MERT İNAN İstanbul – İstanbul’u etkileyecek büyük zelzeleye yönelik 2000 yılından bu yana tarihî fay modellemeleri üzerinde çalışan İstanbul Teknik Üniversitesi Maden Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü’nden Prof. Dr. Cenk Yaltırak, 17 Ağustos zelzele felaketinin yıldönümünde kıymetli ikazlarda bulundu. İki doktora öğrencisi ile birlikte 22 bin kilometre data ile Marmara’yı 3d haritaladıklarını kaydeden Prof. Dr. Yaltırak, çalışmalardan elde edilen sonuçları şöyleki anlattı:
“Eğer günümüzde kırılma, 1509 sarsıntısının olduğu faydan başlarsa sarsıntı 7.6, 1754 modülünde olursa 7.1 ve 1766 kesiminde olursa 7.4 büyüklüğünde zelzele meydana gelir. Haritalarda gördüğünüz üzere tek bir fay çizgisi kelam konusu değil. Marmara Denizi ortasında 240 ile 510 yıl ortası kırılmayan 4 fay var. Kırılmasını öngördüğümüz fay çizgisi Osmangazi Köprüsü’nün olduğu yerden başlayıp, İmralı Adası kuzebir daha uzanan 110 km’lik 7.6 büyüklüğüne ulaşma potansiyeli olan Doğu Marmara çizgisi. Bize göre kırılma tarihi datalara göre 1509’da olduğu üzere Doğu Marmara segmenti üzerinde olacak. Bu durumda, Marmara Ereğlisi ile İzmit Körfezi içindeki alanda, İstanbul, Yalova, Bursa vilayetlerinde ağır hasarlar oluşur. En değerli parametre yer bina bağlantısı. Binanızın epey sağlam, yeni yapılmış olması yetmez. Yerden gelen sarsıntı dalgası binadan nasıl geçecek, Lapa üzere bir tabana istediğin kadar sağlam bina yap. Ataköy, Zeytinburnu sınırında adeta kum taban üzerine binalar yapıldı. Tabanı lapa olan bir yerde epeyce güçlü bina yapmanız bir sonuç getirmez.
‘Tersine göç başlamalı’
“İstanbul’da büyük sarsıntıda 30 bin kişi ölür’ demenin matematiği yok. 17 Ağustos’tan daha sonra 10 milyon nüfuslu kent 18 milyona çıkmış durumda. Yeni binalar yapıldı ve kentin ortasında yaşayanlar buralara taşındı. Boşalan binalar ise hala ayakta ve ortasında beşerler yaşıyor. Unutulmasın ki, büyük Marmara sarsıntısında ortaya çıkacak asıl tehlike ulusal güvenlik meselesidir. Türkiye bu zelzele fekaletinin altında kalabilir. Askeri alanların kesinlikle olduğu üzere korunarak muhtemel felaketlerde sığınma yeri olarak kullanılması gerekiyor. Büyük bir kaosu, asayiş meselelerini engelleyecek kolluk gücünüz yoksa önemli sorun yaşarsınız. Kıtlık riski de kelam konusu olacak. Örneğin Çeliktepe, Gültepe, Seyrantepe’de dönüşüm oldu mu? Sokaklarda, dimdik yamaçlarda iç içe geçmiş 8 katlı binalar bulunuyor. Biri devrildiğinde tüm sokak, mahalle etkilenecek. Kentsel dönüşüm yerine Marmara Bölgesi nüfusu bir an evvel taşıyabileceği kıymetlere geri getirilmeli ve aksine göç başlamalı. Marmara’da ağır sanayi Anadolu’ya taşınmazsa ülkemizde epey önemli güvenlik riski doğacak. 7.6’lık bir sarsıntı ülkenin iktisadını yok eder. Sakarya, İzmit, Tekirdağ, Yalova, Bursa ve İstanbul’daki fabrikaların büyük kısmı Anadolu’ya taşınmalı.”
“Eğer günümüzde kırılma, 1509 sarsıntısının olduğu faydan başlarsa sarsıntı 7.6, 1754 modülünde olursa 7.1 ve 1766 kesiminde olursa 7.4 büyüklüğünde zelzele meydana gelir. Haritalarda gördüğünüz üzere tek bir fay çizgisi kelam konusu değil. Marmara Denizi ortasında 240 ile 510 yıl ortası kırılmayan 4 fay var. Kırılmasını öngördüğümüz fay çizgisi Osmangazi Köprüsü’nün olduğu yerden başlayıp, İmralı Adası kuzebir daha uzanan 110 km’lik 7.6 büyüklüğüne ulaşma potansiyeli olan Doğu Marmara çizgisi. Bize göre kırılma tarihi datalara göre 1509’da olduğu üzere Doğu Marmara segmenti üzerinde olacak. Bu durumda, Marmara Ereğlisi ile İzmit Körfezi içindeki alanda, İstanbul, Yalova, Bursa vilayetlerinde ağır hasarlar oluşur. En değerli parametre yer bina bağlantısı. Binanızın epey sağlam, yeni yapılmış olması yetmez. Yerden gelen sarsıntı dalgası binadan nasıl geçecek, Lapa üzere bir tabana istediğin kadar sağlam bina yap. Ataköy, Zeytinburnu sınırında adeta kum taban üzerine binalar yapıldı. Tabanı lapa olan bir yerde epeyce güçlü bina yapmanız bir sonuç getirmez.
‘Tersine göç başlamalı’
“İstanbul’da büyük sarsıntıda 30 bin kişi ölür’ demenin matematiği yok. 17 Ağustos’tan daha sonra 10 milyon nüfuslu kent 18 milyona çıkmış durumda. Yeni binalar yapıldı ve kentin ortasında yaşayanlar buralara taşındı. Boşalan binalar ise hala ayakta ve ortasında beşerler yaşıyor. Unutulmasın ki, büyük Marmara sarsıntısında ortaya çıkacak asıl tehlike ulusal güvenlik meselesidir. Türkiye bu zelzele fekaletinin altında kalabilir. Askeri alanların kesinlikle olduğu üzere korunarak muhtemel felaketlerde sığınma yeri olarak kullanılması gerekiyor. Büyük bir kaosu, asayiş meselelerini engelleyecek kolluk gücünüz yoksa önemli sorun yaşarsınız. Kıtlık riski de kelam konusu olacak. Örneğin Çeliktepe, Gültepe, Seyrantepe’de dönüşüm oldu mu? Sokaklarda, dimdik yamaçlarda iç içe geçmiş 8 katlı binalar bulunuyor. Biri devrildiğinde tüm sokak, mahalle etkilenecek. Kentsel dönüşüm yerine Marmara Bölgesi nüfusu bir an evvel taşıyabileceği kıymetlere geri getirilmeli ve aksine göç başlamalı. Marmara’da ağır sanayi Anadolu’ya taşınmazsa ülkemizde epey önemli güvenlik riski doğacak. 7.6’lık bir sarsıntı ülkenin iktisadını yok eder. Sakarya, İzmit, Tekirdağ, Yalova, Bursa ve İstanbul’daki fabrikaların büyük kısmı Anadolu’ya taşınmalı.”