- Katılım
- 30 May 2021
- Mesajlar
- 2,935
Merkez Bankası tarafınca hazırlanan raporda, teknik literatürde çoğunlukla birbirleri yerine kullanılan dijital para ve sanal para kavramları belirtildiktan daha sonra, kripto varlıklar (Bitcoin, litecoin vb.) ve bunlar vasıtasıyla gerçekleştirilen finansal süreçlerin kurallara uygun biçimde yürütülmesi ve eksiksiz olarak kayıt altına alınmasını sağlayan dağıtık defter teknolojisi yahut onun özelleşmiş bir tipi blokzincir teknolojisine ait bilgiler veriliyor.
Milliyet’ten Lider Yılmaz’ın haberine bakılırsa, kripto varlıkların başta ödeme sistemleri olmak üzere finansal hizmetler alanındaki uygulamalar üstündeki mümkün tesirlerinin değerlendirildiği raporda, dünya merkez bankalarının bu hususta başlattıkları pilot araştırmalara dikkat çekiliyor.
“Kripto paraların bir asli pahası yoktur ve bedeli fazlaca oynaktır” denilen raporda, dünyada 370’ten çok kripto varlık borsası bulunduğu kaydedildi.
Bu alanda hizmet sağlayıcıların düzenlenmemesinin dolandırıcılık ve suistimallere yol açtığı, vatandaşların büyük maddi kayıplara yaşadığı tabir edildi. Dünya merkez bankalarının pilot araştırmalar yaptığı kripto varlık sistemlerine ait Türkiye’de de Hazine ve Maliye Bakanlığı koordinesinde çalışmalar yürütüldüğü, bunun kararında yasal düzenlemelerin ortaya çıkacağı bildirildi.
Fikir kimden çıktı?
TBMM Dijital Mecralar Komisyonu’na sunulan ‘Mayıs 2021’ tarihindeki Merkez Bankası raporunda; kripto varlıklar; dijital ortamda üretilen ve kullanılan, bilgisayar ağları üzerinde direkt eşler içinde süreç bakılırsan, kıymeti çoklukla global olarak kullanıcıları tarafınca arz ve talep istikrarı ile belirlenen, merkezi bir otorite yerine kriptografik tekniklerle yönetilen dijital varlıklar olarak nitelendirildi.
Yeni para yaratmak ve süreçlerini denetim etmek için merkezi bir otoriteden fazla kriptografiyi kullanan bir para formu olarak birinci kere 1998’de Wei Dai tarafınca ‘cypherpunks’ posta listesinde yer alan bir fikir ile ortaya konan kripto paranın, birinci ve en çok bilinen meselain Bitcoin olduğu vurgulandı. Bitcoin’in ise 2009 yılında Satoshi Nakamoto takma isimli kişi yahut bireylerce yayımlanan “Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System” isimli makale daha sonrasında duyulduğu ve birkaç yıl içerisinde süratle yaygınlaştığı açıklandı.
‘Değişim aracı olamaz’
Raporda, “Kripto paraların bir asli kıymeti yoktur ve bedeli hayli oynaktır” tespiti yapılırken, bu niçinle hesap bedel ünitesi yahut değişim aracı olarak kullanılmalarının mümkün olmadığı tabir edildi. Raporda şu tabirlere yer verildi:
“Ayrıca, günümüzdeki haliyle, süreçlerden yüksek fiyat alınması ve süreçlerde performans kaynaklı gecikmeler yaşanması üzere niçinlerle daha epeyce bir yatırım aracı olarak kullanılmaktadır.
Bu niçinlerle kripto paralar başta FSB (Financial Stability Board) olmak üzere düzenleyici finansal otoriteler tarafınca kripto varlık (crypto-asset) olarak tanımlanmaktadır. Bitcoin sisteminde kullanıcılar içindeki süreçler rastgele bir merkezi otoritenin aracılığı olmaksızın direkt eşler (kullanıcılar) içinde gerçekleşir. Güvenirlilik ve güvenlik kırılması çok güç, açık kaynak kodlu şifreleme algoritmaları ile sağlanır.
Bitcoin altyapısında hudutlu bir emisyon hacmi (toplamda 21 milyon adet Bitcoin üretilebilecektir), bu emisyonda yer alan Bitcoin üretiminin vakte bağlı olması, her yeni Bitcoin üretimi için öncesinden bilinmeyen özel bir matematiksel hesaplamanın yapılması üzere ihtiyaçlar bulunmaktadır.”
Sahibi var mı?
