Karadeniz Teknik Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Kısmı Öğretim Üyesi ve Sıhhat Bakanlığı Koronavirüs Bilim heyeti Üyesi Prof. Dr. Tevfik Özlü, 24 Mart Dünya Tüberküloz Günü niçiniyle kapalı tüberküloz hadiselerine dikkat çekti. Akciğer Sıhhati ve Ağır Bakım Derneği’nin (ASYOD) 16-19 Mart tarihleri içinde Antalya’da gerçekleştirdiği Ulusal Akciğer Sıhhati Kongresi’nde Demirören Haber Ajansı’nın sorularını yanıtlayan Prof. Dr. Özlü, tüberküloz (verem) denince genelde her insanın bildiği bir hastalık olduğunu lakin bilinmeyen tüberküloz kelam konusu olduğunda birçok kişinin farkında olmadığını söylemiş oldu. Özlü, “Gizli verem dediğimiz aslında bir hastalık değil. Sağlıklı kişi bunlar. Yani vaktinde verem mikrobunu almış, vereme niye olan basil (bakteri) bedene yerleşmiş, muhakkak odaklarda canlılığını sürdürebilen fakat hastalık yapmayan, bir belirtiye niye olmayan, ötürüsıyla hasta olmadığı için tedavi de edilmeyen bireylerden bahsediyoruz. Bu bireyler taşıyıcıyken hastalığı bulaştırma talihleri da yok. Taşıyıcıların yüzde 95-97’si bu süreci hiç hastalanmadan geçiriyor. Ancak içlerinde kimileri enfeksiyonun seyri sırasında faal verem hastası haline geliyor. Bunlarda daha epey, bedenin bağışıklık sistemini baskılayan durumlar kelam konusu oluyor. İşte bu küme bizim için değerli.” dedi
DÜNYADA 2 MİLYAR KİŞİ BİLİNMEYEN TÜBERKÜLOZ TAŞIYICISI
Prof. Dr. Özlü, “Bunlar da cilt testleri ya da kimi kan testleri. Bunu yaptığımızda o kişinin daha evvel verem mikrobu ile karşılaşmış ve enfeksiyon sürecini geçirmiş olduğunu anlıyoruz. Her zımnî verem tanısı konan hastaya tedavi gerekmiyor. Fakat ileride etkin hastalığa dönüşme riski fazla olan bireylerin ‘koruyucu’ dediğimiz tedavileri alması kıymetli. Dünyada yaklaşık 2 milyara yakın insanın bilinmeyen verem hadisesi olduğu düşünülüyor. Türkiye’de ise nüfusun yüzde 10 ila 30’unda bu mikrobu taşıyan kişi var. Burada asıl olan şey, risk kümelerinin tedavi edilmesi. bu türlü hem o şahısları korumuş oluyoruz tıpkı vakitte o bireyler hastalanırsa, topluma bulaştırmasını engellemiş oluyoruz” diye konuştu.
ENFEKSİYON HAVUZUNU ‘TEMİZLEYEREK’ HASTALIĞI YOK EDEBİLİRİZ
Hastalanma riski yüksek saklı verem hadiselerini enfeksiyon havuzu olarak isimlendirdiklerini da belirten Prof. Dr. Özlü, kelamlarını şöyleki sürdürdü:
“Hastalar, bu havuzdan çıkıyor. Şayet bu havuzu azaltabilirsek ya da önleyici tedavilerle tümüyle yok edebilirsek, tüberkülozu da bütünüyle yeryüzünden ortadan kaldırma talihine sahip oluruz. Bu alışılmış kolay bir müddetç değil. Bununla ilgili Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ), ‘Tüberkülozun Sonlandırılması Projesi’ kapsamında, bilhassa faal veremin görülmediği ya da epey az görüldüğü ülkeler için bu uygulamayı, yani saklı veremin hami tedavisini tavsiye ediyor. Türkiye de bu ülkeler içinde yer alıyor.”
