Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Lideri İsmail Demir geçtiğimiz gün Haber Global’de katıldığı programda, Türkiye’nin savunma sanayii alanındaki son gelişmelerini anlattı. Ulusal Muharip Uçak ve KIZILELMA ile ilgili değerli gelişmeleri duyuran Demir, “F-35 vermeyenler bir gün utanacak” dedi.
Milli Muharip Uçağının en değerli projeleri olduklarını vurgulayan İsmail Demir, “Dış ülkelerin dudak büktüğü bir proje lakin onu da hayata geçirdiğimiz görülecek. Bir uçak yapmıyorsunuz yalnızca biroldukça teknolojiyi hayata geçiriyorsunuz bu bir çıkış noktası oluyor. Ekosistem oluşuyor, yapmaya yürek edilemeyen şeyleri yapmak isteyenler oluyor. Gece gündüz çalışarak inşallah bunu da Türk milleti hizmetine vereceğiz.” dedi.
“KIZILELMA’nın kabiliyetlerini görüp şaşıracaksınız” diyen Demir kelamlarını şöyleki sürdürdü; Müttefik ülkelerimiz bizlere kimi şeyleri “Vermem” derken bizim de günü geldiğinde bunları önlerine koymamız gerekiyor. Bize F-35 vermeyenler bir gün utanacak. Gelecek sene teste başlamak üzere hazır bir uçağımız olacak. 2030’da Ulusal Muharip Uçak’ta bir filoyu teslim edebilecek hale geleceğiz. Bu süreç uzun gelebilir fakat sürecin bu biçimde olması gerekir. Zira can taşıyan bir sistem o açıdan fazlaca emniyetli olması lazım. Kabiliyetlerinin de teker teker onaylanması gerekiyor.
(Milli Muharip Uçak)
İLK UÇUŞ 2025’TE
Peki Ulusal Muharip Uçak ve KIZILELMA’nın gelecekteki yeri nasıl olacak? Önümüzdeki 50 yıllık sürece dikkat çeken Savunma Siyaseti Analisti Turan Oğuz, milliyet.com.tr’den Sercan Dinç’e dikkat çeken açıklamalarda bulundu.
MMU’nun 2023’te üretim çizgisinden çıkış merasimi yapılacak. 2025’te birinci uçuşu bekleniyor. 2028’de de birinci teslimi bekleniyor. 2030’da ise birinci filonun teslim edileceğini belirtiyor İsmail Demir. Motor açısından baktığınızda ve öbür özellikler açısından birinci prototoip General Electric motoruyla yapılacak. Muhtemelen söylenenlere bakılırsa, daha sonrasında ulusal motorların geliştirilmesi programına bakarsanız ulusal motor seri üretimi 2028’de hazır olması bekleniyor.
(Baykar Teknoloji İdare Konseyi Lideri Selçuk Bayraktar, BAYKAR üretim tesislerinde geçtiğimiz haftalarda CNN International’e röportaj vermişti. Tesislerde KIZILELMA’nın prototipi bu biçimde görüntülenmişti.)
“ZAMAN GEÇTİKÇE GELİŞTİRMELER DAHA YÜKSELECEK”
Bütün tesisleri, onayları, seri üretime başlaması derken bu program dahilinde 2030’daki birinci bir filonun da F110 teslim edilmesi gerekir. Birtakım özelliklerine bakıldığında, teslim edilecek birinci blok uçakları (Blok 1 yahut Blok 0) tam olarak tüm 5. kuşak özelliklerini sağlayamayacağı ondan sonrasında geliştirilmeye devam ederek bir daha sonraki bloklarda büsbütün tüm 5. jenerasyon kabiliyetlerini kazanacağını düşünüyorum. Bu bir geliştirme süreci. Tıpkı başka uçaklarda olduğu üzere Blok 1, 2, 3, 10, 20 diye gidecektir. Vakit geçtikçe geliştirmeler devam ederek daha yükselecek.
