Oğuzcan Atış / Milliyet.com.tr – Rus ordusunun Ukrayna topraklarına yönelik işgaliyle başlayan savaş bir ayı geride bırakırken, savaşı yalnızca 2014 ve daha sonrasında yaşanan gelişmelerle açıklamanın yanlış olduğunu belirten Yeni Türkiye Araştırmaları Merkezi Yöneticisi Yuriy Mavaşev, çatışmanıın epeyce daha uzun bir geçmişe sahip olduğunu belirtti. Mavaşev, “Bence Putin ve destekçileri 31 yıl evvel Ukrayna’nın bağımsızlığını ilan etmesiyle birlikte kaybedilenleri tekrar kazanmak istiyor. Ne Putin ne de destekçileri Ukrayna’nın bağımsızlığına hürmet duydu ve Ukrayna’yı geri alınması gereken bir eyalet olarak gördüler” halinde konuştu.
Şu an biroldukca Rus vatandaşının SSCB daha sonrasında doğduğunu belirten Mavaşev, “Bugün halkımızın değerli bir kısmı Sovyetler Birliği dağıldığında yeni doğmuştu. Ben 30 yaşındayım ve SSCB devrini yaşamadım, bugün bu türlü birfazlaca insan var. Çoğumuz Ukrayna’nın bağımsızlığına hürmet duyuyoruz ve Ukrayna ile düzgün geçinen bir komşu olmak istiyoruz” dedi.
‘YAPTIRIMLAR vakit içinde HİSSEDİLİR HALE GELECEK’
Ekonomik yaptırımların Rusya üzerinde kısa müddette tesir göstermeyeceğini söyleyen Yuriy Mavaşev, kelamlarına şöyleki devam etti:
“Bu soruya net bir yanıt vermek için sabırlı olmak gerektiğini düşünüyorum. Ekonomistlerimize nazaran yaptırımların tesiri yazın birinci yarısında hissedilir hale gelmeye başlayacak. Rusya büyük bir ülke ve bu sebeple olumlu yahut olumsuz bir durumun tüm toplum tarafınca hissedilir hale gelmesi uzun bir vakit alıyor. Halkımız durumu kötüleştikçe fikirlerini gözden geçirmeye başlayacak. Ayrıca Rusya yoksul bir ülke ve halkın hayat şartları esasen berbattı. Yani savaştan evvel de burada işler berbattı, Rus halkı makûs hayat şartlarına alışkın biçimde.”
‘RUSYA GEÇİT MERASİMLERİ VE VİTRİNLER ÜLKESİDİR’
Birfazlaca ülkenin barış sağlanması için gösterdiği gayrete minnettar olduğunu belirten Mavaşev, “Özellikle Türkiye’ye de teşekkür etmem gerekiyor. Barışı sağlama gayretleri epey değerli” formunda konuştu. Rus ordusunun Ukrayna topraklarına girdiğini andan itibaren savaşı kaybettiğini düşünen Yuriy Mavaşev, “Şayet Ukrayna’daki gerçek durum Kremlin’e bildirilmiş olsaydı eminim kimse bu türlü bir karar almazdı. Tüm bu yaşananları Putin’in yakın etrafının ona kurduğu bir tuzak olabilir” formunda konuştu.
Rusya’yı, “Geçit merasimleri ve vitrinler ülkesi” olarak tanımlayan Mavaşev, Rus ordusunun kuvvetli olduğunu ancak yanlış yönetildiğini söylemiş oldu. Rus halkının ordusunun gücüne güvendiğini vurgulayan Mavaşev, “Ruslar, Sovyetler Birliği’nden kalan anıları sebebiyle ordularına güveniyor ve yenilmez olduğunu düşünüyorlar ancak unutulan nokta artık Sovyetler Birliği diye bir ülke bulunmadığı ve çağdaş savaşın farklı olduğu. Askerlerimiz eksiksiz savaşçılar lakin bu savaş için motivasyonları yok. Rus askeri tabiatı gereği anavatanın koruyucusudur. halbuki şu an öteki bir ülkeye saldırıyorlar. Üstelik saldırdıkları ülke kardeş ülke olarak bilinen ve biroldukça insanın Rusça konuştuğu bir ülke” detayını paylaşarak Rus askerlerinin çeşitli niçinlerden dolayı motivasyon ezası çektiğini söz etti.
