Derleyen: Oğuzcan Atış / Milliyet.com.tr – İnsanlığın su altı dünyasına yönelik merakı tarihin her devrinde gündemde oldu. Bu merak tarihe ismini yazdıran birfazlaca ünlü kişinin de hayallerini süsledi. hızla gelişen teknolojinin gelişmesiyle birlikte bu hayal yavaş yavaş gerçeğe dönüştü ve denizaltılar ortaya çıktı. Beşerler kısa müddet daha sonra denizaltıların askeri emellerle kullanılabileceğini fark etti ve bu araçlar denizlerde dolaşan vefat makineleri haline geldi. Zaman vakit edebi yapıtlara de bahis olan denizaltılar, Türk tarihinde de dikkat alımlı bir geçmişe sahip. Günümüzde sahip olduğu denizaltı filosu ve bu denizaltı filosunu işletme maharetiyle dikkat çeken Türk donanmasının denizaltı geçmişi ise Osmanlı’ya kadar uzanıyor.
YÜZLERCE YILLIK GEÇMİŞİ VAR
Denizaltılara ait birinci çalışmalar 14’üncü ve 15’inci yüzyılda başladı. bu vakitte Leonardo Da Vinci başta olmak üzere hayli sayıda kıymetli isim, su altında var olan dünyaya duydukları merakı bitmiş oldurmek için deniz altında gidebilecek bir araç tasarlamak için çabaladı. 1623 yılında Hollandalı Cornelius Drebbel tarafınca geliştirilen ‘Drebbel’ denizaltısı, İngiltere Hükümdarı I. James’in de bulunduğu izleyiciler içinde tarihteki birinci başarılı dalışı gerçekleştirdi.
bu vakitte yapılan çalışmalar deher neysel olarak kaldığı için denizaltılar uzun mühlet göz önüne çıkmadıç Takvimler 1861 yılını gösterdiğinde ABD iç savaşının başlamasıyla birlikte denizaltılar tekrar gündeme geldi. 1861-1865 senelerında yaşanan ABD iç savaşı, savaş tarihli birfazlaca prensip sahiplik etti ve bu birinciler içinde denizaltıların askeri emelli kullanılması da bulunuyordu. Yaşanan gelişmelerin akabinde bu hususta dünyanın farklı bölgelerinde de çalışmalar başladı.
DENİZALTILAR OSMANLI DONANMASI’NA KATILDI
Osmanlı İmparatorluğu’nda ise denizaltılarla ilgili gelişmeler 1719 yılında başladı. bu vakitte kayıtlara ‘Tahtelbahir’ isimli bir denizaltı girdi. Tahtelbahir, periyodun padişahı III. Ahmed’in şehzadelerinin sünnet merasimi sırasında şovlar düzenledi. Yapılan şovlar cümbüş dışına çıkmadı. Tersane baş mimarı İbrahim Efendi tarafınca yapıldığı iddia edilen denizaltının uzunluğunun yaklaşık 15 metre olduğu, görünüşünün ise timsaha benzediği argüman edildi.
Tarihler 1880’li yılları gösterdiğinde Osmanlı İmparatorluğu bir yandan çöküş devriyle birlikte gelen düşüncelerle boğuşuyor bir yandan da ordu başta olmak üzere çeşitli alanlarda ıslahatlar gerçekleştirmeye çalışıyordu. 1877-1878 senelerında Rusya ile yapılan savaştan yeni çıkan Osmanlı, yaralarını sarmaya çalışırken Avrupa’da ortaya çıkan çağdaş silahlarla ordusunu donatmayı hedefliyordu. Silah teknolojilerinde yaşanan gelişmelerin takip yakından takip edildiği sırada 1885 yılında gelen bir haber Osmanlı Bahriyesi’nin dikkatini İngiltere’ye çevirmiş, Donanma Bakanı Bozcaadalı Hasan Paşa, Londra Büyükelçiliği’nde misyonlu olan Binbaşı Halil Bey’i gelişmeleri takip etmekle bakılırsavlendirilmişti. Binbaşı Halil Bey’in takip etmekle gorevlendirildiği gelişme İngiliz mühendis George William Garrett’in İsveçli silah üreticisi Nordenfelt’in fabrikalarında üretilen denizaltının denemelerinden öteki bir şey değildi.