HERKESİ DEĞİL, RİSK KÜMELERİNİ TARAMAK GEREKLİ
Herkese bilinmeyen verem taramasının mümkün olmadığını ve bunların birçoklarının esasen hastalanmadan hayatını sürdürebildiğini de söz eden Prof. Dr. Özlü, asıl maksattaki kümenin risk altındaki bireyler olması gerektiğini söyleyerek izlenmesi gereken süreci şu biçimde özetledi: “Hastalanabilecek olan risk kümesindeki şahısları taramak gerekli. Bunlar da bağışıklığı baskılayan bir hastalığı olan ya da uzun vadeli bağışıklığı baskılayan bir tedavi alması gereken yahut yeni bir bulaşıcı akciğer tüberkülozu hastası ile teması olup bulaştırma riski olduğu düşünülen şahıslar. Bir de çocuklar epeyce değerli. Çocuklarda biz bu testi olumlu bulursak, bilhassa 15 yaşın altında, çabucak tedavi ediyoruz. Zira çocuklarda faal hastalığa dönüşme riski daha yüksek. Bu manada, şayet bağışıklığı baskılayıcı bir tedavi alması gereken bir hasta var ise, uzun müddet anti TNF dediğimiz biyolojik ilaçlar yahut yüksek doz kortizon kullanımı gereken hastalarda evvelinde bu testlerin yapılması gerekli. Şayet bireyde bilinmeyen tüberküloz olduğu anlaşılırsa, kollayıcı tedavi başlanıyor ve daha sonrasında öbür tedavilerine geçiliyor. Ya da sağlıklıyken bağışıklığı baskılayan bir hastalık ortaya çıkarsa, örneğin HİV olumlu hale gelirse, onlarda da birebir süreç kelam konusu. Yurt dışına çıkmak için yahut rastgele bir işte çalışabilmek için bu testi yapmak zorunda olan bireyler var. Onlarda da müspetlik saptadığımızda, risk grubundaysa çabucak esirgeyici tedavilere başlıyoruz.”
Tüberkülozun da Kovid üzere hava yoluyla bulaşan bir hastalık olduğunu, ötürüsıyla korunmak için emsal formların uygulanması gerektiğini söyleyen Prof. Dr. Özlü, veremin Kovid kadar yaygın olmadığına da işaret ederek kelamlarını şu biçimde noktaladı:
“Türkiye’de 100 binde 13 kişi yeni olay olarak tespit ediliyor. ötürüsıyla Kovid kadar yaygın değil, ondan farklı bu açıdan. Lakin şunu hiç unutmamak lazım, korunmak tedavi etmekten her vakit daha kolay, daha ucuz ve daha insani. O niçinle kapalı tüberküloz açısından risk kümesinde olduğu bilinen bireylere, bu kollayıcı tedavilerinin yapılması hem o kişi, birebir vakitte toplum için daha insani, daha ucuz ve daha gerçek bir prosedür.” (DHA)
DÜNYADA 2 MİLYAR KİŞİ BİLİNMEYEN TÜBERKÜLOZ TAŞIYICISI
Prof. Dr. Özlü, “Bunlar da cilt testleri ya da kimi kan testleri. Bunu yaptığımızda o kişinin daha evvel verem mikrobu ile karşılaşmış ve enfeksiyon sürecini geçirmiş olduğunu anlıyoruz. Her zımnî verem tanısı konan hastaya tedavi gerekmiyor. Fakat ileride etkin hastalığa dönüşme riski fazla olan bireylerin ‘koruyucu’ dediğimiz tedavileri alması kıymetli. Dünyada yaklaşık 2 milyara yakın insanın bilinmeyen verem hadisesi olduğu düşünülüyor. Türkiye’de ise nüfusun yüzde 10 ila 30’unda bu mikrobu taşıyan kişi var. Burada asıl olan şey, risk kümelerinin tedavi edilmesi. bu türlü hem o şahısları korumuş oluyoruz tıpkı vakitte o bireyler hastalanırsa, topluma bulaştırmasını engellemiş oluyoruz” diye konuştu.
