- Katılım
- 30 May 2021
- Mesajlar
- 2,935
**Mutlak Değerlendirme ve Bağıl Değerlendirme Nedir?**
Değerlendirme sistemleri, öğrencilerin ya da çalışanların performanslarını ölçmek için farklı yöntemler kullanır. Bu yöntemlerden iki tanesi, mutlak değerlendirme ve bağıl değerlendirmedir. Her iki sistem de farklı bakış açılarıyla performans ölçümü yapar ve her birinin avantajları ile dezavantajları bulunmaktadır. Bu makalede, mutlak ve bağıl değerlendirmenin ne olduğunu, bu iki değerlendirme yönteminin özelliklerini, birbirlerinden farklarını ve hangi durumlarda hangi yöntemin tercih edilmesi gerektiğini ele alacağız.
**Mutlak Değerlendirme Nedir?**
Mutlak değerlendirme, performansı belirli bir standart, kıstas veya ölçüt ile karşılaştırarak yapılan değerlendirme yöntemidir. Bu tür bir değerlendirmede, bireyin başarısı yalnızca belirli bir başarı seviyesine ulaşmasına dayanır ve bu başarı belirli, sabit kriterlere göre ölçülür. Yani, mutlak değerlendirmede herkes için geçerli olan aynı standartlar vardır ve bu standartlar üzerinden değerlendirme yapılır.
Örneğin, bir öğrencinin sınavda aldığı 80 puan, mutlak bir başarı olarak kabul edilir. Öğrenciye, belirli bir yüzdelik başarı oranı veya belirli bir başarı düzeyi verilmişse, bu sınavın değerlendirilmesinde öğrencinin performansı yalnızca bu belirli başarı eşiğine dayanır. Başka bir deyişle, değerlendirme sadece öğrencinin, belirli bir başarıya ulaşıp ulaşmadığına odaklanır.
**Bağıl Değerlendirme Nedir?**
Bağıl değerlendirme ise, bir kişinin performansını, diğer bireylerin performanslarıyla karşılaştırarak yapılan değerlendirme yöntemidir. Bu yöntemde, öğrencilerin veya çalışanların başarıları, sınıfın, gruptaki diğer üyelerinin performanslarına göre değerlendirilir. Yani, bağıl değerlendirmede her bireyin başarısı, grup içindeki diğer bireylerin başarılarıyla kıyaslanır.
Bağıl değerlendirmede, öğrencinin başarısı yalnızca diğerlerinin başarısına göre anlam kazanır. Örneğin, bir sınıfta %90 başarı gösteren bir öğrenci, o sınıfın en başarılı öğrencisi olabilirken, bir başka sınıfta aynı başarıyı gösteren bir öğrenci, ortalama bir başarıya sahip olabilir. Bu yöntemde, başarı genellikle belirli bir gruptaki en yüksek başarıya göre belirlenir ve değerlendirme sıralamalara dayanır.
**Mutlak ve Bağıl Değerlendirme Arasındaki Farklar**
Mutlak değerlendirme ile bağıl değerlendirme arasındaki temel farklar şunlardır:
1. **Kriterler ve Ölçütler:**
- **Mutlak değerlendirme** belirli ve sabit kriterlere dayalıdır. Öğrencinin veya çalışanın performansı, önceden belirlenmiş bu kriterlere göre ölçülür.
- **Bağıl değerlendirme** ise, bireylerin başarıları, başka bireylerin başarıları ile karşılaştırılır. Bu durumda, herkesin başarı düzeyi birbirine bağlıdır.
2. **Başarı Ölçütü:**
- **Mutlak değerlendirme**de başarı, kişisel olarak belirlenen başarı seviyesine ulaşmaya dayanır. Her birey için başarı eşiği aynıdır.
- **Bağıl değerlendirme**de başarı, sınıf ya da grup içindeki sıralamaya göre belirlenir. Bu değerlendirme daha rekabetçidir.