50 YILLIK SÜREÇ
Temel Kotil’in vaktinde dediğine nazaran, ileriki süreçte 6. kuşakta kimi özellikler kazanacak. MMU bir müddetç. 2030’da yabancı motorla bir teslim olacak. Muhtemelen, bir aksilik şayet olmazsa 2032-2035 ulusal motorla teslimleri yapılacak lakin geliştirmeleri devam edilecek. Tüm ömrüne baktığınız vakit 2070’lere kadar kullanılacak bir uçaktan bahsediyoruz. 2020 ile 2070 ortası 50 yıllık süreç içerisinde geliştirmeler daima devam edilecektir.
“2050’LER CİVARINDA YARI ÖMÜRLÜ MODERNİZASYON OLACAK”
Sadece belirlenen adette teslimler bittikten daha sonra da yarı ömürlü modernizasyonları olacak. 2030 ile 2070 ortasına baktığınız vakit 2050’ler civarında yarı ömürlüler modernizasyonu olacak. Orada da iyileştirmeler devam edecektir. Tüm dünyada bu biçimde gidiyor. Bu tam geçiş sürecine denk geliyor. Hangi geçiş süreci? Aslında savaş uçaklarının insansızlaştırılması. Burada da ‘KIZILELMA’ya geliyoruz.
KIZILELMA insansız hava araçlarının yahut insansız savaş uçaklarının aslında geleceği. Nasıl atom bombası var diye uçaktan, tabancadan, piyade tüfeğinden vazgeçmiyorsak tabiki kimi vazifelerde eski SİHA’lar olacaktır.
GELECEĞİN BAŞLANGICI: KIZILELMA
İnsansız savaş uçağı açısından bakarsanız hem fazlaca rollü, birebir vakitte hava üstünlük uçakları bakarsanız geleceğin başlangıcı KIZILELMA’dır. Tabiki 2050’lilerin 2060’ların hayal edildiği üzere kendi kendine uçan, etrafında yok eden birşey olarak başlamayacak.
MMU İLE KIZILELMA’NIN SEYAHATİ birlikte İLERLİYOR
KIZILELMA’nın da birinci Blok 0’ı ses altı süratte uçabilen fakat faydalı yük taşıyabilen bir uçak. Yavaş yavaş onun da özellikleri artacak. MMU ile KIZILELMA’nın seyahati birlikte ilerliyor. İkisi de bir arada büyüyecekler, birlikte gelişecekler ve bir arada kullanılacaklar.
Gelecekte KIZILELMA hayli taraflı bir platform olacak. Bunlardan bir kısmı koruyacak, bir kısmı da savaşacak. Aslında biroldukca bakılırsavi paylaşan ve insan bir sistem ortasından yönetilen bir sistem olacak. İleride beşerli uçaklar büsbütün kaybolacak. bu biçimde büsbütün sistem otonom ve yapay zeka sayesinde kendi karar verebilen (belirli bir noktaya kadar) fakat son noktada insanın her vakit düğmeye basacağı uçaklar haline gelecekler.
“BUNLARIN HEPSİNİ GELECEK KIZILELMA VE TÜREVLERİ KARŞILAYACAK”
İçinde insan olmaması sebebiyle şuan için beşerli sistemlerde düşünülmeyecek sürate da çıkacaktır. Muhtemelen bu cins uçaklar gelecekte hipersonik olacak. O denli olunca hareket kabiliyetleri de inanılmaz olacak. Havada ve muharebede hayli farklı istikametlere gidecek. KIZILELMA da bunların atası, dedesi olacak. MMU ise beşerli olduğu için gelişmesi KIZILELMA’ya bakılırsa daha hudutlu kalacak. meğer KIZILELMA daha geriden gelecek ancak bir süre daha sonra MMU’yu geçecek. Bu işin geleceği KIZILELMA olacak. Tabiki farklı sistemler olacak. Bizim bugünkü üzere bir daha İHA’lar üzerinden erken ihbar uçakları olacak. bir daha İHA üzerinden yüklü deniz karakol uçakları olacak. Fakat bugün için bizim avcı uçağı dediğimiz üç tane ana savaş uçağı var. Bunların hepsini gelecekte KIZILELMA ve türevleri karşılayacak.
