Fazilet Şenol / Milliyet.com.tr – 69 yaşındaki Azerbaycanlı Gulara Fatullayeva’nın gençlik senelerından beri bitmek bilmeyen el titremeleri ömrünü kabusa çevirdi. Bu şikayetlerine ek olarak son 10 yıldır da hareketlerinde yavaşlama yaşıyordu. Bunun kararında Gulara Fatullayeva günlük işlerini dahi yerine getiremez oldu. Azerbaycan’da gitmediği tabip kalmadı. Net bir teşhis alamamakla bir arada kullandığı ilaçlardan da yarar görmedi. Gulara Fatullayeva hastalıkla ilgili sürecini şöyle aktardı:
“Ellerimdeki titremeler niçiniyle elimden bir şey düşüreceğim diye korkuyordum. Yemek pişiremiyor, mesken paklığını yapamıyor, örgü öremiyordum. Bunların yanı sıra hastalığın tesiriyle gece uykularımın kalitesi düşmüştü, gün ortasında güç uyanıyordum, sabahları yaygın ağrılarım oluyordu, yatak ortasında dönemiyor ve harekete başlayamıyordum. Hareketlerde yavaşlama başlayınca düşme korkusu da oldu ve bu dehşet tüm hayatımı kâbusa çevirdi. 10 yıldır gitmediğim hastane, başvurmadığım kısım ve tabip kalmadı. Lakin bir türlü teşhis alamıyordum.”
HAYATI DEĞİŞTİ
Fatullayeva’nın Türkiye’ye gelmesi ömrünü baştan aşağı değiştirdi. “Türkiye’ye geldim ve burada ‘İdiyopatik Parkinson’ tanısı aldım” diyen Fatullayeva’nın teşhisten daha sonraki tedavi sürecinde el titremeleri ve ağrıları yok denecek kadar azaldı, yürüyüşü ve duruşu değişti. Türkiye’de Gulara Fatullayeva’nın tedavisini uygulayan Nöroloji Uzmanı Dr. Nihat Mustafayev, tedaviyle ilgili şu ayrıntıları paylaştı:
“Parkinson ortaya çıkmadan evvelden hastalarda ‘premotor’ denilen, yani ileride Parkinson’un gelişebileceğini düşündüren bulgular vardır. Bu evrede kabızlık, REM uykusu davranış bozukluğu dediğimiz uyku bozukluğu, uykuda bağırma, kaygı, kol ve bacaklarda hareket üzere belirtiler oluşabiliyor. Bu bireylerde Parkinson gelişme riski daha yüksek oluyor ve bu bozukluklar Parkinson hastalığı başlamadan yıllar evvel ortaya çıkıyor. Gulara Fatullayeva’nın birinci belirtileri de böyleydi. 6 aydır tedavisi sürüyor ve hayli hoş gelişme kaydettik. Şayet teşhis gerçek konulmuş ise Parkinson hastalığı tedaviye epeyce düzgün karşılık veriyor. Erken devirde tedaviye başlanması ve uygun fizyoterapi ile hastalığın şiddeti, ilerlemesi azaltılabilir.”
?
40’LI YAŞLARDA DA GÖRÜLEBİLİR
Parkinson hastalığının beyinde dopamin ismi verilen beyin hücrelerinin birbiriyle haberleşmesini sağlayan maddeyi üreten hücrelerin bozulması kararı ortaya çıktığını lisana getiren Dr. Nihat Mustafayev, “Hareketlerde yavaşlık, dinlenme halindeyken titreme, psikiyatrik rahatsızlıklarla kendini aşikâr eden bu hastalık, sıklıkla 60 yaş daha sonrası bireylerde görülür. Lakin genetik niçinlerle 40’lı yaşlarda da rastlanabilir” sözlerini kullandı.