‘RUS HALKI GENEL OLARAK TEDİRGİN’
Ukrayna ve Rusya içindeki ortak geçmişin altını çizen Moskova Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. İkbal Dürre de, “Ukraynalılardan daha sonra yaşananlardan en berbat etkilenen Rus halkı. Bunun en büyük niçinlerinden birisi Ruslar ve Ukraynalılar içindeki ortak bağ. Bir başka etken ise iktisat. Her ne kadar şu an için bu olumsuz tesir yıkıcı basamakta değilse de olumsuz bir durum yaşanıyor. Hali hazırda Rusya’da işsizlik oranları çok yüksek ve bu oran artacak üzere görünüyor” dedi ve ekledi:
“Öte yandan Putin’e bir dayanak de var. Bu takviyenin altında yatan niçinlerden birisi de bence Ukrayna sıkıntısının yalnızca Ukrayna sıkıntısı olmaması. Batı’nın Ukrayna üzerinden Rusya’yı zayıflatmak için epeyce daha büyük atılımlar yapacağına dair oluşan kanaat burada büyük bir halk kitlesi tarafınca benimsenmiş durumda. Halkın büyük bir kısmı olayı bu türlü görüyor.”
Ekonomik yaptırımların şu an için halkın idareye baskı oluşturacağı noktaya gelmediğini vurgulayan Dürre, kısa vadede bu biçim bir durum yaşanmayacağını düşündüğünü belirtti. Dürre, “Yaptırımlar halkın umurunda değil üzere bir mana çıkarmak yanlışsız olmaz lakin şu evrede Batı’nın beklentilerini karşılayacak bir tesir oluşmadı. İleride nasıl olur bunu kestirim etmek güç. Bence yaptırımlara katılmayan Çin, Hindistan ve başka ülkeler durumlarında bir değişiklik yapmazlarsa Batı yaptırımları fazlaca tesirli olmayacak. Zira bahsetmiş olduğumiz ülkeler Rusya’nın yaptırımların tesirini azaltması için kâfi ekonomik gücü sahip” ifadelerini kullandı.
‘BU SAVAŞIN BİR GÜN ÇIKACAĞI BELLİYDİ’
Ukrayna, Rusya için tarih boyunca kıymetli bir sorun oldu. Doç. Dr. Dürre, “Biliyorsunuz ‘Savaşlar engellenemez, yalnızca ertelenebilir’ diye bir görüş var. Şu an ortasında bulunduğumuz durum aslında tam olarak bu. Ukrayna sorunu Rusya için yalnızca toprak kazanmakla açıklanamaz. Rusya’yı Ukrayna üzerinden zayıflatma siyasetinin geçmişi Bismarck periyoduna dayanıyor. Bu Batı Avrupalı siyasetçilerin, tarihçilerin ve düşünürlerin gündeme getirdiği bir fikir. Bismarck’tan başlayın Kissenger’a kadar bu fikir daima ayakta kaldı. Durum bu biçimde olunca bir gün Ukrayna’nın bu gayeyle kullanılacağı aşikardı. 2007’de Putin’in Münih Güvenlik Konferansı’nda yaptığı konuşma aslında bugünün sinyalini vermişti. hem de son senelerda Ukrayna’ya hem önemli bir silah yardımı yapıldı birebir vakitte somut birtakım gelişmeler oldu. örneğin İngilizler Odessa’nın hem doğusunda birebir vakitte batısında askeri liman yapıyordu. ABD askerlerinin basına verdiği demeçlerde de Ukrayna askerilerinin 2014 yılından beri bu savaş için eğitildiğini biliyoruz. Tüm bunların bir gün bir patlamaya niçiniyet vereceği aşikardı” yorumunu yaparak savaşın göz nazaran bakılırsa geldiğinin altını çizdi.
Dürre’ye bakılırsa Rusya savaşa da hazırlıksız biçimde girdi. “Rusya bu olayın birkaç yıl daha ertelenmesini isterdi zira hem ekonomik ve askeri manada birebir vakitte siyasi manada kimi hazırlıklarını tamamlayamadı” diyen Dürre, Rusya’nın Batılı ülkeler tarafınca provake edildiği görüşünde. İkbal Dürre, “Yani Rusya istemediği bir vakitte bu savaşa girdi. Üstte belirttiğim niçinlerden dolayı ben bu savaşın bir gün çıkacağını biliyordum ama olayların bu kadar erken ve süratli biçimde gelişeceğini önbakılırsamezdim” diye de belirtti.
