Kronik ağrılar ömür kalitesini olumsuz etkiliyor

[Manolya]

Kronik ağrıyla yaşamak, diğerlerinin hayatlarında hafifçee aldığı temel muhtaçlıklar ve sıradan misyonlar için günlük zorluklarla karşılaşmaktır. Her gün o zorluğu yaşamaktır. Astımlı ya da KOAH (Kronik Obstrüktir Akciğer Hastalığı) hastalarına sıkıntı nefes almanın ne demek olduğunu sorsanız onlar ne yanıt verirler sanki? Bütün dünya insanın olsa da sağlıklı olunmadığında ya da kişinin sıhhati bozulduğunda hiç bir şeyin kıymeti kalmamaktadır. İnsan sıhhatinin değerini lakin kaybettiği vakit anlıyor. Kronik ağrı da böyledir aslında. Her gününü, her dakikanı ağrılı geçirmek, her sabah ağrılı yataktan kalmak, yattığınız yatakta bir taraftan bir tarafa ağrısız dönememek, daima baş ağrısı çekmek, uzun ara yürüyememek ya da çarşıya pazara oburunun yardımı olmadan gidememek üzere… kimi vakit diğerlerinin yardımı bile işe yaramamakta ve o ağrıyı bedeninizde hissetmektesiniz. Hasta tarafınca kronik ağrıyı tanım etmek, anlatabilmek, tabip tarafınca da tıbbi olarak açıklayabilmek öylesine zordur ki toplumun ve birfazlaca doktorun yaptığı yanlışlar çoklukla kişinin ağrısına inanmamak, düzgüne gitmediği ya da iyileşemediği için farklı olarak damgalanmak ötürüsıyla kronik ağrıyla çaba edememek yahut baş edememekle yargılanmak manasına gelir. Sonuçta ağrının sebebi tespit edilemediğinde doktor, hasta yakınları ve hatta hasta da psikolojisinin bozulduğu damgasını yer. Tabiki ağrının ruhsal istikameti vardır lakin ağrının sebebi her tespit edilemediğinde bunu psikolojiyle ilişkilendirmek bu işin en kolay yolu bence. Ya ağrının sebebini tıbben açıklayamıyoruzdur ya da yanlış teşhis üzerine odaklanıyoruzdur. Bu durum hastada vakit içinde zayıflamış ruh sıhhatine sahip olmaya ve kaybolmuş bir benlik hürmeti ile yaşamaya, okul yahut işten devamsızlığa, aile içi ve toplumsal münasebetlerin bozulmasına ve biroldukça sosyoekonomik dezavantaj manasına gelir.

Son senelerda kronik ağrı hakkında ortaya çıkan çalışmalarda, bedendeki organların ve dokuların faydalanmasını takiben aktivitenin azaltılmasını öneren yaygın kronik ağrı algısını çürütüyor. Bunun yerine, kronik ağrı çoğunlukla olağandışı nöral sinyalleşmenin bir eseridir yani olağan bir hudut iletiminin bozulmasıdır ve biyopsikososyal boyutları olan kişinin ruhsal ve mental durumunun da gözetildiği ilaç ve girişimsel ağrı tedavilerinin birfazlaca branşla birlikte yürütüldüğü karmaşık bir tedavidir. Birfazlaca tabip ve hasta tedavi seçenekleri konusunda bilgi sahibi değildir; ötürüsıyla yalnızca tek ilaç tedavisine güvenerek kronik ağrıyı tedavi etmeye çalışmaktadırlar. Sonlu ispata dayalı tıp detaylarıne karşın, maliyetli nöromodülasyon (sinir sisteminin elektrikle uyarılması) tekniklerinin kullanması da giderek artıyor. İlaçlara yahut aygıtlara çok bağımlılık oluşması, agresif medikal sanayi pazarlaması, fizyoterapi yahut psikoloji üzere fazlaca disiplinli hizmetlere erişim eksikliği ve zorluğu, daha kısa ve özensiz konsültasyonlar Kronik ağrıyı çözmede karşılaşılan zorluklardır. Düşük gelirli ve orta gelirli ülkelerde, kırmızı reçeteli ilaçlara sonlu erişim, kırmızı reçeteli ilaçları kullanım korkusu ve ağrıyla ilgili kültürel inançlar öteki engellerdir.

