- Katılım
- 30 May 2021
- Mesajlar
- 2,935
Merkez Bankası Para Siyaseti Konseyi (PPK) toplantısında sürpriz bir biçimde 100 baz puanlık faiz indirimine gidilmesi ve siyaset faizinin yüzde 18’e çekilmesi vatandaşın yatırım tercihlerini bir daha sorgulattı.
Dünya’dan Şebnem Turhan’ın haberine bakılırsa bu yılın başında sıkı para siyasetiyle yükselen politik faizine paralel bankacılık kesiminde de TL mevduat faizleri artmış 7.21 liraya kadar gerileyen dolar/TL ile vatandaş için mevduat faizi cazip bir yatırım aracı olma ihtimalini artırmıştı.
Ayrıyeten hükümetin TL mevduat stopajında yaptığı indirimler de bu tarafta takviye vermişti. Fakat mart ayından daha sonra yükselen dolar kuru ve geçen hafta bu yükselişi rekorlarla desteklemesi TL mevduatı yeğleyen yatırımcıları zora soktu. Yatırımcı kadar TL mevduatta bankalar da yararlı sayılmaz. 1 yıl vadeli mevduatta yatırımcıların birçoklarının tercihi enflasyona endeksli ve enflasyon muhafazalı eserler oluyor. Çıplak 1 yıl vadeli faiz almak yerine vatandaşların korunmalı tercihleri bankaları yüzde 20’nin üzerinde faiz ödemek zorunda bırakıyor.
Şayet bu yılın başında yatırımcı 100 bin TL’sini mevduat faizinde değerlendirmeye karar vermişse o günkü TL mevduat faiz oranı yüzde 17,50’den yararlandı. Net faiz geliri bu yılın sonunda 17 bin 500 TL olacak. Vade sonu çabucak hemen gelmediği için yatırımcı bu geliri elde etmeyi hak etmedi ancak cuma günü itibariyle tahakkuk eden faiz gelirini teorik olarak hesaplayabiliriz. Yıl sonuna kadar 365 gün vadeli açılmıştı hesap lakin 1 Ocak 2021’den 25 Eylül 2021’e 268 günlük faiz geliri kazanmış olduğunu düşünelim. Hesaplama yatırımcının 25 Eylül itibariyle 12 bin 849 lira faiz gelirine hak kazandığını gösteriyor. Yani getiri oranı yüzde 12,85 düzeyinde.
TL vadeli yatırımcısı yüzde 6,40 ziyanda
Eylül ayı enflasyon verisi ekim başında açıklanacak. O niçinle yatırımcının gerçek getirisini hesaplamak için son tüketici enflasyonu verisi ağustosu kullanabiliriz. Yüzde 19,25’lik tüketici enflasyonu daha sonrasında yatırımcının gerçek faizi –yüzde 6,40 oluyor. Yani gerçek getiri elde edemediği üzere yatırımcı TL mevduatta kaldığı için şu an ziyan etmiş durumda.
Yılsonu enflasyon beklentisine göre hesaplama yapıldığında bu yılın başında 100 bin lirasını 365 gün vadeli mevduata koyan yatırımcının yılsonunda yaklaşık yüzde 4 ziyan etme ihtimali bulunuyor. Yatırımcı 1 yıl vadeli yerine 1 ay vadeli 12 periyotlu mevduat hesabı açsa ve faiz gelirini de her ay sistemli olarak anaparasına ekleseydi hesaplamalar değişen faiz oranlarına göre bir daha yapılabilirdi. Fakat sonuç olarak 1 yıl vadeli mevduat hesabı açanlar enflasyon karşısında ziyanlı çıktılar.