‘GERİ ADIM ATARSA BİTER’
Rus ordusunun beklenenden yavaş ilerlediği istikametinde yapılan yorumlara katıldığını belirten Dürre, “Ben de dahil biroldukça yorumcu Rus ordusunun beklenenden yavaş ilerlediğini düşünüyor. Lakin öbür taraftan bunun bizim görüşümüz olduğunu hatırlamak gerekiyor. Rusya bu vakte kadar resmi bir tarih vererek hareket etmedi. Putin, yaptığı açıklamada her şeyin planlarına uygun biçimde ilerlediğini söylemiş oldu. Yani bunlar bizim yorumlarımız. Lakin öbür taraftan görünen köy kılavuz istemez. Rusların resmi açıklamalarında bile günde 2 kilometre ilerledikleri söyleniyor. Rusya’nın söylemiş olduğini kabul etsek bile bu az bir ilerleme. Lakin resmi makamların yayınladığı haritalara bakarsak Rusya, Ukrayna’da şu an neredeyse İngiltere büyüklüğünde bir alanı denetim ettiğini argüman ediyor. Ele geçirdiği alanlarda kentlere girememiş olsa da kuşatmış durumda. ötürüsıyla evet yavaş ilerliyor ancak ilerliyor” dedi.
Mevcut durumun Ukrayna’nın Donbass bölgesinde muhtemel bir savaşa Rusya’dan daha düzgün hazırlandığını gösterdiğini belirten Dürre “Rusya bu mevzuda istihbarat zafiyeti hayatış ve yanlış yönlendirilmiş. Şu an bu durumla ilgili içeride önemli tartışmalar yapılıyor. Ayrıyeten Ukrayna SSCB devrinde de batı cephesi olduğu için askeri manada kuvvetli bir ülkeydi. Rusya bu gücün batı ile entegre olduğunda erişeceği büyüklüğü hesap edememiş. Son olarak Rus ordusunun alt takımlarının bu savaşı beklemediğini ve moral manasında bu savaşa hazır olmadığını görüyoruz. Lakin tüm bunlara karşın Rusya geri adım atacak diyemeyiz. Gerekirse bu vakte kadar devreye sokmadığı güçlerini alana sürecektir yani bombardımanı ve şiddeti artıracaktır. Zira bu savaşta geri adım atan taraf Rusya olursa Rusya biter” halinde konuştu.
Rus ordusunun şu anda Donbass üzerinden Kırım-Rusya içinde bir irtibat sağladığının altını çizen Dürre, “Bir daha sonraki adım da muhtemelen Transdinyester’i karadan Rusya’ya bağlamaya çalışacaklar ve Odessa hedeflenecektir. Şayet savaş durmazsa Rusya bu gayelerini hayata geçirmek için devam edecek. Lakin bir mutabakat sağlanırsa ki bence Rusya’nın kurallarının ağır bastığı bir muahede olur Odessa senaryosu geçekleşmeyebilir” biçiminde konuştu ve savaşın ilerideki günlerde nasıl hal alacağına dair varsayımlarını paylaştı.
‘RUSYA’NIN MAKSADI UKRAYNA’NIN NATO MECARASINI SONLANDIRMAK’
Rusya’nın savaşın sonunda zafer ilan etmesi için gerekenleri sıralayan Dürre, “Rusların bu emelle birinci amacı Ukrayna’nın NATO üyeliğinden vazgeçmesi. daha sonrasında Ukrayna’nın sonlandırılmış bir askeri güce sahip olması ve ‘Neonazi’ olarak tanımladığı kümelerin idareden tasfiyesini istiyor. Ayrıyeten Kırım’ın ilhakının tanınması da Rusya’nın isteklerinden birisi. Bu kaideler sağlandığında Rusya için zaferden bahsedilebilir. Donbass ve Lugansk’ın akıbetini ise gidişat belirleyecek. Bu bölgelerin Ukrayna ortasında federatif bir yapıda olma ihtimalleri hâlâ var lakin her halükarda bir statüye sahip olacaklar üzere görünüyor” dedi ve Rusya için zaferin kurallarını anlattı.
Rusya’nın amaçlarını gerçekleştirdikten daha sonra askerlerini yavaş yavaş geri çekeceğini belirten İkbal Dürre, “Savaş bitmiş olduğinde Rus askerlerinin çabucak çekilmesini beklemek gerçek olmaz. Bence kademe kademe geri çekilecekler. Bu tarafıyla baktığımızda tıpkı ABD’nin Irak’tan çekilmesi üzere bir yol izleneceğini düşünüyorum. Var olan statükonun değişmeyeceğinden emin olana kadar Ukrayna topraklarında kalmaya devam edeceklerdir” dedi. Rusya’nın mağlup olduğu senaryoda Moskova’da idarenin değişeceğini lisana getiren Dürre, “Mağlubiyet yaşanırsa Batı yanlısı yeni bir idare gorebiliriz. Ayrıyeten Rusya ortasındaki öbür cumhuriyetlerde ayrılıkçı hareketler güçlenecektir. Bunun ne kadar süratli olabileceğini kestirmek sıkıntı lakin unutmamak gerekir ki Sovyetler Birliği de bir gecede dağıldı” biçiminde konuştu.
