AYŞE ÖZDEMİR – Sanat tarihi profesörü Nurhan Atasoy, araştırma için birkaç kere gittiği Ukrayna’ya yönelik Rusya saldırısını izlerken içinin parçalandığını söylüyor; “İnsani drama üzülürken aklıma bana Ukrayna’daki çalışmalarımda epeyce yardım eden Yunus Emre Enstitüsü’nün mensupları geldi. Çabucak enstitünün liderini aradığımda tahliye edildiklerini öğrenince Ukrayna’daki sanat yapıtlarını merak etmeye başladım. Ukrayna’ya birinci kere çadırları incelemek için gittim ve Osmanlı çadırlarını örnek aldıklarını gördüm. Ayrıyeten kimi Osmanlı ipekleriyle karşılaştım. Sahiden de Osmanlı sanatından hayli etkilenmişler. Başşehir Kiev’deki tarih müzesinde birfazlaca evrak vardı. Bu evraklara bu biçimdelar tezhip yerine bir süsleme yaparlardı, Ukraynalılar bu süslemeyi yapamamış. Ancak hayli hoş Osmanlı kumaşlarını kesip, süsleme olarak evraklara yapıştırmışlar.”
‘Heykelini diktiler’
Ukrayna’nın Lviv kentinde de araştırmalar yapan Prof. Dr. Nurhan Atasoy, İstanbul’da Ayasofya’nın karşısında bulunan ve Mimar Sinan’ın yapıtı olan Hürrem Sultan Hamamı üzerine çalışma yaparken de Osmanlı tarihinin bu kuvvetli bayanını incelemiş. Atasoy, Yasal Sultan Süleyman’ın eşi Hürrem Sultan ile ilgili şunları söylemiş oldu: “Hürrem Sultan’ın orijini hakkında kesin bir bilgi yok. İtalyanlar sahip çıkıyor. Kimi şahıslar İtalya’dan getirilmiştir diyor. Ancak Ukraynalılar da Hürrem Sultan’a sahip çıkıyor ve Lviv’e yakın Rohatyn isimli bir kasabada bir papazın kızı olarak doğduğuna inanılıyor. Hürrem Sultan’ın gerçek ismi Roxelana da Yasal’ın eşi olunca Ukrayna’da epey tanınan olmuş. Bugün bile Rohatyn’da yaygın olarak kullanılıyor. Ayrıyeten Rohatyn’da Hürrem Sultan’ı temsilen bir heykel de yapıldı. Ukrayna’da bizim fazlaca sayıda mimari yapıtımız var. Bombamdımanda ne olduklarını merak ediyorum. Zira kaybolan bir sanat yapıtını yerine koymak mümkün değil.”
‘Sultanım bıyığınızın tek kılıyla bile keyifli olurum’
Prof. Dr. Nurhan Atasoy, Hürrem Sultan’ın şahsi özelliklerini de şu biçimde anlattı: “Hürrem Sultan fevkalâde akıllı, fazlaca zeki bir bayanmış. Çok kıvrak bir zekâsı var. Düşünün, Yasal Sultan Süleyman üzere bir adam, o denli ki hayatında onlarca bayanla birlikte olabiliyor. Hürrem Sultan hepsinin içinden tek başına çıkmış. Topkapı Sarayı’nda o kadar hoş mektupları var ki… Bilindiği üzere Yasal Sultan Süleyman hayatının birçoklarını askeri seferlerde geçirmiştir ve bu seferlerde de daima mektuplaşmışlardır Hürrem Sultan ile. Hürrem Sultan bir mektubunda diyor ki Kanuni’ye; ‘Sultanım bana para göndermişsiniz lakin bıyığınızın tek kılını da gönderseniz dünyalar kadar sevinirim’. Yasal de ona hayli hoş mektuplar yazmış. aslına bakarsan Yasal de epeyce hisli bir insan, şiirler yazıyor. Hürrem Sultan dayanılmaz akıllı bir bayan olduğu için Kanuni’yi avucunun ortasında tutabilmiş. Ayrıyeten Hürrem Sultan bir sürü hayır işi yapmış. İmparatorluğun biroldukca yerinde yaptırdığı eserler içinde yoksullar için inşa ettirdiği imaretler de yer alıyor. inanılmaz etkileyici bir kişiselyet.”
