Bundan asırlar evvel kadınların bilimsel araştırmalarda nazaranv almaları güzel karşılanmıyor, hatta birçok vakit çeşitli ithamlarla toplum ortasında amaç gösterilerek ilkel bir nefrete maruz kalıyorlardı. 1799 ila 1847 yılları içinde yaşayan ve dünyanın birinci bayan paleontoloğu olan İngiliz araştırmacı Mary Anning de o bayanlardan sırf bir tanesiydi. 12 yaşından beri fosillerin dünyaya bıraktığı izleri araştıran birinci bayan paleontolog olan Anning, ismini dünya tarihine yazdıracak kıymetli keşiflerine karşın biroldukca hemcinsi ve meslektaşıyla tıpkı bahtı paylaştı.
‘HYPATIA’NIN ÇALIŞMALARINDAN İZLER TAŞIYOR’
Paleontoloji ya da bir diğer ismiyle fosilbilim, ölmüş varlıkların ‘fosil’ olarak isimlendirilen taşlaşmış kalıntılarından yola çıkarak tarihe ışık tutan bir bilim kolu. Jeolojik vakitte hayatış olan canlıların en ilkelinden günümüzdeki en gelişmiş olanlarına kadar geçirdikleri dönüşümleri araştıran bu bilim koluna kendilerini adayan paleontologlar bugüne kadar hayli sayıda değerli keşife imza attı. 18’inci yüzyılın sonunda doğan ve 19’uncu yüzyıla damga vuran İngiliz bilim insanı Mary Anning de yaptığı çalışmalarla bir bayan olarak ismini bilim dünyasına kabul ettirmiş değerli araştırmacılardan. Her ne kadar son senelerda dünya genelinde kadın-erkek eşitliğine dair değerli adımlar atılsa da tarih boyunca bayanlar erkeklere bakılırsa daha şiddetli yollardan geçerek büyük başarılara imza atabildi.
Mersin Üniversitesi Jeoloji Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nurdan İnan erkek araştırmacıların çoğunlukla bayan bilim insanlarının çalışmalarından faydalandığını hatırlatarak, “Alman gök bilimci Johannes Kepler’in 17’nci yüzyılın başlarında kaleme aldığı ‘gezegensel hareket yasaları’ bile birinci bayan bilim insanlarından Hypatia’nın çalışmalarından izler taşıyor” dedi.
“Zengin bir ailenin kızı olan, zekâsı ve hoşluğuyla de tesirli olan Hypatia, türlü entrikalarla cadılıkla suçlanmış ve halk tarafınca yakılarak öldürülmüş. Bu olay hem tabiat bilimleri ve matematik üzere alanlarda süratli bir gerilemenin birebir vakitte bayan bilim insanları için epey uzun müddetli bir suskunluk devrinin başlangıcı oldu.” Prof. Dr. Nurdan İnan
‘GÜNÜMÜZ, GEÇMİŞİN AYNASIDIR’
Prof. Dr. Nurdan İnan paleontolojinin çalışma prensibinin, ‘Günümüz, geçmişin aynasıdır’ ilkesine dayandığını vurgulayarak Anning’in çalışmalarını ve paleontolojinin kıymetine değindi. Birinci bayan paleontolog, çabucak hemen çocuk yaşlarda çalışmalarına başladı ve babasıyla bir arada çabucak hemen 12 yaşındayken birinci fosilleri bir bütün olarak ortaya çıkarmayı başardı. Prof. Dr. İnan, Mary Anning ve ailesinin yaşadıkları yer olan Dorset kentinin yakınlarında bulunan Jura çökellerinde olağanüstü bollukta iri omurgalı canlıların fosillerinin barındığının altını çizdi.
