- Katılım
- 30 May 2021
- Mesajlar
- 2,935
AKP devrinde atanan Sermaye Piyasası Heyeti Liderleri, “halka arz seferberliği” ismi altında neredeyse piyasada ne kadar borçlu, iflasın eşiğinde şirket var ise halka arzına onay verdi. Bir SPK lideri ise daha da ileri giderek ziyanda olan kendi aile şirketini halka açıp piyasadan para topladı. O SPK liderinin ismi Vedat Akgiray’dı.
AKP periyodunda atanan SPK liderleri, “Halka arz seferberliği” ismi altında neredeyse piyasada ne kadar borçlu, iflasın eşiğinde şirket var ise halka arzına onay verdi.
Cumhuriyet’ten Miyase İlknur’un haberine nazaran bir SPK lideri da daha da ileri giderek ziyanda olan kendi aile şirketini halka açıp piyasadan para topladı. O SPK liderinin ismi Vedat Akgiray’dı. Şirketi Bimeks’i lider olunca kardeşine devretmiş.
bakılırsave atandıktan daha sonra bilanço makyajı ile zarardaki şirket kâğıt üstünde kâra geçirilerek pay satışına müsaade verilmişti. Bimeks bir süre daha sonra battı. Paylar çöp oldu, emekçiler tazminatını alamadı. Akgiray, devrin Başbakan Yardımcısı Ali Babacan tarafınca nazaranvden aldırıldı.
Mesleğe birinci başladığımız senelerda Türk Haberler Ajansı’nda sendika, belediye haberlerine bakmış daha sonrasında yeni açılan İstanbul Menkul Değerler Borsası’nda muhabir olarak nazaranvlendirilmiştim. Menkul değerler, temettü, bedelli ya da bedelsiz, lot, rüçhan hakkı üzere kavramlardan bihaber çaylak bir muhabir olarak her sabah Cağaoğlu’ndaki tarihi binanın merdivenlerinden çıkıp ikinci katta küçücük İMKB salonundaki seansları izlerdim. O senelerda benim dışımda Cumhuriyet’ten Abdurrahman Yıldırım, Güneş gazetesinden ise Güler Akdağ haricinde borsada gorevlendirilen muhabir yoktu.
Günlük süreç hacminin 250-300 bin lirayı geçmediği borsada birinci lider olan Muharrem Karslı, mahkemelerde yargıçların oturduğu masa üzere uzun yüksek platformda uzun masanın başında oturup önündeki gongu çalar ve seans başlardı. Masanın bir ucunda alış ordinolarının atıldığı bir sandık başka ucunda ise satış ordinolarının atıldığı bir öteki sandık vardı. Sandıklar açılınca alış ve satış ordinolarındaki arz ve taleplere göre payın fiyatı belirlenirdi. Aracı kurumların bir ikisi hariç hepsi tahvil piyasasından geldiğinden pay senedine en az bizim kadar yabancıydılar. vakit içinde alıştılar. O periyodun aracı kurumlarından merhum Mustafa Yılmaz, “Çocuklar bir yıl daha sonra borsanın süreç hacmi 1 milyonu bulursa şaşmayın. Bu aracı kurumların birçok da vakit içinde elenir” dediğinde gülmüştük. 1 milyon, 1985 yılı için çok tezli bir sayıydı.
Gerçekten de bir yılı bile bulmadı süreç hacminin dörde beşe katlanması. Halka arzlar, temettüler çoğalınca pay senedi piyasasına da evvel yerliler akabinde da yabancı yatırımcılar girmeye başladı. Bu ortada borsanın da yeri değişmiş Tophane’ye taşınmıştı. Artık alış ve satış ordinosunun atıldığı sandıklar yoktu. Sandıkların yerini fosforlu kalemlerle alış ve satış fiyatı ile lot ölçülerinin yazıldığı beyaz ahşap tahtalar almıştı. Çok kısa mühlet daha sonra elektronik sürece geçildi. Pay senedi piyasasına talep artınca Tophane’deki kiralık bina da dar gelmeye başladı ve bugünkü yerine taşındı.
