- Katılım
- 30 May 2021
- Mesajlar
- 3,272
Hayır demenin daha sonradan öğrenilen bir marifet olduğunu vurgulayan Psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan, bu maharetin erken yaşlardan itibaren kazanılması gerektiğine dikkat çekiyor. Kurallı bir ortamda büyüyen çocuğun bu beceriyi çarçabuk edindiğini kaydeden Tarhan, çocuğun bağımlılık ve istismardan korunmasında bu marifetin fazlaca kıymetli bir rolü olduğunu söylüyor. Prof. Dr. Nevzat Tarhan, eleştirilme ya da dışlanma dehşetinin bu maharetin gelişmesine mahzur olabileceği ihtarında da bulunuyor.
Üsküdar Üniversitesi Kurucu Rektörü Psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan, hayır deme hünerine ait değerlendirmede bulundu.
Hayır demenin bir maharet olduğunu ve yetenekten farklı olarak daha sonradan öğrenildiğine dikkat çeken Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Hem toplumsal tıpkı vakitte içsel bir marifettir. Bu beceriyi çocukluk devrinden itibaren öğreniyoruz. Hayır demeyi yahut dememeyi öğrenebiliyoruz.” dedi.
Bu maharetin öğrenilmesiyle ilgili biroldukça genetik çalışma bulunduğunu kaydeden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Hayvanlarda hayır demekle ilgili sonlar genetik olarak kodlanmış. Bir hayvanın doğar doğmaz kendi güvenlik alanı vardır. Güvenlik alanı içerisinde idrarla işaretleme yaparlar. Kedigiller, aslan, kaplan ve köpek üzere hayvanlar o alana gireni düşman görürler. O alandan uzaklaştırırlar. Hayvanların yakınlarıyla alakaları ve yabancılarla alakaları, hayır deme yansıları farklıdır.” diye konuştu.
Hudut koyma daha sonradan öğreniliyor
Hayvanlardan farklı olarak insan çocuğunun daha sonradan öğrendiğini belirten Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Genetik olarak beşerde bu özellik yok. Yani öteki canlılar yaratılıştan öğrenmiş olarak doğuyor fakat insan öğrenmek üzere doğduğu için bunları daha sonradan aile ortasında öğreniyor. Hatta uygarlaşmanın birinci işareti komşuyla kendi içinde çit yapmak. Yani kendi hudutlarıyla diğerinin hudutlarını belirleyebilmek. Toplumsal bilim açısından bu fazlaca daha değerli.” dedi.
Ömür bir seçim, hayat bir tercihtir
Hayır deme marifetinin öğrenilmesi gerektiğini vurgulayan Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Kişinin yetiştiği ortam değerli. Çocukluk çağı travmaları ve yaşantıları kıymetli yahut o kişinin değişime ve yeniliğe açık olup olmaması değerli. Kişinin kendini daima geliştirme ortasında olup olmaması da o denli. İnsan, ömrü boyunca bir epey mevzuda karar vermek zorunda kalıyor. bu biçimde durumlarda ‘Evet, hayır, uygun, uygun değildir, inançlı, inançlı değildir’ biçiminde karar veriyoruz. Hayat bir seçimdir. Hayat bir tercihtir sloganımız var. Aslında hayat bir seçim, hayat bir tercihtir. Her dakika, her saniye onlarca tercih yapıyoruz, onlarca karar veriyoruz. Her karara evet diyebilmek yahut her karara hayır diyebilmek mümkün değil, gerçek da değildir. Değerli olan seçici olmak ve hakikat sonucu verebilmektir.” diye konuştu.
