Her şey 8 yaşında başladı! ‘Restorana gitmeyi reddedince anladık’

Bilgin

Global Mod
Global Mod
Katılım
18 Eki 2020
Mesajlar
2,736
Gonca Kocabaş / Milliyet.com.tr – Anoreksiya nevroza, ergenlik döneminde ve genç kızlarda sık görülen bir yeme bozukluğu. Bu yeme bozukluğunun temeline inildiğinde mükemmeliyetçi ve obsesif kişilik yapılarının ön plana çıktığı belirtiliyor. Bu bireylerin anksiyetesi yüksek, gergin, değersizlik hisleri baskın, içe dönük kişilik özellikleri sergilediklerini söyleyen uzmanlar, anoreksiya nevrozayı tüm psikiyatrik hastalıklar ortasında en ölümcül olanı olarak tanımlıyor. Bu hastalığın davranışsal belirtileri içinde kalori saymak, öğün atlamak, yiyecekleri saklamak ve yavaş yemek yemenin yanı sıra yediklerini yahut sonrasındasında yiyeceklerini söylemek yer alıyor. Kilo kaybına ek olarak uykusuzluk, kabızlık, şişkinlik, üşüme hissi, saç dökülmesi ve el, yüz ve ayaklarda şişme de ortaya çıkabiliyor.

11 YILI HASTANELERDE GEÇTİ

8 yaşından bu yana anoreksiya ile uğraş eden İngiliz TV yıldızı Nikki Grahame, geçen yılın nisan ayında 38 yaşındayken ömrünü kaybetti. Nikki öldüğünde beden yükünün uzunluk uzunluğunun karesine bölünmesi ile hesaplanan beden kitle indeksi (BMI) yalnızca 10’du. Sağlıklı bir bayan için bu kıymetin 18.5 ile 24,9 içinde olması gerektiği düşünülürse, bu paha pek ürkütücü. 2006 yılında ‘Big Brother’ yarışında yer alan Nikki, müsabakayı beşinci olarak bitirmesine karşın programın en tanınmış bireylerinden biri oldu. Nikki Grahame yarıştığı mühlet boyunca çocuklukta başlayan anoreksiya sorunu sebebiyle 11 yılının nasıl hastanelerde geçtiğini tüm izleyicilere açıklıkla anlattı.


‘RESTORANA GİTMEYİ REDDETTİĞİNDE ANLADIM’

Birinci vefat yıl dönümünün öncesinde konuşan Nikki Grahame’in annesi Sue, kızının 8 yaşında Anneler Günü’nde bir restorana gidip oturmayı reddettiği gün, bir şeylerin yolunda gitmediğini anladıklarını lisana getirdi. O gün yeme bozukluğu belirtileri göstermeye başladığını söyleyen acılı anne, bu anları gözyaşları ortasında aktardı.

Anne Sue bunun bir başlangıç olduğunu, kızının çabucak sonrasında içine kapanıp büyük bir düşüşe geçtiğini söylemiş oldu. Bunun 32 yıllık uzun bir seyahat olacağını bilmediğini aktaran anne, “Kızım merdivenleri çıkamıyordu, bunun yerine dizlerinin ya da ellerinin üzerinde emekliyordu. Yetişkin olmasıyla durum daha ha güç olmaya başladı. Artık onun sağılığı üzerinde hayli fazla kelam hakkım kalmamıştı” dedi.

‘ÖLMEDEN BİR GECE EVVEL ÇOK YORGUN OLDUĞUNU SÖYLEDİ’

Kızının hastanede yatarken her vakit yanında olan Sue, kızının taburcu edilmemesi gerekirken hastaniçin meskene gönderildiğini söylemiş oldu. Annesine yürüyerek tuvalet gidebildiğini lakin epeyce yorgun olduğunu söyleyen Nikki ise o gece ömrünü kaybetti.


BU BELİRTİLER var ise DİKKAT!

Türkiye’de de bilhassa çocukluk ve ergenlik devirlerinde çoğunlukla karşılaşılan anoreksiyanın pek tehlikeli olabileceğine değinen Uzman Diyetisyen Olcay Barış, birkaç hafta/ay içerisinde süratli ve fazla kilo kaybı, zayıfken bile kısıtlayıcı diyete devam etmek, yiyeceklere, kalorilere, yemek pişirmeye karşı oldukça fazla ilgi duymak, kilo almaktan aşırı derecede korkmak, olağan kilonun altında bile kendini kilolu hissetmek, kendi vücut ağırlığı ile alakalı değersiz olduğunu düşünmek, depresyon, huzursuzluk, bayanlarda adet dönemi düzensizliği üzere hastalığın temel belirtilerine dikkat çekti.

