Önder Yılmaz – Türkiye Taşkömürü Kurumu Genel Müdürlüğü (TTK), TBMM Amasra Maden Kazasını Araştırma Komisyonu’nda 41 madencinin hayatını yitirdiği kazanın tahlilini birinci sefer hazırlanan grafikle gerçekleştirdi. 17:55’teki dinamitle patlatmanın akabinde metan gazı oranında yükselme olduğunu aktaran TTK yetkililerinin, maden faciasına ait grafikli tahlili şöyleki:
Firmaya para cezası
Madende havalandırma sisteminden kaynaklanan bir sorun olmadığını belirten Genel Müdür Yardımcısı Muharrem Kiraz, aspiratörün yenilenmesini geciktiren firmaya para cezası uygulandığını, dinamitle patlatmanın 17:50’de yapıldığını, 17:55’ten itibaren metan gazı oranında yükselme başladığını bunun da olağan olduğunu kaydetti. Vardiya mühendisinin ocağa inip yakın bölgelerdeki teftişi yaptıktan daha sonra olayın olduğu bölgeye giderken patlamanın vuku bulduğunu anlatan Kiraz, gazın nereden geldiğine ait araştırma ve inceleme yaptıklarını, kaza kanaat raporu hazırlayarak sunacaklarını kaydetti.
Başarı da var
TTK Kozlu Üretim İşletme Müdürü Yusuf Aydın da, “Biz ‘hiç bir kusur yok’ yaklaşımda değiliz. Bizim inanmadığımız nokta, havalandırmayla ilgili kısım; tahminen sensörün yerinde bir eza var” dedi. Kurtulanların konumlarına, oluş şekli, nerede olduğu ve yayılmanın önlenmesi üzere durumlara bakıldığında “Burada büyük bir de muvaffakiyet var. 41 canımız gitti lakin 90 kişinin vefatına niye olacak bu patlama sınırlandırılmıştır” değerlendirmesini yapan Aydın, “Madendeki su barajları olmasaydı can kaybı daha da yükselecekti” bilgisini verdi.
Sürekli gaz ölçümlerinin yapıldığına dikkat çeken Karadon Taşkömürü İşletme Kuruluşu Müdürü Fazlı Uncu da, olay yerine birinci indikleri andan karşılaştıkları tabloyu şu biçimde özetledi:
“Parlama yahut patlama saat 18.00’de. Parlama ve patlamanın şiddetiyle birlikte tüm vantüpler devre dışı kalmış. 130 metrelik kör bir baş taban yolu ve biz buraya patlama olduktan altı sekiz saat daha sonra 350 katından çıkarak geldik ve burada maalesef 10 arkadaşımız taban yolu aralığında 30 metre geriden itibaren ilerideki şeridi sağ taraftan ve yanmış vaziyette…”
‘Maskesiz çalıştık’
Dinamit patlatmasıyla, kaza patlamasının birebir yerde olduğunu söyleyen Uncu, “Buradaki sorun şu: Buradan çıkan hava ölçüsü o kadar yüksek ki difüzyon yoluyla burayı temizlemiş. Yoksa, aksi takdirde buraya girmek imkânsız. Maskesiz vaziyette bu bölgede dört saate yakın çalıştık. Tez edildiği üzere, yüksek metan vesairede de burada hepimiz ölmüştük yani” dedi.
‘Yeterli havalandırma yok, sensörler uzaktı’
Bartın’ın Amasra ilçesinde, 41 çalışanın hayatını yitirdiği maden kazasıyla ilgili hazırlanan uzman raporunda, şahit madencilerin sözlerine yer verildi. Madenciler sorulara şu yanıtları verdi:
Maden ocağında meydana gelen kaza öncesinde daha evvel yangın, su birikimi yahut gaz birikimi niçiniyle üretim durdu mu?
30 Ağustos 2010 yılında eksi 236 kotta baraj patlaması oldu ve yangın çıktı. Tatil gününe denk geldiği için kimse faydalanmadı. Bunun haricinde çalıştığımız yer maden olduğu için ufak çaplı yangın olurdu; lakin kimseye ziyan vermedi.
Maden ocağında acil durum aksiyon planı var mı?
Vefat eden arkadaşlarımız 2-3 yıllık deneyime sahip. Onlara daha kapsamlı bir eğitim verilseydi vefat sayısı hayli daha az olabilirdi. Vefat edenlerin birden fazla maskelerini takamamış bir biçimde bulundu.
Maden ocağında faal kullanılabilir kâfi sayıda vantilatör var mı?
Ocakta kâfi havalandırma yoktu, vantilatörler özelliğini yitirmişti.
‘Gaz oranını izleme merkezi nazaranmedi’
Bilirkişi raporunda tabirlerine yer verilen şahit madenciler, ayak ardına beton enjeksiyon yapıldığını, ayak (üretim yeri) altlarına taş tozu serpildiğini ve kömür tozunun patlamasının bu türlü engellendiğini; lakin yaklaşık bir yıldır bunun yapıldığını görmediklerini belirtti.