Raporda, Bitcoin ağının sahibinin olmadığı belirtilirken, “Bitcoin dünyadaki tüm Bitcoin kullanıcıları tarafınca denetim edilir. Geliştiriciler yazılımı geliştirirken, tüm kullanıcılar hangi yazılımı ve sürümü kullandıklarını seçme konusunda özgür oldukları için Bitcoin protokolünde bir değişikliği zorlayamazlar. Birbirleriyle uyumlu kalmak için, tüm kullanıcıların birebir kurallara uygun yazılımı kullanımı gerekir. Bitcoin, tüm kullanıcılar içinde tam bir fikir birliği ile hakikat biçimde çalışabilir. Bu niçinle, tüm kullanıcılar ve geliştiriciler bu fikir birliğini korumak için kuvvetli bir motivasyona sahiptir” denildi.
Raporda, Bitcoin’in piyasaya sürülmesinden daha sonra, epeyce sayıda alternatif kripto varlığın (ör. Ether, Litecoin, Monero, XRP gibi) kendilerine has niteliklerle (ör. tam anonimlik, akıllı sözleşmeler) geliştirildiği lisana getirildi.
Yeni elektronik varlıkların bedelinde görülen büyük artışların medya ve halkın kripto varlıklara olan ilgisini artırdığı tespiti yapılan raporda, 5 Mayıs 2021 tarihindeki bilgilere nazaran toplam piyasa kıymeti yaklaşık 2.3 trilyon ABD doları olan 9 bin 600’den çok kripto varlık bulunduğu kaydedildi. Raporda, kripto varlık piyasasının yüzde 45.6’sını Bitcoin, yüzde 16.8’ini ise Ethereum’un oluşturduğu bildirildi.
Hangi riskler var?
Kripto varlık savunucularının, Bitcoin üzere merkezi olmayan bir kripto varlığın, sansüre ve merkez bankasının para basarak yarattığı devalüasyona karşı dirençli olması niçiniyle merkezi bir prestiji paradan daha muteber olduğunu argüman ettiği lisana getirilen raporda, gerçekte kripto varlıkların hem finansal istikrar birebir vakitte tüketiciler açısından kıymetli riskler doğurduğu tabir edildi.
Fiyat dalgalanmaları karşılığında kişinin varlığında azalma, geri döndürülemez yanılgılı süreçler niçiniyle de mali kayba uğrama ihtimaline dikkat çekilen raporda, “Kripto varlıklarının alım, satım ve saklamasına aracılık eden, halihazirda global ölçekte toplam sayıları 370’den çok olan kripto varlık borsalarının başka tabirle sanal varlık hizmet sağlayıcıların düzenlenmemiş olması çeşitli dolandırcılık ve suistimallere yol açmakta” denildi.
Raporda, dünyanın önde gelen finans kuruluşları ve teknoloji şirketlerinin işbirliği ortasında blockzincir teknolojisiyle sundukları finansal hizmetleri daha verimli ve faal hale getirmek hedefiyle çalışmalar yürüttüklerine işaret edilerek, şu tabirler kullanıldı:
“Bu kapsamda genç ve yenilikçi şirketlerden oluşan finansal teknolojiler (FinTek) kesiminde gerçekleştirilen araştırma projelerine yatırım yapılmakta yahut bu projelere şahsen iştirak sağlanmaktadır.
Başta dev teknoloji firmaları, milletlerarası bankalar, epeyce uluslu finansal hizmetler ve borsa şirketleri, ödeme sistemleri işleticileri, ödeme hizmeti sağlayıcıları, hizmet altyapısı sağlayıcıları olmak üzere finansal hizmetler alanındaki tüm paydaşların güç birliği yaparak oluşturdukları R39 ve Hyperledger10 vb. konsorsiyumlar çerçevesinde yürütülen ortak çalışma projeleri bu alandaki şimdiki örneklerdir.”
Raporda, dünyada önde gelen merkez bankalarının da finansal teknolojilerin kendi faaliyet alanlarında ne biçimde kullanılabileceğine dair araştırmalar yapmakta olduğuna vurgu yapılarak, başta Çin ve İsveç olmak üzere kimi merkez bankalarının kavram kanıtlama yahut pilot çalışmalar yürüttüğüne dikkat çekildi.
Yasal düzenleme hazırlığı
Türkiye olarak kripto varlıklara ait yasa başta olmak üzere düzenlemelere yönelik dikkatli çalışmalar yürütüldüğü belirtilerek şu tabirlere yer verildi:
“Merkez Bankamız da nazaranv ve sorumluluk alanı kapsamında dağıtık defter teknolojisi de dâhil olmak üzere finansal teknolojiler konusundaki gelişmeleri yakından takip etmekte ve memleketler arası çalışmalara katkı sağlamaktadır.
