- Katılım
- 30 May 2021
- Mesajlar
- 3,272
Uykunun vücut ve ruh sıhhatimiz üzerinde sayısız yararı bulunuyor. Yeterli bir gece uykusunun kilo vermeye ve ülkü kiloyu muhafazaya yardımcı olduğunu anlatan Yataş Uyku Şurası Üyesi Tabip Diyetisyen Çağatay Demir, uyku ve kilo içindeki ilgiyi bilimsel araştırmalar ışığında anlatıyor.
Uyku ve kilo kontrolü içindeki münasebet uzun vakittir biliniyor. Uygun bir gece uykusunun sıhhate olan faydalarının yanı sıra kilo vermeye ve ülkü kiloyu müdafaaya da yardımcı olduğu sık sık lisana getiriliyor. Uzun yıllardır yapılan araştırmalarla 6 saatten az uyuyan yetişkinlerin ve 10 saatten az uyuyan çocukların fazla kilolu olma riskiyle karşı karşıya olduğunu belirlendi. Yataş Uyku Heyeti Üyesi Tabip Diyetisyen Çağatay Demir, günümüzde sürdürülen çalışmalarda ise uyku ve kilo denetimi içindeki bu ilişkinin aslında sanıldığından da kuvvetli olduğunu ortaya koyduğunu belirtiyor.
Az uyuyanlar daha fazla karbonhidrat tüketiyor
Dr. Dyt. Demir, bu çerçevede Colorado Üniversitesi’nde 16 sağlıklı erkek ve bayan üzerinde gerçekleştirilen 2 haftalık bir uyku deneyini şöyleki anlatıyor: “Denekler metabolizmalarının, tükettikleri oksijenin ve ürettikleri karbondioksitin izlendiği özel odalara alındı. Yedikleri her yiyecek kayıt altına alındı ve uyku saatleri kesin olarak belirlendi. Hedef, yetersiz uykunun bir haftalık bir müddetde bile kişinin kilosunu, davranışlarını ve fizyolojisini nasıl etkileyebileceğini göstermekti. Araştırmacılar, geç saatlere kadar uyanık kalan ve 6 saatten az uyuyan insanlarda birinci vakit içinderda bir metabolizma hızlanışı tespit etti, günde ortalama 111 kalori daha fazla harcadığı görüldü. Fakat kalori harcanmasındaki artışa karşın az uyuyan küme, günde 9 saat uyuyan öbür kümeye kıyasla fazlaca daha fazla yemek yedi. Ve bu davranışsal değişiklik, az uyuyan kümeye birinci haftanın sonunda ortalama 1 kilo aldırmıştı. İkinci hafta boyunca, birinci vakit içinderda 9 saat uyutulan küme 5 saat uyutulmaya; birinci vakit içinderda 5 saat uyutulan küme da 9 saat uyutulmaya başlandı. Birinci hafta az uyuyup kilo alan kümenin, kâfi ölçüde uyumaya başlayınca, aldığı kilonun bir kısmını verdiği tespit edildi. Üniversitenin uyku laboratuvarı yöneticisi Kenneth Wright’a göre az uyumak kişinin yediği yiyecek ölçüsünü arttırmakla kalmıyor, yediği yiyeceklerin niteliğini değiştirmesine de sebep oluyor. Buna bakılırsa, bireyler az uyudukları vakit karbonhidratları daha fazla tüketme eğiliminde oluyorlar. Bu insanların gün ortasında yemek yedikleri saatler, yani beslenme nizamları de değişime uğruyor. Az uyuyan beşerler nispeten daha küçük kahvaltılar yapıp asıl kalorilerini akşam saatlerinde ve bilhassa akşam yemeğinden daha sonra almaya yatkın oluyor. Akşam yemeğinden daha sonraki atıştırmalıklar dâhilinde tükettikleri kaloriler, günün öteki bütün öğünlerinde tükettikleri kalorileri geçebiliyor.”
Yetersiz uyku yağ hücrelerini 20 yıl yaşlandırıyor
Yataş Uyku Heyeti Üyesi Dr. Dyt Çağatay Demir, genel prestijiyle az uyuyan bireylerin yüzde 6 oranında daha fazla kalori aldığına dikkat çekiyor. Az uyuyan şahısların daha fazla uyuduklarında daha sağlıklı yemeye, daha az karbonhidrat ile daha az yağ tüketmeye başladıklarını belirten Dr. Dyt. Demir, araştırmalara nazaran az uykunun kişinin biyolojik saatini değiştirdiğine, sabah epey az kahvaltı etmelerinin ya da hiç kahvaltı etmemelerinin de niçininin buna bağlı olduğunu anlatıyor.
