- Katılım
- 30 May 2021
- Mesajlar
- 3,272
Ailede anne ve babanın çocukları içinde adaleti sağlamak üzere bir tasası olması gerektiğini belirten Psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Anne ve babanın adaletli davranmak unsuru olmalı. Şayet bu biçimde bir unsur var ise çocuk her vakit ‘Annem babam bana haksızlık yapmaz’ der ve konuta bağlılık artar. Meskenle ilgili sorumluluk hisleri artar.” dedi. Adaletin en büyük düşmanının bencillik olduğuna vurgu yapan Tarhan, ailede adaletsizliğin, duygusal ihmallere yol açtığını da kelamlarına ekledi. Üsküdar Üniversitesi Kurucu Rektörü, Psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan, ailede adalet kavramına ait değerlendirmede bulundu.Adaletle eşitlik kavramlarının daima karıştırıldığını belirten Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Eşitlik her insanın tıpkı tip elbise giymesi üzeredir. Tıpkı, eşit ölçüde verilmesidir. Adalette bir istikrar ve ölçü vardır. Hak edene hak ettiği kadar vermek, hak etmeyene vermemek biçiminde. Bu niçinle adaleti eşitlik üzere algılamamak gerekiyor. Yetenekli ve hayli çalışan birinin elde edeceği haklarla tembel hiç çalışmayan birinin elde edeceği haklar birebir olursa tembelliğe prim verilmiş olur. Bu niçinle adalet orada yetenekli olanların önünü açacak fakat öbürlerinin taban haklarını verecek biçimde bir istikrar kuracak.” dedi.
Eşitlik stabil, adalet dinamiktir
Adaletin dinamik bir müddetç olduğunu kaydeden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Eşitlik stabildir, sabittir lakin adalet dinamiktir. Yere ve duruma, kurallara bakılırsa değişir. Kişinin adaletli olmak için daima ben adaletli olmak zorundayım üzere bir prensiple hareket etmesi gerekir. Bunu yapmadığı için her an yanlış yapabiliyor. Aile içerisinde de bu geçerlidir.” dedi.
Üç türlü adalet var
Adalet denildiği vakit mahkeme duvarlarının düşünüldüğünü kaydeden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “halbuki üç türlü adalet vardır. Birinci adalet olağan yargı adaletidir ve oradaki kanunların dağıttığı menfaattir. Oburu toplumsal adalet. Gelenek ve nazaranneklerin dağıttığı paylaşımdır. Menfaat paylaşımıdır. Gelenek nazaranneklerle ilgili imkânlar, çeşitli fırsatların toplumsal ortamlarda dağıtılmasıdır. Üçüncüsü ise bu ahlak ve adalet vicdanın belirlediği vicdanı normlarla belirlenir.” diye konuştu.
Adalet yoksa huzur da yoktur
Aile içi adalette daha hayli bu üçüncü küme yani vicdanların belirlediği adaletin daha epey ön plana çıktığını söz eden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Çünkü orada rastgele bir yargı süreciyle direkt temas yok. Dış geleneklerle de ilişki yok. Büsbütün kendi ortasında bir istikrar var. Diyelim ki konutta bir çocuk daima korunur, kayrılırsa o çocuğa karşı başka kardeşler içinde bir kıskançlık ve şımarıklık uyarılmaya başlar. Örneğin bir köy var diyelim. Köyde tek bir tane kuyu var. O kuyudan su çıkıyor. Gücü olanlar ve de muhtara yakın olanlar yalnızca o kuyudan faydalanırsa öbür beşerler yalvar yakar su alıyorsa orada adalet yoktur. Adalet yoksa huzur da yoktur.” dedi.
