BAŞKAN YILMAZ Ankara / TBMM Müsilaj Araştırma Kurulu aylar süren çalışmalarının akabinde raporunu tamamlarken, sorunun tahlili için 157 unsurluk bir reçete hazırladı. Marmara’daki kirliliğin yüzde 76.8’inin yalnızca İstanbul’dan kaynaklandığı belirtilen raporda, özetle şu çarpıcı tekliflerde bulunuldu:
Marmara Denizi Hareket Planı faal biçimde uygulanmalı, titizlikle takip edilmeli, denetlenmeli.
Atıksu idaresinde temel prensip “en az kirletme” ve “maksimum geri kazanım” olmalı.
Pak üretim uygulamaları ile atıksu debisinin ve kirlilik yükünün azaltılması sağlanmalı.
Arıtılmış evsel atıksuların endüstride, park, bahçe ve yeşil alan sulamalarında kullanması yaygınlaştırılmalı.
Kullanılmış, gri suyun bir daha kullanması yasal düzenlemelerle teşvik edilmeli.
Yağmur suyu ve atıksu kanalları mümkün olan yerlerde ayrılmalı, yağmur suyu kanalizasyon çizgisine gitmeden uygun alanlarda depolanmalı.
Arıtma fonu kurulmalı
Termik santral ve fabrika soğutma suları, mevzuatta belirtilen sıcaklığa getirilmeden deniz ortamına verilmemeli.
Kesilen etraf cezaları ile belediyelerin atık su bedellerinin bir kısmı, yalnızca arıtma tesislerinin üretimi ve işletilmesi için kullanılmak üzere valilikler bünyesinde oluşturulacak bir fona aktarılmalı.
Belediye bütçelerinden arıtma içni mecburî hisse ayrılmalı.
Zeytin karasuyu ve peynir alt suyu kaynaklı kirliliğe karşı atık su azaltımını gerçekleştirecek iki fazlı sistemler teşvikle yaygınlaştırılmalı.
Ergene Derin Deniz Deşarjı kapsamında endüstriyel kaynaklı atıksuların ileri arıtma formları ile arıtılarak Marmara Denizi’ne deşarj edilmesi durumunda alıcı ortama mümkün tesirleri araştırılmalı, sıkı kontroller yapılarak ileri arıtım dışı deşarjların yapılmaması tarafında önlemler alınmalı.
Tüm evsel ve endüstriyel atıksular ileri biyolojik arıtmaya tabi tutulmalı, Marmara’nın azot-fosfor yükünü azaltmak öncelikli olmalı.
Tesisleri Bakanlık yapsın
Bedeliyelerin arıtma tesislerini yapmamaları durumunda Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nca yapılmalı/yaptırılmalı, işletilmeli/işlettirilmeli, oluşacak maliyet ilgili belediyenin ödeneğinden tahsil edilmeli.
Sanayi tesisleri tarafınca kullanılmış suların bir daha kullanmasının teşvik edilmesi ve cazip hale getirilebilmesi için kaçak kuyu açılmasına müsaade edilmemeli, kaçak kuyulara caydırıcı ceza uygulanmalı.
Atıksuyun kaynakta ayrıştırılması sağlanmalı, siyah su (tuvalet suyu) dışındaki atık suların başka toplanma ve bir daha kullanım imkanları değerlendirilmeli.
Yayılı kirleticilerden kaynaklanan kirliliğin arıtılmasında ve temuz suyun alıcı bölgeye ulaştırılmasında kullanılan tampon bölge sistemi Marmara Denizi Havzası için de hayata geçirilmeli.
Zirai ilaçların ambalaj atıklarının idaresinin sağlanması için ambalaj atıkları toplama ağı oluşturulmalı; depozitolu ambalaj yahut ambalajın geri getirilme zaruriliği üzere yaklaşımlar geliştirilmeli.
Marmara Denizi için iklim değişimini dikkate alan yeni bir “atık idare politikası” oluşturulmalı.
Deniz kirliliğine kıyıdan ve denizden müdahale etme kapasitesine sahip kurum/kuruluşların envanteri oluşturulmalı.
Deniz araçları atıklarının denize kaçak olarak deşarj edilmesini önlemek için kontrol yapılmalı.
Atıksu arıtma tesisleri ile soğutma suyu deşarj eden tesisler 7/24 online izlemeli.