Kripto varlık alım satım platformları da dahil olmak üzere kripto varlıklara ait hizmetler ve süreçler ile genel konulara ait düzenlemelerin kıymetlendirilmesi çalışmalarına T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın uyumunda ilgili kurumların iştirakiyle devam edilmektedir. Kripto varlıklara ait genel düzenleme bu çalışmalar kararında ortaya çıkacaktır.”
Milliyet’ten Lider Yılmaz’ın haberine bakılırsa, kripto varlıkların başta ödeme sistemleri olmak üzere finansal hizmetler alanındaki uygulamalar üstündeki mümkün tesirlerinin değerlendirildiği raporda, dünya merkez bankalarının bu hususta başlattıkları pilot araştırmalara dikkat çekiliyor.
“Kripto paraların bir asli pahası yoktur ve bedeli fazlaca oynaktır” denilen raporda, dünyada 370’ten çok kripto varlık borsası bulunduğu kaydedildi.
Bu alanda hizmet sağlayıcıların düzenlenmemesinin dolandırıcılık ve suistimallere yol açtığı, vatandaşların büyük maddi kayıplara yaşadığı tabir edildi. Dünya merkez bankalarının pilot araştırmalar yaptığı kripto varlık sistemlerine ait Türkiye’de de Hazine ve Maliye Bakanlığı koordinesinde çalışmalar yürütüldüğü, bunun kararında yasal düzenlemelerin ortaya çıkacağı bildirildi.
Fikir kimden çıktı?
TBMM Dijital Mecralar Komisyonu’na sunulan ‘Mayıs 2021’ tarihindeki Merkez Bankası raporunda; kripto varlıklar; dijital ortamda üretilen ve kullanılan, bilgisayar ağları üzerinde direkt eşler içinde süreç bakılırsan, kıymeti çoklukla global olarak kullanıcıları tarafınca arz ve talep istikrarı ile belirlenen, merkezi bir otorite yerine kriptografik tekniklerle yönetilen dijital varlıklar olarak nitelendirildi.
Yeni para yaratmak ve süreçlerini denetim etmek için merkezi bir otoriteden fazla kriptografiyi kullanan bir para formu olarak birinci kere 1998’de Wei Dai tarafınca ‘cypherpunks’ posta listesinde yer alan bir fikir ile ortaya konan kripto paranın, birinci ve en çok bilinen meselain Bitcoin olduğu vurgulandı. Bitcoin’in ise 2009 yılında Satoshi Nakamoto takma isimli kişi yahut bireylerce yayımlanan “Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System” isimli makale daha sonrasında duyulduğu ve birkaç yıl içerisinde süratle yaygınlaştığı açıklandı.
‘Değişim aracı olamaz’
Raporda, “Kripto paraların bir asli kıymeti yoktur ve bedeli hayli oynaktır” tespiti yapılırken, bu niçinle hesap bedel ünitesi yahut değişim aracı olarak kullanılmalarının mümkün olmadığı tabir edildi. Raporda şu tabirlere yer verildi:
“Ayrıca, günümüzdeki haliyle, süreçlerden yüksek fiyat alınması ve süreçlerde performans kaynaklı gecikmeler yaşanması üzere niçinlerle daha epeyce bir yatırım aracı olarak kullanılmaktadır.
Bu niçinlerle kripto paralar başta FSB (Financial Stability Board) olmak üzere düzenleyici finansal otoriteler tarafınca kripto varlık (crypto-asset) olarak tanımlanmaktadır. Bitcoin sisteminde kullanıcılar içindeki süreçler rastgele bir merkezi otoritenin aracılığı olmaksızın direkt eşler (kullanıcılar) içinde gerçekleşir. Güvenirlilik ve güvenlik kırılması çok güç, açık kaynak kodlu şifreleme algoritmaları ile sağlanır.
Bitcoin altyapısında hudutlu bir emisyon hacmi (toplamda 21 milyon adet Bitcoin üretilebilecektir), bu emisyonda yer alan Bitcoin üretiminin vakte bağlı olması, her yeni Bitcoin üretimi için öncesinden bilinmeyen özel bir matematiksel hesaplamanın yapılması üzere ihtiyaçlar bulunmaktadır.”
Sahibi var mı?
Raporda, Bitcoin ağının sahibinin olmadığı belirtilirken, “Bitcoin dünyadaki tüm Bitcoin kullanıcıları tarafınca denetim edilir. Geliştiriciler yazılımı geliştirirken, tüm kullanıcılar hangi yazılımı ve sürümü kullandıklarını seçme konusunda özgür oldukları için Bitcoin protokolünde bir değişikliği zorlayamazlar. Birbirleriyle uyumlu kalmak için, tüm kullanıcıların birebir kurallara uygun yazılımı kullanımı gerekir. Bitcoin, tüm kullanıcılar içinde tam bir fikir birliği ile hakikat biçimde çalışabilir. Bu niçinle, tüm kullanıcılar ve geliştiriciler bu fikir birliğini korumak için kuvvetli bir motivasyona sahiptir” denildi.
