- Katılım
- 30 May 2021
- Mesajlar
- 2,935
-Son 5 haftada pay senetlerine net yabancı girişinin yalnızca 790 milyon dolar olduğuna dikkat çeken Doç. Dr. Hakkı Öztürk, “Yerli alımları büyük kümeler tarafınca yapılıyor büyük ihtimalle. Kamu bankalarının paylarının çoğunluğu bulunduğundan oyunun ortasında Türkiye Varlık Fonu da olabilir” dedi.
Yaklaşık 3 aydır Borsa İstanbul’da bilhassa bankacılık paylarında ve TL cinsi devlet tahvillerinde büyük bir çıkış gözleniyor.
Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati de, son günlerdeki söylemlerinde bu mevzuya dikkat çekmeye başladı. Nebati, son olarak “Sermaye piyasalarımız her geçen gün itimat tazeliyor, geleceğe itimatla bakıyor. Borsamız haftayı dolar bazında 17 yılın en kuvvetli rallisi ile geride bıraktı, 3.521,38 puan ile haftayı sonlandırdı. BIST 100 endeksi 2 aydır rekor üstüne rekor tazeliyor. O denli ki, bu yükseliş, Temmuz 2005’ten bu yana en kuvvetli ralliye işaret ediyor” kelamlarıyla bu sevincini tabir etti.
Ekonomistler de sık sık bu mevzuyu Twitter hesaplarından yaptıkları paylaşımlarda lisana getiriyorlar.
HalkTV’den Nuray Tarhan konuyu Bahçeşehir Üniversitesi Milletlerarası Finans Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hakkı Öztürk’le konuştu. Borsada yerli alımlarının büyük ihtimalle büyük kümeler tarafınca yapıldığını belirten Öztürk, “Bilindiği üzere Borsa İstanbul derinliği çok yüksek olan bir borsa değil. beraberinde kamu bankalarının paylarının çoğunluğu Türkiye Varlık Fonu’nda olduğundan, oyunun ortasında Türkiye Varlık Fonu da olabilir” dedi. 13 Temmuz’dan daha sonra dünya borsalarındaki dolar bazlı getiri oranlarını aşağıdaki tabloda özetleyen Öztürk, “Tablodan da görüleceği üzere BIST 100 ve BIST bankacılık endeksi son 2 ayda hem gelişmiş birebir vakitte gelişmekte olan ülke borsa endekslerinden olağandışı bir biçimde müspet ayrışmıştır. Son 2 ayda iktisatta olumlu istikamette bir değişiklik yokken, niye bu ayrışma olmuştur?” sorusunun cevabını şöyleki özetledi:
Dolar bazlı getiri (13 Temmuz’dan daha sonra)
XBANK %126
BIST100 %40
MSCI Dünya %5
MSCI GOÜ Banka %5
MSCİ GOÜ %0
GOÜ: Gelişmekte olan ülkeler
‘Borsaya yabancı girişleri mi oldu?’
“TCMB’nin yayınladığı menkul değer istatistiklerine nazaran, son 5 haftada pay senetlerine net yabancı girişi yalnızca 790 milyon dolar (yaklaşık 2.8 milyar dolar net satış). ötürüsıyla son 2 aydır borsadaki fazlaca süratli yükselişin gerisinde yabancı alımlarının yüklü olduğunu söylemek mümkün değil. esasen borsada yabancı takas oranı yüzde 34 ile tarihi düşük düzeylerde. ötürüsıyla borsadaki bu süratli yükselişin gerisinde daha epey büyük yerlilerin olduğu gözüküyor. birebir vakitte, kredili alışların da bir ölçü tesiri olduğunu söyleyebiliriz. bununla birlikte VİOP’ta oluşan teminat tamamlama davetlerinin da (margin call) son günlerde fazlaca yükseldiği biliniyor. Natürel ki spot piyasada tavan tavan giden payların ardında manipülatif bir operasyon olup olmadığının belirlenmesi de SPK’nın nazaranvi.”