Ailede adaletsizlik, duygusal ihmallere yol açıyor
Ailede adaletsizlik örneklerine vakit zaman rastlandığını söz eden Prof. Dr. Nevzat Tarhan,
“Bir çocuk, anne ve babasına ‘anne-baba’ demiyor. Anne ve babası daima engelli kardeşine ilgi gösterdikleri için üvey olduğunu düşünüyor. Kendini daima üvey zannetmiş. Kardeşi hasta olduğu ve ebeveynleri daima onunla ilgilendiğinden çocukta duygusal ihmal oluşmuş. Duygusal ihmal ortaya çıkınca anneye ve babaya karşı hem sevgi hem öfke gelişiyor. Bu durum mutsuz bulunmasına da yol açıyor. Uzman yardımı almasına sebep olan bir durum. Annesine ve babasına karşı öfke hissediyor lakin aslında onları seviyor. Huzursuz oluyor ve pişmanlık duygusu içinde gelgitler yaşıyor. Bu çocuklar kendilerini dışlanmış hissediyorlar.” diye konuştu.
Sevdiğini kayırmak adaletsizliktir
Literatürde “nepotizm” denilen “menfaat için ayrımcılık yapmak” kavramına değinen Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Bu durum, genelde toplumsal bağlantılarda olur. Menfaat için her söylemiş olduğini yapar, menfaati olmayanları yok sayar. Menfaat odaklı kapitalist sistem. Menfaatçiliği nepotizm besliyor. Bir de bizde kayırmacılık yaygındır. Kimi niçinlerle kayırmacılık yapılır. Bu da favoritizmdir. Sevdiğini kayırmak adaletsizliktir.” dedi.
Ailede adalet kavramı fazlaca kıymetli
Literatürde örnek gösterdiği, Kuran-ı Kerim’de geçen Hz. Yusuf’un kıssasını hatırlatan Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Hz. Yakup çocuklarından Hz. Yusuf’u fazlaca seviyor. Onu koruyor kolluyor. bu biçimdece öteki çocuklarda dayanılmaz bir kıskançlık duygusu oluşuyor. Ve Yusuf’u kuyuya atıyorlar. Bu Hz. Yusuf’un imtihanı olarak göz önüne alınıyor. Hz. Yakup’un da orada imtihanı var. Sevgi adaletini sağlayamamış. Sağlayamadığı için bir çocuğunu fazla koruyor ve başkaları olgun değiller ve kardeşlerini yok etmeye karar veriyorlar sonçuta da kuyuya atılıyor. Bu niçinle aile ortasında adalet kavramı sıradan bir durum değil.” diye konuştu.
Adalet olan yerde huzur ve barış oluyor
Aile içerisinde adalet olup olmadığını anlamak için kimi sorularla çocuğun yansısını ölçmeye çalıştıklarını belirten Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Herhangi bir olay olsa anneni mi tutarsın babanı mı tutarsın?’ biçiminde sorulur. Çocuk şayet körü körüne anne ya da babasını tutuyorsa o konutta adalet yoktur. Lakin çocuk ‘Kim haklıysa ben onu tutarım’ diyorsa orada adalet vardır. Adalet epey kıymetlidir. Adalet olan yerde huzur ve barış oluyor. Barış istiyorsak adalet gereklidir.” dedi.
Anne ve baba adaleti sağlamalıdır
Ailede anne ve babanın adaleti sağlamak üzere bir korkusu olması gerektiğini belirten Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Anne ve babanın adaletli davranmak prensibi olmalı. Şayet bu biçimde bir prensip var ise çocuk her vakit ‘Annem babam bana haksızlık yapmaz’ der ve konuta bağlılık artar. Konutla ilgili sorumluluk hisleri artar.” dedi.
Yanlış latifeler kardeş rekabetine niye olur
Aile içerisinde vakit zaman yanlış şakaların da yapıldığını kaydeden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Evde yeni bir bebek doğuyor. Çocuğa ‘kardeşin oldu pabucun dama atıldı’ şekilnde yanlış latifeler yapılıyor. Çocuk gidip kardeşini ağlatıyor. Biri bir yaşında oburu 3 yaşında. Anne baba çocuğu kıskandıracak şeyler yapıyor. Aile içerisinde adalete ilkesel olarak dikkat edilmediği için kardeşler içinde kardeş rekabeti oluyor.” dedi.