‘Türkiye – Ukrayna bağlantıları 1648’de başladı’
İstanbul Üniversitesi’nden Prof. Dr. Becerikli Aydın çalışmasında şunları yazıyor:
Atatürk 1922’de şöyleki der: “Ukrayna ve Türkiye’nin iki komşu ülke olduğunu söylemek mümkündür. Kuzeye dikkatli bakın. Bir an denizin olmadığını düşünürseniz, Türkiye ve Ukrayna’nın birbirine daha yakın ülkeler olduğunu görürsünüz.” Karadeniz’in en hoş kıyıları, Ukrayna’nındır. Ukrayna’nın hoş insanına örnek, Mükemmel Süleyman’ın gözdesi, Hürrem Sultan’dır. Onun için Rohatin kentinde bir anıt dikilidir. Zira Yasal Sultan Süleyman’ın aklını başından alan Hürrem, bu kentte dünyaya gelmiştir. Ukrayna’da yerleşim 3.000 yıl öncesine uzanır. Kimmerler ile başlayan süreçte tesirli olanlar; İskitler, Gotlar, Hunlar ve Slavlardır. Ukrayna’nın erken tarihini 882 – 1132 içindeki Kiyev Prensliği ile başlatmak yerinde olur. Bu birinci Slav devleti periyodunda Ukrayna, Rutenya olarak tanımlanır. Türk kaynaklarında Ukrayna kavramı, 1500’lerin başından beri coğrafya terimi olarak yer alır. 1917 Bolşevik Devrimi’nin akabinde Guruşevski, Ukrayna Merkez Kurulu olan Rada’nın lideri olur. Tıpkı yıl, Ukrayna Halk Cumhuriyeti kurulur. Türkiye, Ukrayna’yı birinci tanıyan ülkeler içinde yer alır. 1918’de Ahmet Muhtar Beyefendi büyükelçi, Ahmet Ferit de konsolos olarak Kiyev’e sarfiyat. Ukrayna da evvel Sukovkin ve akabinde Lotoçki’yi İstanbul’a gönderir. İki ülke içinde siyasi, ekonomik ve kültürel mutabakatlar yapılır. Türk Kurtuluş Savaşı’na takviye için Frunze başkanlığında bir heyet, 1 milyon 100 bin altın ile Ankara’ya gelir. 1922’de Türkiye – Ukrayna Barış ve Kardeşlik Antlaşması imzalanır. 1932’de ise İnönü Kiyev’e giderek, Ukrayna İlimler Akademisi’nin aktiflikleri konusunda bilgi edinir. İki ülke içindeki bilimsel paylaşım yoğunluk kazanır. Fakat İkinci Dünya Savaşı’yla birlikte komşuluk bağları yarım yüzyıl kopar. Sovyetler Birliği’nin yıkılmasıyla Ukrayna da 1991’de bağımsızlığını ilan eder. Türkiye, Ukrayna’nın bağımsızlığını birinci tanıyan ülkelerden biri olur.
‘Heykelini diktiler’
Ukrayna’nın Lviv kentinde de araştırmalar yapan Prof. Dr. Nurhan Atasoy, İstanbul’da Ayasofya’nın karşısında bulunan ve Mimar Sinan’ın yapıtı olan Hürrem Sultan Hamamı üzerine çalışma yaparken de Osmanlı tarihinin bu kuvvetli bayanını incelemiş. Atasoy, Yasal Sultan Süleyman’ın eşi Hürrem Sultan ile ilgili şunları söylemiş oldu: “Hürrem Sultan’ın orijini hakkında kesin bir bilgi yok. İtalyanlar sahip çıkıyor. Kimi şahıslar İtalya’dan getirilmiştir diyor. Ancak Ukraynalılar da Hürrem Sultan’a sahip çıkıyor ve Lviv’e yakın Rohatyn isimli bir kasabada bir papazın kızı olarak doğduğuna inanılıyor. Hürrem Sultan’ın gerçek ismi Roxelana da Yasal’ın eşi olunca Ukrayna’da epey tanınan olmuş. Bugün bile Rohatyn’da yaygın olarak kullanılıyor. Ayrıyeten Rohatyn’da Hürrem Sultan’ı temsilen bir heykel de yapıldı. Ukrayna’da bizim fazlaca sayıda mimari yapıtımız var. Bombamdımanda ne olduklarını merak ediyorum. Zira kaybolan bir sanat yapıtını yerine koymak mümkün değil.”