Öztürk, bankacılık dalının son 2 ayda dolar bazında yüzde 126 yükselişinin niçinlerini şu biçimde tahlil etti:
Bankacılık bölümünün ise son 1 yıldır nominal bazda net kârları hem enflasyona endeksli tahvil tutmalarından tıpkı vakitte net faiz marjlarının artmasından dolayı hayli yükseldi. Lakin enflasyon muhasebesi uygulanmış olsa, kârlılıklarının düşeceği aşikar.
Bankacılık dalı kârlılığına aşağıdaki grafikte bakmak daha sağlıklı. 2006-2017 ortası banka dalı öz sermaye kârlılığı enflasyonun üzerindeyken, 2018 ile enflasyonun altına düşmüş. Son durum ise, banka dalı özsermaye kârlılığı yüzde 28, enflasyon yüzde 80. Banka kesiminin özsermaye kârlılığı enflasyonun altında kalmaya devam ediyor. Kıymetli olan gerçek kârlardır.
ötürüsıyla bankacılık endeksindeki son 2 aydır hayli süratli yükselişi, beklentilerde de besbelli bir değişiklik yokken temel dinamiklere dayandırmak pek mümkün değil. Her ne kadar TÜFE bazlı kağıtlardan ve net faiz marjından bankacılık dalı nominal olarak yüksek kâr elde etse de, hem özsermaye kârlılıkları enflasyonun pek altında birebir vakitte bankaların mecbur tutmak zorunda oldukları düşük faizli TL devlet tahvillerinin önümüzdeki devir için risk taşıdığı biliniyor.
bu biçimde temel faktörlerle açıklanmayan 1.5 aydaki bankacılık endeksindeki süratli yükselişin sebebi ne olabilir? Bilhassa kimi özel ve kamu bankaları üst üste tavan giderek devasa yükseklikte primler yaptılar. Bu süratli rallinin gerisinde datalara baktığımızda yabancı alımların yüklü olmadığını, yerli alımlarının temel itici güç olduğunu belirtmiştim. Olağan ki burada yerli küçük yatırımcıdan kelam etmiyoruz. Bilhassa son 1 yıldan beri uygulanan para siyasetinden dolayı TL’de oluşan tarihi yüksek negatif gerçek faiz natürel ki yerli küçük yatırımcıların borsaya olan ilgisini artırdı. Lakin son 1.5 aydaki süratli yükseliş ve tavanların ardında yerli küçük yatırımcı olamaz.
Yerli alımları büyük kümeler tarafınca yapılıyor büyük ihtimalle, bilindiği üzere Borsa İstanbul derinliği devasa yükseklikte olan bir borsa değil. hem de kamu bankalarının paylarının çoğunluğu Türkiye Varlık Fonu’nda olduğundan, oyunun ortasında Türkiye Varlık Fonu da olabilir. Sayın Hazine ve Maliye Bakanı’nın borsanın rekor kırdığı, sermaye piyasalarının itimat tazelediği ve yatırımcılar açısından her geçen gün daha da cazip hale geldiği ile ilgili yaptığı açıklama da var.
Diğer taraftan, bankacılık paylarının uzun vakittir hem dolar bazlı tıpkı vakitte çarpanlara göre ucuz olduğu biliniyor lakin son 1.5 aydaki hayli süratli rallinin niçinini ucuzluğa bağlamak ve bilhassa kamu bankalarındaki tavanları bununla açıklamak da fazlaca hakikat olmaz. Zira beklentilerde son aylarda besbelli bir değişiklik yok.
‘Küçük yatırımcılar epeyce dikkatli olmalı’
Unutmamak gerekir ki, küçük yatırımcı açısından borsada epey süratli yükselişlerin düzeltmeleri de süratli olur. ötürüsıyla küçük yatırımcılar epeyce dikkatli olmalı.