Kardeşlere adil paylaşım öğretilmeli
Çocuklara ortalarındaki sorunu anlaşarak ve paylaşarak çözme marifetini öğretmek gerektiğini de kaydeden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Pozitif psikoloji terapi formlarında var. Adil paylaşım nasıl öğrenilir? Beş kişilik bir küme var. 10-12 yaş erken ergenlikte kullanılan bir model. 10 yaş civarındaki beş çocuğa dört tane çikolata getiriliyor. Bunu paylaşın deniyor. Oturuyorlar konuşuyorlar ve nasıl paylaşalım diye şayet bir formül buluyorlar. bu biçimdece adil paylaşımı öğretiyorlar. Biri bu benim hakkım der alırsa başkası de benim hakkım alayım derse bir kişi geri kalır, ezilir. ondan sonrasında o kümede huzur olmaz.” diye konuştu.
Hak ve sorumluluklar içinde istikrar ve hudut olmalıdır
Uygar olmanın ölçüsünün, taşı yontmak değil, hudut koymak olduğunu söz eden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Adalet de insanın hak ve sorumlulukları içinde dengeyi ve hududu koruyabilmesidir. İnsanlık güç ve adalet içindeki istikrar de burada epeyce değerlidir. Kuşkucu anne baba tipleri vardır. Çocuğunu fevkalade kayırır, korur, aile ortasında adaletlidir fakat dış dünyayı tehdit olarak görür. Çocuğunu da bu biçimde yetiştirir. daha sonrasında çocukta ne olur? Kuşkucu bir tip olur, kimseye değer vermeyen bir tip olur. Dış dünyada ve insan ilgilerinde de adalet değerlidir.” dedi.
Sevginin girdiği yerde ruhsal canlılık olur…
Paranın girdiği yerde ekonomik canlılık, sevginin girdiği yerde de ruhsal canlılık olduğunu söz eden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Bunu da adil bir biçimde yönettiğin vakit insanlarda itimat oluşur. İtimat olduğu yerde de bağlanma oluşur. Bağlanma oluşan yerde de insan huzurlu olur. Fakat adil paylaşımın olmadığı bir ortamda huzur olmuyor.” diye konuştu.
Ailede sevgide de adaletin değerli olduğunu kaydeden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Buna sevgi ve disiplin istikrarı diyoruz. Aile içerisinde adalet, dengeli disiplinle oluyor. Tutarsız disiplin var ise, bir gün evet söylemiş olduğine bir gün hayır diyorsun. Annenin evet söylemiş olduğine baba hayır diyor. Burada tutarsızlık var. Burada adil bir paylaşım olmaz.” ihtarında bulundu.
Adaletin en büyük düşmanı bencilliktir…
Ailede adaleti bir kıymet olarak yaşatmak gerektiğini vurgulayan Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Onun için adalet aileden başlar diye vurguluyoruz. Adaleti vurgulayan bir anlayış meskende huzur ve barışı getirir. Huzurun olduğu yerde itimat oluşur, itimadın olduğu yerde de düzgün beşerler yetiştirilir. Güzel çocuklar yetişir. Adaletin en büyük düşmanı bencilliktir.” dedi.
Hibya Haber Ajansı
Eşitlik stabil, adalet dinamiktir
Adaletin dinamik bir müddetç olduğunu kaydeden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Eşitlik stabildir, sabittir lakin adalet dinamiktir. Yere ve duruma, kurallara bakılırsa değişir. Kişinin adaletli olmak için daima ben adaletli olmak zorundayım üzere bir prensiple hareket etmesi gerekir. Bunu yapmadığı için her an yanlış yapabiliyor. Aile içerisinde de bu geçerlidir.” dedi.
Üç türlü adalet var
Adalet denildiği vakit mahkeme duvarlarının düşünüldüğünü kaydeden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “halbuki üç türlü adalet vardır. Birinci adalet olağan yargı adaletidir ve oradaki kanunların dağıttığı menfaattir. Oburu toplumsal adalet. Gelenek ve nazaranneklerin dağıttığı paylaşımdır. Menfaat paylaşımıdır. Gelenek nazaranneklerle ilgili imkânlar, çeşitli fırsatların toplumsal ortamlarda dağıtılmasıdır. Üçüncüsü ise bu ahlak ve adalet vicdanın belirlediği vicdanı normlarla belirlenir.” diye konuştu.
