Muğla, Antalya – Tek başına tüm Avrupa’da bulunan bitki tiplerinden yaklaşık yüzde 70’ine mesken sahipliği yapan Anadolu, üç kıtanın kavşağındaki pozisyonuyla yerkürenin en şanslı coğrafyalarından biri. Birebir anda hem Asya hem Avrupa kıtasının iklim ve yeryüzü prosedürlerini barındıran Türkiye’deki 12 bin 141 bitki cinsinden 3 binden çoksı yalnızca ülkemiz topraklarında yetişen endemik özelliği barındırıyor. Dünyanın yakın geleceğini tehdit eden iklim krizi niçiniyle global manada azalan hayvan ve bitki çeşitliliğini korumak için Tarım ve Orman Bakanlığı’nın yürüttüğü “Nuh’un Gemisi Ulusal Biyolojik Çeşitlilik Veritabanı”na bin 263 hayvan kaydedildi. 852 bin 643 noktada yaklaşık 2 milyon bilginin kaydedildiği Anadolu, Kuzey Yarımküre’nin ılıman neslinde olmanın avantajını varlıklı orman örtüsüyle taçlandırıyor. Ülkemizin biyoçeşitliliğini borçlu olduğumuz ormanların kıymeti 2021 yaz aylarında yaşanan yangınlarla bir defa daha anlaşıldı. İklim değişikliğine bağlı global ısınmanın tesirleriyle dünya genelinde artan orman yangınları güçlü habitatlara ve yaban ömrüne ziyan veriyor. 2021 yılında ülkemizde çıkan orman yangınlarının oluşturduğu tahribatın giderilmesi için sürdürülen çalışmaları yerinde gözlemleyerek hazırladığımız yazı dizisinde, tabiatın kendini yenileme gücünün insan tesiriyle birleşiminin umut verici sonuçlar verdiğine şahit olduk.
15 günde 127 bin hektar
2021 yılı boyunca 2 bin 793 yangında toplam 139 bin 503 hektar orman alan ziyan görürken, yaza damgasını vuran en büyük etraf felaketlerinden biri 28 Temmuz-13 Ağustos tarihleri içinde yaşanmıştı. 28 Temmuz 2021’den itibaren Akdeniz bölgesinde aktif olan Basra alçak basıncı, orman yangınları için uygun yeri oluşturmuştu. Meteorolojik kaidelerin olağanın epeyce üstünde gitmesi niçiniyle 15 gün ortasında 126 bin 655 hektar orman alanı yandı. Orman yangınlarına karşı hassas olan takımlar, 40-20-40 formülünde kırmızı alarm durumuna geçiyor. Havanın 40 derecenin üstünde, göreceli nemin yüzde 20’nin altında ve rüzgar suratının 40 kilometrenin üstünde olması orman yangınları için uygun yeri hazırlarken, Orman Genel Müdürlüğü alevleri büyümeden denetim altına almayı hedefliyor. Muğla ve Antalya kentlerinde ekonomiyi ve turizmi olumsuz etkileyen 375 ormanlık alandaki 372 kırsal alan yangını tüm yıl boyunca Anadolu’da ziyan bakılırsan ormanların yüzde 91’ini oluşturuyor.
Rakamlarla 2021 yaz yangınları
Ülkemiz ormanlarının yüzde 54’ü yangına hassas alanlardan oluşuyor. Son iki yılda toplam beş büyük orman yangını meydana gelirken, son periyotta yaşanan yangınların 16’sı, büyük orman yangını kategorisindeydi. Orman yangınlarına karşı gayret veren kahramanlarımız ise yalnızca alevlere karşı değil hava sıcaklığının 40 dereceyi aştığı, rüzgarın 70 km/saate ulaştığı, nemin yüzde 10 düzeylerine indiği iklim şartlarına da direniyor. Yangınlarda 18 uçak, dokuz insansız hava aracı, bir insansız helikopter, 68 helikopter, binden çok arazöz ve su tankeri, 680 iş makinesi, 6 binden çok işçi ve binlerce istekli uğraş etti. Başka devlet kurumlarından destek edilen 8 bin işçi ve binden çok araçta Muğla ve Antalya kentlerinde vazife yaptı. Yangınlarla gayret Ankara’daki Orman Genel Müdürlüğü Yangın İdare Merkezi’nden yürütülürken, teknoloji aktif kullanıldı. Anlık hava imgeleriyle, orman gözetleme kulelerindeki müşahedeler ve termal kamera imgeleri birleştirildi. Vatandaşlar her doğal afette olduğu üzere büyük bir yürek ve azimle alevlerin bastırılmasında faal rol oynadı. Yangınlarda ormanların yanında 72 bin dekar ekili ve dikili alan, bin dekar sera, 2 bin 590 ton depolu eser, 2 bin 600 ziraî yapı ziyan gördü. 395 büyükbaş hayvan, 4 bin 505 küçükbaş hayvan, 7 bin 749 arı kovanı, 29 bin 600 kanatlı hayvan yok oldu. Vatandaşların telef olan hayvanları ve arı kovanları için ORKÖY hibe programı uygulanıyor. Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 169’uncu hususu yanan ormanlık alanların ağaçlandırma haricinde gayeyle kullanılamayacağı kararı kaçak yapı ve turizm tesisi üzere betonlaşmanın önüne geçilmesinde en büyük destek.