Enflasyon muhafazalı eserlerde ziyan
Bankalar 1 yıldan uzun vadeli TL mevduatta enflasyona endeksli yahut enflasyon muhafazalı eserler öneriyor. Bankacılık kaynaklarının verdiği bilgiye bakılırsa uzun vadeli TL mevduat yatırımı yapan yatırımcıların büyük oranda tercihi de enflasyon muhafazalı eserler oluyor. Bankalar enflasyon muhafazalı hesaplarda vade sonunda en aktüel TÜFE oranı artı bankanın belirlediği ek oran üzerinden faiz oranı hesaplayarak yatırımcıların enflasyon oranı üzerinde getiri elde etmesini sağlıyor. Bu mamüllerin de orta faiz ödemeleri seçenekleri bulunuyor bu biçimdece 3 yahut 6 ayda bir getiri elde edilebiliyor. Bu seçenek de bankaların hem TL mevduat faizi tıpkı vakitte siyaset faizi üzerinde ödeme yapmalarına yol açıyor. Bankacılık kaynakları şu devirde en az yüzde 20 faiz verdiklerini ve bankaların enflasyon endeksli ve enflasyon muhafazalı mevduat mamüllerinden ziyan ettiğini vurguladı.
TL mevduatın hissesi yüzde 46,8
Merkez Bankası haftalık para ve banka bilgilerine nazaran 17 Eylül ile biten haftada yurt ortasında yerleşik gerçek bireylerin döviz mevduatı 947 milyon dolar azalarak 146 milyar 433 milyon dolara gerilerken, hükmî bireylerin döviz mevduatı 122 milyon dolar artarak 90 milyar 864 milyon dolarla rekor kırdı. Yurtiçi yerleşik gerçek şahıslar döviz satışına devam ederken, hukukî bireylerin döviz mevduatı dördüncü haftasında da rekor serisini sürdürdü. Yurtiçi yerleşik gerçek ve hukukî bireylerin toplam döviz mevduatı 17 Eylül ile biten haftada 824.7 milyon dolar azalarak 237 milyar 297 milyon dolar olarak gerçekleşti. 10 Eylül kapanışında 8,4655 olan TCMB dolar alış kuru, 17 Eylül tarihinde 8,4402 düzeyine geriledi. bu biçimdelikle yurt içi yerleşiklerin döviz mevduatının TL karşılığı, 13 milyar TL azalarak 2 trilyon 2,8 milyar TL oldu. Yurt içi yerleşiklerin TL mevduatı tıpkı devirde 36.6 milyar TL artarak 1 trilyon 764 milyar TL olarak gerçekleşti. bu biçimdece 10-17 Eylül haftasında yurt ortasında yerleşik gerçek ve hükmî bireylerin toplam mevduatı ortasındaki döviz mevduat hissesi 0.7 puan azalarak yüzde 53,2 oldu. Toplam mevduatlar ortasındaki döviz hissesi 2014 yılı başındaki yüzde 33 düzeyinden yıllar itibariyle artış göstererek 17 Eylül 2021 itibariyle yüzde 53,2’ye yükselmiş oldu.
Yabancılar pay senedinde bir daha alıcı
Merkez Bankası haftalık menkul değer istatistiklerine göre 10 Eylül haftasında pay senedinde satıcı olan yabancı yatırımcılar 17 Eylül haftasında bir daha alıma geçti. Bilgilere göre yurtdışı yerleşik yatırımcılar, gerçek olarak (fiyat ve kur tesirinden arındırılmış) 89 milyon dolar pay senedi alımı, 12.3 milyon dolar Devlet İç Borçlanma Senedi satışı ve 1.5 milyon dolar özel kesim tahvili alımı yaptı. Ve geçen hafta yabancılar 4 haftanın akabinde birinci kere tahvilde satıcı oldular. Yılbaşından beri yabancı yatırımcılar toplam 1 milyar 250,3 milyon dolarlık pay senedi satışı, 2 milyar 248,5 milyon dolarlık DİBS alımı ve 61.6 milyon dolar ÖST alımı yaptı. Yabancı yatırımcılar bu biçimdelikle 2021’de toplam 1 milyar 59,8 milyon dolarlık menkul değer alımı gerçekleştirdi. Bizim Menkul’un hesaplamalarına bakılırsa son 1 yıllık mühlet zarfında yabancı yatırımcılar 79.3 milyon dolarlık pay senedi, 3 milyar 378,4 milyon dolarlık DİBS ve 26.4 milyon dolar ÖST alımı gerçekleştirirken menkul değer piyasasına 3 milyar 484,1 milyon dolar yabancı girişi oldu.