Yetersiz uykunun yağ hücrelerinin biyolojisini de değiştirdiğini söyleyen Dr. Dyt. Demir, bu değişimi şu biçimde anlatıyor: “Chicago Üniversitesi’nde yapılan bir araştırmada deneklerin 8,5 saatlik uykudan 4,5 saatlik uykuya yapılan geçişi izlendi. İştirakçilerin az uyuduğu 4. gecenin sonunda yağ hücrelerinin insülin hormonuna olan hassasiyeti azaldı, diyabet ve obeziteyle irtibatlı metabolik değişimler gözlendi. Araştırmaya göre az uyumak metabolik olarak yağ hücrelerini 20 yıl yaşlandırıyor. Harvard Toplum Sıhhati Merkezi Obeziteyi Tedbire Birimi’nde 68 bin orta yaşlı Amerikalı bayan ile 16 yıllık bir süre zarfında yapılan bir diğer çalışmaya nazaran 5 ve daha az saat uyuyan bireylerin, 7 ve daha fazla uyuyan bireylere kıyasla obeziteye yüzde 15 daha fazla yatkın olduğu tespit edildi.”
6 saatten az uyuyan şahıslar sistemsiz besleniyor
Yetersiz uykunun açlığı denetim eden hormonları da etkileyebileceğine dikkat çeken Dr. Dyt. Demir, 2004 yılında yürütülen küçük çaplı bir çalışmaya göre, az uykuya maruz kalan genç adamların açlık hormonu ismi verilen ve iştahı arttıran “girelin” düzeylerinin arttığı, tokluk hormonu “leptin” düzeylerinin azaldığı belirtiyor. Geç saatlere kadar ayakta kalan insanların geceyi uyuyarak geçiren insanlara bakılırsa yemek için fazlaca daha fazla vakit içinderı olduğundan gün ortasında daha fazla kalori aldıkları da hatırlatan Dr. Dyt. Demir, “Japon çalışanlarla yapılan bir çalışma; 6 saatten az uyuyan emekçilerin dışarıda yemeye, sistemsiz saat aralıklarıyla yemeye ve 6 saatten çok uyuyan insanlara kıyasla daha fazla atıştırmaya meyilli olduklarını ortaya koydu. Ayrıyeten kâfi uyumayan bireyler, gün ortasında daha yorgun hissediyor, bu da fizikî aktivite için isteksizliğe sebep oluyor. ötürüsıyla bu bireylerin daha az etkin oldukları ve daha kolay kilo aldıkları biliniyor. Bunların yanı sıra laboratuar çalışmalarında az uyuyan şahısların beden ısılarının daha düşük olduğu belirlendi. Bu düşüş, güç harcanmasının azalmasına niye olabiliyor. Düzgün ve kâfi uyku obezite sorununu büsbütün çözmeyebilir fakat lakin uyku alışkanlıklarına dikkat etmek bireylerin kilo denetimi sağlamalarına yardımcı olabilir” diyor.
Hibya Haber Ajansı
Uyku ve kilo kontrolü içindeki münasebet uzun vakittir biliniyor. Uygun bir gece uykusunun sıhhate olan faydalarının yanı sıra kilo vermeye ve ülkü kiloyu müdafaaya da yardımcı olduğu sık sık lisana getiriliyor. Uzun yıllardır yapılan araştırmalarla 6 saatten az uyuyan yetişkinlerin ve 10 saatten az uyuyan çocukların fazla kilolu olma riskiyle karşı karşıya olduğunu belirlendi. Yataş Uyku Heyeti Üyesi Tabip Diyetisyen Çağatay Demir, günümüzde sürdürülen çalışmalarda ise uyku ve kilo denetimi içindeki bu ilişkinin aslında sanıldığından da kuvvetli olduğunu ortaya koyduğunu belirtiyor.
Az uyuyanlar daha fazla karbonhidrat tüketiyor
Dr. Dyt. Demir, bu çerçevede Colorado Üniversitesi’nde 16 sağlıklı erkek ve bayan üzerinde gerçekleştirilen 2 haftalık bir uyku deneyini şöyleki anlatıyor: “Denekler metabolizmalarının, tükettikleri oksijenin ve ürettikleri karbondioksitin izlendiği özel odalara alındı. Yedikleri her yiyecek kayıt altına alındı ve uyku saatleri kesin olarak belirlendi. Hedef, yetersiz uykunun bir haftalık bir müddetde bile kişinin kilosunu, davranışlarını ve fizyolojisini nasıl etkileyebileceğini göstermekti. Araştırmacılar, geç saatlere kadar uyanık kalan ve 6 saatten az uyuyan insanlarda birinci vakit içinderda bir metabolizma hızlanışı tespit etti, günde ortalama 111 kalori daha fazla harcadığı görüldü. Fakat kalori harcanmasındaki artışa karşın az uyuyan küme, günde 9 saat uyuyan öbür kümeye kıyasla fazlaca daha fazla yemek yedi. Ve bu davranışsal değişiklik, az uyuyan kümeye birinci haftanın sonunda ortalama 1 kilo aldırmıştı. İkinci hafta boyunca, birinci vakit içinderda 9 saat uyutulan küme 5 saat uyutulmaya; birinci vakit içinderda 5 saat uyutulan küme da 9 saat uyutulmaya başlandı. Birinci hafta az uyuyup kilo alan kümenin, kâfi ölçüde uyumaya başlayınca, aldığı kilonun bir kısmını verdiği tespit edildi. Üniversitenin uyku laboratuvarı yöneticisi Kenneth Wright’a göre az uyumak kişinin yediği yiyecek ölçüsünü arttırmakla kalmıyor, yediği yiyeceklerin niteliğini değiştirmesine de sebep oluyor. Buna bakılırsa, bireyler az uyudukları vakit karbonhidratları daha fazla tüketme eğiliminde oluyorlar. Bu insanların gün ortasında yemek yedikleri saatler, yani beslenme nizamları de değişime uğruyor. Az uyuyan beşerler nispeten daha küçük kahvaltılar yapıp asıl kalorilerini akşam saatlerinde ve bilhassa akşam yemeğinden daha sonra almaya yatkın oluyor. Akşam yemeğinden daha sonraki atıştırmalıklar dâhilinde tükettikleri kaloriler, günün öteki bütün öğünlerinde tükettikleri kalorileri geçebiliyor.”