Üç yolla müdahale
Antalya’nın Manavgat, Muğla’nın Bodrum, Milas ve Marmaris ilçeleri yangında en büyük ziyanı goren ilçeler olarak öne çıkarken, yangınlarda kaybedilen kızılçam ve meşe ağaçlarının yerine zakkum, harnup, defne, servi, meşe ve kızılçam üzere ağaçlar dikiliyor. Orman Genel Müdürlüğü’nün yürüttüğü bir daha ağaçlandırma çalışmalarının yüzde 70’i tamamlandı. Çalışmaların yüzde 54’ü “doğal gençleştirme” olarak isimlendirilen tohum bırakılarak arazinin kendi halinde yenilenmesi formunda yürütülüyor. bir daha fidan dikilen alanın oranı yüzde 25. Yanan arazinin yüzde 21’inde ise mevcut haliyle bırakılarak maki başta olmak üzere tüm bitkilerin bir daha yeşermesini amaçlanıyor.
Ormanlık alanlarda yangın daha sonrası yine yeşermesi mümkün olmayacak biçimde ziyan bakılırsan ağaçlar, Adana ve Mersin kentlerinden gelen orman köylüleri tarafınca düzenleniyor. Yörük kültürüne uygun olarak ormanla yaşamaya alışık olan orman çalışanlarının tamamına “Tahtacılar” ismi verilirken, konar göçer ömür anlayışlarını yangın alanlarında da sürdürüyorlar. Yangınlarda ziyan bakılırsan konut ve konutların bir daha yapılarak hak sahiplerine verilmesi ise devam ediyor.
Çam balı gecikecek
Müşahedelerimiz kararı en büyük ziyanı Marmaris merkezli çam balı üretiminin aldığı kararına ulaştık. Dünya çam balı üretiminde dünyada açık orta birinci olan Türkiye ismine üzücü haberler aldığımız kızılçam peteklerinin kendini yenilemesi uzun sürecek. Dünya çam balı gereksiniminin yüzde 90’ının karşılandığı ormanlarımızın eski günlerine dönmesi ne yazık ki 15-20 yılı bulacak. Kayaların içinden filizlenen fidanlar, Anadolu’nun kendini yenileme gücünü kanıtlarken yüksek zirvelerden yaban otlarını toplayan yörük anneleri yeşil vatan için hala bir şeyler yapılabileceğini gösteriyor.
YARIN: Mavi ve yeşilin birleştiği Marmaris’teki grilik
15 günde 127 bin hektar
2021 yılı boyunca 2 bin 793 yangında toplam 139 bin 503 hektar orman alan ziyan görürken, yaza damgasını vuran en büyük etraf felaketlerinden biri 28 Temmuz-13 Ağustos tarihleri içinde yaşanmıştı. 28 Temmuz 2021’den itibaren Akdeniz bölgesinde aktif olan Basra alçak basıncı, orman yangınları için uygun yeri oluşturmuştu. Meteorolojik kaidelerin olağanın epeyce üstünde gitmesi niçiniyle 15 gün ortasında 126 bin 655 hektar orman alanı yandı. Orman yangınlarına karşı hassas olan takımlar, 40-20-40 formülünde kırmızı alarm durumuna geçiyor. Havanın 40 derecenin üstünde, göreceli nemin yüzde 20’nin altında ve rüzgar suratının 40 kilometrenin üstünde olması orman yangınları için uygun yeri hazırlarken, Orman Genel Müdürlüğü alevleri büyümeden denetim altına almayı hedefliyor. Muğla ve Antalya kentlerinde ekonomiyi ve turizmi olumsuz etkileyen 375 ormanlık alandaki 372 kırsal alan yangını tüm yıl boyunca Anadolu’da ziyan bakılırsan ormanların yüzde 91’ini oluşturuyor.