Raporda, Bitcoin’in piyasaya sürülmesinden daha sonra, epeyce sayıda alternatif kripto varlığın (ör. Ether, Litecoin, Monero, XRP gibi) kendilerine has niteliklerle (ör. tam anonimlik, akıllı sözleşmeler) geliştirildiği lisana getirildi.
Yeni elektronik varlıkların bedelinde görülen büyük artışların medya ve halkın kripto varlıklara olan ilgisini artırdığı tespiti yapılan raporda, 5 Mayıs 2021 tarihindeki bilgilere nazaran toplam piyasa kıymeti yaklaşık 2.3 trilyon ABD doları olan 9 bin 600’den çok kripto varlık bulunduğu kaydedildi. Raporda, kripto varlık piyasasının yüzde 45.6’sını Bitcoin, yüzde 16.8’ini ise Ethereum’un oluşturduğu bildirildi.
Hangi riskler var?
Kripto varlık savunucularının, Bitcoin üzere merkezi olmayan bir kripto varlığın, sansüre ve merkez bankasının para basarak yarattığı devalüasyona karşı dirençli olması niçiniyle merkezi bir prestiji paradan daha muteber olduğunu argüman ettiği lisana getirilen raporda, gerçekte kripto varlıkların hem finansal istikrar birebir vakitte tüketiciler açısından kıymetli riskler doğurduğu tabir edildi.
Fiyat dalgalanmaları karşılığında kişinin varlığında azalma, geri döndürülemez yanılgılı süreçler niçiniyle de mali kayba uğrama ihtimaline dikkat çekilen raporda, “Kripto varlıklarının alım, satım ve saklamasına aracılık eden, halihazirda global ölçekte toplam sayıları 370’den çok olan kripto varlık borsalarının başka tabirle sanal varlık hizmet sağlayıcıların düzenlenmemiş olması çeşitli dolandırcılık ve suistimallere yol açmakta” denildi.
Raporda, dünyanın önde gelen finans kuruluşları ve teknoloji şirketlerinin işbirliği ortasında blockzincir teknolojisiyle sundukları finansal hizmetleri daha verimli ve faal hale getirmek hedefiyle çalışmalar yürüttüklerine işaret edilerek, şu tabirler kullanıldı:
“Bu kapsamda genç ve yenilikçi şirketlerden oluşan finansal teknolojiler (FinTek) kesiminde gerçekleştirilen araştırma projelerine yatırım yapılmakta yahut bu projelere şahsen iştirak sağlanmaktadır.
Başta dev teknoloji firmaları, milletlerarası bankalar, epeyce uluslu finansal hizmetler ve borsa şirketleri, ödeme sistemleri işleticileri, ödeme hizmeti sağlayıcıları, hizmet altyapısı sağlayıcıları olmak üzere finansal hizmetler alanındaki tüm paydaşların güç birliği yaparak oluşturdukları R39 ve Hyperledger10 vb. konsorsiyumlar çerçevesinde yürütülen ortak çalışma projeleri bu alandaki şimdiki örneklerdir.”
Raporda, dünyada önde gelen merkez bankalarının da finansal teknolojilerin kendi faaliyet alanlarında ne biçimde kullanılabileceğine dair araştırmalar yapmakta olduğuna vurgu yapılarak, başta Çin ve İsveç olmak üzere kimi merkez bankalarının kavram kanıtlama yahut pilot çalışmalar yürüttüğüne dikkat çekildi.
Yasal düzenleme hazırlığı
Türkiye olarak kripto varlıklara ait yasa başta olmak üzere düzenlemelere yönelik dikkatli çalışmalar yürütüldüğü belirtilerek şu tabirlere yer verildi:
“Merkez Bankamız da nazaranv ve sorumluluk alanı kapsamında dağıtık defter teknolojisi de dâhil olmak üzere finansal teknolojiler konusundaki gelişmeleri yakından takip etmekte ve memleketler arası çalışmalara katkı sağlamaktadır.
Kripto varlık alım satım platformları da dahil olmak üzere kripto varlıklara ait hizmetler ve süreçler ile genel konulara ait düzenlemelerin kıymetlendirilmesi çalışmalarına T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın uyumunda ilgili kurumların iştirakiyle devam edilmektedir. Kripto varlıklara ait genel düzenleme bu çalışmalar kararında ortaya çıkacaktır.”