‘AİLENİN TEDAVİ SÜRECİNE İŞTİRAKİ ÇOK ÖNEMLİ’

Anoreksiya nervozanın özellikle son vakit içinderda giderek yükselişe geçmesinin toplum sağlığı açısından bir risk oluşturduğunu söyleyen Olcay Barış, “Son vakit içinderda yeme davranışı bozukluklarının Türkiye’de de toplumun daha geniş bölümünü etkilediğini görüyoruz. Bilhassa çocukluk ve ergenlik devrinde başlayan yeme bozuklukları gelişmeninde, genetik yatkınlıkla birlikte ailevi ve toplumsal baskıların, katı kurallar ve davranışların, toplumsal ve kültürel değişimlerin kıymetli rol oynadığı biliniyor” dedi.

Yeme bozukluğunun nasıl tedavi edildiğine de değinen Barış, tedavinin tabip, psikolog/psikiyatr ve bu hususta uzman bir diyetisyen eşliğinde multidisipliner bir biçimde olması gerektiğine vurgu yaparak şunları söylemiş oldu:


“Aile ile iş birliği ve ailenin tedavi sürecine hakikat iştiraki epeyce kıymetli. Tıbbi beslenme tedavisi bu noktada kilit rol oynuyor. Tedaviden sorumlu olan diyetisyen yanlışsız beslenme unsurlarını uygulamalı, grup ortasında yer alan başka profesyonellerle tedavi planını, uygulamalarını ve elde ettiği sonuçları paylaşmalı.”


‘ÇOCUKLUKTA GİDERİLMEYEN MUHTAÇLIKLAR YOL AÇABİLİYOR’

Yeme bozuklukları dışarıdan bakıldığında birinci etapta yeme-içme ile ilgili görünse de altında biroldukça ruhsal sorunu de barındırabiliyor. Kişinin yaşadığı ağır duygudurumlarında yemek tüketiminin denetimden çıkması aslında yaşadığı durumun tersine kendisine ödül verme eforundan kaynaklanıyor. Yani kendisi için bir kaçış noktası olarak yemek tüketimini kullanıyor. Yeme sorunu olan bir yetişkinin altında yatan niçinlere ulaşmak için çocukluk periyodunu kapsayan bir kıymetlendirme yapılması gerektiğini söyleyen Uzman Psikolog Enes Çelik, “Çocukluk devrinde giderilemeyen gereksinimler yeme bozukluğu olarak karşımıza çıkabiliyor. Kişi çocukluk senelerında gideremediği muhtaçlıklarını telafi etmek istercesine çok yemek tüketimini bir telafi aracı olarak kullanabilir. Ayrıyeten günlük ömürde karşı karşıya kaldıkları yalnızlık, depresyon, başarısızlık, sevgi yoksunluğu, yüzleşmekten kaçınılan durumlar yahut mahrumluk krizleri üzere niçinler duygusal kaynaklı yeme bozukluklarını tetikleyebiliyor” açıklamalarında bulundu.

‘SOSYAL MEDYA İNSAN DAVRANIŞLARI ÜZERİNDE ÇOK ETKİLİ’

Günümüz dünyasında toplumsal medya insan davranışları üzerinde çok tesirli bir rol oynuyor. Ağır etkileşimin sağlandığı toplumsal medya platformlarında popülerlik telaşı biroldukca sorunlu yaklaşımın kısa bir müddetde yaygınlaşmasına da niye oluyor. Vücut algısı üzerinden oluşturulan manipülasyonlar ve sistemsiz beslenme alışkanlıklarına yönelik teşvikler yeme bozukluğuna yer hazırlayabiliyor.

Kişinin hayat kalitesini ve sıhhatini bozan değerli bir duygudurum bozukluğu olarak tanımlanan yeme bozukluğunda tedavi sürecindeki birinci maksat kilo vermek ya da kilo almak halinde planlanırsa olumlu sonuç alınmasının mümkün olmayacağının altını çizen Enes Çelik, “Tedavi sürecinde evvel sorunun altında yatan sebepler uzman bir ruhsal danışman tarafınca araştırılmalı. Gerçekleştirilen seansların tahliliyle bir arada bilgiler değerlendirilmeli. “Kontrol edilemeyen yeme isteği hangi yiyecekler için geçerli, günün hangi saatinde yeme davranışı denetim edilemiyor, yeme davranışı sırasında zihinden geçen olumsuz kanılar neler, günlük rutinin hangi evresinde yeme davranışı denetimden çıkıyor üzere sorularla sorun ile ilgili farkındalık yaratılması sürecin sağlıklı ilerlemesini sağlayacaktır” kelamlarıyla tedavi süreci hakkında bilgiler verdi.