Her ne kadar son 1.5 aylık ralliyi temel olarak açıklamak pek mümkün olmasa da, ben uzun vade için borsadaki payların genel olarak ucuz olduğunu söyleyebilirim. Bankacılık dalının de yapısının uzun vade için genel olarak sağlam olduğunu düşünüyorum. Türkiye’de iklim değiştiğinde ve olağan iktisat siyasetlerine dönüldüğünde yabancı yatırımcının bilhassa uzun vadeli olan emeklilik ve yatırım fonları aracılığıyla ağır olarak tekrar Türkiye’ye para getirip Borsadaki paylara yatırım yapacağını öngörüyorum. birebir vakitte, vakti geldiğinde yabancılar seçim için öncesinden de durum alacaktır.
‘Devlet tahvillerindeki fiyatlama yapay, sürdürülmesi mümkün değil’
Prof. Dr. Hakkı Öztürk, son 3 ayda devlet tahvillerindeki süratli düşüş hakkında da şu değerlendirmeleri yaptı.
3 ay evvel 10 yıl devlet tahvili fiyatı 89 TL iken 160 TL’ye yükseldi. Fiyatlar kabaca yüzde 80 artarken, faizi de yaklaşık yüzde 25’ten yüzde 11’e geriledi. 2 ve 5 yıllık TL devlet tahvilleri için de durum benzeri. 2 yıllıkta faiz yüzde 13’e, 5 yıllıkta ise yüzde 11’in altına gerilemiş durumda. Olağan şartlarda bir ülkede faizlerin düşmesi için enflasyon ve enflasyon beklentilerin düşmesi ve risklerin düşmesi gerekir. Son 3 ayda Türkiye’de ne enflasyon beklentilerinde ne de risklerde bir düşme var. Piyasaları yakından takip edenlerin bildiği üzere son 3 aydaki tahvil faizlerindeki bu süratli düşüşün niçini, TCMB’nin getirdiği düzenlemelerle bankaların mecburen devlet tahvili almak zorunda olması. Bankalar tahvilleri aldıkça fiyatları yükseliyor ve getirileri düşüyor. bu biçimde bir durumda olması gereken faizi yansıtmayan, bastırılmış tahvil faizleri oluşuyor. TL tahvil piyasasında fiyat ve faizlerinin gerçek yerde oluşmadığına aşağıdaki örneklerle açıklayabiliriz.
Birincisi, Türkiye Hazinesi’nin TL ve dolar cinsi çıkardığı tahvil (Eurobond) faizlerinin şimdi eşit düzeye gelmiş olması. 5 yıllık TL devlet tahvili faizi yüzde 10.90, 5 yıllık dolar cinsi Eurobond faizi ise yüzde 9.5. Burada bir anomali olduğu, TL’deki yüksek enflasyon yüzünden TL faizin epey daha yüksek olması gerektiği açıktır.
Aynı biçimde, 10 yıllık devlet tahvili faizi en son 2016 Eylül’de yüzde 10’un altını görmüştü. bu biçimde enflasyon yüzde 7 idi. Şu an 10 yıllık döviz tahvili faizi yüzde 11 ile tek haneye hakikat düşme eğiliminde lakin mevcut enflasyon yüzde 80 ve önümüzdeki devir için enflasyon beklentileri devasa yükseklikte.
Buna emsal 5 yıllık TL tahvil faizi de yüzde 10.9’a gerilemiş durumda. Yüzde 80 enflasyon varken ve enflasyon beklentileri devasa yükseklikteken, olağan şartlarda yüzde 10 faiz olmaz. Bunu alan yatırımcı vade sonuna kadar tuttuğu takdirde, her yıl nominal yüzde 10 kazanacağı için bilhassa birinci 3 yıl enflasyon karşısında para kaybeder ve gerçek getiri sağlayamaz. ötürüsıyla mecbur almak zorunda kalan bankalar hariç TL cinsi tahvilleri kimse almaz. aslına bakarsanız TL tahvillerde yabancı yatırımcılar bu yılın başından beri 1.9 milyar dolar nette satış yaptılar ve yabancı hissesi tahvil piyasasında yüzde 1.3 ile tarihi düşük düzeylerde. (Yabancı yatırımcılar TL varlıklara yatırım yaptıklarında kendilerini hedge etmedikleri vakit (maliyeti var), doğal olarak kur riskini de almak durumda kalırlar.)
