- Katılım
- 30 May 2021
- Mesajlar
- 2,935
Ankara kulislerine nazaran dövizi dün de zıplatan Erdoğan’ın faiz kararlarında Cumhurbaşkanlığı Ekonomik Şura üyesi ilahiyatçı Prof. Servet Bayındır ile eski Bakan Nurettin Canikli’nin tesirli olduğu tartışılıyor.
Cumhuriyet muharriri Erdal Sağlam, Türkiye gündemini ve iktisadını sarsan faiz indirimi kararlarının gerisindeki isimleri husus ettiği köşe yazısı kaleme aldı.
Dolar kurunu 11 TL’nin üzerine çıkarıp ekonomiyi altüst eden, faiz indirimi kararlarında Cumhurbaşkanlığı Ekonomik Heyet üyesi ilahiyatçı Prof. Dr. Servet Bayındır ile eski Bakan Nurettin Canikli’nin tesirli olduğu konuşuluyor. Kararlar, bu iki ismin oluru ile alınıyor.
Kulislere bakılırsa bürokratlar ya da Merkez Bankası liderleri, alınacak kararları Erdoğan’a şahsen anlatıyor. Erdoğan da birçok vakit “Konuyu gidip Servet Hoca ve Nurettin’e anlatın” diyor. İki kişinin görüşleri alındıktan daha sonra Erdoğan’ın talimatı yerine getiriliyor.
Erdal Sağlam’ın köşe yazısı:
Son devirde, dolar kurunu 11 TL’nin üzerine çıkarıp ekonomiyi altüst eden, faiz indirim kararlarının ardında kimlerin olduğu merak konusu. Ankara kulislerinde Merkez Bankası’nın faiz indirimlerinde iki ismin tesirli olduğu konuşuluyor. Bunlardan biri Cumhurbaşkanlığı Ekonomik Konsey üyesi, ilahiyatçı Prof. Dr. Servet Bayındır; ikincisi ise eski Bakan Nurettin Canikli.
İktisatta karar alma sürecinde bürokratlar ya Ekonomik Şura toplantılarında ya da teğe bir görüşmelerinde alınacak kararları evvel Cumhurbaşkanı’na anlatıp olurunu aldıktan daha sonra uygulamaya geçiyorlar. Cumhurbaşkanı ya dinleyip direkt sonucunı söylüyor ya da “Şu bireye git, bir de ona anlat” diyor ve işaret ettiği şahıslardan de görüş alıp sonucunı veriyor.
Bunun haricinde hükümet üyelerinden ya da yakın etraftan gelen teklifleri kabul edip gerekli yerlere sonucun alınması için talimat verdiğine de sıkça rastlanıyor. Talimat verdiği bürokrat yahut bakan, ekseriyetle itiraz etmeyip söylemiş olduğini yapıyor.
MERKEZ BİREBİR YOLDA
Merkez Bankası’nın faiz kararlarının alınmasında da emsal yollar izleniyor; Merkez Bankası Liderleri Para Siyaseti Konseyi öncesinde Cumhurbaşkanlığı’na ulaşıp alınacak kararlar için müsaade alıyorlar.
Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak devrinde şahsen Albayrak’ın Cumhurbaşkanı’yla direkt temas kurup alınacak kararları konuştuklarını biliyoruz. Fakat Albayrak ayrıldıktan daha sonra işleyişin biraz daha değiştiği konuşuluyor. Yaklaşık bir yıldır Merkez Bankası liderlerinin şurada alınacak kararları Cumhurbaşkanı Erdoğan’a şahsen anlattıklarını öğreniyoruz.
Merkez Bankası liderlerini dinleyen Cumhurbaşkanı’nın ise birden fazla vakit Merkez Bankası liderlerine, “Konuyu gidip Servet Hoca ve Nurettin’e anlat” dediği konuşuluyor. Erdoğan’ın bu iki kişinin görüşlerini aldıktan daha sonra alınacak faiz sonucunı verdiği belirtiliyor.