Çocuklarda görülen yeme bozuklukları çoklukla seçici yeme ya da az yeme halinde görülüyor. Seçici yeme davranışı makul besin kümelerini reddederek yeni denemelere karşı direnç geliştirilerek oluşturuluyor. Çocuklarda yeme ile ilgili sorunlarda evvela fizyolojik bir sebep olup olmadığının öğrenilmesi gerektiğine dikkat çeken Çelik, “Fizyolojik temelli bir yeme bozukluğu yoksa ruhsal sebepler araştırılmalı ve müdahale halleri uygulanmalı. Çocuklarda var olan yeme bozukluklarının anlaşılması için olağan yeme alışkanlığının süreci hakkında gerekli bilgiler toplanmalı. Anne sütünden katı besine geçiş sürecinde yaşanan aksilikler, olumsuz ebeveyn tavırları, çocuğun mental durumunun güzel olmaması, duygudurum bozuklukları ve teknoloji aracılığıyla yemek alışkanlığının sürdürülmeye çalışılması yeme bozukluklarının sebebi olarak gösterilebilir” dedi.


‘YEMEK ESNASINDA EKRANLAR KAPATILMALI’

Kendini tabir edemeyen çocukların hislerini yeme alışkanlıklarıyla ortaya koyabildiğini, bu sebeple çocukların hislerini tabir etmesine fırsat sunulması gerektiğinin değeri değinen Enes Çelik, bunun da en kolay yolunun konutta geçirilen vakit içinderda günün birlikte kıymetlendirilmesi olduğunu lisana getirdi.

Enes Çelik çocukların doyma hissini yaşadığında bunu söz edebildiklerini, ailelerin de çocuklarına bu noktada baskı yapmayıp hürmet duyması gerektiğini belirterek ailelere de şu tavsiyelerde bulundu:


“Yemek esnasında ekranlar kapatılmalı. Ekranlara konsantre olan çocuklar yediklerinin farkında olamayacaklar ve doyum noktasını kestiremeyeceklerdir. Çok denetimci ve baskıcı bir ebeveyn tavrıyla çocuğa yeme alışkanlığı kazandırmaya çalışmak çocuğun yeme alışkanlığı üzerinde olumsuz tesirler yaratır. Akşam yemekleri aile ile bir arada günün değerlendirildiği kıymetli ritüellerdendir. Bir ortada olmak yemek alışkanlığı üzerinde teşvik edicidir. Yemeğin muhakkak vakit diliminde sonlandırılması ve bu sona tüm aile üyelerinin uyması, çocuğun yeme alışkanlığı üzerinde müspet tesir sağlar. Ayrıyeten yeme süreci aile sofrasının dışına taşmamalı. Sofrada yemeğini tüketmeyen bir çocuğun yeme süreci salona taşınmamalı.”


‘PAZARLIK YAPMAYIN’

Yemek süreci üzerinden çocukla pazarlık yapılmaması gerektiğine vurgu yapan Enes Çelik, “Yemek yeme temel bir sorumluluktur. Bu yüzden pazarlık aracı olarak kullanılmamalı Pazarlık yapmak çocuğu belli bir koşula bağlar ve çatışmalara yol açar. Uyku tertibinin bozulması, arkadaşlık sorunları, okul değişiklikleri, ebeveynler ortası çatışmalar üzere niçinler de çocuklarda gerilimi tetikleyebilir. Gerilim altındaki çocuklarda yeme bozuklukları görülebilir. Çocuğun yaşadığı gerilim kaynağını söz etmesini sağlamak ve baş etme yolları geliştirmesine takviye olmak, beslenme alışkanlığını da daha sağlıklı hale getirebilir” diyerek ailelere dikkat etmeleri gereken tekliflerde bulundu.


‘BU BENİM DEĞİL ANNEMİN MİDESİ DEMESİN’

“Özellikle bakım verme yükünün anne üzerinde olması ve annenin çocukla kurduğu alakada çocuğu bağımsız düşünmemesi biroldukça sorunu birlikteinde getirebiliyor” diyen Çelik, yeme alışkanlığı ile ilgili sorunların oluşmasında bu bağımlılık bağlantısının de hissesinin büyük olduğuna ve anne-çocuk içindeki bağda çocuğun annesinden farklı şeyleri sevebileceğinin göz arkası edilmemesi gerektiğine dikkat çekti.

Yeme alışkanlıklarında büsbütün ebeveynin sevdiklerine ve uygun gördüğü porsiyonlara bakılırsa hareket etmenin çocuğu yok saymak manasına gelebileceğini söyleyen Çelik, “Çocuk ‘Doydum’ demesine karşın ısrarcı davranmak çocuğun bağımsızlaşabilmesi önünde mani oluşturur. bir süre daha sonra çocuk ‘Bu benim midem değil, annemin midesi. O doydun derse doyarım’ algısıyla kendi benliğini yok sayacaktır. Bu durum kararında ergenlik periyodunun başlamasıyla birlikte yeme sorunlarının şiddeti artabilir ve sonuçları ağır olabilir. Çocuğun benliğine hürmet duymak ve onu farklı bir birey olarak kabul etmek birfazlaca sorunun oluşmadan engellenmesini sağlar” diyerek kelamlarını noktaladı.