Adalet yoksa huzur da yoktur
Aile içi adalette daha hayli bu üçüncü küme yani vicdanların belirlediği adaletin daha epey ön plana çıktığını söz eden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Çünkü orada rastgele bir yargı süreciyle direkt temas yok. Dış geleneklerle de ilişki yok. Büsbütün kendi ortasında bir istikrar var. Diyelim ki konutta bir çocuk daima korunur, kayrılırsa o çocuğa karşı başka kardeşler içinde bir kıskançlık ve şımarıklık uyarılmaya başlar. Örneğin bir köy var diyelim. Köyde tek bir tane kuyu var. O kuyudan su çıkıyor. Gücü olanlar ve de muhtara yakın olanlar yalnızca o kuyudan faydalanırsa öbür beşerler yalvar yakar su alıyorsa orada adalet yoktur. Adalet yoksa huzur da yoktur.” dedi.
Ailede adaletsizlik, duygusal ihmallere yol açıyor
Ailede adaletsizlik örneklerine vakit zaman rastlandığını söz eden Prof. Dr. Nevzat Tarhan,
“Bir çocuk, anne ve babasına ‘anne-baba’ demiyor. Anne ve babası daima engelli kardeşine ilgi gösterdikleri için üvey olduğunu düşünüyor. Kendini daima üvey zannetmiş. Kardeşi hasta olduğu ve ebeveynleri daima onunla ilgilendiğinden çocukta duygusal ihmal oluşmuş. Duygusal ihmal ortaya çıkınca anneye ve babaya karşı hem sevgi hem öfke gelişiyor. Bu durum mutsuz bulunmasına da yol açıyor. Uzman yardımı almasına sebep olan bir durum. Annesine ve babasına karşı öfke hissediyor lakin aslında onları seviyor. Huzursuz oluyor ve pişmanlık duygusu içinde gelgitler yaşıyor. Bu çocuklar kendilerini dışlanmış hissediyorlar.” diye konuştu.
Sevdiğini kayırmak adaletsizliktir
Literatürde “nepotizm” denilen “menfaat için ayrımcılık yapmak” kavramına değinen Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Bu durum, genelde toplumsal bağlantılarda olur. Menfaat için her söylemiş olduğini yapar, menfaati olmayanları yok sayar. Menfaat odaklı kapitalist sistem. Menfaatçiliği nepotizm besliyor. Bir de bizde kayırmacılık yaygındır. Kimi niçinlerle kayırmacılık yapılır. Bu da favoritizmdir. Sevdiğini kayırmak adaletsizliktir.” dedi.
Ailede adalet kavramı fazlaca kıymetli
Literatürde örnek gösterdiği, Kuran-ı Kerim’de geçen Hz. Yusuf’un kıssasını hatırlatan Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Hz. Yakup çocuklarından Hz. Yusuf’u fazlaca seviyor. Onu koruyor kolluyor. bu biçimdece öteki çocuklarda dayanılmaz bir kıskançlık duygusu oluşuyor. Ve Yusuf’u kuyuya atıyorlar. Bu Hz. Yusuf’un imtihanı olarak göz önüne alınıyor. Hz. Yakup’un da orada imtihanı var. Sevgi adaletini sağlayamamış. Sağlayamadığı için bir çocuğunu fazla koruyor ve başkaları olgun değiller ve kardeşlerini yok etmeye karar veriyorlar sonçuta da kuyuya atılıyor. Bu niçinle aile ortasında adalet kavramı sıradan bir durum değil.” diye konuştu.
Adalet olan yerde huzur ve barış oluyor
Aile içerisinde adalet olup olmadığını anlamak için kimi sorularla çocuğun yansısını ölçmeye çalıştıklarını belirten Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Herhangi bir olay olsa anneni mi tutarsın babanı mı tutarsın?’ biçiminde sorulur. Çocuk şayet körü körüne anne ya da babasını tutuyorsa o konutta adalet yoktur. Lakin çocuk ‘Kim haklıysa ben onu tutarım’ diyorsa orada adalet vardır. Adalet epey kıymetlidir. Adalet olan yerde huzur ve barış oluyor. Barış istiyorsak adalet gereklidir.” dedi.