Yetersiz uyku yağ hücrelerini 20 yıl yaşlandırıyor
Yataş Uyku Heyeti Üyesi Dr. Dyt Çağatay Demir, genel prestijiyle az uyuyan bireylerin yüzde 6 oranında daha fazla kalori aldığına dikkat çekiyor. Az uyuyan şahısların daha fazla uyuduklarında daha sağlıklı yemeye, daha az karbonhidrat ile daha az yağ tüketmeye başladıklarını belirten Dr. Dyt. Demir, araştırmalara nazaran az uykunun kişinin biyolojik saatini değiştirdiğine, sabah epey az kahvaltı etmelerinin ya da hiç kahvaltı etmemelerinin de niçininin buna bağlı olduğunu anlatıyor.
Yetersiz uykunun yağ hücrelerinin biyolojisini de değiştirdiğini söyleyen Dr. Dyt. Demir, bu değişimi şu biçimde anlatıyor: “Chicago Üniversitesi’nde yapılan bir araştırmada deneklerin 8,5 saatlik uykudan 4,5 saatlik uykuya yapılan geçişi izlendi. İştirakçilerin az uyuduğu 4. gecenin sonunda yağ hücrelerinin insülin hormonuna olan hassasiyeti azaldı, diyabet ve obeziteyle irtibatlı metabolik değişimler gözlendi. Araştırmaya göre az uyumak metabolik olarak yağ hücrelerini 20 yıl yaşlandırıyor. Harvard Toplum Sıhhati Merkezi Obeziteyi Tedbire Birimi’nde 68 bin orta yaşlı Amerikalı bayan ile 16 yıllık bir süre zarfında yapılan bir diğer çalışmaya nazaran 5 ve daha az saat uyuyan bireylerin, 7 ve daha fazla uyuyan bireylere kıyasla obeziteye yüzde 15 daha fazla yatkın olduğu tespit edildi.”
6 saatten az uyuyan şahıslar sistemsiz besleniyor
Yetersiz uykunun açlığı denetim eden hormonları da etkileyebileceğine dikkat çeken Dr. Dyt. Demir, 2004 yılında yürütülen küçük çaplı bir çalışmaya göre, az uykuya maruz kalan genç adamların açlık hormonu ismi verilen ve iştahı arttıran “girelin” düzeylerinin arttığı, tokluk hormonu “leptin” düzeylerinin azaldığı belirtiyor. Geç saatlere kadar ayakta kalan insanların geceyi uyuyarak geçiren insanlara bakılırsa yemek için fazlaca daha fazla vakit içinderı olduğundan gün ortasında daha fazla kalori aldıkları da hatırlatan Dr. Dyt. Demir, “Japon çalışanlarla yapılan bir çalışma; 6 saatten az uyuyan emekçilerin dışarıda yemeye, sistemsiz saat aralıklarıyla yemeye ve 6 saatten çok uyuyan insanlara kıyasla daha fazla atıştırmaya meyilli olduklarını ortaya koydu. Ayrıyeten kâfi uyumayan bireyler, gün ortasında daha yorgun hissediyor, bu da fizikî aktivite için isteksizliğe sebep oluyor. ötürüsıyla bu bireylerin daha az etkin oldukları ve daha kolay kilo aldıkları biliniyor. Bunların yanı sıra laboratuar çalışmalarında az uyuyan şahısların beden ısılarının daha düşük olduğu belirlendi. Bu düşüş, güç harcanmasının azalmasına niye olabiliyor. Düzgün ve kâfi uyku obezite sorununu büsbütün çözmeyebilir fakat lakin uyku alışkanlıklarına dikkat etmek bireylerin kilo denetimi sağlamalarına yardımcı olabilir” diyor.
Hibya Haber Ajansı