ötürüsıyla TL tahvil piyasasındaki fiyatlamalar sağlıklı değil, yapay fiyatlamalardır. Bu yüksek enflasyon ortamında, uzun vadede sürdürülmesi mümkün değildir.
Yaklaşık 3 aydır Borsa İstanbul’da bilhassa bankacılık paylarında ve TL cinsi devlet tahvillerinde büyük bir çıkış gözleniyor.
Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati de, son günlerdeki söylemlerinde bu mevzuya dikkat çekmeye başladı. Nebati, son olarak “Sermaye piyasalarımız her geçen gün itimat tazeliyor, geleceğe itimatla bakıyor. Borsamız haftayı dolar bazında 17 yılın en kuvvetli rallisi ile geride bıraktı, 3.521,38 puan ile haftayı sonlandırdı. BIST 100 endeksi 2 aydır rekor üstüne rekor tazeliyor. O denli ki, bu yükseliş, Temmuz 2005’ten bu yana en kuvvetli ralliye işaret ediyor” kelamlarıyla bu sevincini tabir etti.
Ekonomistler de sık sık bu mevzuyu Twitter hesaplarından yaptıkları paylaşımlarda lisana getiriyorlar.
HalkTV’den Nuray Tarhan konuyu Bahçeşehir Üniversitesi Milletlerarası Finans Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hakkı Öztürk’le konuştu. Borsada yerli alımlarının büyük ihtimalle büyük kümeler tarafınca yapıldığını belirten Öztürk, “Bilindiği üzere Borsa İstanbul derinliği çok yüksek olan bir borsa değil. beraberinde kamu bankalarının paylarının çoğunluğu Türkiye Varlık Fonu’nda olduğundan, oyunun ortasında Türkiye Varlık Fonu da olabilir” dedi. 13 Temmuz’dan daha sonra dünya borsalarındaki dolar bazlı getiri oranlarını aşağıdaki tabloda özetleyen Öztürk, “Tablodan da görüleceği üzere BIST 100 ve BIST bankacılık endeksi son 2 ayda hem gelişmiş birebir vakitte gelişmekte olan ülke borsa endekslerinden olağandışı bir biçimde müspet ayrışmıştır. Son 2 ayda iktisatta olumlu istikamette bir değişiklik yokken, niye bu ayrışma olmuştur?” sorusunun cevabını şöyleki özetledi:
Dolar bazlı getiri (13 Temmuz’dan daha sonra)
XBANK %126
BIST100 %40
MSCI Dünya %5
MSCI GOÜ Banka %5
MSCİ GOÜ %0
GOÜ: Gelişmekte olan ülkeler
‘Borsaya yabancı girişleri mi oldu?’
“TCMB’nin yayınladığı menkul değer istatistiklerine nazaran, son 5 haftada pay senetlerine net yabancı girişi yalnızca 790 milyon dolar (yaklaşık 2.8 milyar dolar net satış). ötürüsıyla son 2 aydır borsadaki fazlaca süratli yükselişin gerisinde yabancı alımlarının yüklü olduğunu söylemek mümkün değil. esasen borsada yabancı takas oranı yüzde 34 ile tarihi düşük düzeylerde. ötürüsıyla borsadaki bu süratli yükselişin gerisinde daha epey büyük yerlilerin olduğu gözüküyor. birebir vakitte, kredili alışların da bir ölçü tesiri olduğunu söyleyebiliriz. bununla birlikte VİOP’ta oluşan teminat tamamlama davetlerinin da (margin call) son günlerde fazlaca yükseldiği biliniyor. Natürel ki spot piyasada tavan tavan giden payların ardında manipülatif bir operasyon olup olmadığının belirlenmesi de SPK’nın nazaranvi.”
Öztürk, bankacılık dalının son 2 ayda dolar bazında yüzde 126 yükselişinin niçinlerini şu biçimde tahlil etti:
Bankacılık bölümünün ise son 1 yıldır nominal bazda net kârları hem enflasyona endeksli tahvil tutmalarından tıpkı vakitte net faiz marjlarının artmasından dolayı hayli yükseldi. Lakin enflasyon muhasebesi uygulanmış olsa, kârlılıklarının düşeceği aşikar.