Büyüdükçe yeni senaryolar yazmamız gerekiyor
Hayır demenin, beraberinde insanın kendi kişilik sonlarıyla diğerinin kişilik sonları içindeki hudutları koruyabilme hüneri olduğunu kaydeden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Kişinin ilgi hudutlarını koruyabilme marifetidir. Bu marifet geliştirilebiliyor. Bu, yeni olaylarda, yeni durumlarda bir daha yazılıyor. Bilhassa çocukluk periyotlarında öğrendiğimiz hayat senaryoları var. Yaşantılar var, tecrübeler var, biroldukça olumlu ve olumsuz hayat senaryoları var. Büyüdükten daha sonra, ergenlikten daha sonra birfazlaca senaryoyu bir daha yazmamız gerekiyor zira yeni aktörler giriyor ömrümüze. bu türlü bir daha yazıyoruz.” diye konuştu.
kimi bazı bu aktörlerle münasebetlerde sağlıklı bağ ve bağlantı kurabilmek için her şeye evet ya da her şeye hayır diyen bir biçim olabildiğini kaydeden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, burada istikrar kurmanın ve gerilim direktörün ehemmiyetine işaret etti.
Hayır diyebilme, gerilim idaresinin bir gereğidir
Günümüzde gerilimin 100-200 yıl önceye oranla epeyce daha fazla yaşandığı bir ortamda olduğumuzu kaydeden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Hayır diyebilme, gerilim idaresinin de bir gereğidir. Hayır diyebilme kişilik gelişmeninin bir gereğidir. Hayır diyememe birtakım insanlarda zayıftır. Kimi beşerler her şeye evvel hayır derler daha sonrasında dinlerler. Aslında bu tip insanların hayır demesi, ‘Bana bir vakit tanı’ manasına gelir. Bu beşerler irtibatta fazlaca kusur da yaparlar. Yanlış anlaşılırlar. Beşerler ondan kaçarlar. Bu tip bireyler, irtibatta negatif olurlar ve olumsuz münasebetlere niçiniyet verebilir.” diye konuştu.
Kurallı konutta büyümeyen kişi, bu beceriyi öğrenemiyor
Her şeye evet diyen şahısların bir müddet daha sonra evet demesine rağmen o evetin ardında durmadığını kaydeden Tarhan, “Her şeye evet diyen güvenilmeyen kişi olur. Bunun için kişinin kurallı yaşamayı ve ömrün kurallı bir ortam olduğunu bilmesi gerekiyor. Kurallı bir ortam olmayan konutta büyüyen çocuk, bu beceriyi öğrenemiyor. Şayet konutta kurallı ortam kâfi değilse, gevşek disiplin var ise bir daha öğrenemiyor. Ya da her şeye müsaade veren ebeveyn var ise çocuk bu beceriyi bir daha öğrenemiyor. Bir ebeveynin her şeye evet dediği, ötekinin ise her şeye hayır demesi durumunda çocuk bu beceriyi tutarsız disiplinde yetiştiği için bir daha öğrenemiyor.” ihtarında bulundu.
Kaygı kültürlerinde hayır diyememe özellikleri yaygın
Fazla katı disipline sahip ailelerde de çocuğun düşük özgüveni olduğunu kaydeden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “bu biçimde ailelerin çocukları, pasif agresif çocuklar oluyor. Evet diyorlar fakat sinsice kendi bildiklerini yapıyor. Yani entrika çeviren tipler ortaya çıkıyor. Bizim kültürümüzde de olduğu üzere maalesef dehşet kültürlerinde hayır diyememe özellikleri gösteren bireyler fazla oluyor. Evet diyor lakin farklı biçimde davranıyor. Kapalı gündemi olan şahıslar ortaya çıkıyor ve inançlı olmayan davranışlar sergileyen bir çocuk yetiştirmiş oluyoruz.” diye konuştu.
İtimat vermeyen bireylerle yaşamanın zorluklarına işaret eden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Bu tip şahıslarla uzun bir seyahate çıkamazsınız ve inançlı bir alaka kuramazsınız. İnançlı bağlantının olmadığı yerde de ilgilerde sık sık kopmalar ve dağılmalar yaşanıyor.” dedi.
