha uzun vadede ise buradan elde edilen öğrenme ile yerli rekabetçi teşebbüslerin kurulması mümkün. Bugün genç nüfus işsizliğinin %20’lerin üzerinde olması, yükseköğrenim görmüş gençlerin birçoklarının değerlendirileceği iş alanlarının eksikliği ile alakalı. İstihdamın istenen seviyede olmadığı nüfusun muhakkak bölümleri (genç, bayan vs.) özel programlarla ve planlamalarla desteklemek ve muhakkak teşvik uygulamaları sağlamak da daha kısa vadede olumlu sonuçlar verebilir.
Son olarak kamu maliyesi başlığına bakıyoruz. GSYH’ye oran olarak merkezi idare bütçe açığının 2022 yılında %3,5, program periyodu sonunda %2,9 olarak gerçekleşeceği öngörülmektedir. Kamu kesiti borçlanma gereğinin azaltılması kapsamında kamuda tasarruf önlemlerinin uygulanması gerekliliği ön plandadır. Vergi gelirleri manasında, tabana yayılan vergi sisteminin uygulanabilirliği değerli, burada beraberinde ulusal refahın adil dağılımı açısından orta-alt gelir kümesi üzerinde vergi yükünün hafifçeletilmesi ve dolaylı vergilerin yükünün direkt vergilere ve servet üzerinden vergilere kaydırılması gereklidir. Bu kapsamda, iktisatta kayıt dışılıkla gayrette de aktif tedbirler çerçevesinde devletin gelir kaybına uğraması önlenmelidir. Hazine borçlanmasında da, borçlanma maliyetlerinin düşürülmesi bağlamında fiyat istikrarı ve finansal istikrar ahengi gerçekleştirilerek, ülkenin dış borçlanma ve kredi profili olumlu bir biçimde etkileşime uğramalıdır.
Kaynak Enver Erkan -Tera Yatırım
Hibya Haber Ajansı