- Katılım
- 30 May 2021
- Mesajlar
- 2,851
Habertürk’ten Rahim Ak’ın haberine bakılırsa Borsa İstanbul’da her seferinde devre kesmeye kadar giden düşüşlerin derinleşmesinin sorumlusu olarak robotların alım satım yaptığı algoritmik süreçler gösteriliyor. Yatırımcılar, pay kiralayarak açığa satış yapan akabinde birebir süreci VİOB’da yapan robotların bu satış kararı oluşan panikle düşüş yaşandığını belirtiyor.
Akabinde robotların kiralanan payları bu defa düşük fiyattan geri vererek elde ettiği karlı süreçlerin açık manipülasyon olduğu söz ediliyor.
Bu süreçleri bir kişinin yapması halinde hakkında soruşturma açıldığını belirten yatırımcılar, günlük olarak yapılacak süreç hacminde algoritmik süreçlerin muhakkak bir meblağla sonlandırılması gerektiğini belirtiyor. Son 4 harekette robotların Türk yatırımcıların 23 milyar lirasını aldığı hesaplanıyor.
17 Aralık 2021 öncesi 8 hafta aralıksız tırmanarak yüzde 70 yükselen Borsa İstanbul endeksi o gün yani Kur Muhafazalı Mevduat hesabı açıklanmadan evvelki cuma sert bir biçimde düşmüştü.
Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi birebir gün yüzde 5’e yakın bir artışla 2.392 puanı nazaranrek tüm vakit içinderın en yüksek düzeyine çıktıktan daha sonra iki kere devre kesicilerin çalıştığı günü yüzde 8.5 düşüşle 2.084 puandan kapatmıştı.
O günden daha sonra birisi piyasaların altüst olduğu 20 Aralık 2021 olmak üzere 4 kere daha derin düşüşlere şahit olduk. Borsada arka arda 4 gün devre kesici çalıştı. Borsa Endeksi o günden daha sonra orta ara küçük yükselişlerle toplamda yüzde 17 gerilemiş oldu.
YATIRIMCI SAYISI GERİLEDİ
Lakin yabancı yatırımcı oranının yüzde 70’lerden yüzde 40’a gerilediği ortamda yerli yatırımcıların tercihi ile yükselebilen endeks son 4 süreçte sert geri gelişler yaşayınca Türk yatırımcı bir yandan para kaybetti öteki taraftan bu sert hareketler niçiniyle korktu. Yani borsadan uzak durmaya başladı. Hakikaten borsada süreç yapan yerli yatırımcı sayısının 319 bin düşüşle 2 milyon 674 binden 2 milyon 355 bine gerilediği görülüyor.
ROBOTLAR 23 MİLYAR LİRAYI YUTTU
Pekala süreçler niye bu kadar sert ve niye devre kesilmesine kadar gidiliyor? Yatırımcılar başta ABD Merkez Bankası FED’in faiz artırımına gitme mümkünlüğü ve Ukrayna ile Rusya içindeki gerginlik üzere küresel gelişmeler ve büyümenin önündeki pürüzler niçiniyle şirketlerin karlarının kâfi büyüyemeyeceği üzere lokal kaygılar olmak üzere temel sebeplere dikkat çekiyor.
Lakin düşüşlerin bu kadar sert olması ise bir nevi manipülasyon olarak isimlendirilebilecek algoritmik süreçleri yapan robotlara bağlanıyor. Bu süreçler ile robotların Türk yatırımcının 23 milyar lirasını yuttuğu hesaplanıyor.
