Mine Özdemir Güneli- Geçmişten günümüze farklı kültürlere kucak açan, kendine mahsus sokakları ve tarihi binalarıyla öne çıkan İstanbul’un Kadıköy ilçesi, son senelerda süratli bir dönüşüm geçiriyor. Üstten bakıldığında satranç tahtasına benzeyen, birbirini dik kesen ve sonu rıhtıma uzanan ızgara sokak dokusuyla planlı kentleşmenin en hoş örneklerinin görülebildiği bu kentte, artık az katlı, geniş balkonlu meskenlerin yerini yüksek binalar aldı. Sessiz, sakin sokaklarda art geriye açılan yeme içme ve cümbüş yerleriyle gürültü hakim olmaya başladı, yeşil alanlar ise git gide azaldı. Değişimin açıkça görüldüğü tarihi kent merkezi ise bu tarafıyla bölgeyi hayli taraflı yaşamak isteyen insanların ve turistlerin uğrak yeri haline geldi.
Ödülü Cumhurbaşkanı verdi
Kadıköy’ün yıllar ortasındaki sosyo-mekânsal değişimi tez konusu oldu. İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Mimarlık Fakültesi’nde doktorasını tamamlayan Dr. Aslı Ulubaş Hamurcu’nun, Mimarlık Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Fatih Terzi danışmanlığında yazdığı “Sosyo-mekânsal Değişimin Modellenmesi: Sosyo-teknolojik Faktörlerin Geleceğin Kentsel Yer Kurgusuna Etkisi” başlıklı tezi, Hoş Sanatlar ve Mimarlık alanında Yükseköğretim Şurası (YÖK) En Güzel Doktora Tezi Ödülü’ne layık görüldü. Tez kapsamında Kadıköy tarihi kent merkezinin kentsel karakterinin aile tipi, gelir seviyesi ve kültürel çeşitlilik ile yakından bağlantılı olduğunu ortaya koyan Hamurcu’ya mükafatını 2022-2023 Akademik Yılı Açılış Töreni’nde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan takdim etti. YÖK tarafınca verilen bu itibarlı mükafatı almaktan memnunluk ve onur duyduğunu belirten Dr. Aslı Ulubaş Hamurcu, tezin emel ve kapsamıyla ilgili Milliyet’e bilgi verdi.
Değişime tanıklık etti
Lisans eğitimini Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Kent ve Bölge Planlama Bölümü’nde 2013’te ikincilikle tamamladıktan daha sonra Mimar Sinan Hoş Sanatlar Üniversitesi Kentsel Müdafaa ve Yenileme yüksek lisans programına başlayan Hamurcu, yüksek lisans yapmak üzere İstanbul’a taşındığından bu yana yani yaklaşık 10 yıldır Kadıköy’de yaşadığını belirtiyor. Bugüne kadar Kadıköy’ün Erenköy, Caferağa ve Göztepe mahallelerinde ikamet ettiğini söyleyen Hamurcu, her gün konuttan işe giderken Kadıköy’ün geçirdiği süratli değişime tanıklık ettiği için bu biçimde bir tez yazmaya karar verdiğini lisana getiriyor.
Tez kapsamında, yeni bilgi ve irtibat teknolojilerindeki gelişmelerin sosyo-mekânsal değişimin yeni bir bileşeni olarak kentsel yer üstündeki mümkün tesirlerini ortaya çıkarmak ve anlamak için bir araştırma yürüttüğüne dikkat çeken Hamurcu’nun tespitleri şu biçimde: “Kültürel çeşitliliğin bu değişkenler içinde kentsel karakter üzerinde en çok tesire sahip bileşen olduğunu ve bunu aile tipi ve gelir seviyesinin takip ettiğini tespit ettim. Kültürel çeşitlilik, ağır merkezi kentsel alanların oluşumunu tetikleyerek, dağınık ticari faaliyetlerin bu alanlarda kümelenmesine aracılık etmekte. Bu durum, Kadıköy tarihi kent merkezinde tarifli bir ticari merkez olarak karşımıza çıkmakta. Benzeri biçimde, ticari faaliyetlerin varlığı ve çeşitliliği de kültürel çeşitliliğin artmasını tetikleyen bir öge. Bu alanda yaşayan geniş ailelerin yerleşim dinamiklerinde karma kullanım alanlarının varlığının tesirli olduğu ve bu ailelerin merkezi kentsel alanlarda yaşama eğiliminde oldukları görülmekte. Öte yandan, gelir seviyesini incelediğimizde ise yüksek gelir kümelerinin yüklü olarak yeşil alanların daha geniş yerler kapladığı konut alanlarında yaşamayı tercih ettikleri görülmekte.”