‘Sultanım bıyığınızın tek kılıyla bile keyifli olurum’
Prof. Dr. Nurhan Atasoy, Hürrem Sultan’ın şahsi özelliklerini de şu biçimde anlattı: “Hürrem Sultan fevkalâde akıllı, fazlaca zeki bir bayanmış. Çok kıvrak bir zekâsı var. Düşünün, Yasal Sultan Süleyman üzere bir adam, o denli ki hayatında onlarca bayanla birlikte olabiliyor. Hürrem Sultan hepsinin içinden tek başına çıkmış. Topkapı Sarayı’nda o kadar hoş mektupları var ki… Bilindiği üzere Yasal Sultan Süleyman hayatının birçoklarını askeri seferlerde geçirmiştir ve bu seferlerde de daima mektuplaşmışlardır Hürrem Sultan ile. Hürrem Sultan bir mektubunda diyor ki Kanuni’ye; ‘Sultanım bana para göndermişsiniz lakin bıyığınızın tek kılını da gönderseniz dünyalar kadar sevinirim’. Yasal de ona hayli hoş mektuplar yazmış. aslına bakarsan Yasal de epeyce hisli bir insan, şiirler yazıyor. Hürrem Sultan dayanılmaz akıllı bir bayan olduğu için Kanuni’yi avucunun ortasında tutabilmiş. Ayrıyeten Hürrem Sultan bir sürü hayır işi yapmış. İmparatorluğun biroldukca yerinde yaptırdığı eserler içinde yoksullar için inşa ettirdiği imaretler de yer alıyor. inanılmaz etkileyici bir kişiselyet.”
‘Türkiye – Ukrayna bağlantıları 1648’de başladı’
İstanbul Üniversitesi’nden Prof. Dr. Becerikli Aydın çalışmasında şunları yazıyor:
Atatürk 1922’de şöyleki der: “Ukrayna ve Türkiye’nin iki komşu ülke olduğunu söylemek mümkündür. Kuzeye dikkatli bakın. Bir an denizin olmadığını düşünürseniz, Türkiye ve Ukrayna’nın birbirine daha yakın ülkeler olduğunu görürsünüz.” Karadeniz’in en hoş kıyıları, Ukrayna’nındır. Ukrayna’nın hoş insanına örnek, Mükemmel Süleyman’ın gözdesi, Hürrem Sultan’dır. Onun için Rohatin kentinde bir anıt dikilidir. Zira Yasal Sultan Süleyman’ın aklını başından alan Hürrem, bu kentte dünyaya gelmiştir. Ukrayna’da yerleşim 3.000 yıl öncesine uzanır. Kimmerler ile başlayan süreçte tesirli olanlar; İskitler, Gotlar, Hunlar ve Slavlardır. Ukrayna’nın erken tarihini 882 – 1132 içindeki Kiyev Prensliği ile başlatmak yerinde olur. Bu birinci Slav devleti periyodunda Ukrayna, Rutenya olarak tanımlanır. Türk kaynaklarında Ukrayna kavramı, 1500’lerin başından beri coğrafya terimi olarak yer alır. 1917 Bolşevik Devrimi’nin akabinde Guruşevski, Ukrayna Merkez Kurulu olan Rada’nın lideri olur. Tıpkı yıl, Ukrayna Halk Cumhuriyeti kurulur. Türkiye, Ukrayna’yı birinci tanıyan ülkeler içinde yer alır. 1918’de Ahmet Muhtar Beyefendi büyükelçi, Ahmet Ferit de konsolos olarak Kiyev’e sarfiyat. Ukrayna da evvel Sukovkin ve akabinde Lotoçki’yi İstanbul’a gönderir. İki ülke içinde siyasi, ekonomik ve kültürel mutabakatlar yapılır. Türk Kurtuluş Savaşı’na takviye için Frunze başkanlığında bir heyet, 1 milyon 100 bin altın ile Ankara’ya gelir. 1922’de Türkiye – Ukrayna Barış ve Kardeşlik Antlaşması imzalanır. 1932’de ise İnönü Kiyev’e giderek, Ukrayna İlimler Akademisi’nin aktiflikleri konusunda bilgi edinir. İki ülke içindeki bilimsel paylaşım yoğunluk kazanır. Fakat İkinci Dünya Savaşı’yla birlikte komşuluk bağları yarım yüzyıl kopar. Sovyetler Birliği’nin yıkılmasıyla Ukrayna da 1991’de bağımsızlığını ilan eder. Türkiye, Ukrayna’nın bağımsızlığını birinci tanıyan ülkelerden biri olur.