Dünya’dan Şebnem Turhan’ın haberine bakılırsa bu yılın başında sıkı para siyasetiyle yükselen politik faizine paralel bankacılık kesiminde de TL mevduat faizleri artmış 7.21 liraya kadar gerileyen dolar/TL ile vatandaş için mevduat faizi cazip bir yatırım aracı olma ihtimalini artırmıştı.
Ayrıyeten hükümetin TL mevduat stopajında yaptığı indirimler de bu tarafta takviye vermişti. Fakat mart ayından daha sonra yükselen dolar kuru ve geçen hafta bu yükselişi rekorlarla desteklemesi TL mevduatı yeğleyen yatırımcıları zora soktu. Yatırımcı kadar TL mevduatta bankalar da yararlı sayılmaz. 1 yıl vadeli mevduatta yatırımcıların birçoklarının tercihi enflasyona endeksli ve enflasyon muhafazalı eserler oluyor. Çıplak 1 yıl vadeli faiz almak yerine vatandaşların korunmalı tercihleri bankaları yüzde 20’nin üzerinde faiz ödemek zorunda bırakıyor.
Şayet bu yılın başında yatırımcı 100 bin TL’sini mevduat faizinde değerlendirmeye karar vermişse o günkü TL mevduat faiz oranı yüzde 17,50’den yararlandı. Net faiz geliri bu yılın sonunda 17 bin 500 TL olacak. Vade sonu çabucak hemen gelmediği için yatırımcı bu geliri elde etmeyi hak etmedi ancak cuma günü itibariyle tahakkuk eden faiz gelirini teorik olarak hesaplayabiliriz. Yıl sonuna kadar 365 gün vadeli açılmıştı hesap lakin 1 Ocak 2021’den 25 Eylül 2021’e 268 günlük faiz geliri kazanmış olduğunu düşünelim. Hesaplama yatırımcının 25 Eylül itibariyle 12 bin 849 lira faiz gelirine hak kazandığını gösteriyor. Yani getiri oranı yüzde 12,85 düzeyinde.
TL vadeli yatırımcısı yüzde 6,40 ziyanda
Eylül ayı enflasyon verisi ekim başında açıklanacak. O niçinle yatırımcının gerçek getirisini hesaplamak için son tüketici enflasyonu verisi ağustosu kullanabiliriz. Yüzde 19,25’lik tüketici enflasyonu daha sonrasında yatırımcının gerçek faizi –yüzde 6,40 oluyor. Yani gerçek getiri elde edemediği üzere yatırımcı TL mevduatta kaldığı için şu an ziyan etmiş durumda.
Yılsonu enflasyon beklentisine göre hesaplama yapıldığında bu yılın başında 100 bin lirasını 365 gün vadeli mevduata koyan yatırımcının yılsonunda yaklaşık yüzde 4 ziyan etme ihtimali bulunuyor. Yatırımcı 1 yıl vadeli yerine 1 ay vadeli 12 periyotlu mevduat hesabı açsa ve faiz gelirini de her ay sistemli olarak anaparasına ekleseydi hesaplamalar değişen faiz oranlarına göre bir daha yapılabilirdi. Fakat sonuç olarak 1 yıl vadeli mevduat hesabı açanlar enflasyon karşısında ziyanlı çıktılar.