‘RUSLARIN YÜZDE 50’Sİ DESTEKLİYOR’
Moskova’da çalışmalarına devam eden Siyaset Bilimci ve Rusya Araştırmacısı Ümit Nazmi Hazır da, “Ruslar kendilerini Kiev Rusyasına dayandırdıkları ve Ukraynalılar da Slav ve Ortodoks oldukları için Ukraynalıları kardeş olarak görüyorlar. Birinci başlarda Moskova ve Petersburg’da Rusya’nın askeri operasyonlarına karşı küçük çaplı protestolar gerçekleşti ama bu protestolar ülke geneline yayılmadı. Muhakkak kümeler bu ‘Putin’in savaşı’, ‘Rusya’nın savaşı değil’’ diyordu lakin Batı’nın yaptırımları, Rusya’nın izole edilmesi ve Rus askerlerinin can kaybıyla bir arada Rus halkının operasyonları daha fazla desteklediğini ve ‘Putin’in savaşı’ndan çok ‘Rusya’nın savaşı’ olarak görmeye başladıklarını düşünüyorum. Kremlin, Rusya’nın askeri operasyonlara takviyesinin yüzde 75 olduğunu sav ediyor. Elimizde somut bulgu olmadığı için kesin bir şey söyleyemiyorum lakin Rus medyasındaki tek sesliliğin de tesiriyle Rusların en az yüzde 50’den çoksının desteklediğini düşünüyorum” formunda konuştu.
‘PUTİN’E KARŞI PROTEST BİR DURUŞ YOK’
Rus halkının büyük çoğunluğu muhakkak standardın altında yaşadığından ve Ruslar yüzsenelerdır sıkıntı şartlarda yaşamaya alıştığını söyleyen Hazır, ekonomik yaptırımların çabucak hemen beklenen etkiyi yaratmadığını söylemiş oldu. Hazır, “Ekonomik yaptırımlar onların hayatını şimdilik etkilemedi. Dış dünyayla kontakları olan ve eğitim düzeyi daha yüksek olan kesitleri etkilemeye başladı ve daha fazlaca karşı olan da bu kesim. Bu kesim daha fazlaca Moskova ve Petersburg’da yaşıyor. Ekonomik yaptırımların tesiri şu anda Rusya’da kendini enflasyon ve fiyat artışında gösteriyor. Fakat savaş atmosferinin yarattığı milliyetçi havanın da tesiriyle şu an ülkede Putin idaresine karşı protest bir duruş var diyemeyiz” dedi.
Şu an için kalıcı bir barışı mümkün görmeyen Ümit Nazmi Hazır, ateşkes ihtimalinin daha kuvvetli olduğunu vurgulayarak şunları söz etti:
“Ukrayna’nın tarafsızlık statüsü, NATO’ya katılmaması ve Rusçanın Ukrayna’da ikinci resmi lisan olması konusunda Ukrayna’nın Rusya ile muahedeye varma ihtimali var. Lakin Ukrayna’nın Kırım’ı Rus toprağı olarak goreceğini, Donetsk ile Lugansk’ın statüsünü tanıyacağını, Rusya’nın da bu konularda geri adım atacağını zannetmiyorum.”
‘RUS MEDYASI İLE BATI MEDYASINDA DURUM ÇOK FARKLI’
Rus medyası ile Batı medyasında gösterilenlerin fazlaca farklı olduğunu belirten Hazır, “Rus halkı Rus ordusunun performansının düşük olduğunu düşünmüyor. Zira Rus medyasında bu türlü bir anlatım yok. Misal; Rusya Savunma Bakanlığı Ukrayna’da ölen Rus askerinin sayısının 1351 olduğunu söylemiş oldu. Öte yandan Ukrayna bu sayının 20 binin üzerinde olduğunu, ABD ise 7 binin üzerinde olduğunu argüman etmişti. Ayrıyeten Ruslarda tarihten ve Sovyetlerden gelen bir fikir yapısı var. Ordularının kuvvetliğü olduğunu düşünüyorlar ve düşünmek istiyorlar” halinde konuştu.