Nordenfelt denizaltısının denemelerinden kısa müddet daha sonra Yunanistan’ın 1 adet ‘Nordenfelt I’ denizaltısı satın aldığı bilgisini alan Sultan II. Abdülhamit, Donanma Bakanlığı’na buyruk verdi ve daha gelişmiş denizaltılar alınmasını istedi. Buyruğun akabinde Donanma Bakanlığı ve Nordenfelt içinde 2 adet denizaltı alınmasına yönelik 11 bin sterlinlik bir muahede imzalandı.
TARİHE GEÇTİLER
Anlaşmanın imzalanmasından kısa mühlet daha sonra İngiltere’de 2 buçuk ayda üretilen birinci denizaltı sökülerek İstanbul’a getirildi ve burada yeniden birleştirildi. Yunanistan’ın satın aldığı denizaltıdan daha gelişmiş özelliklere sahip olan gemilerden birincisine ‘Abdülhamid’ ismi verildi. ‘Abdülhamid Denizaltıs’ı, 6 Eylül’de Donanma Bakanlığı’nın önüne çekildi ve halka sergilendi. Abdühamid denizaltısından kısa müddet daha sonra satın alınan ikinci denizaltının da montajı tamamlandı ve ‘Abdülmecid’ ismi verildi.
Birleştirilme süreçleri tamamlanan denizaltılar, donanmaya katılmadan evvel 1888 yılının ocak ayında İzmit’te test edildi. Yapılan testler sırasında her iki denizaltıdan yapılan torpido atışları kararında gaye olarak belirlenen tahta gemiler batırıldı. Yapılan torpido atışları tarihe geçti ve dünyada birinci sefer bir denizaltıdan gayelere torpido atışı yapılmış oldu. Her iki denizaltıda 1888 yılının mart ayında resmen donanmaya katıldı.
Osmanlı donanmasına katılan ‘Abdülhamid’ ve ‘Abdülmecid’ isimli denizaltıların bakılırsavi hayli uzun sürmedi. Tıpkı devirde süratle gelişen teknoloji Nordenfelt üretimi denizaltılardan epey daha âlâ gemilerin çıkmasını sağlamıştı. Abdülhamit ve Abdülmecid denizaltıları ise yeni sistemlere nazaran geri kalıyordu. Su altında kalma müddetlerinin kısa olması, torpido atışı yapıldığında ortaya çıkan istikrar sorunları üzere niçinler sebebiyle her iki denizaltı da birkaç denemenin akabinde Haliç’e çekildi ve tekrar kullanılmadı. 1910 yılına gelindiğinde Abdülhamid ve Abdülmecid Haliç tersanesinde söküldü.
YÜZLERCE YILLIK GEÇMİŞİ VAR
Denizaltılara ait birinci çalışmalar 14’üncü ve 15’inci yüzyılda başladı. bu vakitte Leonardo Da Vinci başta olmak üzere hayli sayıda kıymetli isim, su altında var olan dünyaya duydukları merakı bitmiş oldurmek için deniz altında gidebilecek bir araç tasarlamak için çabaladı. 1623 yılında Hollandalı Cornelius Drebbel tarafınca geliştirilen ‘Drebbel’ denizaltısı, İngiltere Hükümdarı I. James’in de bulunduğu izleyiciler içinde tarihteki birinci başarılı dalışı gerçekleştirdi.
bu vakitte yapılan çalışmalar deher neysel olarak kaldığı için denizaltılar uzun mühlet göz önüne çıkmadıç Takvimler 1861 yılını gösterdiğinde ABD iç savaşının başlamasıyla birlikte denizaltılar tekrar gündeme geldi. 1861-1865 senelerında yaşanan ABD iç savaşı, savaş tarihli birfazlaca prensip sahiplik etti ve bu birinciler içinde denizaltıların askeri emelli kullanılması da bulunuyordu. Yaşanan gelişmelerin akabinde bu hususta dünyanın farklı bölgelerinde de çalışmalar başladı.