Eleştirilme korkusu, hayır demeye mahzur olabiliyor
Hayır denmesi gereken yerde hayır diyememenin ardında çoklukla bir endişe envanteri olduğunu belirten Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “O kaygılar niçiniyle hayır demek güç olabilir. örneğin birtakım şahıslarda eleştirilme korkusu vardır. Hayır dediği vakit eleştirilebileceği korkusunu yaşayan bir kişi, ‘Duyarsız bir kişi olarak, grup ruhunu bozan kişi olarak, bencil bir kişi olarak algılanırım’ kaygısıyla içine sinmediği biçimde evet diyebiliyor ve bu durumda hayır deme usulünü geliştiremiyor. Eleştirilme korkusu oluyor. Kimi beşerler, çatışmaktan fevkalade korkarlar. Baskın ve buyurgan bir insan, fobi derecesinde çatışmaktan korkan bir insanı rahatlıkla korkutur, bastırır ve yönetir. Hâlbuki insanın güç durumlarda hayır demeyi başarabilmesi gerekiyor. Kabaca olmadıkça her davranışa ya da her yanlışa hayır denebilir. Bunu bilmek gerekiyor. Prensipli davranmak konusunda kararlı olmak kıymetlidir.” diye konuştu.
Yanlışlara hayır diyebilmek bir gelişmişlik işaretidir
Hayır diyememe davranışının ergenlerde en çok bağımlılık davranışında görüldüğüne dikkat çeken Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Bağımlılıkta sıklıkla bir küme baskısı oluyor. Ergenlik periyodunda arkadaş, aileden daha değerli hale gelir. Arkadaş ortamında birisi bir şey ikram ediyor, ona hayır diyemiyor ve daha sonrasında başlıyor. Güzeline da gidiyorsa devam ettirmeye başlıyor. Yanlışlara hayır diyebilmek bir gelişmişlik işaretidir. Yanlışlara hayır diyemeyen bir çocuk, konutta bunları rahatlıkla konuşamayan, öğrenemeyen bir çocuk dışarıda düzmece mutluluğun olduğu bir ortamda husus kullanmasının yanlış olduğunu söyleyemez ve karşı çıkıp hayır diyemez. Çocuk istismarında da hayır diyememe en büyük sebep olarak karşımıza çıkıyor. Çocuk çeşitli oyunlar içerisinde ortaya çıkan istismar davranışına hayır diyemiyor.” ihtarında bulundu.
Prof. Dr. Nevzat Tarhan, çocuklara özel alan ve mahremiyet eğitimi verilmesi gerektiğinin altını çizerek “Çocuğa bunu öğrettiğiniz vakit çocuk bu biçimde bir tehlike ve riskle karşılaştığında hayır diyebiliyor.” dedi.
Hibya Haber Ajansı
Üsküdar Üniversitesi Kurucu Rektörü Psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan, hayır deme hünerine ait değerlendirmede bulundu.
Hayır demenin bir maharet olduğunu ve yetenekten farklı olarak daha sonradan öğrenildiğine dikkat çeken Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Hem toplumsal tıpkı vakitte içsel bir marifettir. Bu beceriyi çocukluk devrinden itibaren öğreniyoruz. Hayır demeyi yahut dememeyi öğrenebiliyoruz.” dedi.
Bu maharetin öğrenilmesiyle ilgili biroldukça genetik çalışma bulunduğunu kaydeden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Hayvanlarda hayır demekle ilgili sonlar genetik olarak kodlanmış. Bir hayvanın doğar doğmaz kendi güvenlik alanı vardır. Güvenlik alanı içerisinde idrarla işaretleme yaparlar. Kedigiller, aslan, kaplan ve köpek üzere hayvanlar o alana gireni düşman görürler. O alandan uzaklaştırırlar. Hayvanların yakınlarıyla alakaları ve yabancılarla alakaları, hayır deme yansıları farklıdır.” diye konuştu.
Hudut koyma daha sonradan öğreniliyor
Hayvanlardan farklı olarak insan çocuğunun daha sonradan öğrendiğini belirten Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Genetik olarak beşerde bu özellik yok. Yani öteki canlılar yaratılıştan öğrenmiş olarak doğuyor fakat insan öğrenmek üzere doğduğu için bunları daha sonradan aile ortasında öğreniyor. Hatta uygarlaşmanın birinci işareti komşuyla kendi içinde çit yapmak. Yani kendi hudutlarıyla diğerinin hudutlarını belirleyebilmek. Toplumsal bilim açısından bu fazlaca daha değerli.” dedi.