“Baba Anning, geçimini fosil çıkarıp satarak sağlıyordu. Mary de büyük bir merakla babasını takip ediyordu. Babasının vefatından daha sonra Mary Anning, Jura’yı kazmaya devam etti ve kemik fosillerini biriktirdi, 1823’te bunları birleştirdi. Birleştirdiği modüller bir Plesiosaurus (balık yüzgeçli yüzen sürüngen) fosiliydi. Bu bulgusu, 1824’te William Conybeare tarafınca makalesi yazılarak tanımlandı. Lakin makalede Anning’in ismi hiç bir biçimde geçmedi. Bunu çabucak sonrasında 1828’de neredeyse tam bir Pterosaurus (uçan sürüngen) kalıntısı izledi. Bu bulgu Almanya haricinde bulunan birinci bulgu olması açısından ayrıyeten kıymetliydi.” Prof. Dr. Nurdan İnan
HAKKI TESLİM EDİLMEYE ÇALIŞILIYOR
Mary Anning’in dünyanın birinci paleontoloğu unvanını kazanmasını sağlayan keşfi, ömrü boyunca en heyecan duyduğu fosili oldu. 1809 ila 1811 yılları içinde çabucak hemen 10-12 yaşlarındayken keşfettiği dinozor kalıntıları bir T-Rex’e aitti. Lakin Anning’in kıymetli keşifleri ilerleyen devirde büyücü ve cadı olarak suçlanmasına pürüz olamadı. Prof. Dr. Nurdan İnan, Anning’in hem fakir tıpkı vakitte bayan olması niçiniyle devrin erkek hükümran ve aristokrat bilim topluluğunca asla dikkate alınmadığına dikkat çekti.
Uzun yıllar boyunca hakkı teslim edilmeyen Anning’e 2017’de yeni açılan bir müzeye ismi verilerek hakkının teslim edilmeye çalışıldığını hatırlatan Prof. Dr. İnan, fosiller sayesinde gelecek hakkında ipuçlarına ulaşılırken, bilhassa de son senelerda kıymet kazanan iklim krizi ve insanlığın geleceği hakkında paleontolojik dataların kıymetli ipuçları verdiğini belirtti.
TÜRKİYE’DE NELER OLUYOR?
Tarihe ışık tutan paleontoloji dünyaya Mary Anning üzere pahası daha sonradan anlaşılmış kıymetli bir ismi kazandırdı. Pekala Anadolu coğrafyasının paleontolojideki yeri ne? Türkiye topraklarındaki dinozor jenerasyonuna dair dikkat çeken bilgiler paylaşan Prof. Dr. Nurdan İnan, “Anadolu’da bilhassa Amasya, Sivas, Kahramanmaraş, Malatya ve Mersin’den olmak üzere bir hayli örnek, ‘Acaba fosil dinozor yumurtası olabilir mi?’ kuşkusunu taşıyor. Zira yumurta fosilleri görünümleri niçiniyle birçok vakit konkresyon yani kalsiyum ve lökosit bileşenlerinden oluşan taşlar ya da yumru denilen yapılarla karıştırılıyor” dedi.
Kastamonu’da 1999 yılında keşfedilen ‘Deniz Dinozor’ Mosasaurus Hoffmanni
23 YIL EVVEL TESADÜFEN KEŞFEDİLDİ
Kahramanmaraş Arkeoloji Müzesi’nde fosilleri bulunan fillerin de antik çağlardan günümüze ulaşan fosiller olduğu biliniyor. Prof. Dr. Nurdan İnan, 1999’da Kastamonu’nun Devrekani ilçesinin kuzeyinde yer alan Beyefendiler Barajı yakınlarında sığ denizel ortam çökelleri ortasında Türkiye’nin birinci omurgalı deniz sürüngeni fosili olan ve ‘Deniz Dinozor’ olarak nitelendirilen Mosasaurus Hoffmanni’nin büsbütün tesadüfen keşfedildiğini hatırlattı.