Ümit Nazmi Hazır, kelamlarını, “Hem tarihî tıpkı vakitte jeopolitik niçinlerden dolayı Ukrayna problemi Rusya için varlık sorunu olarak görülüyor. Ukrayna ile Rusya kendisinin milletlerarası sistemdeki tartısının ABD ayarında olacağını, Ukrayna olmadan Kanada ayarına düşeceğini ve Avrasya imparatoru olamayacağını düşünüyor. Şayet Rusya’nın Ukrayna’da yenilgiyle ayrılması durumunda hem Putin idaresi içeride itibar kaybı yaşar birebir vakitte Rusya eski Sovyet coğrafyasında ve dünya siyasetinde yükünü kaybeder” diyerek sonlandırdı.
Şu an biroldukca Rus vatandaşının SSCB daha sonrasında doğduğunu belirten Mavaşev, “Bugün halkımızın değerli bir kısmı Sovyetler Birliği dağıldığında yeni doğmuştu. Ben 30 yaşındayım ve SSCB devrini yaşamadım, bugün bu türlü birfazlaca insan var. Çoğumuz Ukrayna’nın bağımsızlığına hürmet duyuyoruz ve Ukrayna ile düzgün geçinen bir komşu olmak istiyoruz” dedi.
‘YAPTIRIMLAR vakit içinde HİSSEDİLİR HALE GELECEK’
Ekonomik yaptırımların Rusya üzerinde kısa müddette tesir göstermeyeceğini söyleyen Yuriy Mavaşev, kelamlarına şöyleki devam etti:
“Bu soruya net bir yanıt vermek için sabırlı olmak gerektiğini düşünüyorum. Ekonomistlerimize nazaran yaptırımların tesiri yazın birinci yarısında hissedilir hale gelmeye başlayacak. Rusya büyük bir ülke ve bu sebeple olumlu yahut olumsuz bir durumun tüm toplum tarafınca hissedilir hale gelmesi uzun bir vakit alıyor. Halkımız durumu kötüleştikçe fikirlerini gözden geçirmeye başlayacak. Ayrıca Rusya yoksul bir ülke ve halkın hayat şartları esasen berbattı. Yani savaştan evvel de burada işler berbattı, Rus halkı makûs hayat şartlarına alışkın biçimde.”
‘RUSYA GEÇİT MERASİMLERİ VE VİTRİNLER ÜLKESİDİR’
Birfazlaca ülkenin barış sağlanması için gösterdiği gayrete minnettar olduğunu belirten Mavaşev, “Özellikle Türkiye’ye de teşekkür etmem gerekiyor. Barışı sağlama gayretleri epey değerli” formunda konuştu. Rus ordusunun Ukrayna topraklarına girdiğini andan itibaren savaşı kaybettiğini düşünen Yuriy Mavaşev, “Şayet Ukrayna’daki gerçek durum Kremlin’e bildirilmiş olsaydı eminim kimse bu türlü bir karar almazdı. Tüm bu yaşananları Putin’in yakın etrafının ona kurduğu bir tuzak olabilir” formunda konuştu.
Rusya’yı, “Geçit merasimleri ve vitrinler ülkesi” olarak tanımlayan Mavaşev, Rus ordusunun kuvvetli olduğunu ancak yanlış yönetildiğini söylemiş oldu. Rus halkının ordusunun gücüne güvendiğini vurgulayan Mavaşev, “Ruslar, Sovyetler Birliği’nden kalan anıları sebebiyle ordularına güveniyor ve yenilmez olduğunu düşünüyorlar ancak unutulan nokta artık Sovyetler Birliği diye bir ülke bulunmadığı ve çağdaş savaşın farklı olduğu. Askerlerimiz eksiksiz savaşçılar lakin bu savaş için motivasyonları yok. Rus askeri tabiatı gereği anavatanın koruyucusudur. halbuki şu an öteki bir ülkeye saldırıyorlar. Üstelik saldırdıkları ülke kardeş ülke olarak bilinen ve biroldukça insanın Rusça konuştuğu bir ülke” detayını paylaşarak Rus askerlerinin çeşitli niçinlerden dolayı motivasyon ezası çektiğini söz etti.
‘RUS HALKI GENEL OLARAK TEDİRGİN’
Ukrayna ve Rusya içindeki ortak geçmişin altını çizen Moskova Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. İkbal Dürre de, “Ukraynalılardan daha sonra yaşananlardan en berbat etkilenen Rus halkı. Bunun en büyük niçinlerinden birisi Ruslar ve Ukraynalılar içindeki ortak bağ. Bir başka etken ise iktisat. Her ne kadar şu an için bu olumsuz tesir yıkıcı basamakta değilse de olumsuz bir durum yaşanıyor. Hali hazırda Rusya’da işsizlik oranları çok yüksek ve bu oran artacak üzere görünüyor” dedi ve ekledi:
“Öte yandan Putin’e bir dayanak de var. Bu takviyenin altında yatan niçinlerden birisi de bence Ukrayna sıkıntısının yalnızca Ukrayna sıkıntısı olmaması. Batı’nın Ukrayna üzerinden Rusya’yı zayıflatmak için epeyce daha büyük atılımlar yapacağına dair oluşan kanaat burada büyük bir halk kitlesi tarafınca benimsenmiş durumda. Halkın büyük bir kısmı olayı bu türlü görüyor.”