PAY KİRALA AÇIĞA SAT
Bu süreçler nasıl yapılıyor? Yatırımcıların sözü ile yabancı aracı kurumlar borsada oluşturulan havuzdan pay kiralayıp elinde kendi payı olmadan açığa satış yapıyor. Akabinde Vadeli Süreçler Borsası’nda da (VİOB) bu kere kaldıraçlı süreçle açığa satışı yeniliyor. Alışılmış ki tahribat daha da büyük oluor. VİOB’da pay senetlerinde süratli düşüş niçiniyle endekste spot piyasadaki paylar de sert biçimde aşağı geliyor. Robot dönüp spot piyasada (endekste) açığa sattığı hisseyi daha ucuza alıp emanet payları geri veriyor. Akabinde tıpkı süreci VİOB’da yapıyor. Satışlarda pay sahipleri panik yaptığı için düşüş derinleşiyor. Geri alımlar ise yavaş yapıldığı için yükselişler o kadar süratli olmuyor.
YÜZDE 25 İLE SINIRLANSIN
Borsa İstanbul’da 2003 yılından bu yana algoritmik süreçler yapılıyor. Evvelce yurtharicinden yapılan algoritmik süreçler Borsa İstanbul’un Nasdaq işbirliği ile birlikte sürat kazandı. Lakin yatırımcılar Nasdaq işbirliğinin akabinde robotların Türk yatırımcının yaptığı alım satımı süreç gerçekleşmeden gördüğünü, daha süratli süreç yaptığı için de ön alarak Türk yatırımcıyı ziyana uğrattığını belirtiyor.
Borsa Yatırımcıları Derneği Lideri Ali Aydemir, makinelerle yapılan süreçlere hudut getirilmesini istediklerini belirterek sınırsız algoritmik süreçlerin yatırımcının önündeki en büyük pürüz olduğunu söylüyor.
Aydemir “Borsanın havuz hesabı var. Bunları çoklukla yabancı kurumlar kullanıyor. Bu kurumların elinde pay olması gerekmiyor. Gün başında elinde pay varmış üzere alım yahut satım yapıyor. Piyasayı kendisi yönlendirdiği için bizim yatırımcılar daima arttan koşuyor. Natürel ziyanı da onlar görüyor. Bizim gönderdiğimiz buyruğu süreç gerçekleşemeden robotlar görüyor. Bunu Sermaye Piyasası Heyeti’ne (SPK) Borsa İstanbul idaresine tekraren bildirdik. Ama ilerleyemedik ” diyor. Aydemir, algoritmik süreçlerin bir payda gerçekleştirilen süreçlerin yüzde 25’i ile sınırlanması gerektiğini savunuyor.
Akabinde robotların kiralanan payları bu defa düşük fiyattan geri vererek elde ettiği karlı süreçlerin açık manipülasyon olduğu söz ediliyor.
Bu süreçleri bir kişinin yapması halinde hakkında soruşturma açıldığını belirten yatırımcılar, günlük olarak yapılacak süreç hacminde algoritmik süreçlerin muhakkak bir meblağla sonlandırılması gerektiğini belirtiyor. Son 4 harekette robotların Türk yatırımcıların 23 milyar lirasını aldığı hesaplanıyor.
17 Aralık 2021 öncesi 8 hafta aralıksız tırmanarak yüzde 70 yükselen Borsa İstanbul endeksi o gün yani Kur Muhafazalı Mevduat hesabı açıklanmadan evvelki cuma sert bir biçimde düşmüştü.
Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi birebir gün yüzde 5’e yakın bir artışla 2.392 puanı nazaranrek tüm vakit içinderın en yüksek düzeyine çıktıktan daha sonra iki kere devre kesicilerin çalıştığı günü yüzde 8.5 düşüşle 2.084 puandan kapatmıştı.
O günden daha sonra birisi piyasaların altüst olduğu 20 Aralık 2021 olmak üzere 4 kere daha derin düşüşlere şahit olduk. Borsada arka arda 4 gün devre kesici çalıştı. Borsa Endeksi o günden daha sonra orta ara küçük yükselişlerle toplamda yüzde 17 gerilemiş oldu.