Sanal yerlere geçildi
Geçmiş ile günümüz kıyaslandığında Kadıköy’ün mimari yapısında görülen değişimlerle de ilgili bilgi veren Hamurcu, Kadıköy’deki konut tipolojisinin vakit içerisinde birbirinin fazlaca gibisi bir tipe evrildiğine dikkat çekiyor. Tek tipleşmenin kültürel çeşitliliğin tersi bir durum olduğunu vurgulayan Hamurcu, “Kadıköy tarihi kent merkezi yüzsenelerdır kültürel çeşitliliği ve zenginliği ile öne çıkmış değerli bir kentsel alandır. Bu kentsel karakteri müdafaası için bu zenginliğe de sahip çıkması gerekmektedir” diyor.
Bir yandan da bilgi ve bağlantı teknolojilerinin kullanmasının artmasıyla Kadıköy tarihi kent merkezini kullanan bireylerin birtakım fizikî yerler yerine sanal yerleri tercih etmeye başladığını, bu kullanımların başında bankacılık süreçleri ve finansal süreçlerin (alım-satım) geldiğini lisana getiren Hamurcu, bu değişimi şöyleki yorumluyor: “Her ne kadar birtakım gündelik ömür pratiklerinde fiziki yerden sanal yere geçiş gözlemlenmiş ve tespit edilmiş olsa da fizikî etraf ve yere bağlılığın kıymetini ve canlılığını sürdürdüğü de ortadadır. Bütün bunlar, Kadıköy tarihi kent merkezinin yeni bilgi ve bağlantı teknolojilerini gündelik hayat pratiklerine uyarlamak için bir geçiş süreci ortasında olduğuna dair ipuçları sunmakta.”
Kadıköy temalı 200’den çok tez var
Kadıköy, biroldukca makalenin ve tezin konusu oldu. YÖK Tez Merkezi’ne kayıtlı 200’den çok tez içinde sosyo-kültürel dokudan sanata, güçten ulaşıma farklı konularda araştırmalar bulunuyor. Bu çalışmalardan kimileri şu biçimde:
*Yiyeceğe dayalı satış etraflarında sosyo-kültürel etmenlere bağlı değişimlerin mekânsal yansımaları: 1980 daha sonrası Kadıköy Çarşı örneği
*Gençlerin yer tercihlerinin belirlenmesi İstanbul / Kadıköy – Moda kıyısı örneği
*İstanbul ili Kadıköy ilçesinde çalışan bayan ve erkek kuaförlerinin kas-iskelet sistemi sorunları, gerilim, iş doyumu ve tükenmişlik düzeylerinin karşılaştırılması
*Bir kaçış yeri olarak Heterotopya: Moda (Kadıköy) örneği
*Butik burgercilerde müzik ögesi: Kadıköy’de (İstanbul) etnografik gastromüzikoloji çalışması
Kadıköy teziyle ödül kazandı
Biroldukça projede yer aldı
Öğrencilik hayatında Kentsel Vizyon Platformu’nda çeşitli projelerde çalışan Aslı Ulubaş Hamurcu, 2015 yılında İTÜ Kent ve Bölge Planlaması Bölümü’ne araştırma vazifelisi olarak atandı ve doktora eğitimime bir daha tıpkı üniversitede başladı. 2017-2018 yılları içinde araştırmalarını yürütmek üzere Hafencity Universität Hamburg ve MIT Media Lab iştirakinde kurulan CityScienceLab’e araştırmacı olarak davet edilen Hamurcu, 2021 yılında tabip unvanı aldı. ondan sonrasında İTÜ’deki nazaranvinden ayrılan Hamurcu, TÜBİTAK 1001 projesinde doktora daha sonrası araştırmacı olarak çalışıyor ve çeşitli üniversitelerde ders veriyor.