Bankacılık dalı kârlılığına aşağıdaki grafikte bakmak daha sağlıklı. 2006-2017 ortası banka dalı öz sermaye kârlılığı enflasyonun üzerindeyken, 2018 ile enflasyonun altına düşmüş. Son durum ise, banka dalı özsermaye kârlılığı yüzde 28, enflasyon yüzde 80. Banka kesiminin özsermaye kârlılığı enflasyonun altında kalmaya devam ediyor. Kıymetli olan gerçek kârlardır.
ötürüsıyla bankacılık endeksindeki son 2 aydır hayli süratli yükselişi, beklentilerde de besbelli bir değişiklik yokken temel dinamiklere dayandırmak pek mümkün değil. Her ne kadar TÜFE bazlı kağıtlardan ve net faiz marjından bankacılık dalı nominal olarak yüksek kâr elde etse de, hem özsermaye kârlılıkları enflasyonun pek altında birebir vakitte bankaların mecbur tutmak zorunda oldukları düşük faizli TL devlet tahvillerinin önümüzdeki devir için risk taşıdığı biliniyor.
bu biçimde temel faktörlerle açıklanmayan 1.5 aydaki bankacılık endeksindeki süratli yükselişin sebebi ne olabilir? Bilhassa kimi özel ve kamu bankaları üst üste tavan giderek devasa yükseklikte primler yaptılar. Bu süratli rallinin gerisinde datalara baktığımızda yabancı alımların yüklü olmadığını, yerli alımlarının temel itici güç olduğunu belirtmiştim. Olağan ki burada yerli küçük yatırımcıdan kelam etmiyoruz. Bilhassa son 1 yıldan beri uygulanan para siyasetinden dolayı TL’de oluşan tarihi yüksek negatif gerçek faiz natürel ki yerli küçük yatırımcıların borsaya olan ilgisini artırdı. Lakin son 1.5 aydaki süratli yükseliş ve tavanların ardında yerli küçük yatırımcı olamaz.
Yerli alımları büyük kümeler tarafınca yapılıyor büyük ihtimalle, bilindiği üzere Borsa İstanbul derinliği devasa yükseklikte olan bir borsa değil. hem de kamu bankalarının paylarının çoğunluğu Türkiye Varlık Fonu’nda olduğundan, oyunun ortasında Türkiye Varlık Fonu da olabilir. Sayın Hazine ve Maliye Bakanı’nın borsanın rekor kırdığı, sermaye piyasalarının itimat tazelediği ve yatırımcılar açısından her geçen gün daha da cazip hale geldiği ile ilgili yaptığı açıklama da var.
Diğer taraftan, bankacılık paylarının uzun vakittir hem dolar bazlı tıpkı vakitte çarpanlara göre ucuz olduğu biliniyor lakin son 1.5 aydaki hayli süratli rallinin niçinini ucuzluğa bağlamak ve bilhassa kamu bankalarındaki tavanları bununla açıklamak da fazlaca hakikat olmaz. Zira beklentilerde son aylarda besbelli bir değişiklik yok.
‘Küçük yatırımcılar epeyce dikkatli olmalı’
Unutmamak gerekir ki, küçük yatırımcı açısından borsada epey süratli yükselişlerin düzeltmeleri de süratli olur. ötürüsıyla küçük yatırımcılar epeyce dikkatli olmalı.
Her ne kadar son 1.5 aylık ralliyi temel olarak açıklamak pek mümkün olmasa da, ben uzun vade için borsadaki payların genel olarak ucuz olduğunu söyleyebilirim. Bankacılık dalının de yapısının uzun vade için genel olarak sağlam olduğunu düşünüyorum. Türkiye’de iklim değiştiğinde ve olağan iktisat siyasetlerine dönüldüğünde yabancı yatırımcının bilhassa uzun vadeli olan emeklilik ve yatırım fonları aracılığıyla ağır olarak tekrar Türkiye’ye para getirip Borsadaki paylara yatırım yapacağını öngörüyorum. birebir vakitte, vakti geldiğinde yabancılar seçim için öncesinden de durum alacaktır.