Opioid (kırmızı reçeteli ilaç) krizi, iki açıdan kıymetlidir. Hasta açısından bakıldığında hastaları öfkeli, terk edilmiş ve daha diğer yapacak bir şeylerin olmadığı fikrine kapılması, bu ilaçlar yarar vermez ise ağrı ve acı ile hayatlarını nasıl sürdüreceği kanıları niçiniyle daha fazla damgalanmış hissettirir. İcra makamları açısından ise tüm opioid reçetelemelerini engelleme ya da daha sıkı denetim etmeye yönelik klinik ve düzenleyici teşebbüsleri harekete geçirir. Hakikat istikrarın sağlanması gerekiyor. Birtakım beşerler için (mesela kanser ağrısı olanlar) sıklıkla opioid türevi ilaçların kullanması gerekli olabilirken başkaları için opioid reçetesinin kaldırılması yahut sonlandırılması tahminen de uygun olabilir. Fakat her iki yolda, gerçek ilaç güvenlik tedbirleri ile desteklenmesi ve muhtaçlık olduğunda bağımlılık tedavisi ile fazlaca kapsamlı bir tedavi planına geçebilmelidir.

Kronik ağrıyı bir daha kıymetlendirmek gerekiyor. Doktorlar kronik ağrılı hastalara faydalı olmak istiyorlarsa ona hiç kuşkumuz yok, ağrının büsbütün giderilmesinden fazla hastaların ağrılarını anlamak, hastaların beklentilerini değiştirmek, fonksiyon ve hayat kalitesine öncelik veren gerçekçi, kişiselleştirilmiş maksatlar belirlemelerine yardımcı olmak için takım çalışmasına yönelmeleri kritik kıymete sahiptir. Ortak karar verme, tedavi seçenekleri ve risk-fayda oranı hakkında daha incelikli tartışmalarla insanların ağrılarını yönetmelerini sağlayabilir. Hastalar kendilerine inanılacakları, hürmet duyulacakları, desteklenecekleri ve bir tedavi işe yaramazsa suçlanmayacaklarına dair garantiye gereksinim duyarlar. Bu niçinle lisan, etkileşim ve teşvik etmek için kuvvetli bir araçtır. Hastalarla tesirli bir biçimde konuşulmalıdır.

Kronik ağrı tedavisi düşük gelirli ve gelişmekte olan ülkelerde ağrı kliniklerinin yokluğu niçiniyle zordur. Güzel eğitimli, epey disiplinli sıhhat çalışanlarından oluşan geniş bir grup tarafınca sağlanan dizaynla, toplum ortasında temellendirilmelidir. Daha karmaşık olayları desteklemek için ağrı klinikleri ile irtibat sağlanmalıdır. Örneğin Temel Ağrı İdaresi kursunun 60’tan fazla ülkede faydalı olduğu kanıtlanmıştır.



Kronik ağrı hakkında yapılacak bilimsel çalışmalar tedavide kullanılacak hallerin faydaları, ziyanları ve maliyetlerini kapsayan klinik çalışmaların hem de hasta evvelarini de içermesi gerekiyor. Epidemiyolojik ve nüfus çalışmaları, bulaşıcı olmayan hastalıklar, sağlıklı yaşlanma ve rehabilitasyon ile bütünleştiren tesirli ve uygulanabilir tahliller aramalıdır. Sıhhat Siyasetlerini yapanlar ve düzenleyenler, bu bahiste bir şeyler yapmamanın yani eylemsizliğin maliyetini bakılırsarek kronik ağrıya öncelik vermelidir. Daha geniş halk kitlelerinde kronik ağrı konusunda farkındalığı artıracak ve yanlış anlamaları ortadan kaldıracak tedbirlere gereksinim vardır.

Kronik ağrı gerçektir.Daha ciddiye alınmayı hak ediyor.

Hibya Haber Ajansı