Enflasyon muhafazalı eserlerde ziyan
Bankalar 1 yıldan uzun vadeli TL mevduatta enflasyona endeksli yahut enflasyon muhafazalı eserler öneriyor. Bankacılık kaynaklarının verdiği bilgiye bakılırsa uzun vadeli TL mevduat yatırımı yapan yatırımcıların büyük oranda tercihi de enflasyon muhafazalı eserler oluyor. Bankalar enflasyon muhafazalı hesaplarda vade sonunda en aktüel TÜFE oranı artı bankanın belirlediği ek oran üzerinden faiz oranı hesaplayarak yatırımcıların enflasyon oranı üzerinde getiri elde etmesini sağlıyor. Bu mamüllerin de orta faiz ödemeleri seçenekleri bulunuyor bu biçimdece 3 yahut 6 ayda bir getiri elde edilebiliyor. Bu seçenek de bankaların hem TL mevduat faizi tıpkı vakitte siyaset faizi üzerinde ödeme yapmalarına yol açıyor. Bankacılık kaynakları şu devirde en az yüzde 20 faiz verdiklerini ve bankaların enflasyon endeksli ve enflasyon muhafazalı mevduat mamüllerinden ziyan ettiğini vurguladı.
TL mevduatın hissesi yüzde 46,8
Merkez Bankası haftalık para ve banka bilgilerine nazaran 17 Eylül ile biten haftada yurt ortasında yerleşik gerçek bireylerin döviz mevduatı 947 milyon dolar azalarak 146 milyar 433 milyon dolara gerilerken, hükmî bireylerin döviz mevduatı 122 milyon dolar artarak 90 milyar 864 milyon dolarla rekor kırdı. Yurtiçi yerleşik gerçek şahıslar döviz satışına devam ederken, hukukî bireylerin döviz mevduatı dördüncü haftasında da rekor serisini sürdürdü. Yurtiçi yerleşik gerçek ve hukukî bireylerin toplam döviz mevduatı 17 Eylül ile biten haftada 824.7 milyon dolar azalarak 237 milyar 297 milyon dolar olarak gerçekleşti. 10 Eylül kapanışında 8,4655 olan TCMB dolar alış kuru, 17 Eylül tarihinde 8,4402 düzeyine geriledi. bu biçimdelikle yurt içi yerleşiklerin döviz mevduatının TL karşılığı, 13 milyar TL azalarak 2 trilyon 2,8 milyar TL oldu. Yurt içi yerleşiklerin TL mevduatı tıpkı devirde 36.6 milyar TL artarak 1 trilyon 764 milyar TL olarak gerçekleşti. bu biçimdece 10-17 Eylül haftasında yurt ortasında yerleşik gerçek ve hükmî bireylerin toplam mevduatı ortasındaki döviz mevduat hissesi 0.7 puan azalarak yüzde 53,2 oldu. Toplam mevduatlar ortasındaki döviz hissesi 2014 yılı başındaki yüzde 33 düzeyinden yıllar itibariyle artış göstererek 17 Eylül 2021 itibariyle yüzde 53,2’ye yükselmiş oldu.
Yabancılar pay senedinde bir daha alıcı
Merkez Bankası haftalık menkul değer istatistiklerine göre 10 Eylül haftasında pay senedinde satıcı olan yabancı yatırımcılar 17 Eylül haftasında bir daha alıma geçti. Bilgilere göre yurtdışı yerleşik yatırımcılar, gerçek olarak (fiyat ve kur tesirinden arındırılmış) 89 milyon dolar pay senedi alımı, 12.3 milyon dolar Devlet İç Borçlanma Senedi satışı ve 1.5 milyon dolar özel kesim tahvili alımı yaptı. Ve geçen hafta yabancılar 4 haftanın akabinde birinci kere tahvilde satıcı oldular. Yılbaşından beri yabancı yatırımcılar toplam 1 milyar 250,3 milyon dolarlık pay senedi satışı, 2 milyar 248,5 milyon dolarlık DİBS alımı ve 61.6 milyon dolar ÖST alımı yaptı. Yabancı yatırımcılar bu biçimdelikle 2021’de toplam 1 milyar 59,8 milyon dolarlık menkul değer alımı gerçekleştirdi. Bizim Menkul’un hesaplamalarına bakılırsa son 1 yıllık mühlet zarfında yabancı yatırımcılar 79.3 milyon dolarlık pay senedi, 3 milyar 378,4 milyon dolarlık DİBS ve 26.4 milyon dolar ÖST alımı gerçekleştirirken menkul değer piyasasına 3 milyar 484,1 milyon dolar yabancı girişi oldu.