‘Kirleten ödesin’
Su kaynaklarının korunması için “kullanan ve kirleten öder” prensiplerinin yansıtıldığı bir ekonomik yapı kurulmalı. Su ve atıksu bedelleri için tam maliyet temeline dayalı tarifeler belirlenmeli.
Havza bazında pestisit, gübre ve öbür kimyasal bileşiklerin kullanmasının denetim altına alınmalı. Organik gübre kullanması teşvik edilmeli.
Uydu verisiyle takip
Denizlerimizdeki kirliliği takip etmek için fırlatılması planlanan uydulara termal ve radar sensörleri yerleştirmeli ve memleketler arası iş birlikleriyle nizamlı uydu verisi temin edilmeli.
Kanalizasyona deşarj eden kirletici kaynaklarının irtibat noktalarına ve kanalizasyon sınırı üzerine online izleme sistemleri kurulmalı.
İklim değişiklikleri ile müsilaj içindeki ilgiyi belirlemek için geçmiş periyoda ilişkin data setleri tahlil edilmeli. Marmara Denizi’nde su sıcaklığındaki artışın nasıl değişim göstereceğine dair senaryolar ortaya konmalı.
Denetimli balık avcılığı
Fosfor ve yüzey etkin husus içeren paklık materyallerinin kullanması etaplı olarak azaltılmalı. Etraf etiketli mamüllerin kullanması yaygınlaştırılmalı.
Denizel biyolojik çeşitliliğe ait bir bilgi bankası oluşturulmalı. Denizlerimizde canlı envanteri oluşturulmalı, balık stokları belirlenmeli ve avcılık var olan stoklar baz alınarak planlanmalı. Balıkçılık bölgesel ve lokal olarak düzenlenmeli ve avcılıkta kota sistemine geçiş yapılmalı.
Marmara Denizi’nde plankton ile beslenen hamsi, sardalya, çaça üzere balıkların avcılığının daha denetimli yapılması sağlanmalı.
Hayalet ağlar
Taban yapısını tahrip ettiği için her türlü sürütme avcılığı engellenmeli. Kaçak çift kabuklu yumuşakça avcılığıyla çabanın aktifliği artırılmalı.
Kıyılarda var olan sazlık alanlar korunmalı. Midye yetiştiriciliği için uygun yerler belirlenmeli ve kapasite artırılmalı. Hayalet ağlar tüm denizlerimizden temizlenmeli.
Marmara Denizi Hareket Planı faal biçimde uygulanmalı, titizlikle takip edilmeli, denetlenmeli.
Atıksu idaresinde temel prensip “en az kirletme” ve “maksimum geri kazanım” olmalı.
Pak üretim uygulamaları ile atıksu debisinin ve kirlilik yükünün azaltılması sağlanmalı.
Arıtılmış evsel atıksuların endüstride, park, bahçe ve yeşil alan sulamalarında kullanması yaygınlaştırılmalı.
Kullanılmış, gri suyun bir daha kullanması yasal düzenlemelerle teşvik edilmeli.
Yağmur suyu ve atıksu kanalları mümkün olan yerlerde ayrılmalı, yağmur suyu kanalizasyon çizgisine gitmeden uygun alanlarda depolanmalı.
Arıtma fonu kurulmalı
Termik santral ve fabrika soğutma suları, mevzuatta belirtilen sıcaklığa getirilmeden deniz ortamına verilmemeli.
Kesilen etraf cezaları ile belediyelerin atık su bedellerinin bir kısmı, yalnızca arıtma tesislerinin üretimi ve işletilmesi için kullanılmak üzere valilikler bünyesinde oluşturulacak bir fona aktarılmalı.
Belediye bütçelerinden arıtma içni mecburî hisse ayrılmalı.
Zeytin karasuyu ve peynir alt suyu kaynaklı kirliliğe karşı atık su azaltımını gerçekleştirecek iki fazlı sistemler teşvikle yaygınlaştırılmalı.
Ergene Derin Deniz Deşarjı kapsamında endüstriyel kaynaklı atıksuların ileri arıtma formları ile arıtılarak Marmara Denizi’ne deşarj edilmesi durumunda alıcı ortama mümkün tesirleri araştırılmalı, sıkı kontroller yapılarak ileri arıtım dışı deşarjların yapılmaması tarafında önlemler alınmalı.
