- Katılım
- 30 May 2021
- Mesajlar
- 3,272
Besin enflasyonunda lokal önlemler… Lokal besin meblağları ile alakalı konularda, ülke içi enflasyonun denetim edilmesi için spesifik tedbirlerin düşünülmeye başladığı görülüyor. Arjantin, ülke ortasındaki besin enflasyonunu bastırmak için yeni bir teklifle mısır ve buğday ihracatına bir tavan koyuyor. Sol hükümet tahılların ne kadarına muhtaçlık duyulduğuna karar verecek ve akabinde ihracatçıların bu lokal tedarikleri tehlikeye atacak sevkiyatları kaydetmesini durduracak. Arjantin, dünyanın üçüncü en büyük mısır ihracatçısı ve en büyük buğday tedarikçisidir, bu niçinle ihracatta yapılacak rastgele bir değişikliğin, tedarik zincirindeki pürüzlerin ulaşımı kesintiye uğrattığı ve dünya çapında besin meblağlarının yükseldiği global tarım pazarları üzerinde daha geniş tesirleri olabilir.
Global besin enflasyonu (FAO besin fiyatları endeksi), buğday, mısır ve canlı sığır fiyatları karşılaştırması… Kaynak: Bloomberg
Fiyat faktörleri… Tedarik kesintileri, yüksek emtia fiyatları, fabrika kapanışları ve siyasi tansiyonlar fiyatların yükselmesine niye oluyor. Buğday fiyatı, Kanada, Rusya ve ABD üzere büyük ihracatçıların hasatlarının makus olmasının akabinde son 12 ayda neredeyse %40 artarak bu artışa en büyük katkıda bulunanlardan bileşenlerden biri olarak öne çıkıyor. Üretimin düşmesine niye olanın iklim değişikliği biroldukça yerde hasadın geçen senelerdan daha düşük kalmasına niye oldu. Besinin talebi inelastik, bilhassa salgından kaynaklı temel gereksinimlerin başta beslenme olmak üzere öne çıktığı bir ortamda düşük üretim, daha yüksek fiyat baskısına yol açmaktadır. İşgücü kıtlığı, dünyanın başka bölgelerinde de besin üretim ve nakliye maliyetlerinin artmasına yardımcı oluyor. Birtakım ülkelerde Covid kısıtlamaları da, bilhassa Avustralya ve Çin üzere tedbirlerin sıkı olduğu noktalarda, dışarıdan eser girişi manasında da kısıtlara niye olmakta. Et sanayisinde de yüksek girdi ve yem maliyetleri ile kapasite kısıtlamaları da meblağları etkileyebilir.
FAO Besin Fiyat Endeksi tarihî seyir, bilhassa 2007-08 global kriz periyodunda fiyatların önemli dalgalanma geçirdiği gözlemlenmektedir. Kaynak: Bloomberg, FAO
Global besin fiyatları tarihî gelişimi… 2007-8’de global besin pazarları bir roller coaster seyahatine şahit oldu. Ocak 2007’den Temmuz 2008’e kadar FAO besin fiyat endeksi, süt eserleri, tahıllar ve yağ bileşenlerinin tesiriyle %61 arttı. 2008’in ikinci yarısında besin fiyatları, petrol üzere öbür emtia fiyatlarıyla bir arada dik bir biçimde düzeltildi. Lakin 2010/11’de yine üst tırmandılar ve 2008’in evvelki tepelerine ulaştılar. Lakin, bu düzeltmelere karşın, enflasyona göre düzeltilmiş besin fiyatları 1980’ler ve 1990’lar ortalamalarının pek üzerinde kalmaktadır. 2007’den bu yana besbelli zirve ve taban noktalarının gösterdiği üzere, fiyatlarda oynaklıklar arttı.
FAO Besin Fiyat Endeksi (FFPI), bir besin eserleri sepetinin memleketler arası fiyatlarındaki aylık değişimin bir ölçüsüdür. Her bir kümenin ortalama ihracat hisseleri ile ağırlıklandırılmış beş emtia kümesi fiyat endeksinin ortalamasından oluşmaktadır. FAO Besin Fiyat Endeksi, memleketler arası olarak verilen 55 ziraî emtia fiyatının sabit ticaret yüklü ortalamasıdır.
Sonuç? Bilhassa ziraî üretim üzerinde artan maliyet baskıları, üreticileri kâr marjlarını sürdürülebilir bir düzeyde tutabilmek için fiyatlarını artırmaya itmektedir. Besinde fiyat tesiri yalnızca arzdan yahut ziraî girdilerden (gübreler, biyoyakıtlar gibi) kaynaklanan faktörlere bağlı değildir. Üretim, sürece ve nakliye ile ilgili maliyetler de fiyata dahildir. Üretim süreci işlemeye dahil olduğundan, sanayi ve güç ile ilgili maliyet faktörleri ilgimizi çekerken, lojistik kısıtlamalar, yakıt maliyetleri ve coğrafik uzaklıklar ulaşımda devreye giriyor. Kuraklığın yanı sıra doğal afetler, sel, yangın ve don üzere etkenleri de üretim basamağında tesirli olan ve esere ziyan veren faktörleri sayabiliriz.