Ödülü Cumhurbaşkanı verdi
Kadıköy’ün yıllar ortasındaki sosyo-mekânsal değişimi tez konusu oldu. İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Mimarlık Fakültesi’nde doktorasını tamamlayan Dr. Aslı Ulubaş Hamurcu’nun, Mimarlık Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Fatih Terzi danışmanlığında yazdığı “Sosyo-mekânsal Değişimin Modellenmesi: Sosyo-teknolojik Faktörlerin Geleceğin Kentsel Yer Kurgusuna Etkisi” başlıklı tezi, Hoş Sanatlar ve Mimarlık alanında Yükseköğretim Şurası (YÖK) En Güzel Doktora Tezi Ödülü’ne layık görüldü. Tez kapsamında Kadıköy tarihi kent merkezinin kentsel karakterinin aile tipi, gelir seviyesi ve kültürel çeşitlilik ile yakından bağlantılı olduğunu ortaya koyan Hamurcu’ya mükafatını 2022-2023 Akademik Yılı Açılış Töreni’nde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan takdim etti. YÖK tarafınca verilen bu itibarlı mükafatı almaktan memnunluk ve onur duyduğunu belirten Dr. Aslı Ulubaş Hamurcu, tezin emel ve kapsamıyla ilgili Milliyet’e bilgi verdi.
Değişime tanıklık etti
Lisans eğitimini Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Kent ve Bölge Planlama Bölümü’nde 2013’te ikincilikle tamamladıktan daha sonra Mimar Sinan Hoş Sanatlar Üniversitesi Kentsel Müdafaa ve Yenileme yüksek lisans programına başlayan Hamurcu, yüksek lisans yapmak üzere İstanbul’a taşındığından bu yana yani yaklaşık 10 yıldır Kadıköy’de yaşadığını belirtiyor. Bugüne kadar Kadıköy’ün Erenköy, Caferağa ve Göztepe mahallelerinde ikamet ettiğini söyleyen Hamurcu, her gün konuttan işe giderken Kadıköy’ün geçirdiği süratli değişime tanıklık ettiği için bu biçimde bir tez yazmaya karar verdiğini lisana getiriyor.
Tez kapsamında, yeni bilgi ve irtibat teknolojilerindeki gelişmelerin sosyo-mekânsal değişimin yeni bir bileşeni olarak kentsel yer üstündeki mümkün tesirlerini ortaya çıkarmak ve anlamak için bir araştırma yürüttüğüne dikkat çeken Hamurcu’nun tespitleri şu biçimde: “Kültürel çeşitliliğin bu değişkenler içinde kentsel karakter üzerinde en çok tesire sahip bileşen olduğunu ve bunu aile tipi ve gelir seviyesinin takip ettiğini tespit ettim. Kültürel çeşitlilik, ağır merkezi kentsel alanların oluşumunu tetikleyerek, dağınık ticari faaliyetlerin bu alanlarda kümelenmesine aracılık etmekte. Bu durum, Kadıköy tarihi kent merkezinde tarifli bir ticari merkez olarak karşımıza çıkmakta. Benzeri biçimde, ticari faaliyetlerin varlığı ve çeşitliliği de kültürel çeşitliliğin artmasını tetikleyen bir öge. Bu alanda yaşayan geniş ailelerin yerleşim dinamiklerinde karma kullanım alanlarının varlığının tesirli olduğu ve bu ailelerin merkezi kentsel alanlarda yaşama eğiliminde oldukları görülmekte. Öte yandan, gelir seviyesini incelediğimizde ise yüksek gelir kümelerinin yüklü olarak yeşil alanların daha geniş yerler kapladığı konut alanlarında yaşamayı tercih ettikleri görülmekte.”