Tüm evsel ve endüstriyel atıksular ileri biyolojik arıtmaya tabi tutulmalı, Marmara’nın azot-fosfor yükünü azaltmak öncelikli olmalı.
Tesisleri Bakanlık yapsın
Bedeliyelerin arıtma tesislerini yapmamaları durumunda Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nca yapılmalı/yaptırılmalı, işletilmeli/işlettirilmeli, oluşacak maliyet ilgili belediyenin ödeneğinden tahsil edilmeli.
Sanayi tesisleri tarafınca kullanılmış suların bir daha kullanmasının teşvik edilmesi ve cazip hale getirilebilmesi için kaçak kuyu açılmasına müsaade edilmemeli, kaçak kuyulara caydırıcı ceza uygulanmalı.
Atıksuyun kaynakta ayrıştırılması sağlanmalı, siyah su (tuvalet suyu) dışındaki atık suların başka toplanma ve bir daha kullanım imkanları değerlendirilmeli.
Yayılı kirleticilerden kaynaklanan kirliliğin arıtılmasında ve temuz suyun alıcı bölgeye ulaştırılmasında kullanılan tampon bölge sistemi Marmara Denizi Havzası için de hayata geçirilmeli.
Zirai ilaçların ambalaj atıklarının idaresinin sağlanması için ambalaj atıkları toplama ağı oluşturulmalı; depozitolu ambalaj yahut ambalajın geri getirilme zaruriliği üzere yaklaşımlar geliştirilmeli.
Marmara Denizi için iklim değişimini dikkate alan yeni bir “atık idare politikası” oluşturulmalı.
Deniz kirliliğine kıyıdan ve denizden müdahale etme kapasitesine sahip kurum/kuruluşların envanteri oluşturulmalı.
Deniz araçları atıklarının denize kaçak olarak deşarj edilmesini önlemek için kontrol yapılmalı.
Atıksu arıtma tesisleri ile soğutma suyu deşarj eden tesisler 7/24 online izlemeli.
‘Kirleten ödesin’
Su kaynaklarının korunması için “kullanan ve kirleten öder” prensiplerinin yansıtıldığı bir ekonomik yapı kurulmalı. Su ve atıksu bedelleri için tam maliyet temeline dayalı tarifeler belirlenmeli.
Havza bazında pestisit, gübre ve öbür kimyasal bileşiklerin kullanmasının denetim altına alınmalı. Organik gübre kullanması teşvik edilmeli.
Uydu verisiyle takip
Denizlerimizdeki kirliliği takip etmek için fırlatılması planlanan uydulara termal ve radar sensörleri yerleştirmeli ve memleketler arası iş birlikleriyle nizamlı uydu verisi temin edilmeli.
Kanalizasyona deşarj eden kirletici kaynaklarının irtibat noktalarına ve kanalizasyon sınırı üzerine online izleme sistemleri kurulmalı.
İklim değişiklikleri ile müsilaj içindeki ilgiyi belirlemek için geçmiş periyoda ilişkin data setleri tahlil edilmeli. Marmara Denizi’nde su sıcaklığındaki artışın nasıl değişim göstereceğine dair senaryolar ortaya konmalı.
Denetimli balık avcılığı
Fosfor ve yüzey etkin husus içeren paklık materyallerinin kullanması etaplı olarak azaltılmalı. Etraf etiketli mamüllerin kullanması yaygınlaştırılmalı.
Denizel biyolojik çeşitliliğe ait bir bilgi bankası oluşturulmalı. Denizlerimizde canlı envanteri oluşturulmalı, balık stokları belirlenmeli ve avcılık var olan stoklar baz alınarak planlanmalı. Balıkçılık bölgesel ve lokal olarak düzenlenmeli ve avcılıkta kota sistemine geçiş yapılmalı.
Marmara Denizi’nde plankton ile beslenen hamsi, sardalya, çaça üzere balıkların avcılığının daha denetimli yapılması sağlanmalı.
Hayalet ağlar
Taban yapısını tahrip ettiği için her türlü sürütme avcılığı engellenmeli. Kaçak çift kabuklu yumuşakça avcılığıyla çabanın aktifliği artırılmalı.
Kıyılarda var olan sazlık alanlar korunmalı. Midye yetiştiriciliği için uygun yerler belirlenmeli ve kapasite artırılmalı. Hayalet ağlar tüm denizlerimizden temizlenmeli.