Kulislerden aldığımız bilgilere göre Cumhurbaşkanlığı’nda iktisat baş danışmanlığı yapan Prof. Erişah Arıcan, Meltem Taylan Aydın, Dr. Cemil Ertem ve Yiğit Bulut’a da ortada görüş sorulduğu anlaşılıyor. Fakat bu danışmanların Cumhurbaşkanı’nın görüşlerini esasen yakından bildikleri için daha epey “faiz indiriminin yerinde olacağı” biçiminde yorumlar yaptıkları söyleniyor.
Prof. Erişah Arıcan’ın ise hem de, tez hocası olduğu mevcut Merkez Bankası Lideri Prof. Şahap Kavcıoğlu’nun banka ile ilgili öbür işlerinde Cumhurbaşkanı Erdoğan ile içinde köprü vazifesi yürüttüğü söyleniyor.
Piyasaların pek tanımadığı ancak faiz kararlarında oldukça tesirli olan Prof. Dr. Servet Bayındır’ın özgeçmişine gelince… İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi öğretim üyesi olarak bakılırsav yapan, Erzurum doğumlu Bayındır, üniversitenin internet sitesindeki özgeçmişine bakılırsa; Fatih İmam Hatip Lisesi’ni bitirip Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesinden, 1993 yılında mezun olmuş. 2005 yılında Anadolu Üniversitesi İktisat Fakültesi’ni bitiren Bayındır, doktorasını “Faizsiz bankacılık süreçlerinin islam fıkhındaki yeri” konusunda vermiş. Ürdün ve Malezya’da çalışmalar yapan ilahiyat kökenli Servet Bayındır, İslam iktisadı ve finansı alanındaki çalışmalarıyla doçent olup 2014 yılında profesörlüğünü almış.
‘HARAMDIR’ GÖRÜŞÜ
Bayındır’ın finans sistemiyle ilgili görüşleri fazlaca açık. “Dini Cevaplar” ismindeki YouTube kanalında “… caiz midir?” ya da “…. Haram mıdır?” halindeki sorulara cevap veren İslam uzmanlarının başında geliyor. Örneğin “Banka faizi haram mıdır” sorusunu, “kesinlikle haram” olarak nitelendiriyor. “Bankayla altın hesabı açmak caiz midir” sorusuna ise “eğer gerçek altın üzerinden hesap yapılıyorsa caiz, o altınla türev süreç yapılıyorsa caiz olmadığını” söylüyor. Bayındır, faizsiz bankacılık yapan kurumların birçoklarını da aslında İslama uygun süreç yapmadıkları için eleştiriyor.
Bayındır’ın faizle ilgili görüşleri konusunda, lideri olduğu İslam İktisadi Araştırmaları Derneği’nin internet sitesinde oldukcaça bilgi var. Burada da yer alan Anadolu Ajansı’yla yaptığı söyleşi ise “Faizli finansman gerçek bölüm ile finans dalını karşı karşıya getiriyor” başlığını taşıyor. Faizli finansal sistemlerde varlıkların mutlak sahibinin insan olduğunu belirten Bayındır, iktisadi faaliyette temel maksadın kârın maksimizasyonu olduğunu belirtiyor. Faizli finansmanda bütün riskin gerçek dalın omuzlarına yüklendiğini belirten Bayındır, “Bu sistemde gerçek bölüm ile finans bölümü adeta birbirinin rakibidir, nimet külfet paylaşımı yoktur” diyor.
İNDİRİM KARARI İDEOLOJİK Mİ?
Son devirde aktifliği artan Nurettin Canikli ise AKP’nin kurucusu, çeşitli kademelerde misyon almış eski bir Maliyeci. Canikli’nin Ulusal Görüş geleneğinden geldiği, kategorik olarak faize karşı olmasa da Erbakan’ın başbakanlığı periyodunda uygulamaya konulmak istenen “para basılması” görüşüne yakın olduğunu biliyoruz. İktisadın başında Ali Babacan olduğu devirde, bu anlayış niçiniyle çatıştıkları da bürokraside bilinirdi.