Sanal yerlere geçildi
Geçmiş ile günümüz kıyaslandığında Kadıköy’ün mimari yapısında görülen değişimlerle de ilgili bilgi veren Hamurcu, Kadıköy’deki konut tipolojisinin vakit içerisinde birbirinin fazlaca gibisi bir tipe evrildiğine dikkat çekiyor. Tek tipleşmenin kültürel çeşitliliğin tersi bir durum olduğunu vurgulayan Hamurcu, “Kadıköy tarihi kent merkezi yüzsenelerdır kültürel çeşitliliği ve zenginliği ile öne çıkmış değerli bir kentsel alandır. Bu kentsel karakteri müdafaası için bu zenginliğe de sahip çıkması gerekmektedir” diyor.
Bir yandan da bilgi ve bağlantı teknolojilerinin kullanmasının artmasıyla Kadıköy tarihi kent merkezini kullanan bireylerin birtakım fizikî yerler yerine sanal yerleri tercih etmeye başladığını, bu kullanımların başında bankacılık süreçleri ve finansal süreçlerin (alım-satım) geldiğini lisana getiren Hamurcu, bu değişimi şöyleki yorumluyor: “Her ne kadar birtakım gündelik ömür pratiklerinde fiziki yerden sanal yere geçiş gözlemlenmiş ve tespit edilmiş olsa da fizikî etraf ve yere bağlılığın kıymetini ve canlılığını sürdürdüğü de ortadadır. Bütün bunlar, Kadıköy tarihi kent merkezinin yeni bilgi ve bağlantı teknolojilerini gündelik hayat pratiklerine uyarlamak için bir geçiş süreci ortasında olduğuna dair ipuçları sunmakta.”
Kadıköy temalı 200’den çok tez var
Kadıköy, biroldukca makalenin ve tezin konusu oldu. YÖK Tez Merkezi’ne kayıtlı 200’den çok tez içinde sosyo-kültürel dokudan sanata, güçten ulaşıma farklı konularda araştırmalar bulunuyor. Bu çalışmalardan kimileri şu biçimde:
*Yiyeceğe dayalı satış etraflarında sosyo-kültürel etmenlere bağlı değişimlerin mekânsal yansımaları: 1980 daha sonrası Kadıköy Çarşı örneği
*Gençlerin yer tercihlerinin belirlenmesi İstanbul / Kadıköy – Moda kıyısı örneği
*İstanbul ili Kadıköy ilçesinde çalışan bayan ve erkek kuaförlerinin kas-iskelet sistemi sorunları, gerilim, iş doyumu ve tükenmişlik düzeylerinin karşılaştırılması
*Bir kaçış yeri olarak Heterotopya: Moda (Kadıköy) örneği
*Butik burgercilerde müzik ögesi: Kadıköy’de (İstanbul) etnografik gastromüzikoloji çalışması
Kadıköy teziyle ödül kazandı
Biroldukça projede yer aldı
Öğrencilik hayatında Kentsel Vizyon Platformu’nda çeşitli projelerde çalışan Aslı Ulubaş Hamurcu, 2015 yılında İTÜ Kent ve Bölge Planlaması Bölümü’ne araştırma vazifelisi olarak atandı ve doktora eğitimime bir daha tıpkı üniversitede başladı. 2017-2018 yılları içinde araştırmalarını yürütmek üzere Hafencity Universität Hamburg ve MIT Media Lab iştirakinde kurulan CityScienceLab’e araştırmacı olarak davet edilen Hamurcu, 2021 yılında tabip unvanı aldı. ondan sonrasında İTÜ’deki nazaranvinden ayrılan Hamurcu, TÜBİTAK 1001 projesinde doktora daha sonrası araştırmacı olarak çalışıyor ve çeşitli üniversitelerde ders veriyor.