SERMAYE TABANA DEĞİL TAVANA YAYILDI
O senelerdaki ismiyle İMKB (İstanbul Menkul Değerler Borsası) açıldığında Özal’ın prenslerinden Cengiz İsrafil, halka arzlarla sermayeyi tabana yayacaklarını açıklamıştı. Lakin son senelerda halk arz edilmesi mümkün olmayan batık şirketlerin halka arzına onay veren SPK yardımıyla sermaye tabandan alınıp tavana, yani bu batık şirketlerin sahipleri ile halka arzı gerçekleştiren, aracı olan manipülatörlerin kasasına yayıldı.
Bir şirket yeni yatırım yapmak, büyümek ve teknolojisini yenilemek için sermayeye gereksinim duyduğunda ya kredi alır ya da halka arz yoluyla borsada paylarını satışa çıkarır.
Bunun için de SPK’den müsaade alma kuralı var. SPK, halka arz talebinde bulunan ya da bedelli pay satışı yoluyla borsadan sermaye toplamak isteyen şirketlerin bilançolarını titizlikle inceler.
Özsermayelerini, net varlıklarını, kârlılıklarını, borçlarını, alacaklarını inceledikten daha sonra halka arz ya da bedelli pay satışına onay verir. Bilançoları fiktif olarak şişirilmişse, şirketin borçları net varlıklarının ve alacaklarının üzerindeyse bu talepleri reddeder.
HİSSE SATIŞLARI PATLADI
AKP iktidarı devrinde SPK’nin başkanlığına ve idaresine atanan isimler bakılırsave geldikten daha sonra ne hikmetse halka arzlarda ve bedelli pay satışlarında patlama oldu.
Halka arz yoluyla pay satıp yatırımcılardan milyonlar hatta milyarlarca lira para toplayan şirketlerin birçoğu battı.
Batık şirketler yatırımcıdan topladıkları paraları yeni yatırımlara, şirketlerinin büyümesine harcayacağına şahsî kasalarına aktardılar.
Şirketler daima el ve isim değiştirirken SPK seyretti. bir süre daha sonra da bu batık şirketleri evvel müşahede pazarı denen yakından izleme pazarına, yani Borsaİstanbul’un ikinci ligine attı. bir süre daha sonra da borsada süreç görmesini yasaklayarak koteden çıkardı.
Bu paylara yatırım yapan milyonlarca borsazede ellerinde beş kuruş bile etmeyen ve ismine pay senedi denen kâğıt kesimleriyle kala kaldılar.
HALKA ARZ SEFERBERLİĞİNE AİLE ŞİRKETİ İLE BAŞLADI
Boğaziçi Üniversitesi Finans Kısmı lideri iken başına talih kuşu konan ve 2009 mart ayında SPK’ye Lider olarak atanan Prof. Dr. Vedat Akgiray, Borsa Yatırımcıları Derneği (BORYAD) mecmuasına verdiği söyleşide “Ülkemizde, dünya çapında kabul goren bir finansal merkez oluşturulmasının şayet olmazsa olmaz şartlarından birisi aktif işleyen bir sermaye piyasasın varlığıdır. Bunun da yolu, sermaye piyasasının çıkış noktası olan borsa şirketlerinin sayısının artırılmasından geçmektedir” diyerek halka arz seferberliği duyurmuştu.
Türkiye’nin en büyük teknoloji eserleri perakende şirketlerinden biriyken mağazalarını tek tek kapatan Bimeks’ten çıkarılan emekçiler, tazminatları ve maaşlarını alamadıkları için aksiyon yaptılar. Boğaziçi Üniversitesi’nin kimi öğrenci kulüpleri ise ortak bir açıklama yaparak Vedat Akgiray hakkında bir soruşturma açılmasını talep etmişti.
Halka arz seferberliğine de kendi aile şirketini borsada halka açarak başlatıyor. Atanmadan bir hafta evvel ise paylarını kardeşi Mehmet Murat Akgiray’a devrettiği BİMEKS halka açılırken defter kıymeti 60 kuruş. Borsa tabiriyle “çöp pay.” Sermayesi ekside olan bir şirketin halka açılması SPK kanun ve yönetmeliklerine nazaran mümkün değil. Fakat şirketin eski sahibi SPK lideri, yeni sahibi de kardeşi olursa bu biçimde iş diğer.