DENİZALTILAR OSMANLI DONANMASI’NA KATILDI
Osmanlı İmparatorluğu’nda ise denizaltılarla ilgili gelişmeler 1719 yılında başladı. bu vakitte kayıtlara ‘Tahtelbahir’ isimli bir denizaltı girdi. Tahtelbahir, periyodun padişahı III. Ahmed’in şehzadelerinin sünnet merasimi sırasında şovlar düzenledi. Yapılan şovlar cümbüş dışına çıkmadı. Tersane baş mimarı İbrahim Efendi tarafınca yapıldığı iddia edilen denizaltının uzunluğunun yaklaşık 15 metre olduğu, görünüşünün ise timsaha benzediği argüman edildi.
Tarihler 1880’li yılları gösterdiğinde Osmanlı İmparatorluğu bir yandan çöküş devriyle birlikte gelen düşüncelerle boğuşuyor bir yandan da ordu başta olmak üzere çeşitli alanlarda ıslahatlar gerçekleştirmeye çalışıyordu. 1877-1878 senelerında Rusya ile yapılan savaştan yeni çıkan Osmanlı, yaralarını sarmaya çalışırken Avrupa’da ortaya çıkan çağdaş silahlarla ordusunu donatmayı hedefliyordu. Silah teknolojilerinde yaşanan gelişmelerin takip yakından takip edildiği sırada 1885 yılında gelen bir haber Osmanlı Bahriyesi’nin dikkatini İngiltere’ye çevirmiş, Donanma Bakanı Bozcaadalı Hasan Paşa, Londra Büyükelçiliği’nde misyonlu olan Binbaşı Halil Bey’i gelişmeleri takip etmekle bakılırsavlendirilmişti. Binbaşı Halil Bey’in takip etmekle gorevlendirildiği gelişme İngiliz mühendis George William Garrett’in İsveçli silah üreticisi Nordenfelt’in fabrikalarında üretilen denizaltının denemelerinden öteki bir şey değildi.
Nordenfelt denizaltısının denemelerinden kısa müddet daha sonra Yunanistan’ın 1 adet ‘Nordenfelt I’ denizaltısı satın aldığı bilgisini alan Sultan II. Abdülhamit, Donanma Bakanlığı’na buyruk verdi ve daha gelişmiş denizaltılar alınmasını istedi. Buyruğun akabinde Donanma Bakanlığı ve Nordenfelt içinde 2 adet denizaltı alınmasına yönelik 11 bin sterlinlik bir muahede imzalandı.
TARİHE GEÇTİLER
Anlaşmanın imzalanmasından kısa mühlet daha sonra İngiltere’de 2 buçuk ayda üretilen birinci denizaltı sökülerek İstanbul’a getirildi ve burada yeniden birleştirildi. Yunanistan’ın satın aldığı denizaltıdan daha gelişmiş özelliklere sahip olan gemilerden birincisine ‘Abdülhamid’ ismi verildi. ‘Abdülhamid Denizaltıs’ı, 6 Eylül’de Donanma Bakanlığı’nın önüne çekildi ve halka sergilendi. Abdühamid denizaltısından kısa müddet daha sonra satın alınan ikinci denizaltının da montajı tamamlandı ve ‘Abdülmecid’ ismi verildi.
Birleştirilme süreçleri tamamlanan denizaltılar, donanmaya katılmadan evvel 1888 yılının ocak ayında İzmit’te test edildi. Yapılan testler sırasında her iki denizaltıdan yapılan torpido atışları kararında gaye olarak belirlenen tahta gemiler batırıldı. Yapılan torpido atışları tarihe geçti ve dünyada birinci sefer bir denizaltıdan gayelere torpido atışı yapılmış oldu. Her iki denizaltıda 1888 yılının mart ayında resmen donanmaya katıldı.
Osmanlı donanmasına katılan ‘Abdülhamid’ ve ‘Abdülmecid’ isimli denizaltıların bakılırsavi hayli uzun sürmedi. Tıpkı devirde süratle gelişen teknoloji Nordenfelt üretimi denizaltılardan epey daha âlâ gemilerin çıkmasını sağlamıştı. Abdülhamit ve Abdülmecid denizaltıları ise yeni sistemlere nazaran geri kalıyordu. Su altında kalma müddetlerinin kısa olması, torpido atışı yapıldığında ortaya çıkan istikrar sorunları üzere niçinler sebebiyle her iki denizaltı da birkaç denemenin akabinde Haliç’e çekildi ve tekrar kullanılmadı. 1910 yılına gelindiğinde Abdülhamid ve Abdülmecid Haliç tersanesinde söküldü.