3. **Performansın Değerlendirilmesi:**
- **Mutlak değerlendirme**, bireysel başarıyı ölçer ve kişinin kendi çabasını ön planda tutar.
- **Bağıl değerlendirme** ise, bir kişinin başarısını grup içindeki diğer performanslarla ilişkilendirir. Yani, bir kişi sınıfın en iyi öğrencisi olsa da, sınıfın genel performansı zayıfsa, bu kişinin başarısı daha az öne çıkabilir.
**Mutlak Değerlendirmenin Avantajları ve Dezavantajları**
Mutlak değerlendirmenin avantajları arasında, her bireyin eşit ve objektif bir şekilde değerlendirilmesi yer alır. Öğrencilerin veya çalışanların başarıları, gruptaki diğer bireylerden bağımsız olarak ölçülür ve bu da bireysel başarıyı net bir şekilde ortaya koyar. Ayrıca, belirli bir başarı kriterine ulaşan herkesin başarı olarak kabul edilmesi, adil bir değerlendirme sağlar.
Ancak, mutlak değerlendirmenin dezavantajları da bulunmaktadır. Bu yöntem, gruptaki genel başarıyı göz ardı edebilir. Örneğin, bir sınıfta herkes düşük performans gösterse de, mutlak değerlendirme ile her birey aynı başarı seviyesine ulaşması durumunda başarılı kabul edilebilir. Ayrıca, mutlak değerlendirme daha az rekabetçi olabilir, bu da motivasyonu olumsuz etkileyebilir.
**Bağıl Değerlendirmenin Avantajları ve Dezavantajları**
Bağıl değerlendirmenin en büyük avantajı, öğrenciler arasında rekabeti teşvik etmesidir. Bu yöntem, daha yüksek başarı gösteren bireylerin ödüllendirilmesine olanak tanır ve genellikle gruptaki başarıyı artırır. Ayrıca, bağıl değerlendirme, öğrencilerin ya da çalışanların kendi seviyelerindeki performanslarını belirlemelerine yardımcı olabilir.
Bağıl değerlendirmenin dezavantajları ise, bireylerin başarısını başkalarıyla kıyaslamanın bazen adil olmaması durumunda ortaya çıkar. Örneğin, çok güçlü bir sınıfta eğitim gören bir öğrenci, sadece sınıfın geneliyle kıyaslanarak düşük not alabilir. Bu durum, bireysel başarıyı yeterince yansıtmaz ve bazen başarıyı küçümseyebilir.
**Hangi Durumda Mutlak veya Bağıl Değerlendirme Tercih Edilmelidir?**
Mutlak değerlendirme, daha çok kişisel başarıyı vurgulamak ve her bireyin kendi gelişimini ölçmek amacıyla kullanılır. Eğitimde, genellikle belirli bir başarıya ulaşılması gereken durumlar için uygundur. Örneğin, bazı akademik sınavlar ve lisans programlarında, öğrencilere belirli bir puan eşiği koymak için mutlak değerlendirme tercih edilebilir.
Bağıl değerlendirme ise daha rekabetçi ortamlar ve sıralama yapılan durumlarda daha etkili olabilir. Örneğin, bir sınıf içindeki öğrencilerin en yüksek başarıyı gösterenleri ödüllendirmek ya da bir iş yerinde çalışanların performanslarını kıyaslamak için bağıl değerlendirme daha uygun olabilir. Ancak, bu yöntem, özellikle büyük gruplarda, daha dikkatli bir şekilde uygulanmalıdır, çünkü bireysel başarıyı küçümseyebilir.
**Sonuç**
Mutlak ve bağıl değerlendirme, farklı ölçütlere dayalı olarak yapılan iki temel performans değerlendirme yöntemidir. Her iki sistemin de avantajları ve dezavantajları vardır. Hangi değerlendirme sisteminin kullanılacağı, hedeflere, değerlendirilen grubun özelliklerine ve organizasyonel ihtiyaçlara göre değişir. Her iki yöntemi de doğru ve etkili bir şekilde kullanmak, eğitimde ve iş yerlerinde daha adil ve verimli bir değerlendirme süreci oluşturabilir.
