- Katılım
- 30 May 2021
- Mesajlar
- 3,272
Kara imparatorlukları ve deniz çok imparatorluklar… Kolonizasyon ve neokolonizasyon olgularını tarihi manada farklı kıymetlendirmek gerekiyor. Coğrafik keşiflerle bir arada Latin Amerika ve Afrika’nın kolonileştirilmesinden itibaren ortaya çıkan İngiltere, Fransa, İspanya, Hollanda, Portekiz sömürge imparatorluklarına karşı, kara imparatorluğu olarak kalan Rusya ve Avusturya ile geç koloniciliğe başlayan Almanya, İtalya ve Japonya kümeleri aslında birinci Dünya Savaşı’nın da ana aktörleri oldular. Bu kümede kara devleti tarafında kalan yahut geç siyasi berabern dolayı sömürgecilikte geri kalanların savaş sonunda ya ağır hasar alarak çıkmaları (Almanya), ya yıkılmaları (Rusya İmparatorluğu, Avusturya-Macaristan) yahut neo-kolonizasyon ile İkinci Dünya Savaşı tarafı olmaları (Japonya, İtalya) ortaya çıktı.
2. Soğuk Savaş… Putin, ideoloji ve idari akıl olarak SSCB değil, Rusya İmparatorluğu’nu referans alıyor. Putin idaresinde Rusya, komşuları Ukrayna ve Gürcistan’a karşı da dahil olmak üzere, biroldukça kıymetli çatışmaya girdi. Bilhassa ABD ile alakalar 2001 ve 2021 yılları içinde keskin bir biçimde berbatlaştı. 2010’ların ortaları, Rusya’nın batı ile bağlarında dramatik bir gerilemeye işaret etti ve kimileri bunu yeni bir Soğuk Savaş’ın başlangıcı olarak bile kıymetlendirdi. Son senelerda Doğu Avrupa’daki, bilhassa Letonya, Litvanya, Estonya ve Polonya üzere NATO üyelerinin Rusya tarafınca tehdit edildiğini hissetmeleri niçiniyle gerginlikler arttı. Lakin tansiyondaki en büyük artış, 2014 yılında başlayan ve Kırım yarımadasının Rusya tarafınca ilhak edildiği Ukrayna krizi sırasında yaşandı. Amerika Birleşik Devletleri bu olaylara Rusya’ya karşı yaptırımlar getirerek karşılık verdi ve birden fazla Avrupa ülkesi, Rusya’nın Orta ve Doğu Avrupa işlerine müdahalesinden telaş ederek tıpkı şeyi yaptı.
Rus İmparatorluğu, tarihi deniz çok koloni imparatorluklarıyla bununla birlikte var olmuştur, fakat okyanuslar üzerinde yayılmamıştır. Bilakis, komşu bölgelerin fethi üzere daha klasik bir yolla genişledi. 17. yüzyılın ortalarından başlayarak, Ukrayna yavaş yavaş Rus İmparatorluğu’na dahil oldu. Ukrayna 1918-20’de kısa bir bağımsızlık devri yaşadı, bundan daha sonra ise Sovyetler Birliği’nin bir kesimi oldu. Bir vakit içinder SSCB’nin bir modülü olan Rus olmayan ülkeleri, Rusya tesir alanı ortasında tutmak ve Batı bloğuna dahil ettirmemek istiyor. Günümüzdeki krizde de Rus hükümeti, Batılı başkanların NATO’nun 1990’ların sonlarının ötesine geçmeyeceğine dair yemin ettiğini öne sürerek, NATO’nun Doğu Avrupa’ya genişlemesi konusunda Ukrayna’ya müdahale etmektedir.
1914’te dünyadaki sömürge ve kara temelli imparatorlukların haritası
İktisat ve strateji… Rusya, 8 Aralık 1991’de bölgesel bir örgüt olan Bağımsız Devletler Topluluğu’nu kurarak Sovyet daha sonrası alan üzerinde bir çeşit nüfuz kazanmaya çalıştı. daha sonraki senelerda Rusya, Sovyet daha sonrası devletlerle BDT ortasındaki münasebetleri kurumsallaştırmak için tasarlanmış bir dizi mutabakat başlattı. Lakin bu mutabakatların birden fazla yerine getirilmedi ve BDT cumhuriyetleri, o periyotta bozuk iktisadını ve Batı ile olan bağlarını istikrara kavuşturmaya çalışan Rusya’dan uzaklaşmaya başladı.
Rusya’nın milletlerarası arenadaki gücü petrol gelirlerine bağlıdır. Dünya yenilenebilir güce geçişi tamamlarsa ve Rus petrol, gaz ve kömür kaynaklarına yönelik memleketler arası talep kıymetli ölçüde azalırsa, Rusya’nın memleketler arası gücü de azalacaktır. İşgalin bir kararı olarak, Brent petrol meblağları 2014’ten beri birinci sefer varil başına 100 doların üzerine çıktı. İşgal, Rusya’dan Avrupa’ya güç arzını tehdit etti, bu durum Avrupa ülkelerinin güç tedarik yollarını çeşitlendirmeye çalışmasına niye olabilir. Yaptırımlar vakit içinde Rusya iktisadına yük verebilir, lakin şu an için Rus saldırısını durdurmak için gereğince caydırıcı olmayabilir.