Ekonomik yaptırımların şu an için halkın idareye baskı oluşturacağı noktaya gelmediğini vurgulayan Dürre, kısa vadede bu biçim bir durum yaşanmayacağını düşündüğünü belirtti. Dürre, “Yaptırımlar halkın umurunda değil üzere bir mana çıkarmak yanlışsız olmaz lakin şu evrede Batı’nın beklentilerini karşılayacak bir tesir oluşmadı. İleride nasıl olur bunu kestirim etmek güç. Bence yaptırımlara katılmayan Çin, Hindistan ve başka ülkeler durumlarında bir değişiklik yapmazlarsa Batı yaptırımları fazlaca tesirli olmayacak. Zira bahsetmiş olduğumiz ülkeler Rusya’nın yaptırımların tesirini azaltması için kâfi ekonomik gücü sahip” ifadelerini kullandı.
‘BU SAVAŞIN BİR GÜN ÇIKACAĞI BELLİYDİ’
Ukrayna, Rusya için tarih boyunca kıymetli bir sorun oldu. Doç. Dr. Dürre, “Biliyorsunuz ‘Savaşlar engellenemez, yalnızca ertelenebilir’ diye bir görüş var. Şu an ortasında bulunduğumuz durum aslında tam olarak bu. Ukrayna sorunu Rusya için yalnızca toprak kazanmakla açıklanamaz. Rusya’yı Ukrayna üzerinden zayıflatma siyasetinin geçmişi Bismarck periyoduna dayanıyor. Bu Batı Avrupalı siyasetçilerin, tarihçilerin ve düşünürlerin gündeme getirdiği bir fikir. Bismarck’tan başlayın Kissenger’a kadar bu fikir daima ayakta kaldı. Durum bu biçimde olunca bir gün Ukrayna’nın bu gayeyle kullanılacağı aşikardı. 2007’de Putin’in Münih Güvenlik Konferansı’nda yaptığı konuşma aslında bugünün sinyalini vermişti. hem de son senelerda Ukrayna’ya hem önemli bir silah yardımı yapıldı birebir vakitte somut birtakım gelişmeler oldu. örneğin İngilizler Odessa’nın hem doğusunda birebir vakitte batısında askeri liman yapıyordu. ABD askerlerinin basına verdiği demeçlerde de Ukrayna askerilerinin 2014 yılından beri bu savaş için eğitildiğini biliyoruz. Tüm bunların bir gün bir patlamaya niçiniyet vereceği aşikardı” yorumunu yaparak savaşın göz nazaran bakılırsa geldiğinin altını çizdi.
Dürre’ye bakılırsa Rusya savaşa da hazırlıksız biçimde girdi. “Rusya bu olayın birkaç yıl daha ertelenmesini isterdi zira hem ekonomik ve askeri manada birebir vakitte siyasi manada kimi hazırlıklarını tamamlayamadı” diyen Dürre, Rusya’nın Batılı ülkeler tarafınca provake edildiği görüşünde. İkbal Dürre, “Yani Rusya istemediği bir vakitte bu savaşa girdi. Üstte belirttiğim niçinlerden dolayı ben bu savaşın bir gün çıkacağını biliyordum ama olayların bu kadar erken ve süratli biçimde gelişeceğini önbakılırsamezdim” diye de belirtti.
‘GERİ ADIM ATARSA BİTER’
Rus ordusunun beklenenden yavaş ilerlediği istikametinde yapılan yorumlara katıldığını belirten Dürre, “Ben de dahil biroldukça yorumcu Rus ordusunun beklenenden yavaş ilerlediğini düşünüyor. Lakin öbür taraftan bunun bizim görüşümüz olduğunu hatırlamak gerekiyor. Rusya bu vakte kadar resmi bir tarih vererek hareket etmedi. Putin, yaptığı açıklamada her şeyin planlarına uygun biçimde ilerlediğini söylemiş oldu. Yani bunlar bizim yorumlarımız. Lakin öbür taraftan görünen köy kılavuz istemez. Rusların resmi açıklamalarında bile günde 2 kilometre ilerledikleri söyleniyor. Rusya’nın söylemiş olduğini kabul etsek bile bu az bir ilerleme. Lakin resmi makamların yayınladığı haritalara bakarsak Rusya, Ukrayna’da şu an neredeyse İngiltere büyüklüğünde bir alanı denetim ettiğini argüman ediyor. Ele geçirdiği alanlarda kentlere girememiş olsa da kuşatmış durumda. ötürüsıyla evet yavaş ilerliyor ancak ilerliyor” dedi.