Ömür bir seçim, hayat bir tercihtir
Hayır deme marifetinin öğrenilmesi gerektiğini vurgulayan Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Kişinin yetiştiği ortam değerli. Çocukluk çağı travmaları ve yaşantıları kıymetli yahut o kişinin değişime ve yeniliğe açık olup olmaması değerli. Kişinin kendini daima geliştirme ortasında olup olmaması da o denli. İnsan, ömrü boyunca bir epey mevzuda karar vermek zorunda kalıyor. bu biçimde durumlarda ‘Evet, hayır, uygun, uygun değildir, inançlı, inançlı değildir’ biçiminde karar veriyoruz. Hayat bir seçimdir. Hayat bir tercihtir sloganımız var. Aslında hayat bir seçim, hayat bir tercihtir. Her dakika, her saniye onlarca tercih yapıyoruz, onlarca karar veriyoruz. Her karara evet diyebilmek yahut her karara hayır diyebilmek mümkün değil, gerçek da değildir. Değerli olan seçici olmak ve hakikat sonucu verebilmektir.” diye konuştu.
Büyüdükçe yeni senaryolar yazmamız gerekiyor
Hayır demenin, beraberinde insanın kendi kişilik sonlarıyla diğerinin kişilik sonları içindeki hudutları koruyabilme hüneri olduğunu kaydeden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Kişinin ilgi hudutlarını koruyabilme marifetidir. Bu marifet geliştirilebiliyor. Bu, yeni olaylarda, yeni durumlarda bir daha yazılıyor. Bilhassa çocukluk periyotlarında öğrendiğimiz hayat senaryoları var. Yaşantılar var, tecrübeler var, biroldukça olumlu ve olumsuz hayat senaryoları var. Büyüdükten daha sonra, ergenlikten daha sonra birfazlaca senaryoyu bir daha yazmamız gerekiyor zira yeni aktörler giriyor ömrümüze. bu türlü bir daha yazıyoruz.” diye konuştu.
kimi bazı bu aktörlerle münasebetlerde sağlıklı bağ ve bağlantı kurabilmek için her şeye evet ya da her şeye hayır diyen bir biçim olabildiğini kaydeden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, burada istikrar kurmanın ve gerilim direktörün ehemmiyetine işaret etti.
Hayır diyebilme, gerilim idaresinin bir gereğidir
Günümüzde gerilimin 100-200 yıl önceye oranla epeyce daha fazla yaşandığı bir ortamda olduğumuzu kaydeden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Hayır diyebilme, gerilim idaresinin de bir gereğidir. Hayır diyebilme kişilik gelişmeninin bir gereğidir. Hayır diyememe birtakım insanlarda zayıftır. Kimi beşerler her şeye evvel hayır derler daha sonrasında dinlerler. Aslında bu tip insanların hayır demesi, ‘Bana bir vakit tanı’ manasına gelir. Bu beşerler irtibatta fazlaca kusur da yaparlar. Yanlış anlaşılırlar. Beşerler ondan kaçarlar. Bu tip bireyler, irtibatta negatif olurlar ve olumsuz münasebetlere niçiniyet verebilir.” diye konuştu.
Kurallı konutta büyümeyen kişi, bu beceriyi öğrenemiyor
Her şeye evet diyen şahısların bir müddet daha sonra evet demesine rağmen o evetin ardında durmadığını kaydeden Tarhan, “Her şeye evet diyen güvenilmeyen kişi olur. Bunun için kişinin kurallı yaşamayı ve ömrün kurallı bir ortam olduğunu bilmesi gerekiyor. Kurallı bir ortam olmayan konutta büyüyen çocuk, bu beceriyi öğrenemiyor. Şayet konutta kurallı ortam kâfi değilse, gevşek disiplin var ise bir daha öğrenemiyor. Ya da her şeye müsaade veren ebeveyn var ise çocuk bu beceriyi bir daha öğrenemiyor. Bir ebeveynin her şeye evet dediği, ötekinin ise her şeye hayır demesi durumunda çocuk bu beceriyi tutarsız disiplinde yetiştiği için bir daha öğrenemiyor.” ihtarında bulundu.