Günümüzden yaklaşık 82 ila 66 milyon yıl evvel yaşadıkları kestirim edilen yüzen sürüngenlerin 23 yıl evvelki keşfinin Anadolu coğrafyasının kıymetini vurgulayan Prof. Dr. İnan’a göre fosilin Türkiye topraklarında ve Batı Asya’daki birinci varlığı, gelecekte bulunabileceği yeni alanları müjdeliyor. Prof. Dr. Nurdan İnan geçmişin izlerini günümüze ve geleceğe taşıyan paleontolojiye Türkiye’de daha hayli kıymet verilmesi gerektiğini de vurguladı.
‘HYPATIA’NIN ÇALIŞMALARINDAN İZLER TAŞIYOR’
Paleontoloji ya da bir diğer ismiyle fosilbilim, ölmüş varlıkların ‘fosil’ olarak isimlendirilen taşlaşmış kalıntılarından yola çıkarak tarihe ışık tutan bir bilim kolu. Jeolojik vakitte hayatış olan canlıların en ilkelinden günümüzdeki en gelişmiş olanlarına kadar geçirdikleri dönüşümleri araştıran bu bilim koluna kendilerini adayan paleontologlar bugüne kadar hayli sayıda değerli keşife imza attı. 18’inci yüzyılın sonunda doğan ve 19’uncu yüzyıla damga vuran İngiliz bilim insanı Mary Anning de yaptığı çalışmalarla bir bayan olarak ismini bilim dünyasına kabul ettirmiş değerli araştırmacılardan. Her ne kadar son senelerda dünya genelinde kadın-erkek eşitliğine dair değerli adımlar atılsa da tarih boyunca bayanlar erkeklere bakılırsa daha şiddetli yollardan geçerek büyük başarılara imza atabildi.
Mersin Üniversitesi Jeoloji Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nurdan İnan erkek araştırmacıların çoğunlukla bayan bilim insanlarının çalışmalarından faydalandığını hatırlatarak, “Alman gök bilimci Johannes Kepler’in 17’nci yüzyılın başlarında kaleme aldığı ‘gezegensel hareket yasaları’ bile birinci bayan bilim insanlarından Hypatia’nın çalışmalarından izler taşıyor” dedi.
“Zengin bir ailenin kızı olan, zekâsı ve hoşluğuyla de tesirli olan Hypatia, türlü entrikalarla cadılıkla suçlanmış ve halk tarafınca yakılarak öldürülmüş. Bu olay hem tabiat bilimleri ve matematik üzere alanlarda süratli bir gerilemenin birebir vakitte bayan bilim insanları için epey uzun müddetli bir suskunluk devrinin başlangıcı oldu.” Prof. Dr. Nurdan İnan
‘GÜNÜMÜZ, GEÇMİŞİN AYNASIDIR’
Prof. Dr. Nurdan İnan paleontolojinin çalışma prensibinin, ‘Günümüz, geçmişin aynasıdır’ ilkesine dayandığını vurgulayarak Anning’in çalışmalarını ve paleontolojinin kıymetine değindi. Birinci bayan paleontolog, çabucak hemen çocuk yaşlarda çalışmalarına başladı ve babasıyla bir arada çabucak hemen 12 yaşındayken birinci fosilleri bir bütün olarak ortaya çıkarmayı başardı. Prof. Dr. İnan, Mary Anning ve ailesinin yaşadıkları yer olan Dorset kentinin yakınlarında bulunan Jura çökellerinde olağanüstü bollukta iri omurgalı canlıların fosillerinin barındığının altını çizdi.