Anne ve baba adaleti sağlamalıdır
Ailede anne ve babanın adaleti sağlamak üzere bir korkusu olması gerektiğini belirten Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Anne ve babanın adaletli davranmak prensibi olmalı. Şayet bu biçimde bir prensip var ise çocuk her vakit ‘Annem babam bana haksızlık yapmaz’ der ve konuta bağlılık artar. Konutla ilgili sorumluluk hisleri artar.” dedi.
Yanlış latifeler kardeş rekabetine niye olur
Aile içerisinde vakit zaman yanlış şakaların da yapıldığını kaydeden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Evde yeni bir bebek doğuyor. Çocuğa ‘kardeşin oldu pabucun dama atıldı’ şekilnde yanlış latifeler yapılıyor. Çocuk gidip kardeşini ağlatıyor. Biri bir yaşında oburu 3 yaşında. Anne baba çocuğu kıskandıracak şeyler yapıyor. Aile içerisinde adalete ilkesel olarak dikkat edilmediği için kardeşler içinde kardeş rekabeti oluyor.” dedi.
Kardeşlere adil paylaşım öğretilmeli
Çocuklara ortalarındaki sorunu anlaşarak ve paylaşarak çözme marifetini öğretmek gerektiğini de kaydeden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Pozitif psikoloji terapi formlarında var. Adil paylaşım nasıl öğrenilir? Beş kişilik bir küme var. 10-12 yaş erken ergenlikte kullanılan bir model. 10 yaş civarındaki beş çocuğa dört tane çikolata getiriliyor. Bunu paylaşın deniyor. Oturuyorlar konuşuyorlar ve nasıl paylaşalım diye şayet bir formül buluyorlar. bu biçimdece adil paylaşımı öğretiyorlar. Biri bu benim hakkım der alırsa başkası de benim hakkım alayım derse bir kişi geri kalır, ezilir. ondan sonrasında o kümede huzur olmaz.” diye konuştu.
Hak ve sorumluluklar içinde istikrar ve hudut olmalıdır
Uygar olmanın ölçüsünün, taşı yontmak değil, hudut koymak olduğunu söz eden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Adalet de insanın hak ve sorumlulukları içinde dengeyi ve hududu koruyabilmesidir. İnsanlık güç ve adalet içindeki istikrar de burada epeyce değerlidir. Kuşkucu anne baba tipleri vardır. Çocuğunu fevkalade kayırır, korur, aile ortasında adaletlidir fakat dış dünyayı tehdit olarak görür. Çocuğunu da bu biçimde yetiştirir. daha sonrasında çocukta ne olur? Kuşkucu bir tip olur, kimseye değer vermeyen bir tip olur. Dış dünyada ve insan ilgilerinde de adalet değerlidir.” dedi.
Sevginin girdiği yerde ruhsal canlılık olur…
Paranın girdiği yerde ekonomik canlılık, sevginin girdiği yerde de ruhsal canlılık olduğunu söz eden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Bunu da adil bir biçimde yönettiğin vakit insanlarda itimat oluşur. İtimat olduğu yerde de bağlanma oluşur. Bağlanma oluşan yerde de insan huzurlu olur. Fakat adil paylaşımın olmadığı bir ortamda huzur olmuyor.” diye konuştu.
Ailede sevgide de adaletin değerli olduğunu kaydeden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Buna sevgi ve disiplin istikrarı diyoruz. Aile içerisinde adalet, dengeli disiplinle oluyor. Tutarsız disiplin var ise, bir gün evet söylemiş olduğine bir gün hayır diyorsun. Annenin evet söylemiş olduğine baba hayır diyor. Burada tutarsızlık var. Burada adil bir paylaşım olmaz.” ihtarında bulundu.
Adaletin en büyük düşmanı bencilliktir…
Ailede adaleti bir kıymet olarak yaşatmak gerektiğini vurgulayan Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Onun için adalet aileden başlar diye vurguluyoruz. Adaleti vurgulayan bir anlayış meskende huzur ve barışı getirir. Huzurun olduğu yerde itimat oluşur, itimadın olduğu yerde de düzgün beşerler yetiştirilir. Güzel çocuklar yetişir. Adaletin en büyük düşmanı bencilliktir.” dedi.
Hibya Haber Ajansı