‘HER TİTREME PARKİNSON İŞARETİ DEĞİL’
Her el ve uzuvlarda yaşanan titremenin Parkinson’a işaret etmediğinin altını çizen Mustafayev, parkinson hastalığındaki titremenin beden istirahat halindeyken olduğuna dikkat çekti. Nihat Mustafayev, “Stresli ve heyecanlıyken olan, kahve ya da ilaç tüketimi daha sonrası gelişen ya da esansiyel tremor denilen ailevi geçişli tremor hastalığında görülen titremelerden bunu ayırt etmek gerekir” dedi.
‘DÜZENLİ TAKİPLER ÖNEMLİ’
Günümüzde kullanılan ilaçlarla Parkinson hastalığının belirtilerinin hafifçeletilerek hastanın günlük ömür kalitesinin artırılmasının hedeflendiğini belirten Dr. Mustafayev, “Hastanın yaşı, hastalığın devri ve kullanılan ilaçların yan tesirlerine nazaran tedavi planı hazırlanıyor” sözlerini kullandı. Mustafayev, “Emel, beyinde düzeyi azalan dopamin seviyesini artırmaktır. Hastalığın erken periyodunda dopamin tükenmeden verilen, dopamini daha uzun mühlet kullanımını sağlayan, dopamin içeren yahut dopamin alıcı bölgeleri tutacak ilaçlar kullanılır. Ayrıyeten hareket haricinde depresyon yahut demans ortaya çıktığında da ek ilaçlar kullanılması gerekebilir. Parkinson hastalığının cerrahi tedavisinde ablatif tedavi denilen hastalıktan sorumlu alanların yakılması (talamotomi) ve Derin Beyin Stimulasyonu (DBS) olarak isimlendirilen beyin pili uygulaması yapılır” diyerek tedavi sürecine dikkat çekti.
Parkinson hastalığında tedavinin aksatılmasının dopamin yıkımı ile bir arada hastanın hayat kalitesini epeyce etkilediğini belirten Dr. Mustafayev, bu sebeple tertipli takipler yapılması gerektiğinin epey değerli olduğunu söylemiş oldu. Hastaların bilhassa nizamlı fizikî aktiviteyle birlikte bol zerzevat ve bol lif içeren besinleri tüketmelerinin ehemmiyetine dikkat çeken Nihat Mustafayev, D vitamini seviyesinin korunmasının da hastalığın seyrini olumlu tarafta etkilediğini söylemiş oldu.
“Ellerimdeki titremeler niçiniyle elimden bir şey düşüreceğim diye korkuyordum. Yemek pişiremiyor, mesken paklığını yapamıyor, örgü öremiyordum. Bunların yanı sıra hastalığın tesiriyle gece uykularımın kalitesi düşmüştü, gün ortasında güç uyanıyordum, sabahları yaygın ağrılarım oluyordu, yatak ortasında dönemiyor ve harekete başlayamıyordum. Hareketlerde yavaşlama başlayınca düşme korkusu da oldu ve bu dehşet tüm hayatımı kâbusa çevirdi. 10 yıldır gitmediğim hastane, başvurmadığım kısım ve tabip kalmadı. Lakin bir türlü teşhis alamıyordum.”
HAYATI DEĞİŞTİ
Fatullayeva’nın Türkiye’ye gelmesi ömrünü baştan aşağı değiştirdi. “Türkiye’ye geldim ve burada ‘İdiyopatik Parkinson’ tanısı aldım” diyen Fatullayeva’nın teşhisten daha sonraki tedavi sürecinde el titremeleri ve ağrıları yok denecek kadar azaldı, yürüyüşü ve duruşu değişti. Türkiye’de Gulara Fatullayeva’nın tedavisini uygulayan Nöroloji Uzmanı Dr. Nihat Mustafayev, tedaviyle ilgili şu ayrıntıları paylaştı:
“Parkinson ortaya çıkmadan evvelden hastalarda ‘premotor’ denilen, yani ileride Parkinson’un gelişebileceğini düşündüren bulgular vardır. Bu evrede kabızlık, REM uykusu davranış bozukluğu dediğimiz uyku bozukluğu, uykuda bağırma, kaygı, kol ve bacaklarda hareket üzere belirtiler oluşabiliyor. Bu bireylerde Parkinson gelişme riski daha yüksek oluyor ve bu bozukluklar Parkinson hastalığı başlamadan yıllar evvel ortaya çıkıyor. Gulara Fatullayeva’nın birinci belirtileri de böyleydi. 6 aydır tedavisi sürüyor ve hayli hoş gelişme kaydettik. Şayet teşhis gerçek konulmuş ise Parkinson hastalığı tedaviye epeyce düzgün karşılık veriyor. Erken devirde tedaviye başlanması ve uygun fizyoterapi ile hastalığın şiddeti, ilerlemesi azaltılabilir.”