‘Devlet tahvillerindeki fiyatlama yapay, sürdürülmesi mümkün değil’
Prof. Dr. Hakkı Öztürk, son 3 ayda devlet tahvillerindeki süratli düşüş hakkında da şu değerlendirmeleri yaptı.
3 ay evvel 10 yıl devlet tahvili fiyatı 89 TL iken 160 TL’ye yükseldi. Fiyatlar kabaca yüzde 80 artarken, faizi de yaklaşık yüzde 25’ten yüzde 11’e geriledi. 2 ve 5 yıllık TL devlet tahvilleri için de durum benzeri. 2 yıllıkta faiz yüzde 13’e, 5 yıllıkta ise yüzde 11’in altına gerilemiş durumda. Olağan şartlarda bir ülkede faizlerin düşmesi için enflasyon ve enflasyon beklentilerin düşmesi ve risklerin düşmesi gerekir. Son 3 ayda Türkiye’de ne enflasyon beklentilerinde ne de risklerde bir düşme var. Piyasaları yakından takip edenlerin bildiği üzere son 3 aydaki tahvil faizlerindeki bu süratli düşüşün niçini, TCMB’nin getirdiği düzenlemelerle bankaların mecburen devlet tahvili almak zorunda olması. Bankalar tahvilleri aldıkça fiyatları yükseliyor ve getirileri düşüyor. bu biçimde bir durumda olması gereken faizi yansıtmayan, bastırılmış tahvil faizleri oluşuyor. TL tahvil piyasasında fiyat ve faizlerinin gerçek yerde oluşmadığına aşağıdaki örneklerle açıklayabiliriz.
Birincisi, Türkiye Hazinesi’nin TL ve dolar cinsi çıkardığı tahvil (Eurobond) faizlerinin şimdi eşit düzeye gelmiş olması. 5 yıllık TL devlet tahvili faizi yüzde 10.90, 5 yıllık dolar cinsi Eurobond faizi ise yüzde 9.5. Burada bir anomali olduğu, TL’deki yüksek enflasyon yüzünden TL faizin epey daha yüksek olması gerektiği açıktır.
Aynı biçimde, 10 yıllık devlet tahvili faizi en son 2016 Eylül’de yüzde 10’un altını görmüştü. bu biçimde enflasyon yüzde 7 idi. Şu an 10 yıllık döviz tahvili faizi yüzde 11 ile tek haneye hakikat düşme eğiliminde lakin mevcut enflasyon yüzde 80 ve önümüzdeki devir için enflasyon beklentileri devasa yükseklikte.
Buna emsal 5 yıllık TL tahvil faizi de yüzde 10.9’a gerilemiş durumda. Yüzde 80 enflasyon varken ve enflasyon beklentileri devasa yükseklikteken, olağan şartlarda yüzde 10 faiz olmaz. Bunu alan yatırımcı vade sonuna kadar tuttuğu takdirde, her yıl nominal yüzde 10 kazanacağı için bilhassa birinci 3 yıl enflasyon karşısında para kaybeder ve gerçek getiri sağlayamaz. ötürüsıyla mecbur almak zorunda kalan bankalar hariç TL cinsi tahvilleri kimse almaz. aslına bakarsanız TL tahvillerde yabancı yatırımcılar bu yılın başından beri 1.9 milyar dolar nette satış yaptılar ve yabancı hissesi tahvil piyasasında yüzde 1.3 ile tarihi düşük düzeylerde. (Yabancı yatırımcılar TL varlıklara yatırım yaptıklarında kendilerini hedge etmedikleri vakit (maliyeti var), doğal olarak kur riskini de almak durumda kalırlar.)
ötürüsıyla TL tahvil piyasasındaki fiyatlamalar sağlıklı değil, yapay fiyatlamalardır. Bu yüksek enflasyon ortamında, uzun vadede sürdürülmesi mümkün değildir.