Bankacılık kısmı ve iktisatçılar ise Canikli’yi daha fazlaca, 2016’da Binali Yıldırım hükümetinde Başbakan yardımcılığı devrinden “Para basma taraftarı” olarak bilirler. Canikli’nin “Dış borçla yabancıya para kazandırmayın, Merkez Bankasını çalıştırın” mealindeki kelamlarını hatırlarlar.
İktisatta kimsenin önünü goremediği, iddia yapamadığı, karar alamadığı bir periyoda girildi. Bunun biroldukça sebebi var ancak görünen en büyük niye olarak son faiz indirimleri öne çıkıyor. “Cumhurbaşkanı’nın niye bu kadar vahim yanlışlar yapıp ısrar ettiği” merak ediliyor. Hem iş dünyasında hem bankacılık bölümünde, ağır olarak faiz indirimlerinin asıl sebebi ve kimlerin tesirli olduğu konuşuluyor lakin kimse kesin bir karşılık bulamıyor. Servet Bayındır ve Nurettin Canikli’nin, faiz kararlarında öne çıktıkları, son bir yıl ortasında bu kadar tesirli olduklarını, şimdiye kadar bilmiyorduk.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, geçen hafta partisinin küme toplantısında nazaranvde kaldığı sürece faizle gayret edeceğini belirterek “Nas ortada olduğuna nazaran sana bana ne oluyor? Biz bedeller silsilemiz içerisinde olaya niçin buradan bakmıyoruz? Buradan bakacağız ve adımımızı atacağız” demişti. Bu açıklama, faiz indirim kararlarında “faiz haramdır” tezini bir daha öne çıkardı.
Daha evvel faizin İslami kurallara alışılmamış olduğunu dillendirmeyen Erdoğan’ın artık bu tasayı öne çıkarması bence politik bir hal. Dini gerekçeyi, yarattığı yüksek enflasyondan en çok ziyan nazarann muhafazakâr fakir kısımların takviyesini yitirmemek için kullandığı söylenebilir. Faiz kararlarının gerisinde gördüğümüz bu iki isim de muhtemelen, faizle ilgili Cumhurbaşkanı’nın tezlerini güçlendirmek için münasebet oluşturuyorlar.
Cumhuriyet muharriri Erdal Sağlam, Türkiye gündemini ve iktisadını sarsan faiz indirimi kararlarının gerisindeki isimleri husus ettiği köşe yazısı kaleme aldı.
Dolar kurunu 11 TL’nin üzerine çıkarıp ekonomiyi altüst eden, faiz indirimi kararlarında Cumhurbaşkanlığı Ekonomik Heyet üyesi ilahiyatçı Prof. Dr. Servet Bayındır ile eski Bakan Nurettin Canikli’nin tesirli olduğu konuşuluyor. Kararlar, bu iki ismin oluru ile alınıyor.
Kulislere bakılırsa bürokratlar ya da Merkez Bankası liderleri, alınacak kararları Erdoğan’a şahsen anlatıyor. Erdoğan da birçok vakit “Konuyu gidip Servet Hoca ve Nurettin’e anlatın” diyor. İki kişinin görüşleri alındıktan daha sonra Erdoğan’ın talimatı yerine getiriliyor.
Erdal Sağlam’ın köşe yazısı:
Son devirde, dolar kurunu 11 TL’nin üzerine çıkarıp ekonomiyi altüst eden, faiz indirim kararlarının ardında kimlerin olduğu merak konusu. Ankara kulislerinde Merkez Bankası’nın faiz indirimlerinde iki ismin tesirli olduğu konuşuluyor. Bunlardan biri Cumhurbaşkanlığı Ekonomik Konsey üyesi, ilahiyatçı Prof. Dr. Servet Bayındır; ikincisi ise eski Bakan Nurettin Canikli.
