Bildirim bankalarda kaos yarattı, çek ödemeleri durdu

Severus

Global Mod
Global Mod
Katılım
30 May 2021
Mesajlar
2,935
Denizli Sanayi Odası Lideri Müjdat Keçeci, sonucun ticaret ömrünü akamete uğratacağını belirterek “Önce, ihracatçının ihraç dövizlerinin yüzde 25’i daha sonrasında da yüzde 40’ı Merkez Bankası kurlarıyla bozulacak diye getirilen tedbirler ihracatçılar açısından nitekim maddi kayıplara niçiniyet vermektedir” sözlerini kullandı. Keçeci, son değişiklik ile ‘ticaretin adeta kaosa sürükleneceğine” işaret etti.

Yapılan değişiklikler ile dövizli süreçlerinin ticari süreçlerden çıkarılmaya çalışıldığını ancak dolarize olan piyasada bunu yapmanın hayli sıkıntı olduğunu belirten OSB Finans Danışmanı ekonomist Erol Taşdelen bankavitrini.com’daki ‘Dövizli ödeme yasağı bankalarda kaosa niye oldu’ başlıklı yazısında 20 Nisan günü bankalarda yaşananları şöyle söz etti:


Bankalarda 30 Nisan 2021 Çek düzenlemesi ile ilgili “çek ibraz edilmeyecek” periyodunda yaşanan kaosun bir emsal bugün Dövizli ödemelerde Hazine ve Maliye Bakanlığı Bildiride geçen “MENKUL” sözünün net olmamasından yaşanmaya başladı. Birden fazla bankada dövizli ödemeler gün ortasında durdu! Belirsizlik çabucak hemen netleşmiş değil.

19 Nisan 2022 tarihindeki Resmi Gazete’de yayınlanan 2022/32-66 No.lu Bildiri ile, dövizle süreç ve kontrat yapma yasağı düzenlemelerinin yer aldığı 2008-32/34 No.lu Türk Parası Değerini Muhafaza Hakkında 32 sayılı Karara ait Bildirimde fazlaca değerli kimi değişiklikler yapıldı.

Halk TV’nin haberine nazaran; Hazine ve Maliye Bakanlığının Bildirim açık, anlaşılır olmayınca bankalar ödemelerde çelişki yaşadı ve kimi bankalarda döviz çekleri ödemeleri ve döviz ödemleri büsbütün durdururken; birtakım bankalarda da müşterilerden “ödemenin menkul satışı haricinde” olduğu tarafında taahhütname alarak süreç yaptı.

Döviz çeklerinde belirsizlik net değil

Ticaretten kaynaklanan döviz çekleri ile ilgili net açıklama olmadığı için bankalar ne yapacağını bilemez biçimde. Kimi bankalar BDDK’dan görüş talep ederken, birtakım bankalar da daha ayrıntılı açıklama gelene kadar ödemeleri durdurdu.

Çünkü, döviz çeklerinin ya da döviz ödemelerin TL ödenmesi halinde hangi döviz kurunun temel alınacağı da net değil. Merkez Bankasının bir gün evvelki kuru mu; gün ortasında açıklanacak kuru mu yoksa süreci yapan bankanın döviz kuruna göre mi ödeme yapılacağı da açık değil.


KAOS ÇIKTI

Müşterilerden gelen döviz transfer talimatlarında bankalar kararsız kaldı. Çünkü; müşteri emirinde “mal bedeli karşılığı” yahut “…nolu fatura karşılığı” diye ibare yar alan talimatlar için süreç yapılmazken açıklama yer almayan talimatlı süreçler yapıldı. Birtakım bankalar ise tüm ticari müşterilerine ilişkin dövizli süreçleri durum netleşene kadar durdurdu. Ödemelerin belirsizlik sebebi ile durmasından kaynaklanan zararın ise ne olacağı çabucak hemen aşikâr değil.

Gün ortasında öbür bir belirsizlik de İŞTİRAK BANKALARINDA oldu. Çünkü, İştirak Bankaları kredilerini fatura karşılığı mal alım/satımı süreçleri için vermekte. Yeni düzenleme İştirak Bankalarındaki kredi durumunu da sorgular hale getirdi. Çünkü düzenlemede İştirak Bankalarındaki işleyiş ile ilgili bir gönderme yok.

DÜZENLEME NASIL YAPILDI?

2008-32/34 No.lu Bildirinin 8. Unsurunun 9 fıkrası;


“(9) Türkiye’de yerleşik bireylerin kendi ortalarında akdedecekleri; taşıt satış kontratları haricinde kalan menkul satış kontratlarında sözleşme bedelini ve bu mukavelelerden kaynaklanan öbür ödeme yükümlülüklerini döviz cinsinden yahut dövize endeksli olarak kararlaştırmaları mümkündür. Fakat mukavele konusu ödeme yükümlülüklerinin Türk parası yahut dövize endeksli olarak kararlaştırmaları mümkündür. Lakin mukavele konusu ödeme yükümlülüklerinin Türk parası cinsinden yerine getirilmesi ve kabul edilmesi zorunludur” formunda düzenlendi.


yeni düzenleme ile döviz olarak düzenlenen kontratlar yapılmaya devam ederken; döviz olarak ödenmesi engellenip, TL ödenmesi mecburî hale getirildi. Sorun da buradan kaynaklandı.

Ödemeden kontrat tarihli kur mu; ödeme tarihli kur mu hangi kur baz alınacak net değil.

Ödemede TCMB’nin mi, bankanın mı kuru baz alınacak belirli değil.

Öbür bir belirsizlik de Bildirimde geçen MENKUL kavramı. Arapça olan MENKUL “Taşınabilir” manasına gelmektedir. Başka bir tabir ile taşınamayan Gayri Menkuller haricindeki tüm mallar Bildiri kapsamına girmektedir. Bildirim düzenleyici net sözler kullanmadığı yahut tam tanımlama yapmadığı için kaosa niye olmuş durumda. MENKUL üzere geniş kapsamlı söz yerine MENKUL MALLAR yahut TİCARİ MALLAR sözü kullanılmaması Ticarette meçhullüğü artırmış durumda.