DAİRE PARASI ETMİYOR
Halka açılmadan evvel sermayesi 2 milyon 800 bin liradır. Bugünkü pahalarla bir daire parası bile değil. Haydi bu biçimde dört daire parası olsun. Bu kadar zayıf sermayeli bir şirketin borsada işi ne?
Hemen bilanço makyajlama faaliyetleri başlıyor, fiktif değerlemeler ve kârlarla bilanço şişirildi mi süreç tamam. Sermaye 2 milyon 800 bin liradan 21 milyon liraya çıkarılıyor. Ne makyaj ancak?
oysa bir yıl evvel şirketin ziyanı 10 milyon 300 bin TL. Ondan evvelki yıl ziyanı ise 14 milyon 500 bin TL. Lakin kâğıt üzerinde bütün borçlar kapanmış, şirket kâra bile geçmiştir. Artık halka açılabilir.
İlk evvel 30 milyon liralık tahvil ihracı yapılıyor akabinde da borsada halka arz için onay alınıyor. Bilanço makyajından evvel 60 kuruş olan bir pay 4.5 lira nominal fiyattan halka arz ediliyor.
Meslektaşımız Celal Eren Çelik Bimeks’in öyküsünü flood dizisinde detayıyla anlatmış ve değerleme raporlarıyla iflas etmesi gereken zarardaki şirketin nasıl artı kâra geçtiğini anlatmıştı.
ALİ BABACAN VAZİFEDEN ALDIRDI
Bimeks’in halka arzı sırasında şahsen SPK Lideri Vedat Akgiray’ın birtakım aracı kurumları arayarak aile şirketinin halka arzında yardımcı olmalarını ve yatırımcılara bu şirketi önermelerini söylemiş olduği her insanın lisanında.
Akgiray, periyodun Başbakan Yardımcısı Babacan’ın verdiği bir önerge ile altı heyet üyesiyle birlikte misyondan alındı.
Bimeks, Eylül 2013’te büyük bir satın almaya giderek Dixons Retail PLC’ye ilişkin olan Electro World’ün Türkiye kolunun yüzde 100’ünü satın aldı. Kasım 2013’te Bimeks, Electro World ile birleşti ve Electro World, Türkiye’deki mağazalarının tamamını Bimeks’e devretti.
Bimeks çabucak sonrasında Türkiye’de faaliyet gösteren teknoloji perakende zinciri Fransız Darty’nin ise Türkiye’deki mağazalarından 28’ini satın alarak bünyesine kattı. 2018’den itibaren mali durumu berbatlaşan şirket Mart 2019’da Borsaİstanbul’dan çıkarıldı. Bu şirketin paylarını alan yatırımcıların paraları uçup gitti. bir süre daha sonra şirket iflas etti. Bu kere emekçilerin kıdem tazminatları havaya uçtu.
“YATIRIMCI ŞİKÂYET ETTİ”
Akgiray, bakılırsav mühletinin 2015’te bitecek bulunmasına karşın 2012’de devrin başbakan yardımcısı Ali Babacan’ın verdiği bir önerge ile altı şura üyesiyle birlikte nazaranvden alındı. Bu misyondan alınma, SPK tarihinde birinci defa yaşanan ani bir operasyon olmuş ve sebebi konusunda farklı tezler ortaya atılmıştı. 2012 yılında Vatan gazetesinde çıkan bir haberde Vedat Akgiray’ın kurucusu olduğu Bimeks’in halka arzı ve daha sonrasında yaşanan gelişmelerin küçük yatırımcılar tarafınca şikâyet edildiği öne sürüldü.
Aynı haberde Akgiray’ın kardeşinin borsa pay senedi alıp satmada tesirli bir şirkette üst seviye yönetici olmasından rahatsızlık duyanların şikâyet mektubu kaleme aldığı açıklandı.