İktisatta karar alma sürecinde bürokratlar ya Ekonomik Şura toplantılarında ya da teğe bir görüşmelerinde alınacak kararları evvel Cumhurbaşkanı’na anlatıp olurunu aldıktan daha sonra uygulamaya geçiyorlar. Cumhurbaşkanı ya dinleyip direkt sonucunı söylüyor ya da “Şu bireye git, bir de ona anlat” diyor ve işaret ettiği şahıslardan de görüş alıp sonucunı veriyor.
Bunun haricinde hükümet üyelerinden ya da yakın etraftan gelen teklifleri kabul edip gerekli yerlere sonucun alınması için talimat verdiğine de sıkça rastlanıyor. Talimat verdiği bürokrat yahut bakan, ekseriyetle itiraz etmeyip söylemiş olduğini yapıyor.
MERKEZ BİREBİR YOLDA
Merkez Bankası’nın faiz kararlarının alınmasında da emsal yollar izleniyor; Merkez Bankası Liderleri Para Siyaseti Konseyi öncesinde Cumhurbaşkanlığı’na ulaşıp alınacak kararlar için müsaade alıyorlar.
Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak devrinde şahsen Albayrak’ın Cumhurbaşkanı’yla direkt temas kurup alınacak kararları konuştuklarını biliyoruz. Fakat Albayrak ayrıldıktan daha sonra işleyişin biraz daha değiştiği konuşuluyor. Yaklaşık bir yıldır Merkez Bankası liderlerinin şurada alınacak kararları Cumhurbaşkanı Erdoğan’a şahsen anlattıklarını öğreniyoruz.
Merkez Bankası liderlerini dinleyen Cumhurbaşkanı’nın ise birden fazla vakit Merkez Bankası liderlerine, “Konuyu gidip Servet Hoca ve Nurettin’e anlat” dediği konuşuluyor. Erdoğan’ın bu iki kişinin görüşlerini aldıktan daha sonra alınacak faiz sonucunı verdiği belirtiliyor.
Kulislerden aldığımız bilgilere göre Cumhurbaşkanlığı’nda iktisat baş danışmanlığı yapan Prof. Erişah Arıcan, Meltem Taylan Aydın, Dr. Cemil Ertem ve Yiğit Bulut’a da ortada görüş sorulduğu anlaşılıyor. Fakat bu danışmanların Cumhurbaşkanı’nın görüşlerini esasen yakından bildikleri için daha epey “faiz indiriminin yerinde olacağı” biçiminde yorumlar yaptıkları söyleniyor.
Prof. Erişah Arıcan’ın ise hem de, tez hocası olduğu mevcut Merkez Bankası Lideri Prof. Şahap Kavcıoğlu’nun banka ile ilgili öbür işlerinde Cumhurbaşkanı Erdoğan ile içinde köprü vazifesi yürüttüğü söyleniyor.
Piyasaların pek tanımadığı ancak faiz kararlarında oldukça tesirli olan Prof. Dr. Servet Bayındır’ın özgeçmişine gelince… İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi öğretim üyesi olarak bakılırsav yapan, Erzurum doğumlu Bayındır, üniversitenin internet sitesindeki özgeçmişine bakılırsa; Fatih İmam Hatip Lisesi’ni bitirip Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesinden, 1993 yılında mezun olmuş. 2005 yılında Anadolu Üniversitesi İktisat Fakültesi’ni bitiren Bayındır, doktorasını “Faizsiz bankacılık süreçlerinin islam fıkhındaki yeri” konusunda vermiş. Ürdün ve Malezya’da çalışmalar yapan ilahiyat kökenli Servet Bayındır, İslam iktisadı ve finansı alanındaki çalışmalarıyla doçent olup 2014 yılında profesörlüğünü almış.
‘HARAMDIR’ GÖRÜŞÜ
Bayındır’ın finans sistemiyle ilgili görüşleri fazlaca açık. “Dini Cevaplar” ismindeki YouTube kanalında “… caiz midir?” ya da “…. Haram mıdır?” halindeki sorulara cevap veren İslam uzmanlarının başında geliyor. Örneğin “Banka faizi haram mıdır” sorusunu, “kesinlikle haram” olarak nitelendiriyor. “Bankayla altın hesabı açmak caiz midir” sorusuna ise “eğer gerçek altın üzerinden hesap yapılıyorsa caiz, o altınla türev süreç yapılıyorsa caiz olmadığını” söylüyor. Bayındır, faizsiz bankacılık yapan kurumların birçoklarını da aslında İslama uygun süreç yapmadıkları için eleştiriyor.