Rakamlarla 2021 yaz yangınları
Ülkemiz ormanlarının yüzde 54’ü yangına hassas alanlardan oluşuyor. Son iki yılda toplam beş büyük orman yangını meydana gelirken, son periyotta yaşanan yangınların 16’sı, büyük orman yangını kategorisindeydi. Orman yangınlarına karşı gayret veren kahramanlarımız ise yalnızca alevlere karşı değil hava sıcaklığının 40 dereceyi aştığı, rüzgarın 70 km/saate ulaştığı, nemin yüzde 10 düzeylerine indiği iklim şartlarına da direniyor. Yangınlarda 18 uçak, dokuz insansız hava aracı, bir insansız helikopter, 68 helikopter, binden çok arazöz ve su tankeri, 680 iş makinesi, 6 binden çok işçi ve binlerce istekli uğraş etti. Başka devlet kurumlarından destek edilen 8 bin işçi ve binden çok araçta Muğla ve Antalya kentlerinde vazife yaptı. Yangınlarla gayret Ankara’daki Orman Genel Müdürlüğü Yangın İdare Merkezi’nden yürütülürken, teknoloji aktif kullanıldı. Anlık hava imgeleriyle, orman gözetleme kulelerindeki müşahedeler ve termal kamera imgeleri birleştirildi. Vatandaşlar her doğal afette olduğu üzere büyük bir yürek ve azimle alevlerin bastırılmasında faal rol oynadı. Yangınlarda ormanların yanında 72 bin dekar ekili ve dikili alan, bin dekar sera, 2 bin 590 ton depolu eser, 2 bin 600 ziraî yapı ziyan gördü. 395 büyükbaş hayvan, 4 bin 505 küçükbaş hayvan, 7 bin 749 arı kovanı, 29 bin 600 kanatlı hayvan yok oldu. Vatandaşların telef olan hayvanları ve arı kovanları için ORKÖY hibe programı uygulanıyor. Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 169’uncu hususu yanan ormanlık alanların ağaçlandırma haricinde gayeyle kullanılamayacağı kararı kaçak yapı ve turizm tesisi üzere betonlaşmanın önüne geçilmesinde en büyük destek.
Üç yolla müdahale
Antalya’nın Manavgat, Muğla’nın Bodrum, Milas ve Marmaris ilçeleri yangında en büyük ziyanı goren ilçeler olarak öne çıkarken, yangınlarda kaybedilen kızılçam ve meşe ağaçlarının yerine zakkum, harnup, defne, servi, meşe ve kızılçam üzere ağaçlar dikiliyor. Orman Genel Müdürlüğü’nün yürüttüğü bir daha ağaçlandırma çalışmalarının yüzde 70’i tamamlandı. Çalışmaların yüzde 54’ü “doğal gençleştirme” olarak isimlendirilen tohum bırakılarak arazinin kendi halinde yenilenmesi formunda yürütülüyor. bir daha fidan dikilen alanın oranı yüzde 25. Yanan arazinin yüzde 21’inde ise mevcut haliyle bırakılarak maki başta olmak üzere tüm bitkilerin bir daha yeşermesini amaçlanıyor.
Ormanlık alanlarda yangın daha sonrası yine yeşermesi mümkün olmayacak biçimde ziyan bakılırsan ağaçlar, Adana ve Mersin kentlerinden gelen orman köylüleri tarafınca düzenleniyor. Yörük kültürüne uygun olarak ormanla yaşamaya alışık olan orman çalışanlarının tamamına “Tahtacılar” ismi verilirken, konar göçer ömür anlayışlarını yangın alanlarında da sürdürüyorlar. Yangınlarda ziyan bakılırsan konut ve konutların bir daha yapılarak hak sahiplerine verilmesi ise devam ediyor.
Çam balı gecikecek
Müşahedelerimiz kararı en büyük ziyanı Marmaris merkezli çam balı üretiminin aldığı kararına ulaştık. Dünya çam balı üretiminde dünyada açık orta birinci olan Türkiye ismine üzücü haberler aldığımız kızılçam peteklerinin kendini yenilemesi uzun sürecek. Dünya çam balı gereksiniminin yüzde 90’ının karşılandığı ormanlarımızın eski günlerine dönmesi ne yazık ki 15-20 yılı bulacak. Kayaların içinden filizlenen fidanlar, Anadolu’nun kendini yenileme gücünü kanıtlarken yüksek zirvelerden yaban otlarını toplayan yörük anneleri yeşil vatan için hala bir şeyler yapılabileceğini gösteriyor.
YARIN: Mavi ve yeşilin birleştiği Marmaris’teki grilik