Ataç İnşaat, Ran Lojistik, Mango Besin üzere şirketler katılıyor. Ceylan Giyim’in Kervansaray Yatırım Holding’e dönüşümü de Vedat Hoca periyodunda gerçekleştiriliyor. Vedat Hoca, sermaye piyasaları tarihinde beş yıllık nazaranvini tamamlamadan kanunla nazaranvden alınan tek isim.
AKP periyodunda atanan SPK liderleri, “Halka arz seferberliği” ismi altında neredeyse piyasada ne kadar borçlu, iflasın eşiğinde şirket var ise halka arzına onay verdi.
Cumhuriyet’ten Miyase İlknur’un haberine nazaran bir SPK lideri da daha da ileri giderek ziyanda olan kendi aile şirketini halka açıp piyasadan para topladı. O SPK liderinin ismi Vedat Akgiray’dı. Şirketi Bimeks’i lider olunca kardeşine devretmiş.
bakılırsave atandıktan daha sonra bilanço makyajı ile zarardaki şirket kâğıt üstünde kâra geçirilerek pay satışına müsaade verilmişti. Bimeks bir süre daha sonra battı. Paylar çöp oldu, emekçiler tazminatını alamadı. Akgiray, devrin Başbakan Yardımcısı Ali Babacan tarafınca nazaranvden aldırıldı.
Mesleğe birinci başladığımız senelerda Türk Haberler Ajansı’nda sendika, belediye haberlerine bakmış daha sonrasında yeni açılan İstanbul Menkul Değerler Borsası’nda muhabir olarak nazaranvlendirilmiştim. Menkul değerler, temettü, bedelli ya da bedelsiz, lot, rüçhan hakkı üzere kavramlardan bihaber çaylak bir muhabir olarak her sabah Cağaoğlu’ndaki tarihi binanın merdivenlerinden çıkıp ikinci katta küçücük İMKB salonundaki seansları izlerdim. O senelerda benim dışımda Cumhuriyet’ten Abdurrahman Yıldırım, Güneş gazetesinden ise Güler Akdağ haricinde borsada gorevlendirilen muhabir yoktu.
Günlük süreç hacminin 250-300 bin lirayı geçmediği borsada birinci lider olan Muharrem Karslı, mahkemelerde yargıçların oturduğu masa üzere uzun yüksek platformda uzun masanın başında oturup önündeki gongu çalar ve seans başlardı. Masanın bir ucunda alış ordinolarının atıldığı bir sandık başka ucunda ise satış ordinolarının atıldığı bir öteki sandık vardı. Sandıklar açılınca alış ve satış ordinolarındaki arz ve taleplere göre payın fiyatı belirlenirdi. Aracı kurumların bir ikisi hariç hepsi tahvil piyasasından geldiğinden pay senedine en az bizim kadar yabancıydılar. vakit içinde alıştılar. O periyodun aracı kurumlarından merhum Mustafa Yılmaz, “Çocuklar bir yıl daha sonra borsanın süreç hacmi 1 milyonu bulursa şaşmayın. Bu aracı kurumların birçok da vakit içinde elenir” dediğinde gülmüştük. 1 milyon, 1985 yılı için çok tezli bir sayıydı.
Gerçekten de bir yılı bile bulmadı süreç hacminin dörde beşe katlanması. Halka arzlar, temettüler çoğalınca pay senedi piyasasına da evvel yerliler akabinde da yabancı yatırımcılar girmeye başladı. Bu ortada borsanın da yeri değişmiş Tophane’ye taşınmıştı. Artık alış ve satış ordinosunun atıldığı sandıklar yoktu. Sandıkların yerini fosforlu kalemlerle alış ve satış fiyatı ile lot ölçülerinin yazıldığı beyaz ahşap tahtalar almıştı. Çok kısa mühlet daha sonra elektronik sürece geçildi. Pay senedi piyasasına talep artınca Tophane’deki kiralık bina da dar gelmeye başladı ve bugünkü yerine taşındı.