ENFEKSİYON HAVUZUNU ‘TEMİZLEYEREK’ HASTALIĞI YOK EDEBİLİRİZ
Hastalanma riski yüksek saklı verem hadiselerini enfeksiyon havuzu olarak isimlendirdiklerini da belirten Prof. Dr. Özlü, kelamlarını şöyleki sürdürdü:
“Hastalar, bu havuzdan çıkıyor. Şayet bu havuzu azaltabilirsek ya da önleyici tedavilerle tümüyle yok edebilirsek, tüberkülozu da bütünüyle yeryüzünden ortadan kaldırma talihine sahip oluruz. Bu alışılmış kolay bir müddetç değil. Bununla ilgili Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ), ‘Tüberkülozun Sonlandırılması Projesi’ kapsamında, bilhassa faal veremin görülmediği ya da epey az görüldüğü ülkeler için bu uygulamayı, yani saklı veremin hami tedavisini tavsiye ediyor. Türkiye de bu ülkeler içinde yer alıyor.”
HERKESİ DEĞİL, RİSK KÜMELERİNİ TARAMAK GEREKLİ
Herkese bilinmeyen verem taramasının mümkün olmadığını ve bunların birçoklarının esasen hastalanmadan hayatını sürdürebildiğini de söz eden Prof. Dr. Özlü, asıl maksattaki kümenin risk altındaki bireyler olması gerektiğini söyleyerek izlenmesi gereken süreci şu biçimde özetledi: “Hastalanabilecek olan risk kümesindeki şahısları taramak gerekli. Bunlar da bağışıklığı baskılayan bir hastalığı olan ya da uzun vadeli bağışıklığı baskılayan bir tedavi alması gereken yahut yeni bir bulaşıcı akciğer tüberkülozu hastası ile teması olup bulaştırma riski olduğu düşünülen şahıslar. Bir de çocuklar epeyce değerli. Çocuklarda biz bu testi olumlu bulursak, bilhassa 15 yaşın altında, çabucak tedavi ediyoruz. Zira çocuklarda faal hastalığa dönüşme riski daha yüksek. Bu manada, şayet bağışıklığı baskılayıcı bir tedavi alması gereken bir hasta var ise, uzun müddet anti TNF dediğimiz biyolojik ilaçlar yahut yüksek doz kortizon kullanımı gereken hastalarda evvelinde bu testlerin yapılması gerekli. Şayet bireyde bilinmeyen tüberküloz olduğu anlaşılırsa, kollayıcı tedavi başlanıyor ve daha sonrasında öbür tedavilerine geçiliyor. Ya da sağlıklıyken bağışıklığı baskılayan bir hastalık ortaya çıkarsa, örneğin HİV olumlu hale gelirse, onlarda da birebir süreç kelam konusu. Yurt dışına çıkmak için yahut rastgele bir işte çalışabilmek için bu testi yapmak zorunda olan bireyler var. Onlarda da müspetlik saptadığımızda, risk grubundaysa çabucak esirgeyici tedavilere başlıyoruz.”
Tüberkülozun da Kovid üzere hava yoluyla bulaşan bir hastalık olduğunu, ötürüsıyla korunmak için emsal formların uygulanması gerektiğini söyleyen Prof. Dr. Özlü, veremin Kovid kadar yaygın olmadığına da işaret ederek kelamlarını şu biçimde noktaladı:
“Türkiye’de 100 binde 13 kişi yeni olay olarak tespit ediliyor. ötürüsıyla Kovid kadar yaygın değil, ondan farklı bu açıdan. Lakin şunu hiç unutmamak lazım, korunmak tedavi etmekten her vakit daha kolay, daha ucuz ve daha insani. O niçinle kapalı tüberküloz açısından risk kümesinde olduğu bilinen bireylere, bu kollayıcı tedavilerinin yapılması hem o kişi, birebir vakitte toplum için daha insani, daha ucuz ve daha gerçek bir prosedür.” (DHA)