“SÜREKLİ GELİŞTİRMEYE DEVAM EDECEĞİZ”
İlk etapta hava-yer nazaranvlerini yapacaktır. Çabucak hava-hava vazifelerini yapmayacaktır. Altını bilhassa çiziyorum. İnsansız uçaklar, beşerli uçakla savaşacak düzeye tahminen 15 sene daha sonra teknoloji gelişirse gelebilir. Bu da süreç demek. MMU da KIZILELMA da bir müddetcin kesimi. En düşük modellerinden başlayacağız lakin daima geliştirmeye devam edeceğiz. Bu bizim için epeyce kolay. niye? Zira üzerine monte edeceğiz herşeyi biz kendimiz çalıştık. Platform bizim, üzerine koyacağımız silah bizim, üzerine koyacağız elektronik harp sistemi bizim, üzerine koyacağımız SAR radarları vs. hepsi bizim olacağı için istediğimizi takıp, istediğimizi çıkartabileceğiz.
“TSK’NIN HAREKAT PLANLARINA UYGUN ŞEYLER YAPACAĞIZ”
Bizim özelliğimiz TSK’nın gereksinimlerine nazaran bunu yapabileceğimiz için ötürüsıyla ABD’den alsanız tahminen istediğiniz bir özelliği ekletemeyeceğiniz için tam istediklerinizi yapamazsınız. Fakat biz kendi gereksinimlerimize nazaran tasarladığımızda ve çabucak değiştirebildiğimiz için TSK’nın doktrinlerine, stratejilerine ve harekat planlarına uygun şeyler yapacağız. Yahut çabucak alandan gelen bilgilere nazaran yeni bir versiyonunu çıkartabileceğiz. Bu da dışarıdan aldığımız bir şeyle hiç elde edemeyeceğimiz bir kabiliyet demektir.
Milli Muharip Uçağının en değerli projeleri olduklarını vurgulayan İsmail Demir, “Dış ülkelerin dudak büktüğü bir proje lakin onu da hayata geçirdiğimiz görülecek. Bir uçak yapmıyorsunuz yalnızca biroldukça teknolojiyi hayata geçiriyorsunuz bu bir çıkış noktası oluyor. Ekosistem oluşuyor, yapmaya yürek edilemeyen şeyleri yapmak isteyenler oluyor. Gece gündüz çalışarak inşallah bunu da Türk milleti hizmetine vereceğiz.” dedi.
“KIZILELMA’nın kabiliyetlerini görüp şaşıracaksınız” diyen Demir kelamlarını şöyleki sürdürdü; Müttefik ülkelerimiz bizlere kimi şeyleri “Vermem” derken bizim de günü geldiğinde bunları önlerine koymamız gerekiyor. Bize F-35 vermeyenler bir gün utanacak. Gelecek sene teste başlamak üzere hazır bir uçağımız olacak. 2030’da Ulusal Muharip Uçak’ta bir filoyu teslim edebilecek hale geleceğiz. Bu süreç uzun gelebilir fakat sürecin bu biçimde olması gerekir. Zira can taşıyan bir sistem o açıdan fazlaca emniyetli olması lazım. Kabiliyetlerinin de teker teker onaylanması gerekiyor.
(Milli Muharip Uçak)
İLK UÇUŞ 2025’TE
Peki Ulusal Muharip Uçak ve KIZILELMA’nın gelecekteki yeri nasıl olacak? Önümüzdeki 50 yıllık sürece dikkat çeken Savunma Siyaseti Analisti Turan Oğuz, milliyet.com.tr’den Sercan Dinç’e dikkat çeken açıklamalarda bulundu.