Mevcut durumun Ukrayna’nın Donbass bölgesinde muhtemel bir savaşa Rusya’dan daha düzgün hazırlandığını gösterdiğini belirten Dürre “Rusya bu mevzuda istihbarat zafiyeti hayatış ve yanlış yönlendirilmiş. Şu an bu durumla ilgili içeride önemli tartışmalar yapılıyor. Ayrıyeten Ukrayna SSCB devrinde de batı cephesi olduğu için askeri manada kuvvetli bir ülkeydi. Rusya bu gücün batı ile entegre olduğunda erişeceği büyüklüğü hesap edememiş. Son olarak Rus ordusunun alt takımlarının bu savaşı beklemediğini ve moral manasında bu savaşa hazır olmadığını görüyoruz. Lakin tüm bunlara karşın Rusya geri adım atacak diyemeyiz. Gerekirse bu vakte kadar devreye sokmadığı güçlerini alana sürecektir yani bombardımanı ve şiddeti artıracaktır. Zira bu savaşta geri adım atan taraf Rusya olursa Rusya biter” halinde konuştu.
Rus ordusunun şu anda Donbass üzerinden Kırım-Rusya içinde bir irtibat sağladığının altını çizen Dürre, “Bir daha sonraki adım da muhtemelen Transdinyester’i karadan Rusya’ya bağlamaya çalışacaklar ve Odessa hedeflenecektir. Şayet savaş durmazsa Rusya bu gayelerini hayata geçirmek için devam edecek. Lakin bir mutabakat sağlanırsa ki bence Rusya’nın kurallarının ağır bastığı bir muahede olur Odessa senaryosu geçekleşmeyebilir” biçiminde konuştu ve savaşın ilerideki günlerde nasıl hal alacağına dair varsayımlarını paylaştı.
‘RUSYA’NIN MAKSADI UKRAYNA’NIN NATO MECARASINI SONLANDIRMAK’
Rusya’nın savaşın sonunda zafer ilan etmesi için gerekenleri sıralayan Dürre, “Rusların bu emelle birinci amacı Ukrayna’nın NATO üyeliğinden vazgeçmesi. daha sonrasında Ukrayna’nın sonlandırılmış bir askeri güce sahip olması ve ‘Neonazi’ olarak tanımladığı kümelerin idareden tasfiyesini istiyor. Ayrıyeten Kırım’ın ilhakının tanınması da Rusya’nın isteklerinden birisi. Bu kaideler sağlandığında Rusya için zaferden bahsedilebilir. Donbass ve Lugansk’ın akıbetini ise gidişat belirleyecek. Bu bölgelerin Ukrayna ortasında federatif bir yapıda olma ihtimalleri hâlâ var lakin her halükarda bir statüye sahip olacaklar üzere görünüyor” dedi ve Rusya için zaferin kurallarını anlattı.
Rusya’nın amaçlarını gerçekleştirdikten daha sonra askerlerini yavaş yavaş geri çekeceğini belirten İkbal Dürre, “Savaş bitmiş olduğinde Rus askerlerinin çabucak çekilmesini beklemek gerçek olmaz. Bence kademe kademe geri çekilecekler. Bu tarafıyla baktığımızda tıpkı ABD’nin Irak’tan çekilmesi üzere bir yol izleneceğini düşünüyorum. Var olan statükonun değişmeyeceğinden emin olana kadar Ukrayna topraklarında kalmaya devam edeceklerdir” dedi. Rusya’nın mağlup olduğu senaryoda Moskova’da idarenin değişeceğini lisana getiren Dürre, “Mağlubiyet yaşanırsa Batı yanlısı yeni bir idare gorebiliriz. Ayrıyeten Rusya ortasındaki öbür cumhuriyetlerde ayrılıkçı hareketler güçlenecektir. Bunun ne kadar süratli olabileceğini kestirmek sıkıntı lakin unutmamak gerekir ki Sovyetler Birliği de bir gecede dağıldı” biçiminde konuştu.