Kaygı kültürlerinde hayır diyememe özellikleri yaygın
Fazla katı disipline sahip ailelerde de çocuğun düşük özgüveni olduğunu kaydeden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “bu biçimde ailelerin çocukları, pasif agresif çocuklar oluyor. Evet diyorlar fakat sinsice kendi bildiklerini yapıyor. Yani entrika çeviren tipler ortaya çıkıyor. Bizim kültürümüzde de olduğu üzere maalesef dehşet kültürlerinde hayır diyememe özellikleri gösteren bireyler fazla oluyor. Evet diyor lakin farklı biçimde davranıyor. Kapalı gündemi olan şahıslar ortaya çıkıyor ve inançlı olmayan davranışlar sergileyen bir çocuk yetiştirmiş oluyoruz.” diye konuştu.
İtimat vermeyen bireylerle yaşamanın zorluklarına işaret eden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Bu tip şahıslarla uzun bir seyahate çıkamazsınız ve inançlı bir alaka kuramazsınız. İnançlı bağlantının olmadığı yerde de ilgilerde sık sık kopmalar ve dağılmalar yaşanıyor.” dedi.
Eleştirilme korkusu, hayır demeye mahzur olabiliyor
Hayır denmesi gereken yerde hayır diyememenin ardında çoklukla bir endişe envanteri olduğunu belirten Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “O kaygılar niçiniyle hayır demek güç olabilir. örneğin birtakım şahıslarda eleştirilme korkusu vardır. Hayır dediği vakit eleştirilebileceği korkusunu yaşayan bir kişi, ‘Duyarsız bir kişi olarak, grup ruhunu bozan kişi olarak, bencil bir kişi olarak algılanırım’ kaygısıyla içine sinmediği biçimde evet diyebiliyor ve bu durumda hayır deme usulünü geliştiremiyor. Eleştirilme korkusu oluyor. Kimi beşerler, çatışmaktan fevkalade korkarlar. Baskın ve buyurgan bir insan, fobi derecesinde çatışmaktan korkan bir insanı rahatlıkla korkutur, bastırır ve yönetir. Hâlbuki insanın güç durumlarda hayır demeyi başarabilmesi gerekiyor. Kabaca olmadıkça her davranışa ya da her yanlışa hayır denebilir. Bunu bilmek gerekiyor. Prensipli davranmak konusunda kararlı olmak kıymetlidir.” diye konuştu.
Yanlışlara hayır diyebilmek bir gelişmişlik işaretidir
Hayır diyememe davranışının ergenlerde en çok bağımlılık davranışında görüldüğüne dikkat çeken Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Bağımlılıkta sıklıkla bir küme baskısı oluyor. Ergenlik periyodunda arkadaş, aileden daha değerli hale gelir. Arkadaş ortamında birisi bir şey ikram ediyor, ona hayır diyemiyor ve daha sonrasında başlıyor. Güzeline da gidiyorsa devam ettirmeye başlıyor. Yanlışlara hayır diyebilmek bir gelişmişlik işaretidir. Yanlışlara hayır diyemeyen bir çocuk, konutta bunları rahatlıkla konuşamayan, öğrenemeyen bir çocuk dışarıda düzmece mutluluğun olduğu bir ortamda husus kullanmasının yanlış olduğunu söyleyemez ve karşı çıkıp hayır diyemez. Çocuk istismarında da hayır diyememe en büyük sebep olarak karşımıza çıkıyor. Çocuk çeşitli oyunlar içerisinde ortaya çıkan istismar davranışına hayır diyemiyor.” ihtarında bulundu.
Prof. Dr. Nevzat Tarhan, çocuklara özel alan ve mahremiyet eğitimi verilmesi gerektiğinin altını çizerek “Çocuğa bunu öğrettiğiniz vakit çocuk bu biçimde bir tehlike ve riskle karşılaştığında hayır diyebiliyor.” dedi.
Hibya Haber Ajansı