SERMAYE TABANA DEĞİL TAVANA YAYILDI
O senelerdaki ismiyle İMKB (İstanbul Menkul Değerler Borsası) açıldığında Özal’ın prenslerinden Cengiz İsrafil, halka arzlarla sermayeyi tabana yayacaklarını açıklamıştı. Lakin son senelerda halk arz edilmesi mümkün olmayan batık şirketlerin halka arzına onay veren SPK yardımıyla sermaye tabandan alınıp tavana, yani bu batık şirketlerin sahipleri ile halka arzı gerçekleştiren, aracı olan manipülatörlerin kasasına yayıldı.
Bir şirket yeni yatırım yapmak, büyümek ve teknolojisini yenilemek için sermayeye gereksinim duyduğunda ya kredi alır ya da halka arz yoluyla borsada paylarını satışa çıkarır.
Bunun için de SPK’den müsaade alma kuralı var. SPK, halka arz talebinde bulunan ya da bedelli pay satışı yoluyla borsadan sermaye toplamak isteyen şirketlerin bilançolarını titizlikle inceler.
Özsermayelerini, net varlıklarını, kârlılıklarını, borçlarını, alacaklarını inceledikten daha sonra halka arz ya da bedelli pay satışına onay verir. Bilançoları fiktif olarak şişirilmişse, şirketin borçları net varlıklarının ve alacaklarının üzerindeyse bu talepleri reddeder.
HİSSE SATIŞLARI PATLADI
AKP iktidarı devrinde SPK’nin başkanlığına ve idaresine atanan isimler bakılırsave geldikten daha sonra ne hikmetse halka arzlarda ve bedelli pay satışlarında patlama oldu.
Halka arz yoluyla pay satıp yatırımcılardan milyonlar hatta milyarlarca lira para toplayan şirketlerin birçoğu battı.
Batık şirketler yatırımcıdan topladıkları paraları yeni yatırımlara, şirketlerinin büyümesine harcayacağına şahsî kasalarına aktardılar.
Şirketler daima el ve isim değiştirirken SPK seyretti. bir süre daha sonra da bu batık şirketleri evvel müşahede pazarı denen yakından izleme pazarına, yani Borsaİstanbul’un ikinci ligine attı. bir süre daha sonra da borsada süreç görmesini yasaklayarak koteden çıkardı.
Bu paylara yatırım yapan milyonlarca borsazede ellerinde beş kuruş bile etmeyen ve ismine pay senedi denen kâğıt kesimleriyle kala kaldılar.
HALKA ARZ SEFERBERLİĞİNE AİLE ŞİRKETİ İLE BAŞLADI
Boğaziçi Üniversitesi Finans Kısmı lideri iken başına talih kuşu konan ve 2009 mart ayında SPK’ye Lider olarak atanan Prof. Dr. Vedat Akgiray, Borsa Yatırımcıları Derneği (BORYAD) mecmuasına verdiği söyleşide “Ülkemizde, dünya çapında kabul goren bir finansal merkez oluşturulmasının şayet olmazsa olmaz şartlarından birisi aktif işleyen bir sermaye piyasasın varlığıdır. Bunun da yolu, sermaye piyasasının çıkış noktası olan borsa şirketlerinin sayısının artırılmasından geçmektedir” diyerek halka arz seferberliği duyurmuştu.
Türkiye’nin en büyük teknoloji eserleri perakende şirketlerinden biriyken mağazalarını tek tek kapatan Bimeks’ten çıkarılan emekçiler, tazminatları ve maaşlarını alamadıkları için aksiyon yaptılar. Boğaziçi Üniversitesi’nin kimi öğrenci kulüpleri ise ortak bir açıklama yaparak Vedat Akgiray hakkında bir soruşturma açılmasını talep etmişti.
Halka arz seferberliğine de kendi aile şirketini borsada halka açarak başlatıyor. Atanmadan bir hafta evvel ise paylarını kardeşi Mehmet Murat Akgiray’a devrettiği BİMEKS halka açılırken defter kıymeti 60 kuruş. Borsa tabiriyle “çöp pay.” Sermayesi ekside olan bir şirketin halka açılması SPK kanun ve yönetmeliklerine nazaran mümkün değil. Fakat şirketin eski sahibi SPK lideri, yeni sahibi de kardeşi olursa bu biçimde iş diğer.