MMU’nun 2023’te üretim çizgisinden çıkış merasimi yapılacak. 2025’te birinci uçuşu bekleniyor. 2028’de de birinci teslimi bekleniyor. 2030’da ise birinci filonun teslim edileceğini belirtiyor İsmail Demir. Motor açısından baktığınızda ve öbür özellikler açısından birinci prototoip General Electric motoruyla yapılacak. Muhtemelen söylenenlere bakılırsa, daha sonrasında ulusal motorların geliştirilmesi programına bakarsanız ulusal motor seri üretimi 2028’de hazır olması bekleniyor.
(Baykar Teknoloji İdare Konseyi Lideri Selçuk Bayraktar, BAYKAR üretim tesislerinde geçtiğimiz haftalarda CNN International’e röportaj vermişti. Tesislerde KIZILELMA’nın prototipi bu biçimde görüntülenmişti.)
“ZAMAN GEÇTİKÇE GELİŞTİRMELER DAHA YÜKSELECEK”
Bütün tesisleri, onayları, seri üretime başlaması derken bu program dahilinde 2030’daki birinci bir filonun da F110 teslim edilmesi gerekir. Birtakım özelliklerine bakıldığında, teslim edilecek birinci blok uçakları (Blok 1 yahut Blok 0) tam olarak tüm 5. kuşak özelliklerini sağlayamayacağı ondan sonrasında geliştirilmeye devam ederek bir daha sonraki bloklarda büsbütün tüm 5. jenerasyon kabiliyetlerini kazanacağını düşünüyorum. Bu bir geliştirme süreci. Tıpkı başka uçaklarda olduğu üzere Blok 1, 2, 3, 10, 20 diye gidecektir. Vakit geçtikçe geliştirmeler devam ederek daha yükselecek.
50 YILLIK SÜREÇ
Temel Kotil’in vaktinde dediğine nazaran, ileriki süreçte 6. kuşakta kimi özellikler kazanacak. MMU bir müddetç. 2030’da yabancı motorla bir teslim olacak. Muhtemelen, bir aksilik şayet olmazsa 2032-2035 ulusal motorla teslimleri yapılacak lakin geliştirmeleri devam edilecek. Tüm ömrüne baktığınız vakit 2070’lere kadar kullanılacak bir uçaktan bahsediyoruz. 2020 ile 2070 ortası 50 yıllık süreç içerisinde geliştirmeler daima devam edilecektir.
“2050’LER CİVARINDA YARI ÖMÜRLÜ MODERNİZASYON OLACAK”
Sadece belirlenen adette teslimler bittikten daha sonra da yarı ömürlü modernizasyonları olacak. 2030 ile 2070 ortasına baktığınız vakit 2050’ler civarında yarı ömürlüler modernizasyonu olacak. Orada da iyileştirmeler devam edecektir. Tüm dünyada bu biçimde gidiyor. Bu tam geçiş sürecine denk geliyor. Hangi geçiş süreci? Aslında savaş uçaklarının insansızlaştırılması. Burada da ‘KIZILELMA’ya geliyoruz.
KIZILELMA insansız hava araçlarının yahut insansız savaş uçaklarının aslında geleceği. Nasıl atom bombası var diye uçaktan, tabancadan, piyade tüfeğinden vazgeçmiyorsak tabiki kimi vazifelerde eski SİHA’lar olacaktır.
GELECEĞİN BAŞLANGICI: KIZILELMA
İnsansız savaş uçağı açısından bakarsanız hem fazlaca rollü, birebir vakitte hava üstünlük uçakları bakarsanız geleceğin başlangıcı KIZILELMA’dır. Tabiki 2050’lilerin 2060’ların hayal edildiği üzere kendi kendine uçan, etrafında yok eden birşey olarak başlamayacak.