Sonuç? Rusya ve Batı içindeki yeni tansiyonlar Soğuk Savaş sırasındakilerle benzerlikler göstermekle bir arada, Rusya’nın Ukrayna ve Kafkasya bölgesi üzere daha az işbirlikçi eski Sovyet devletlerinde giriştiği direkt askeri harekat tipi, öbür cinsten bir ekonomik savaşın önünü açtı. Yanlış siyasi kararlar ve iktisat geçmişte bu tip devletlerin sonunu getirmekle birlikte, SSCB’nin de ekonomik ve siyasi savaşta süreklilik arz edememesi, çöküşü getirmişti. Rusya’nın Ukrayna işgalinin de siyasi ve ekonomik olarak sonuçları ortaya çıkacaktır, yaptırımlar ise bu süreci Batı’nın istediği biçimde şekillendirmeyi hızlandırmayı amaçlamaktadır.
Kaynak: Tera Yatırım
Hibya Haber Ajansı
2. Soğuk Savaş… Putin, ideoloji ve idari akıl olarak SSCB değil, Rusya İmparatorluğu’nu referans alıyor. Putin idaresinde Rusya, komşuları Ukrayna ve Gürcistan’a karşı da dahil olmak üzere, biroldukça kıymetli çatışmaya girdi. Bilhassa ABD ile alakalar 2001 ve 2021 yılları içinde keskin bir biçimde berbatlaştı. 2010’ların ortaları, Rusya’nın batı ile bağlarında dramatik bir gerilemeye işaret etti ve kimileri bunu yeni bir Soğuk Savaş’ın başlangıcı olarak bile kıymetlendirdi. Son senelerda Doğu Avrupa’daki, bilhassa Letonya, Litvanya, Estonya ve Polonya üzere NATO üyelerinin Rusya tarafınca tehdit edildiğini hissetmeleri niçiniyle gerginlikler arttı. Lakin tansiyondaki en büyük artış, 2014 yılında başlayan ve Kırım yarımadasının Rusya tarafınca ilhak edildiği Ukrayna krizi sırasında yaşandı. Amerika Birleşik Devletleri bu olaylara Rusya’ya karşı yaptırımlar getirerek karşılık verdi ve birden fazla Avrupa ülkesi, Rusya’nın Orta ve Doğu Avrupa işlerine müdahalesinden telaş ederek tıpkı şeyi yaptı.
Rus İmparatorluğu, tarihi deniz çok koloni imparatorluklarıyla bununla birlikte var olmuştur, fakat okyanuslar üzerinde yayılmamıştır. Bilakis, komşu bölgelerin fethi üzere daha klasik bir yolla genişledi. 17. yüzyılın ortalarından başlayarak, Ukrayna yavaş yavaş Rus İmparatorluğu’na dahil oldu. Ukrayna 1918-20’de kısa bir bağımsızlık devri yaşadı, bundan daha sonra ise Sovyetler Birliği’nin bir kesimi oldu. Bir vakit içinder SSCB’nin bir modülü olan Rus olmayan ülkeleri, Rusya tesir alanı ortasında tutmak ve Batı bloğuna dahil ettirmemek istiyor. Günümüzdeki krizde de Rus hükümeti, Batılı başkanların NATO’nun 1990’ların sonlarının ötesine geçmeyeceğine dair yemin ettiğini öne sürerek, NATO’nun Doğu Avrupa’ya genişlemesi konusunda Ukrayna’ya müdahale etmektedir.
1914’te dünyadaki sömürge ve kara temelli imparatorlukların haritası
İktisat ve strateji… Rusya, 8 Aralık 1991’de bölgesel bir örgüt olan Bağımsız Devletler Topluluğu’nu kurarak Sovyet daha sonrası alan üzerinde bir çeşit nüfuz kazanmaya çalıştı. daha sonraki senelerda Rusya, Sovyet daha sonrası devletlerle BDT ortasındaki münasebetleri kurumsallaştırmak için tasarlanmış bir dizi mutabakat başlattı. Lakin bu mutabakatların birden fazla yerine getirilmedi ve BDT cumhuriyetleri, o periyotta bozuk iktisadını ve Batı ile olan bağlarını istikrara kavuşturmaya çalışan Rusya’dan uzaklaşmaya başladı.
Rusya’nın milletlerarası arenadaki gücü petrol gelirlerine bağlıdır. Dünya yenilenebilir güce geçişi tamamlarsa ve Rus petrol, gaz ve kömür kaynaklarına yönelik memleketler arası talep kıymetli ölçüde azalırsa, Rusya’nın memleketler arası gücü de azalacaktır. İşgalin bir kararı olarak, Brent petrol meblağları 2014’ten beri birinci sefer varil başına 100 doların üzerine çıktı. İşgal, Rusya’dan Avrupa’ya güç arzını tehdit etti, bu durum Avrupa ülkelerinin güç tedarik yollarını çeşitlendirmeye çalışmasına niye olabilir. Yaptırımlar vakit içinde Rusya iktisadına yük verebilir, lakin şu an için Rus saldırısını durdurmak için gereğince caydırıcı olmayabilir.
Sonuç? Rusya ve Batı içindeki yeni tansiyonlar Soğuk Savaş sırasındakilerle benzerlikler göstermekle bir arada, Rusya’nın Ukrayna ve Kafkasya bölgesi üzere daha az işbirlikçi eski Sovyet devletlerinde giriştiği direkt askeri harekat tipi, öbür cinsten bir ekonomik savaşın önünü açtı. Yanlış siyasi kararlar ve iktisat geçmişte bu tip devletlerin sonunu getirmekle birlikte, SSCB’nin de ekonomik ve siyasi savaşta süreklilik arz edememesi, çöküşü getirmişti. Rusya’nın Ukrayna işgalinin de siyasi ve ekonomik olarak sonuçları ortaya çıkacaktır, yaptırımlar ise bu süreci Batı’nın istediği biçimde şekillendirmeyi hızlandırmayı amaçlamaktadır.
Kaynak: Tera Yatırım
Hibya Haber Ajansı