Değerlendirme sistemleri, öğrencilerin ya da çalışanların performanslarını ölçmek için farklı yöntemler kullanır. Bu yöntemlerden iki tanesi, mutlak değerlendirme ve bağıl değerlendirmedir. Her iki sistem de farklı bakış açılarıyla performans ölçümü yapar ve her birinin avantajları ile dezavantajları bulunmaktadır. Bu makalede, mutlak ve bağıl değerlendirmenin ne olduğunu, bu iki değerlendirme yönteminin özelliklerini, birbirlerinden farklarını ve hangi durumlarda hangi yöntemin tercih edilmesi gerektiğini ele alacağız.
**Mutlak Değerlendirme Nedir?**
Mutlak değerlendirme, performansı belirli bir standart, kıstas veya ölçüt ile karşılaştırarak yapılan değerlendirme yöntemidir. Bu tür bir değerlendirmede, bireyin başarısı yalnızca belirli bir başarı seviyesine ulaşmasına dayanır ve bu başarı belirli, sabit kriterlere göre ölçülür. Yani, mutlak değerlendirmede herkes için geçerli olan aynı standartlar vardır ve bu standartlar üzerinden değerlendirme yapılır.
Örneğin, bir öğrencinin sınavda aldığı 80 puan, mutlak bir başarı olarak kabul edilir. Öğrenciye, belirli bir yüzdelik başarı oranı veya belirli bir başarı düzeyi verilmişse, bu sınavın değerlendirilmesinde öğrencinin performansı yalnızca bu belirli başarı eşiğine dayanır. Başka bir deyişle, değerlendirme sadece öğrencinin, belirli bir başarıya ulaşıp ulaşmadığına odaklanır.
**Bağıl Değerlendirme Nedir?**
Bağıl değerlendirme ise, bir kişinin performansını, diğer bireylerin performanslarıyla karşılaştırarak yapılan değerlendirme yöntemidir. Bu yöntemde, öğrencilerin veya çalışanların başarıları, sınıfın, gruptaki diğer üyelerinin performanslarına göre değerlendirilir. Yani, bağıl değerlendirmede her bireyin başarısı, grup içindeki diğer bireylerin başarılarıyla kıyaslanır.
Bağıl değerlendirmede, öğrencinin başarısı yalnızca diğerlerinin başarısına göre anlam kazanır. Örneğin, bir sınıfta %90 başarı gösteren bir öğrenci, o sınıfın en başarılı öğrencisi olabilirken, bir başka sınıfta aynı başarıyı gösteren bir öğrenci, ortalama bir başarıya sahip olabilir. Bu yöntemde, başarı genellikle belirli bir gruptaki en yüksek başarıya göre belirlenir ve değerlendirme sıralamalara dayanır.
**Mutlak ve Bağıl Değerlendirme Arasındaki Farklar**
Mutlak değerlendirme ile bağıl değerlendirme arasındaki temel farklar şunlardır:
1. **Kriterler ve Ölçütler:**
- **Mutlak değerlendirme** belirli ve sabit kriterlere dayalıdır. Öğrencinin veya çalışanın performansı, önceden belirlenmiş bu kriterlere göre ölçülür.
- **Bağıl değerlendirme** ise, bireylerin başarıları, başka bireylerin başarıları ile karşılaştırılır. Bu durumda, herkesin başarı düzeyi birbirine bağlıdır.
2. **Başarı Ölçütü:**
- **Mutlak değerlendirme**de başarı, kişisel olarak belirlenen başarı seviyesine ulaşmaya dayanır. Her birey için başarı eşiği aynıdır.
- **Bağıl değerlendirme**de başarı, sınıf ya da grup içindeki sıralamaya göre belirlenir. Bu değerlendirme daha rekabetçidir.
3. **Performansın Değerlendirilmesi:**
- **Mutlak değerlendirme**, bireysel başarıyı ölçer ve kişinin kendi çabasını ön planda tutar.