MMU İLE KIZILELMA’NIN SEYAHATİ birlikte İLERLİYOR
KIZILELMA’nın da birinci Blok 0’ı ses altı süratte uçabilen fakat faydalı yük taşıyabilen bir uçak. Yavaş yavaş onun da özellikleri artacak. MMU ile KIZILELMA’nın seyahati birlikte ilerliyor. İkisi de bir arada büyüyecekler, birlikte gelişecekler ve bir arada kullanılacaklar.
Gelecekte KIZILELMA hayli taraflı bir platform olacak. Bunlardan bir kısmı koruyacak, bir kısmı da savaşacak. Aslında biroldukca bakılırsavi paylaşan ve insan bir sistem ortasından yönetilen bir sistem olacak. İleride beşerli uçaklar büsbütün kaybolacak. bu biçimde büsbütün sistem otonom ve yapay zeka sayesinde kendi karar verebilen (belirli bir noktaya kadar) fakat son noktada insanın her vakit düğmeye basacağı uçaklar haline gelecekler.
“BUNLARIN HEPSİNİ GELECEK KIZILELMA VE TÜREVLERİ KARŞILAYACAK”
İçinde insan olmaması sebebiyle şuan için beşerli sistemlerde düşünülmeyecek sürate da çıkacaktır. Muhtemelen bu cins uçaklar gelecekte hipersonik olacak. O denli olunca hareket kabiliyetleri de inanılmaz olacak. Havada ve muharebede hayli farklı istikametlere gidecek. KIZILELMA da bunların atası, dedesi olacak. MMU ise beşerli olduğu için gelişmesi KIZILELMA’ya bakılırsa daha hudutlu kalacak. meğer KIZILELMA daha geriden gelecek ancak bir süre daha sonra MMU’yu geçecek. Bu işin geleceği KIZILELMA olacak. Tabiki farklı sistemler olacak. Bizim bugünkü üzere bir daha İHA’lar üzerinden erken ihbar uçakları olacak. bir daha İHA üzerinden yüklü deniz karakol uçakları olacak. Fakat bugün için bizim avcı uçağı dediğimiz üç tane ana savaş uçağı var. Bunların hepsini gelecekte KIZILELMA ve türevleri karşılayacak.
“SÜREKLİ GELİŞTİRMEYE DEVAM EDECEĞİZ”
İlk etapta hava-yer nazaranvlerini yapacaktır. Çabucak hava-hava vazifelerini yapmayacaktır. Altını bilhassa çiziyorum. İnsansız uçaklar, beşerli uçakla savaşacak düzeye tahminen 15 sene daha sonra teknoloji gelişirse gelebilir. Bu da süreç demek. MMU da KIZILELMA da bir müddetcin kesimi. En düşük modellerinden başlayacağız lakin daima geliştirmeye devam edeceğiz. Bu bizim için epeyce kolay. niye? Zira üzerine monte edeceğiz herşeyi biz kendimiz çalıştık. Platform bizim, üzerine koyacağımız silah bizim, üzerine koyacağız elektronik harp sistemi bizim, üzerine koyacağımız SAR radarları vs. hepsi bizim olacağı için istediğimizi takıp, istediğimizi çıkartabileceğiz.
“TSK’NIN HAREKAT PLANLARINA UYGUN ŞEYLER YAPACAĞIZ”
Bizim özelliğimiz TSK’nın gereksinimlerine nazaran bunu yapabileceğimiz için ötürüsıyla ABD’den alsanız tahminen istediğiniz bir özelliği ekletemeyeceğiniz için tam istediklerinizi yapamazsınız. Fakat biz kendi gereksinimlerimize nazaran tasarladığımızda ve çabucak değiştirebildiğimiz için TSK’nın doktrinlerine, stratejilerine ve harekat planlarına uygun şeyler yapacağız. Yahut çabucak alandan gelen bilgilere nazaran yeni bir versiyonunu çıkartabileceğiz. Bu da dışarıdan aldığımız bir şeyle hiç elde edemeyeceğimiz bir kabiliyet demektir.