?
40’LI YAŞLARDA DA GÖRÜLEBİLİR
Parkinson hastalığının beyinde dopamin ismi verilen beyin hücrelerinin birbiriyle haberleşmesini sağlayan maddeyi üreten hücrelerin bozulması kararı ortaya çıktığını lisana getiren Dr. Nihat Mustafayev, “Hareketlerde yavaşlık, dinlenme halindeyken titreme, psikiyatrik rahatsızlıklarla kendini aşikâr eden bu hastalık, sıklıkla 60 yaş daha sonrası bireylerde görülür. Lakin genetik niçinlerle 40’lı yaşlarda da rastlanabilir” sözlerini kullandı.
‘HER TİTREME PARKİNSON İŞARETİ DEĞİL’
Her el ve uzuvlarda yaşanan titremenin Parkinson’a işaret etmediğinin altını çizen Mustafayev, parkinson hastalığındaki titremenin beden istirahat halindeyken olduğuna dikkat çekti. Nihat Mustafayev, “Stresli ve heyecanlıyken olan, kahve ya da ilaç tüketimi daha sonrası gelişen ya da esansiyel tremor denilen ailevi geçişli tremor hastalığında görülen titremelerden bunu ayırt etmek gerekir” dedi.
‘DÜZENLİ TAKİPLER ÖNEMLİ’
Günümüzde kullanılan ilaçlarla Parkinson hastalığının belirtilerinin hafifçeletilerek hastanın günlük ömür kalitesinin artırılmasının hedeflendiğini belirten Dr. Mustafayev, “Hastanın yaşı, hastalığın devri ve kullanılan ilaçların yan tesirlerine nazaran tedavi planı hazırlanıyor” sözlerini kullandı. Mustafayev, “Emel, beyinde düzeyi azalan dopamin seviyesini artırmaktır. Hastalığın erken periyodunda dopamin tükenmeden verilen, dopamini daha uzun mühlet kullanımını sağlayan, dopamin içeren yahut dopamin alıcı bölgeleri tutacak ilaçlar kullanılır. Ayrıyeten hareket haricinde depresyon yahut demans ortaya çıktığında da ek ilaçlar kullanılması gerekebilir. Parkinson hastalığının cerrahi tedavisinde ablatif tedavi denilen hastalıktan sorumlu alanların yakılması (talamotomi) ve Derin Beyin Stimulasyonu (DBS) olarak isimlendirilen beyin pili uygulaması yapılır” diyerek tedavi sürecine dikkat çekti.
Parkinson hastalığında tedavinin aksatılmasının dopamin yıkımı ile bir arada hastanın hayat kalitesini epeyce etkilediğini belirten Dr. Mustafayev, bu sebeple tertipli takipler yapılması gerektiğinin epey değerli olduğunu söylemiş oldu. Hastaların bilhassa nizamlı fizikî aktiviteyle birlikte bol zerzevat ve bol lif içeren besinleri tüketmelerinin ehemmiyetine dikkat çeken Nihat Mustafayev, D vitamini seviyesinin korunmasının da hastalığın seyrini olumlu tarafta etkilediğini söylemiş oldu.