- **Bağıl değerlendirme** ise, bir kişinin başarısını grup içindeki diğer performanslarla ilişkilendirir. Yani, bir kişi sınıfın en iyi öğrencisi olsa da, sınıfın genel performansı zayıfsa, bu kişinin başarısı daha az öne çıkabilir.
**Mutlak Değerlendirmenin Avantajları ve Dezavantajları**
Mutlak değerlendirmenin avantajları arasında, her bireyin eşit ve objektif bir şekilde değerlendirilmesi yer alır. Öğrencilerin veya çalışanların başarıları, gruptaki diğer bireylerden bağımsız olarak ölçülür ve bu da bireysel başarıyı net bir şekilde ortaya koyar. Ayrıca, belirli bir başarı kriterine ulaşan herkesin başarı olarak kabul edilmesi, adil bir değerlendirme sağlar.
Ancak, mutlak değerlendirmenin dezavantajları da bulunmaktadır. Bu yöntem, gruptaki genel başarıyı göz ardı edebilir. Örneğin, bir sınıfta herkes düşük performans gösterse de, mutlak değerlendirme ile her birey aynı başarı seviyesine ulaşması durumunda başarılı kabul edilebilir. Ayrıca, mutlak değerlendirme daha az rekabetçi olabilir, bu da motivasyonu olumsuz etkileyebilir.
**Bağıl Değerlendirmenin Avantajları ve Dezavantajları**
Bağıl değerlendirmenin en büyük avantajı, öğrenciler arasında rekabeti teşvik etmesidir. Bu yöntem, daha yüksek başarı gösteren bireylerin ödüllendirilmesine olanak tanır ve genellikle gruptaki başarıyı artırır. Ayrıca, bağıl değerlendirme, öğrencilerin ya da çalışanların kendi seviyelerindeki performanslarını belirlemelerine yardımcı olabilir.
Bağıl değerlendirmenin dezavantajları ise, bireylerin başarısını başkalarıyla kıyaslamanın bazen adil olmaması durumunda ortaya çıkar. Örneğin, çok güçlü bir sınıfta eğitim gören bir öğrenci, sadece sınıfın geneliyle kıyaslanarak düşük not alabilir. Bu durum, bireysel başarıyı yeterince yansıtmaz ve bazen başarıyı küçümseyebilir.
**Hangi Durumda Mutlak veya Bağıl Değerlendirme Tercih Edilmelidir?**
Mutlak değerlendirme, daha çok kişisel başarıyı vurgulamak ve her bireyin kendi gelişimini ölçmek amacıyla kullanılır. Eğitimde, genellikle belirli bir başarıya ulaşılması gereken durumlar için uygundur. Örneğin, bazı akademik sınavlar ve lisans programlarında, öğrencilere belirli bir puan eşiği koymak için mutlak değerlendirme tercih edilebilir.
Bağıl değerlendirme ise daha rekabetçi ortamlar ve sıralama yapılan durumlarda daha etkili olabilir. Örneğin, bir sınıf içindeki öğrencilerin en yüksek başarıyı gösterenleri ödüllendirmek ya da bir iş yerinde çalışanların performanslarını kıyaslamak için bağıl değerlendirme daha uygun olabilir. Ancak, bu yöntem, özellikle büyük gruplarda, daha dikkatli bir şekilde uygulanmalıdır, çünkü bireysel başarıyı küçümseyebilir.
**Sonuç**
Mutlak ve bağıl değerlendirme, farklı ölçütlere dayalı olarak yapılan iki temel performans değerlendirme yöntemidir. Her iki sistemin de avantajları ve dezavantajları vardır. Hangi değerlendirme sisteminin kullanılacağı, hedeflere, değerlendirilen grubun özelliklerine ve organizasyonel ihtiyaçlara göre değişir. Her iki yöntemi de doğru ve etkili bir şekilde kullanmak, eğitimde ve iş yerlerinde daha adil ve verimli bir değerlendirme süreci oluşturabilir.