Türkiye: Enflasyon haziran ayında tüm varsayımlardan daha yüksek

Manolya

Global Mod
Global Mod
Katılım
30 May 2021
Mesajlar
3,272
Türkiye’de tüketici fiyatları Haziran ayında %1,94 artış gösterirken, yıllık enflasyon ise %17,53 oranında gerçekleşti. bundan evvelki yılın Haziran ayında gerçekleşen %1,13’lük aylık enflasyona göre hayli daha süratli bir dönemsel artış gerçekleştiren fiyatlar, piyasanın genel beklentisi %16,8’den ve bizim aylık %1,2, yıllık %16,7 olan beklentimizin epey daha yüksek bir enflasyon görülmesine niye oldu. Besin başta olmak üzere geniş kapsamlı fiyat artışları, TRY’nin zayıflığı, global emtia meblağları ve sıkı karantinanın hafifçeletilmesiyle gelen artırım tesiri yükselen enflasyonun esas niçinleridir. Geçen hafta İTO’nun deklare ettiğı İstanbul enflasyonu, perakende meblağlarında aylık %1,36 ve yıllık %16,12 artışa işaret etmişti.

Enflasyonun alt kalemlerine bakacak olursak; ana harcama kümelerinin tamamına yakınında kayda paha artış oranları gözlenmektedir. Besin ve güç üzere değişken kalemlerin dışarıda bırakıldığı C göstergesinde yıllık bazda Mayıs ayındaki %17 düzeyinden Haziran ayında %17,5 düzeyine yükseliş kelam konusudur. Bilhassa yeni hadise sayıları düşüşü itibariyle gerçekleştirilen karantina gevşetmesi daha sonrasındaki hizmet bölümüne olan birikimli talep ve yeni fiyat ayarlamaları ile birlikte enflasyona marjinal bir tesir geldiği gözlenmektedir. Lokanta ve otellerdeki, giysi ve ayakkabıda (kapanma daha sonrası dönem tesiriyle de birleşerek) değerli artışlar gerçekleşti. ötürüsıyla, Haziran enflasyonunda dönemsel en kıymetli etkiyi açılmayla gelen talep yapmış görünüyor. Manşet enflasyondan daha yüksek artış gösteren kalemler olarak konut eşyası %4,50, cümbüş ve kültür %4,46, lokanta ve oteller %3,82, ulaştırma %2,79, çeşitli mal ve hizmetler %2,70, giysi ve ayakkabı %2,40 ve eğitim %2,21 ile öne çıkmaktadır. Yüksek artış gösteren birden fazla kümenin da açılma ve kapanmadan etkilenen iş kollarına ilişkin olduğu görülmektedir.

Tüketici sepetinin nerdeyse çeyreğini oluşturan besin kaleminde yıllık enflasyon bundan evvelki ayın %17 düzeyinden %20’ye artış gösterdi. Besin meblağları, Merkez Bankası’nın revize edip etmeyeceği %13 yılsonu amacının bir çok üzerinde kalmayı sürdürmektedir. Güç enflasyonunda, Mayıs ayındaki %17,7’ye kıyasla Haziran ayında %17,3’e düşüş kelam konusudur. Yurtiçi akaryakıt fiyatlarındaki büyük artış tesiri ve gelecekte de görülmesi olası artırım tesirleri güç fiyatlarında artış eğilimini ön planda tutmaya devam edecektir. Petrol fiyatlarında ve döviz kurlarındaki artış tesiri buna temel destek olacaktır.

TÜFE (yıllık)… (Kaynak: Bloomberg, TCMB, TÜİK)

ÜFE, beklediğimiz üzere artmaya devam ederek Haziran itibariyle %42,9 düzeyine yükselmiştir. Üretici enflasyonundaki aylık artış ise %4,01 düzeyindedir. Çeşitli dallardaki yüklenilen maliyet ve yansıtılmamış artırım durumu devam etmektedir. ÜFE ve TÜFE içindeki makas 25 puanı geçmiştir. ÜFE’deki durum TÜFE üzerinde üst riskler teşkil etmeye devam etmektedir ve enflasyon düşüşüne dair beklentilere destek oluşturabilecek donelerin tesirini zayıflatmaktadır. Aslında genel manada enflasyonun metriklerini ele aldığımızda, elde yılın son kısmında işleyebilecek bir baz tesiri haricinde, o da emtia yahut kur kaynaklı bir fiyat şoku yaşanmaması durumunda, elde pek fazla bir etken bulunmamaktadır. Enflasyonda, mevcut düzeylerin de üzerini görme durumumuz şimdiki görünümde epey muhtemel; gelecek yıl bu devirlerde bu yılın dönemsel enflasyon oranları mevsim tesirlerinden bağımsız olarak çok yüksek olmasından dolayı baz tesiri işleyecektir. Lakin bunun için de başta döviz kurlarının oluşturabileceği ekstra durumlara karşı bir çekince koymak durumundayız.

Merkez Bankası, 14 Temmuz Çarşamba günü faiz toplantısını gerçekleştirecek. Banka’nın, Cuma günü ekonomist toplantısında da belirtilen temel kanısı enflasyonun 3Ç21 sonu – 4Ç21 başı itibariyle düşüşe geçeceği tarafında. Nisan ayı varsayım patikasıyla uyumlu bir seyir gözlediklerini belirten Merkez Bankası’nın Temmuz ayı sonundaki Enflasyon Raporu’nda yakın ve daha geniş vade varsayımlarında bir üst revizyona gitmesi gerektiğini düşünürüz. Temmuz ayında gerçekleştirilen ve enflasyonu daha üstlere götürecek olan doğalgaz ve elektrik artırımlarını hesaba kattığımız vakit, Merkez Bankası’nın faiz indirimi üzere bir imkanı olmadığı kanaatindeyiz. Merkez Bankası’nın beklentilerinden daha üstte olan piyasa bazlı enflasyon beklentileri de, kelam konusu artırımların yayılma tesiriyle üst yanlışsız revize olacaktır. Bu kapsamda da, enflasyonda bu yılın en yükseğinin çabucak hemen gelmediğini ve Temmuz ayındaki enflasyonun %18’e yakınsayabileceğini, hatta üzerine geçebileceğini düşünüyoruz. Enflasyon temasında risk oluşturan etmenlerin yakından izlenip, tez siyaset gevşetmesi yapılmaması ve baz tesirinden diğer göstergelerin de enflasyon düşüşünü desteklemesi gerekmektedir. Bu niçinle faiz indiriminin ele alınması gereken periyod konusunda da temkinli duruş sergilenmeli ve daralan müspet gerçek faiz konusunda, dışsal Fed kaynaklı riskler de ele alınarak daha sıkı siyaset bildirisi verilmelidir. 14 Temmuz’da faiz indirimi beklemiyoruz, siyaset bildirilerinde sıkılık derecesine referans veren sözleri takip edeceğiz ve Merkez Bankası’nın artan enflasyona karşı tedbir planına dair çıkarımlar yapacağız. Siyaset sıkılaştırması konusunda daha net bir duruş sergilenmesi gerektiğini düşünürüz.

Kaynak: Tera Yatırım
Hibya Haber Ajansı