“Baba Anning, geçimini fosil çıkarıp satarak sağlıyordu. Mary de büyük bir merakla babasını takip ediyordu. Babasının vefatından daha sonra Mary Anning, Jura’yı kazmaya devam etti ve kemik fosillerini biriktirdi, 1823’te bunları birleştirdi. Birleştirdiği modüller bir Plesiosaurus (balık yüzgeçli yüzen sürüngen) fosiliydi. Bu bulgusu, 1824’te William Conybeare tarafınca makalesi yazılarak tanımlandı. Lakin makalede Anning’in ismi hiç bir biçimde geçmedi. Bunu çabucak sonrasında 1828’de neredeyse tam bir Pterosaurus (uçan sürüngen) kalıntısı izledi. Bu bulgu Almanya haricinde bulunan birinci bulgu olması açısından ayrıyeten kıymetliydi.” Prof. Dr. Nurdan İnan
HAKKI TESLİM EDİLMEYE ÇALIŞILIYOR
Mary Anning’in dünyanın birinci paleontoloğu unvanını kazanmasını sağlayan keşfi, ömrü boyunca en heyecan duyduğu fosili oldu. 1809 ila 1811 yılları içinde çabucak hemen 10-12 yaşlarındayken keşfettiği dinozor kalıntıları bir T-Rex’e aitti. Lakin Anning’in kıymetli keşifleri ilerleyen devirde büyücü ve cadı olarak suçlanmasına pürüz olamadı. Prof. Dr. Nurdan İnan, Anning’in hem fakir tıpkı vakitte bayan olması niçiniyle devrin erkek hükümran ve aristokrat bilim topluluğunca asla dikkate alınmadığına dikkat çekti.
Uzun yıllar boyunca hakkı teslim edilmeyen Anning’e 2017’de yeni açılan bir müzeye ismi verilerek hakkının teslim edilmeye çalışıldığını hatırlatan Prof. Dr. İnan, fosiller sayesinde gelecek hakkında ipuçlarına ulaşılırken, bilhassa de son senelerda kıymet kazanan iklim krizi ve insanlığın geleceği hakkında paleontolojik dataların kıymetli ipuçları verdiğini belirtti.
TÜRKİYE’DE NELER OLUYOR?
Tarihe ışık tutan paleontoloji dünyaya Mary Anning üzere pahası daha sonradan anlaşılmış kıymetli bir ismi kazandırdı. Pekala Anadolu coğrafyasının paleontolojideki yeri ne? Türkiye topraklarındaki dinozor jenerasyonuna dair dikkat çeken bilgiler paylaşan Prof. Dr. Nurdan İnan, “Anadolu’da bilhassa Amasya, Sivas, Kahramanmaraş, Malatya ve Mersin’den olmak üzere bir hayli örnek, ‘Acaba fosil dinozor yumurtası olabilir mi?’ kuşkusunu taşıyor. Zira yumurta fosilleri görünümleri niçiniyle birçok vakit konkresyon yani kalsiyum ve lökosit bileşenlerinden oluşan taşlar ya da yumru denilen yapılarla karıştırılıyor” dedi.
Kastamonu’da 1999 yılında keşfedilen ‘Deniz Dinozor’ Mosasaurus Hoffmanni
23 YIL EVVEL TESADÜFEN KEŞFEDİLDİ
Kahramanmaraş Arkeoloji Müzesi’nde fosilleri bulunan fillerin de antik çağlardan günümüze ulaşan fosiller olduğu biliniyor. Prof. Dr. Nurdan İnan, 1999’da Kastamonu’nun Devrekani ilçesinin kuzeyinde yer alan Beyefendiler Barajı yakınlarında sığ denizel ortam çökelleri ortasında Türkiye’nin birinci omurgalı deniz sürüngeni fosili olan ve ‘Deniz Dinozor’ olarak nitelendirilen Mosasaurus Hoffmanni’nin büsbütün tesadüfen keşfedildiğini hatırlattı.
Günümüzden yaklaşık 82 ila 66 milyon yıl evvel yaşadıkları kestirim edilen yüzen sürüngenlerin 23 yıl evvelki keşfinin Anadolu coğrafyasının kıymetini vurgulayan Prof. Dr. İnan’a göre fosilin Türkiye topraklarında ve Batı Asya’daki birinci varlığı, gelecekte bulunabileceği yeni alanları müjdeliyor. Prof. Dr. Nurdan İnan geçmişin izlerini günümüze ve geleceğe taşıyan paleontolojiye Türkiye’de daha hayli kıymet verilmesi gerektiğini de vurguladı.