- Katılım
- 30 May 2021
- Mesajlar
- 2,935
*Dr. Mahfi Eğilmez
Sonunda beklenen oldu ve 1 USD = 1 Euro paritesi gerçekleşti. Euro birinci sefer fiilen sirkülasyona girdiği 1 Ocak 2002’de 1,17 USD denkliğiyle başlamıştı. Paritenin en yüksek olduğu tarih 3 Mart 2008’dir (1 Euro = 1,57 USD.) Global krizle birlikte düşüşe geçen Euro, ilerleyen devirde toparlanarak yükseldiyse de hiç bir vakit tarihi doruğuna yaklaşamadı. 2022 yılı başında parite 1,13 idi. 13 Temmuz prestijiyle 1 Euro = 1,0022 USD düzebir daha gerilemiş bulunuyor.
Fed’in faiz artırımlarının dolara paha kazandırması sırf euro ile sonlu değil. Dolar endeksindeki gelişim doların bütün paralara karşı bedel kazandığını gösteriyor. 2022’ye girerken 95,7 olan Dolar Endeksi (DXY) 13 Temmuz itibarıyla108,3 seviyesinde bulunuyor (son 20 yılın doruğu.) Dolar endeksinin 108,3 olması doların, endekste bulunan 6 para ünitesine göre (Euro, Yen, Pound, Kanada Doları, İsveç Kronu ve İsviçre Frangı) yüzde 8,3 daha bedelli olduğunu gösterir.
ABD iktisadının başta enflasyon olmak üzere biroldukca külfetle karşı karşıya bulunmasına rağmen doların öbür para ünitelerine nazaran paha kazanmasının kimi niçinleri var. Bunların başında ABD merkez bankası Fed’e duyulan itimat geliyor. Fed, kimi kararlarında geç kalsa da gerçek siyasetleri uygulama konusunda bekleneni yapıyor ve sürprizlere yer vermiyor. Bu yaklaşımı Fed’in prestijini yükseltiyor ve açıklamalarına sağlam kılıyor. bu biçimdece ‘açık sözlülük politikasını’ rahatlıkla uygulayarak beklentileri etkilemeyi başarabiliyor. İkincisi Fed, bana bakılırsa biraz geç kalmış olsa da, faizleri yükseltmeye başladı. Bu atılımının kararı olarak iki kazanım elde etti: (1) Dolar, başka paralara bakılırsa kıymet kazanmaya başladı. (2) Fed, fiyat istikrarını siyasete kurban etmeyeceğini göstererek prestijini daha da artırdı.
Parite; iki ülke parasının karşılıklı kıymetini gösteren bir sayıdır. Örneğin euro ile doların karşılıklı bedelini gösteren sayıya parite deniyor. Pariteden sağlanan kar yahut uğranılan ziyanı anlatabilmek için Türkiye açısından şöyleki bir formül yazabiliriz:
(ihracat + turizm ve öteki görünmeyen kalemler gelirleri) – (ithalat + dış borç anapara ve faiz ödemeleri)
İhracatta euro ve doların yükü aşağı üst eşittir: 2021 neticelerina bakılırsa 225 milyar dolarlık ihracatımızın yüzde 46’sı euroyla yüzde 47’si dolarla, kalanı da başka para üniteleriyle yapılmıştır.
Turizm ve başka görünmeyen kalem gelirlerimizin (navlun, sigorta vb.) yüzde 70’e yakını euro cinsinden elde ediliyor. Buna göre birinci parantez açısından istikrar euro lehine çıkıyor.
2021 neticelerina nazaran toplam 271 milyar dolarlık ithalatımızın yüzde 48’i euroyla, yüzde 45’i dolarla yapılmış görünüyor.
Aynı yılda yapılan dış borç ödemesinin yüzde 60’a yakını dolarla, yüzde 30’a yakını euroyla ve kalanı öteki para ünitelerinden oluştuğuna nazaran ikinci parantez ortasındakiler açısından tartı dolarda bulunuyor.
Bu çerçevede:
Euro’nun dolardan daha bedelli olduğu geçtiğimiz 20 yılda Türkiye parite çıkarı elde ediyordu.
Bugünlerde Euro = USD olduğu için Türkiye nötr duruma gelmiş görünse de geçmişle karşılaştırarak bakarsak artık parite karı elde edemeyeceği için kayıpla karşı karşıya bulunuyor.
Eğer dolar euroyu geçerse bu biçimde Türkiye bu bağlantıda önemli parite ziyanı yaşayacak demektir.
Türkiye ile misal durumda olan yani ihracatının ya da dövizli gelirinin tartısı euroyla buna karşılık dövizli masrafları ve dış borç ödemelerinin tartısı dolarla olan şirketler için de tıpkı kayıp ortaya çıkıyor.