YATIRIMCI SAYISI GERİLEDİ
Lakin yabancı yatırımcı oranının yüzde 70’lerden yüzde 40’a gerilediği ortamda yerli yatırımcıların tercihi ile yükselebilen endeks son 4 süreçte sert geri gelişler yaşayınca Türk yatırımcı bir yandan para kaybetti öteki taraftan bu sert hareketler niçiniyle korktu. Yani borsadan uzak durmaya başladı. Hakikaten borsada süreç yapan yerli yatırımcı sayısının 319 bin düşüşle 2 milyon 674 binden 2 milyon 355 bine gerilediği görülüyor.
ROBOTLAR 23 MİLYAR LİRAYI YUTTU
Pekala süreçler niye bu kadar sert ve niye devre kesilmesine kadar gidiliyor? Yatırımcılar başta ABD Merkez Bankası FED’in faiz artırımına gitme mümkünlüğü ve Ukrayna ile Rusya içindeki gerginlik üzere küresel gelişmeler ve büyümenin önündeki pürüzler niçiniyle şirketlerin karlarının kâfi büyüyemeyeceği üzere lokal kaygılar olmak üzere temel sebeplere dikkat çekiyor.
Lakin düşüşlerin bu kadar sert olması ise bir nevi manipülasyon olarak isimlendirilebilecek algoritmik süreçleri yapan robotlara bağlanıyor. Bu süreçler ile robotların Türk yatırımcının 23 milyar lirasını yuttuğu hesaplanıyor.
PAY KİRALA AÇIĞA SAT
Bu süreçler nasıl yapılıyor? Yatırımcıların sözü ile yabancı aracı kurumlar borsada oluşturulan havuzdan pay kiralayıp elinde kendi payı olmadan açığa satış yapıyor. Akabinde Vadeli Süreçler Borsası’nda da (VİOB) bu kere kaldıraçlı süreçle açığa satışı yeniliyor. Alışılmış ki tahribat daha da büyük oluor. VİOB’da pay senetlerinde süratli düşüş niçiniyle endekste spot piyasadaki paylar de sert biçimde aşağı geliyor. Robot dönüp spot piyasada (endekste) açığa sattığı hisseyi daha ucuza alıp emanet payları geri veriyor. Akabinde tıpkı süreci VİOB’da yapıyor. Satışlarda pay sahipleri panik yaptığı için düşüş derinleşiyor. Geri alımlar ise yavaş yapıldığı için yükselişler o kadar süratli olmuyor.
YÜZDE 25 İLE SINIRLANSIN
Borsa İstanbul’da 2003 yılından bu yana algoritmik süreçler yapılıyor. Evvelce yurtharicinden yapılan algoritmik süreçler Borsa İstanbul’un Nasdaq işbirliği ile birlikte sürat kazandı. Lakin yatırımcılar Nasdaq işbirliğinin akabinde robotların Türk yatırımcının yaptığı alım satımı süreç gerçekleşmeden gördüğünü, daha süratli süreç yaptığı için de ön alarak Türk yatırımcıyı ziyana uğrattığını belirtiyor.
Borsa Yatırımcıları Derneği Lideri Ali Aydemir, makinelerle yapılan süreçlere hudut getirilmesini istediklerini belirterek sınırsız algoritmik süreçlerin yatırımcının önündeki en büyük pürüz olduğunu söylüyor.
Aydemir “Borsanın havuz hesabı var. Bunları çoklukla yabancı kurumlar kullanıyor. Bu kurumların elinde pay olması gerekmiyor. Gün başında elinde pay varmış üzere alım yahut satım yapıyor. Piyasayı kendisi yönlendirdiği için bizim yatırımcılar daima arttan koşuyor. Natürel ziyanı da onlar görüyor. Bizim gönderdiğimiz buyruğu süreç gerçekleşemeden robotlar görüyor. Bunu Sermaye Piyasası Heyeti’ne (SPK) Borsa İstanbul idaresine tekraren bildirdik. Ama ilerleyemedik ” diyor. Aydemir, algoritmik süreçlerin bir payda gerçekleştirilen süreçlerin yüzde 25’i ile sınırlanması gerektiğini savunuyor.