Enflasyondaki etkileşim açısından, sanayi ve güç üzere besin ile ilgili girdi ögelerinden da bir yayılma kelam konusudur. Besin enflasyonu ülkelerin gelişmişlik seviyelerine, bireylerin harcama alışkanlıklarına ve gelir kümelerine nazaran farklı derecelerde yansımaya tabi tutulmaktadır.
Kaynak Tera Yatırım-Enver Erkan
Hibya Haber Ajansı
Global besin enflasyonu (FAO besin fiyatları endeksi), buğday, mısır ve canlı sığır fiyatları karşılaştırması… Kaynak: Bloomberg
Fiyat faktörleri… Tedarik kesintileri, yüksek emtia fiyatları, fabrika kapanışları ve siyasi tansiyonlar fiyatların yükselmesine niye oluyor. Buğday fiyatı, Kanada, Rusya ve ABD üzere büyük ihracatçıların hasatlarının makus olmasının akabinde son 12 ayda neredeyse %40 artarak bu artışa en büyük katkıda bulunanlardan bileşenlerden biri olarak öne çıkıyor. Üretimin düşmesine niye olanın iklim değişikliği biroldukça yerde hasadın geçen senelerdan daha düşük kalmasına niye oldu. Besinin talebi inelastik, bilhassa salgından kaynaklı temel gereksinimlerin başta beslenme olmak üzere öne çıktığı bir ortamda düşük üretim, daha yüksek fiyat baskısına yol açmaktadır. İşgücü kıtlığı, dünyanın başka bölgelerinde de besin üretim ve nakliye maliyetlerinin artmasına yardımcı oluyor. Birtakım ülkelerde Covid kısıtlamaları da, bilhassa Avustralya ve Çin üzere tedbirlerin sıkı olduğu noktalarda, dışarıdan eser girişi manasında da kısıtlara niye olmakta. Et sanayisinde de yüksek girdi ve yem maliyetleri ile kapasite kısıtlamaları da meblağları etkileyebilir.
FAO Besin Fiyat Endeksi tarihî seyir, bilhassa 2007-08 global kriz periyodunda fiyatların önemli dalgalanma geçirdiği gözlemlenmektedir. Kaynak: Bloomberg, FAO
Global besin fiyatları tarihî gelişimi… 2007-8’de global besin pazarları bir roller coaster seyahatine şahit oldu. Ocak 2007’den Temmuz 2008’e kadar FAO besin fiyat endeksi, süt eserleri, tahıllar ve yağ bileşenlerinin tesiriyle %61 arttı. 2008’in ikinci yarısında besin fiyatları, petrol üzere öbür emtia fiyatlarıyla bir arada dik bir biçimde düzeltildi. Lakin 2010/11’de yine üst tırmandılar ve 2008’in evvelki tepelerine ulaştılar. Lakin, bu düzeltmelere karşın, enflasyona göre düzeltilmiş besin fiyatları 1980’ler ve 1990’lar ortalamalarının pek üzerinde kalmaktadır. 2007’den bu yana besbelli zirve ve taban noktalarının gösterdiği üzere, fiyatlarda oynaklıklar arttı.
FAO Besin Fiyat Endeksi (FFPI), bir besin eserleri sepetinin memleketler arası fiyatlarındaki aylık değişimin bir ölçüsüdür. Her bir kümenin ortalama ihracat hisseleri ile ağırlıklandırılmış beş emtia kümesi fiyat endeksinin ortalamasından oluşmaktadır. FAO Besin Fiyat Endeksi, memleketler arası olarak verilen 55 ziraî emtia fiyatının sabit ticaret yüklü ortalamasıdır.
Sonuç? Bilhassa ziraî üretim üzerinde artan maliyet baskıları, üreticileri kâr marjlarını sürdürülebilir bir düzeyde tutabilmek için fiyatlarını artırmaya itmektedir. Besinde fiyat tesiri yalnızca arzdan yahut ziraî girdilerden (gübreler, biyoyakıtlar gibi) kaynaklanan faktörlere bağlı değildir. Üretim, sürece ve nakliye ile ilgili maliyetler de fiyata dahildir. Üretim süreci işlemeye dahil olduğundan, sanayi ve güç ile ilgili maliyet faktörleri ilgimizi çekerken, lojistik kısıtlamalar, yakıt maliyetleri ve coğrafik uzaklıklar ulaşımda devreye giriyor. Kuraklığın yanı sıra doğal afetler, sel, yangın ve don üzere etkenleri de üretim basamağında tesirli olan ve esere ziyan veren faktörleri sayabiliriz.
Enflasyondaki etkileşim açısından, sanayi ve güç üzere besin ile ilgili girdi ögelerinden da bir yayılma kelam konusudur. Besin enflasyonu ülkelerin gelişmişlik seviyelerine, bireylerin harcama alışkanlıklarına ve gelir kümelerine nazaran farklı derecelerde yansımaya tabi tutulmaktadır.
Kaynak Tera Yatırım-Enver Erkan
Hibya Haber Ajansı