*Bu yazı Mahfi Eğilmez’in şahsi blogundan motamot alınmıştır.
Sonunda beklenen oldu ve 1 USD = 1 Euro paritesi gerçekleşti. Euro birinci sefer fiilen sirkülasyona girdiği 1 Ocak 2002’de 1,17 USD denkliğiyle başlamıştı. Paritenin en yüksek olduğu tarih 3 Mart 2008’dir (1 Euro = 1,57 USD.) Global krizle birlikte düşüşe geçen Euro, ilerleyen devirde toparlanarak yükseldiyse de hiç bir vakit tarihi doruğuna yaklaşamadı. 2022 yılı başında parite 1,13 idi. 13 Temmuz prestijiyle 1 Euro = 1,0022 USD düzebir daha gerilemiş bulunuyor.
Fed’in faiz artırımlarının dolara paha kazandırması sırf euro ile sonlu değil. Dolar endeksindeki gelişim doların bütün paralara karşı bedel kazandığını gösteriyor. 2022’ye girerken 95,7 olan Dolar Endeksi (DXY) 13 Temmuz itibarıyla108,3 seviyesinde bulunuyor (son 20 yılın doruğu.) Dolar endeksinin 108,3 olması doların, endekste bulunan 6 para ünitesine göre (Euro, Yen, Pound, Kanada Doları, İsveç Kronu ve İsviçre Frangı) yüzde 8,3 daha bedelli olduğunu gösterir.
ABD iktisadının başta enflasyon olmak üzere biroldukca külfetle karşı karşıya bulunmasına rağmen doların öbür para ünitelerine nazaran paha kazanmasının kimi niçinleri var. Bunların başında ABD merkez bankası Fed’e duyulan itimat geliyor. Fed, kimi kararlarında geç kalsa da gerçek siyasetleri uygulama konusunda bekleneni yapıyor ve sürprizlere yer vermiyor. Bu yaklaşımı Fed’in prestijini yükseltiyor ve açıklamalarına sağlam kılıyor. bu biçimdece ‘açık sözlülük politikasını’ rahatlıkla uygulayarak beklentileri etkilemeyi başarabiliyor. İkincisi Fed, bana bakılırsa biraz geç kalmış olsa da, faizleri yükseltmeye başladı. Bu atılımının kararı olarak iki kazanım elde etti: (1) Dolar, başka paralara bakılırsa kıymet kazanmaya başladı. (2) Fed, fiyat istikrarını siyasete kurban etmeyeceğini göstererek prestijini daha da artırdı.
Parite; iki ülke parasının karşılıklı kıymetini gösteren bir sayıdır. Örneğin euro ile doların karşılıklı bedelini gösteren sayıya parite deniyor. Pariteden sağlanan kar yahut uğranılan ziyanı anlatabilmek için Türkiye açısından şöyleki bir formül yazabiliriz:
(ihracat + turizm ve öteki görünmeyen kalemler gelirleri) – (ithalat + dış borç anapara ve faiz ödemeleri)
İhracatta euro ve doların yükü aşağı üst eşittir: 2021 neticelerina bakılırsa 225 milyar dolarlık ihracatımızın yüzde 46’sı euroyla yüzde 47’si dolarla, kalanı da başka para üniteleriyle yapılmıştır.
Turizm ve başka görünmeyen kalem gelirlerimizin (navlun, sigorta vb.) yüzde 70’e yakını euro cinsinden elde ediliyor. Buna göre birinci parantez açısından istikrar euro lehine çıkıyor.
2021 neticelerina nazaran toplam 271 milyar dolarlık ithalatımızın yüzde 48’i euroyla, yüzde 45’i dolarla yapılmış görünüyor.
Aynı yılda yapılan dış borç ödemesinin yüzde 60’a yakını dolarla, yüzde 30’a yakını euroyla ve kalanı öteki para ünitelerinden oluştuğuna nazaran ikinci parantez ortasındakiler açısından tartı dolarda bulunuyor.
Bu çerçevede:
Euro’nun dolardan daha bedelli olduğu geçtiğimiz 20 yılda Türkiye parite çıkarı elde ediyordu.
Bugünlerde Euro = USD olduğu için Türkiye nötr duruma gelmiş görünse de geçmişle karşılaştırarak bakarsak artık parite karı elde edemeyeceği için kayıpla karşı karşıya bulunuyor.
Eğer dolar euroyu geçerse bu biçimde Türkiye bu bağlantıda önemli parite ziyanı yaşayacak demektir.
Türkiye ile misal durumda olan yani ihracatının ya da dövizli gelirinin tartısı euroyla buna karşılık dövizli masrafları ve dış borç ödemelerinin tartısı dolarla olan şirketler için de tıpkı kayıp ortaya çıkıyor.
*Bu yazı Mahfi Eğilmez’in şahsi blogundan motamot alınmıştır.