DAİRE PARASI ETMİYOR
Halka açılmadan evvel sermayesi 2 milyon 800 bin liradır. Bugünkü pahalarla bir daire parası bile değil. Haydi bu biçimde dört daire parası olsun. Bu kadar zayıf sermayeli bir şirketin borsada işi ne?
Hemen bilanço makyajlama faaliyetleri başlıyor, fiktif değerlemeler ve kârlarla bilanço şişirildi mi süreç tamam. Sermaye 2 milyon 800 bin liradan 21 milyon liraya çıkarılıyor. Ne makyaj ancak?
oysa bir yıl evvel şirketin ziyanı 10 milyon 300 bin TL. Ondan evvelki yıl ziyanı ise 14 milyon 500 bin TL. Lakin kâğıt üzerinde bütün borçlar kapanmış, şirket kâra bile geçmiştir. Artık halka açılabilir.
İlk evvel 30 milyon liralık tahvil ihracı yapılıyor akabinde da borsada halka arz için onay alınıyor. Bilanço makyajından evvel 60 kuruş olan bir pay 4.5 lira nominal fiyattan halka arz ediliyor.
Meslektaşımız Celal Eren Çelik Bimeks’in öyküsünü flood dizisinde detayıyla anlatmış ve değerleme raporlarıyla iflas etmesi gereken zarardaki şirketin nasıl artı kâra geçtiğini anlatmıştı.
ALİ BABACAN VAZİFEDEN ALDIRDI
Bimeks’in halka arzı sırasında şahsen SPK Lideri Vedat Akgiray’ın birtakım aracı kurumları arayarak aile şirketinin halka arzında yardımcı olmalarını ve yatırımcılara bu şirketi önermelerini söylemiş olduği her insanın lisanında.
Akgiray, periyodun Başbakan Yardımcısı Babacan’ın verdiği bir önerge ile altı heyet üyesiyle birlikte misyondan alındı.
Bimeks, Eylül 2013’te büyük bir satın almaya giderek Dixons Retail PLC’ye ilişkin olan Electro World’ün Türkiye kolunun yüzde 100’ünü satın aldı. Kasım 2013’te Bimeks, Electro World ile birleşti ve Electro World, Türkiye’deki mağazalarının tamamını Bimeks’e devretti.
Bimeks çabucak sonrasında Türkiye’de faaliyet gösteren teknoloji perakende zinciri Fransız Darty’nin ise Türkiye’deki mağazalarından 28’ini satın alarak bünyesine kattı. 2018’den itibaren mali durumu berbatlaşan şirket Mart 2019’da Borsaİstanbul’dan çıkarıldı. Bu şirketin paylarını alan yatırımcıların paraları uçup gitti. bir süre daha sonra şirket iflas etti. Bu kere emekçilerin kıdem tazminatları havaya uçtu.
“YATIRIMCI ŞİKÂYET ETTİ”
Akgiray, bakılırsav mühletinin 2015’te bitecek bulunmasına karşın 2012’de devrin başbakan yardımcısı Ali Babacan’ın verdiği bir önerge ile altı şura üyesiyle birlikte nazaranvden alındı. Bu misyondan alınma, SPK tarihinde birinci defa yaşanan ani bir operasyon olmuş ve sebebi konusunda farklı tezler ortaya atılmıştı. 2012 yılında Vatan gazetesinde çıkan bir haberde Vedat Akgiray’ın kurucusu olduğu Bimeks’in halka arzı ve daha sonrasında yaşanan gelişmelerin küçük yatırımcılar tarafınca şikâyet edildiği öne sürüldü.
Aynı haberde Akgiray’ın kardeşinin borsa pay senedi alıp satmada tesirli bir şirkette üst seviye yönetici olmasından rahatsızlık duyanların şikâyet mektubu kaleme aldığı açıklandı.
Ataç İnşaat, Ran Lojistik, Mango Besin üzere şirketler katılıyor. Ceylan Giyim’in Kervansaray Yatırım Holding’e dönüşümü de Vedat Hoca periyodunda gerçekleştiriliyor. Vedat Hoca, sermaye piyasaları tarihinde beş yıllık nazaranvini tamamlamadan kanunla nazaranvden alınan tek isim.