‘RUSLARIN YÜZDE 50’Sİ DESTEKLİYOR’
Moskova’da çalışmalarına devam eden Siyaset Bilimci ve Rusya Araştırmacısı Ümit Nazmi Hazır da, “Ruslar kendilerini Kiev Rusyasına dayandırdıkları ve Ukraynalılar da Slav ve Ortodoks oldukları için Ukraynalıları kardeş olarak görüyorlar. Birinci başlarda Moskova ve Petersburg’da Rusya’nın askeri operasyonlarına karşı küçük çaplı protestolar gerçekleşti ama bu protestolar ülke geneline yayılmadı. Muhakkak kümeler bu ‘Putin’in savaşı’, ‘Rusya’nın savaşı değil’’ diyordu lakin Batı’nın yaptırımları, Rusya’nın izole edilmesi ve Rus askerlerinin can kaybıyla bir arada Rus halkının operasyonları daha fazla desteklediğini ve ‘Putin’in savaşı’ndan çok ‘Rusya’nın savaşı’ olarak görmeye başladıklarını düşünüyorum. Kremlin, Rusya’nın askeri operasyonlara takviyesinin yüzde 75 olduğunu sav ediyor. Elimizde somut bulgu olmadığı için kesin bir şey söyleyemiyorum lakin Rus medyasındaki tek sesliliğin de tesiriyle Rusların en az yüzde 50’den çoksının desteklediğini düşünüyorum” formunda konuştu.
‘PUTİN’E KARŞI PROTEST BİR DURUŞ YOK’
Rus halkının büyük çoğunluğu muhakkak standardın altında yaşadığından ve Ruslar yüzsenelerdır sıkıntı şartlarda yaşamaya alıştığını söyleyen Hazır, ekonomik yaptırımların çabucak hemen beklenen etkiyi yaratmadığını söylemiş oldu. Hazır, “Ekonomik yaptırımlar onların hayatını şimdilik etkilemedi. Dış dünyayla kontakları olan ve eğitim düzeyi daha yüksek olan kesitleri etkilemeye başladı ve daha fazlaca karşı olan da bu kesim. Bu kesim daha fazlaca Moskova ve Petersburg’da yaşıyor. Ekonomik yaptırımların tesiri şu anda Rusya’da kendini enflasyon ve fiyat artışında gösteriyor. Fakat savaş atmosferinin yarattığı milliyetçi havanın da tesiriyle şu an ülkede Putin idaresine karşı protest bir duruş var diyemeyiz” dedi.
Şu an için kalıcı bir barışı mümkün görmeyen Ümit Nazmi Hazır, ateşkes ihtimalinin daha kuvvetli olduğunu vurgulayarak şunları söz etti:
“Ukrayna’nın tarafsızlık statüsü, NATO’ya katılmaması ve Rusçanın Ukrayna’da ikinci resmi lisan olması konusunda Ukrayna’nın Rusya ile muahedeye varma ihtimali var. Lakin Ukrayna’nın Kırım’ı Rus toprağı olarak goreceğini, Donetsk ile Lugansk’ın statüsünü tanıyacağını, Rusya’nın da bu konularda geri adım atacağını zannetmiyorum.”
‘RUS MEDYASI İLE BATI MEDYASINDA DURUM ÇOK FARKLI’
Rus medyası ile Batı medyasında gösterilenlerin fazlaca farklı olduğunu belirten Hazır, “Rus halkı Rus ordusunun performansının düşük olduğunu düşünmüyor. Zira Rus medyasında bu türlü bir anlatım yok. Misal; Rusya Savunma Bakanlığı Ukrayna’da ölen Rus askerinin sayısının 1351 olduğunu söylemiş oldu. Öte yandan Ukrayna bu sayının 20 binin üzerinde olduğunu, ABD ise 7 binin üzerinde olduğunu argüman etmişti. Ayrıyeten Ruslarda tarihten ve Sovyetlerden gelen bir fikir yapısı var. Ordularının kuvvetliğü olduğunu düşünüyorlar ve düşünmek istiyorlar” halinde konuştu.
Ümit Nazmi Hazır, kelamlarını, “Hem tarihî tıpkı vakitte jeopolitik niçinlerden dolayı Ukrayna problemi Rusya için varlık sorunu olarak görülüyor. Ukrayna ile Rusya kendisinin milletlerarası sistemdeki tartısının ABD ayarında olacağını, Ukrayna olmadan Kanada ayarına düşeceğini ve Avrasya imparatoru olamayacağını düşünüyor. Şayet Rusya’nın Ukrayna’da yenilgiyle ayrılması durumunda hem Putin idaresi içeride itibar kaybı yaşar birebir vakitte Rusya eski Sovyet coğrafyasında ve dünya siyasetinde yükünü kaybeder” diyerek sonlandırdı.