Ayrıca, eksi 350 kotta çalışan arkadaşlarının, oranın ekstra sıcak olduğunu söylemiş olduklerini, sensörle arın içinde aralık olduğunu, (sensörlerin ayak başına yahut baca çıkışına uzak oldukları) ve bu niçinle düşük bedel verdiğini, arındaki gaz oranı yükselince sensöre ulaşması biraz vakit aldığını, gaz oranını izleme merkezi goremediği için patlamanın gerçekleştiğini söz ettiler.
Firmaya para cezası
Madende havalandırma sisteminden kaynaklanan bir sorun olmadığını belirten Genel Müdür Yardımcısı Muharrem Kiraz, aspiratörün yenilenmesini geciktiren firmaya para cezası uygulandığını, dinamitle patlatmanın 17:50’de yapıldığını, 17:55’ten itibaren metan gazı oranında yükselme başladığını bunun da olağan olduğunu kaydetti. Vardiya mühendisinin ocağa inip yakın bölgelerdeki teftişi yaptıktan daha sonra olayın olduğu bölgeye giderken patlamanın vuku bulduğunu anlatan Kiraz, gazın nereden geldiğine ait araştırma ve inceleme yaptıklarını, kaza kanaat raporu hazırlayarak sunacaklarını kaydetti.
Başarı da var
TTK Kozlu Üretim İşletme Müdürü Yusuf Aydın da, “Biz ‘hiç bir kusur yok’ yaklaşımda değiliz. Bizim inanmadığımız nokta, havalandırmayla ilgili kısım; tahminen sensörün yerinde bir eza var” dedi. Kurtulanların konumlarına, oluş şekli, nerede olduğu ve yayılmanın önlenmesi üzere durumlara bakıldığında “Burada büyük bir de muvaffakiyet var. 41 canımız gitti lakin 90 kişinin vefatına niye olacak bu patlama sınırlandırılmıştır” değerlendirmesini yapan Aydın, “Madendeki su barajları olmasaydı can kaybı daha da yükselecekti” bilgisini verdi.
Sürekli gaz ölçümlerinin yapıldığına dikkat çeken Karadon Taşkömürü İşletme Kuruluşu Müdürü Fazlı Uncu da, olay yerine birinci indikleri andan karşılaştıkları tabloyu şu biçimde özetledi:
“Parlama yahut patlama saat 18.00’de. Parlama ve patlamanın şiddetiyle birlikte tüm vantüpler devre dışı kalmış. 130 metrelik kör bir baş taban yolu ve biz buraya patlama olduktan altı sekiz saat daha sonra 350 katından çıkarak geldik ve burada maalesef 10 arkadaşımız taban yolu aralığında 30 metre geriden itibaren ilerideki şeridi sağ taraftan ve yanmış vaziyette…”
‘Maskesiz çalıştık’
Dinamit patlatmasıyla, kaza patlamasının birebir yerde olduğunu söyleyen Uncu, “Buradaki sorun şu: Buradan çıkan hava ölçüsü o kadar yüksek ki difüzyon yoluyla burayı temizlemiş. Yoksa, aksi takdirde buraya girmek imkânsız. Maskesiz vaziyette bu bölgede dört saate yakın çalıştık. Tez edildiği üzere, yüksek metan vesairede de burada hepimiz ölmüştük yani” dedi.
‘Yeterli havalandırma yok, sensörler uzaktı’
Bartın’ın Amasra ilçesinde, 41 çalışanın hayatını yitirdiği maden kazasıyla ilgili hazırlanan uzman raporunda, şahit madencilerin sözlerine yer verildi. Madenciler sorulara şu yanıtları verdi:
Maden ocağında meydana gelen kaza öncesinde daha evvel yangın, su birikimi yahut gaz birikimi niçiniyle üretim durdu mu?
30 Ağustos 2010 yılında eksi 236 kotta baraj patlaması oldu ve yangın çıktı. Tatil gününe denk geldiği için kimse faydalanmadı. Bunun haricinde çalıştığımız yer maden olduğu için ufak çaplı yangın olurdu; lakin kimseye ziyan vermedi.
Maden ocağında acil durum aksiyon planı var mı?
Vefat eden arkadaşlarımız 2-3 yıllık deneyime sahip. Onlara daha kapsamlı bir eğitim verilseydi vefat sayısı hayli daha az olabilirdi. Vefat edenlerin birden fazla maskelerini takamamış bir biçimde bulundu.
Maden ocağında faal kullanılabilir kâfi sayıda vantilatör var mı?
Ocakta kâfi havalandırma yoktu, vantilatörler özelliğini yitirmişti.
‘Gaz oranını izleme merkezi nazaranmedi’
Bilirkişi raporunda tabirlerine yer verilen şahit madenciler, ayak ardına beton enjeksiyon yapıldığını, ayak (üretim yeri) altlarına taş tozu serpildiğini ve kömür tozunun patlamasının bu türlü engellendiğini; lakin yaklaşık bir yıldır bunun yapıldığını görmediklerini belirtti.
Ayrıca, eksi 350 kotta çalışan arkadaşlarının, oranın ekstra sıcak olduğunu söylemiş olduklerini, sensörle arın içinde aralık olduğunu, (sensörlerin ayak başına yahut baca çıkışına uzak oldukları) ve bu niçinle düşük bedel verdiğini, arındaki gaz oranı yükselince sensöre ulaşması biraz vakit aldığını, gaz oranını izleme merkezi goremediği için patlamanın gerçekleştiğini söz ettiler.