Merkez Bankası, Hazine’ye akçeden kaç milyar lira aktaracak?

Severus

Global Mod
Global Mod
Katılım
30 May 2021
Mesajlar
2,935
Analistlerin hesaplamaları Hazine’ye 40-45 milyar lira aktarılabileceğini ortaya koyuyor.

Merkez Bankası, bu yıl bir daha olağanüstü genel konsey yaparak 2021 yılı devir kârından avans dağıtılması ve birikmiş ihtiyat akçesinin kâra katılarak dağıtılmasını görüşüp karara bağlayacak. Merkez Bankası’nın 2021 yılı vergi öncesi karının 60 milyar lira düzeyinde olmasını hesaplayan analistler evvelki senelerdaki gelişmelere dayanarak Hazine ve Maliye Bakanlığı’na 40-45 milyar lira düzeyinde kar hissesi dağıtmasını öngörüyor. Ayrıyeten birikmiş ihtiyat akçesini de kara katılarak dağıtılacak.

Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın evvelki gün yaptığı açıklama bütçe açığının aralıkta 145.74 milyar lira açık verdiğini 2021’in tamamında ise bütçenin 192 milyar lira açık yazdığını ortaya koymuştu. Bütçe açığının bu derece artmasının sebebi olarak ise analistler başta Botaş olmak üzere birtakım KİT’lere verilen borçların tesirli olduğunu lisana getirmişti. Hazine’nin bütçede rekor açık bilgilerini açıklamasının çabucak akabinde Merkez Bankası dün verdiği ilanla 3 Şubat günü olağanüstü genel konsey toplantısı yapacağını duyurdu.


Öte yandan yılın son günü Merkez Bankası analitik bilançosunda yaşanan büyük değişim memleketler arası ajansların ve ekonomistlerin gündemi olmuştu. Reuters’da ocak ayı başında yer alan bir haberde TCMB’nin analitik bilanço datalarının Hazine’ye kâr dağıtımına hazırlandığına işaret ettiğine yönelik bir haber yer almıştı. TCMB’nin 120-130 milyar TL varsayım edilen değişimi tek gecede yapması piyasada tenkitlere niye olmuştu. Bankacılar bu değişim için TCMB’nin açıklamasına gereksinim duyulduğunu söylemişlerdi. TCMB’nin 30-31 Aralık tarihine ilişkin analitik bilanço datalarında Hazine’ye kâr transferi için de kullanılan hesaplarda 120-130 milyar TL’lik bir değişime işaret etmişti.

Dünya’dan Şebnem Turhan’ın haberine nazaran, TCMB datalarına nazaran 30 Aralık’ta -178 milyar TL olan değerleme hesabı 31 Aralık’ta -54 milyar TL oldu. Bu hesapta 31 Aralık tek günde yaşanan değişim 124 milyar TL oldu. Öteki kalemlerde ise 30 Aralık’ta 70 milyar TL pahası 31 Aralık’ta -60.2 milyar TL oldu. Bu kalemde de tek günlük değişim 130.2 milyar TL oldu. Her iki kalem de TCMB’nin geçmişte Hazine’ye kâr hissesi dağıtımı yaptığında ya da yapmaya hazırlandığında lakin bu derece yüksek bir değişim göstermişti.

2019’da yasa değişikliğiyle rekor transfer

Olağanda Merkez Bankası nisan ayında genel konsey düzenleyerek Hazine’ye transferini nisan yahut mayıs ayında gerçekleştirirdi. Fakat 2019 ve 2020 Ocak aylarında alışılagelmişin bilakis, bütçeye, kârının büyük kısmını olağanüstü genel konsey düzenleyerek avans olarak aktarmıştı.


Bu transfer dışında birikmiş yedek akçe transferleri da gerçekleştirilmişti. Ayrıyeten 2019’da yapılan bir kanun değişikliğiyle Merkez Bankası’nın muhtaçlık akçesi ayrılmasına ait unsur değiştirilmiş ve harika ibaresi kaldırılarak son yılın karından ayrılan ihtiyat akçesi hariç birikmiş ihtiyat akçeleri her yıl kara katılarak dağıtılabilir hususu eklenmişti. Değişiklik öncesi Merkez Bankası brüt kârın yüzde 20’sini “ihtiyat akçesi”, vergi karşılığı ayrıldıktan daha sonra kalan ölçü üzerinden de yüzde 10 “olağanüstü ihtiyat akçesi” ayırıyordu. Öncelikle harika tabiri metinden çıkarıldı.

2019 daha sonrası oran yükseldi

bir daha yapılan değişiklikle husus yürürlüğe girdiği tarihe kadar ayrılmış bulunan gereksinim akçelerinin tamamının birikmiş harikulâde ihtiyat akçelerinin ise son yılın kârından ayrılan kısmı hariç tamamı Genel Konsey sonucu aranmaksızın Hazine’ye verileceği düzenlenmişti. bu biçimdece 2019 yılında Merkez Bankası’ndan Hazine’ye 88.9 milyar liralık rekor bir transfer gerçekleştirilmişti.

2021 yılında da analistlerin hesaplaması yapılan son gün değişikliğiyle 60 milyar lira düzeyinde olması bekleniyor. 2019 ve 2020 senelerında kar transfer meblağı 34 milyar lira ve 40 milyar lira olarak gerçekleşirken 2019 öncesinde vergi öncesi karın yaklaşık yüzde 57’si Hazine’ye kar hissesi olarak aktarılıyordu. 2019 daha sonrasında ise bu oran yüzde 70’e yükseldi. bir daha analistlerin yaptığı hesaplara nazaran 2021 yılı için de kar hissesi transfer fiyatının 40-45 milyar lira düzeyinde olması bekleniyor.

3 yıldır genel konsey öne çekiliyor


Merkez Bankası Genel Kurulu’nun 3 Şubat günü olağanüstü toplanması sonucu alındı. Son üç yıldır, Merkez Bankası’nın genel heyetleri öne çekilerek, yıl kârından ortaklara dağıtılacak fiyatın büyük kısmının avans olarak verilmesi sonucu alınıyor.

Sembolik birkaç şahıs ve banka payı haricinde Merkez Bankası’nın payları Hazine’ye ilişkin bulunuyor. Hazine’ye kârdan avans yanında birikmiş ihtiyat akçesinin de dağıtılması Genel Heyet gündemine alındı. olağanüstü Genel Konseyde karara yönelik tek gündem unsuru konuldu. Gündem hususunda, “2021 yılı periyot karından avans dağıtımı yapılmasına ve son yıl karından ayrılan hariç, birikmiş ihtiyat akçesinin kara katılarak dağıtılmasına karar verilmesi konularının Genel Konsey onayına arzı” denildi.