Bayındır’ın faizle ilgili görüşleri konusunda, lideri olduğu İslam İktisadi Araştırmaları Derneği’nin internet sitesinde oldukcaça bilgi var. Burada da yer alan Anadolu Ajansı’yla yaptığı söyleşi ise “Faizli finansman gerçek bölüm ile finans dalını karşı karşıya getiriyor” başlığını taşıyor. Faizli finansal sistemlerde varlıkların mutlak sahibinin insan olduğunu belirten Bayındır, iktisadi faaliyette temel maksadın kârın maksimizasyonu olduğunu belirtiyor. Faizli finansmanda bütün riskin gerçek dalın omuzlarına yüklendiğini belirten Bayındır, “Bu sistemde gerçek bölüm ile finans bölümü adeta birbirinin rakibidir, nimet külfet paylaşımı yoktur” diyor.
İNDİRİM KARARI İDEOLOJİK Mİ?
Son devirde aktifliği artan Nurettin Canikli ise AKP’nin kurucusu, çeşitli kademelerde misyon almış eski bir Maliyeci. Canikli’nin Ulusal Görüş geleneğinden geldiği, kategorik olarak faize karşı olmasa da Erbakan’ın başbakanlığı periyodunda uygulamaya konulmak istenen “para basılması” görüşüne yakın olduğunu biliyoruz. İktisadın başında Ali Babacan olduğu devirde, bu anlayış niçiniyle çatıştıkları da bürokraside bilinirdi.
Bankacılık kısmı ve iktisatçılar ise Canikli’yi daha fazlaca, 2016’da Binali Yıldırım hükümetinde Başbakan yardımcılığı devrinden “Para basma taraftarı” olarak bilirler. Canikli’nin “Dış borçla yabancıya para kazandırmayın, Merkez Bankasını çalıştırın” mealindeki kelamlarını hatırlarlar.
İktisatta kimsenin önünü goremediği, iddia yapamadığı, karar alamadığı bir periyoda girildi. Bunun biroldukça sebebi var ancak görünen en büyük niye olarak son faiz indirimleri öne çıkıyor. “Cumhurbaşkanı’nın niye bu kadar vahim yanlışlar yapıp ısrar ettiği” merak ediliyor. Hem iş dünyasında hem bankacılık bölümünde, ağır olarak faiz indirimlerinin asıl sebebi ve kimlerin tesirli olduğu konuşuluyor lakin kimse kesin bir karşılık bulamıyor. Servet Bayındır ve Nurettin Canikli’nin, faiz kararlarında öne çıktıkları, son bir yıl ortasında bu kadar tesirli olduklarını, şimdiye kadar bilmiyorduk.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, geçen hafta partisinin küme toplantısında nazaranvde kaldığı sürece faizle gayret edeceğini belirterek “Nas ortada olduğuna nazaran sana bana ne oluyor? Biz bedeller silsilemiz içerisinde olaya niçin buradan bakmıyoruz? Buradan bakacağız ve adımımızı atacağız” demişti. Bu açıklama, faiz indirim kararlarında “faiz haramdır” tezini bir daha öne çıkardı.
Daha evvel faizin İslami kurallara alışılmamış olduğunu dillendirmeyen Erdoğan’ın artık bu tasayı öne çıkarması bence politik bir hal. Dini gerekçeyi, yarattığı yüksek enflasyondan en çok ziyan nazarann muhafazakâr fakir kısımların takviyesini yitirmemek için kullandığı söylenebilir. Faiz kararlarının gerisinde gördüğümüz bu iki isim de muhtemelen, faizle ilgili Cumhurbaşkanı’nın tezlerini güçlendirmek için münasebet oluşturuyorlar.