Safa Monopolü – Şenliği düzenleyen İstanbul Kültür ve Sanat Vakfı tarafınca restore ettirilen 1953 üretimi “Beklenen Şarkı”, “Dünden Bugüne Türk Klasikleri” kısmında, 10 Nisan Pazar saat 19.00’da Atlas 1948 Sineması’nda gösterilecek.
“Cahide Sonku: Şöhretten Sefalete.” Ses mecmuasının yıpranmış sayfalarında, hayatı bu başlıkla özetlenen Cahide Sonku, 41. İstanbul Sinema Festivali’nde bu akşam gösterilecek “Beklenen Şarkı” sinemasının imalcisi, başrol oyuncusu ve üç direktöründen bir tanesiydi. Zeki Müren’in ise birinci sinemasıydı. İki başrol oyuncusunun hayatını etkileyen sinema, Sonku ile Müren içinde dava konusu da olacaktı. 26 Kasım 1966 tarihindeki Ses mecmuasında, “E. T. Olcayto” imzasıyla yer alan yazıda; gazeteci, senarist Enis İstek Olcayto, onun hayatını, “Türkiye’de bugüne kadar hiç bir tiyatro ve sinema oyuncusu Cahide Sonku kadar şöhret ve servetin şahikasına çıkamamış, lakin tekrar hiç bir ünlü yıldız, onun kadar sefalet ve yokluk çukuruna aniden inmemiştir” diye özetler.
Peçetelere yazılan anılar
Muharrir, eleştirmen, gazeteci Agâh Özgüç de içkiye düşkünlüğü ileri basamakta olan 18 Mart 1981’de ölümündilk evvel Cahide Sonku ile müdavimi olduğu meyhanelerde yaptığı sohbetleri, 2007 yılında, “Cahide Sonku-Peçete Kâğıtlarındaki Anılar” ismiyle kitaplaştırır. Cahide Sonku, “Beklenen Şarkı”nın çekim hikayesini, “alkollü bir gecede” anlatır. O sıralar Peride Celal’in “Yıldız Tepe” isimli kitabını sinemaya aktarmak için çalışılırken, Sonku’nun milyoner kocası İhsan Doruk, ondan Zeki Müren’e başrol vermesini ister. Buna şaşıran Cahide Sonku’nun Zeki Müren ile sinema yapmak aklından bile geçmemektedir. Uzun süren tartışmalardan ve sonu gelmeyen ısrar kararı Sadık Şendil’in “Beklenen Şarkı” yapıtını önermesi üzerine muahede sağlanır. Şöyle sürdürüyor Sonku: “Zeki Müren’in oynamasını da kabul ediyorum. Ve reklamlara başlıyoruz. “Beklenen Şarkı” bir buçuk milyon üzere hiç düşünmediğimiz büyük bir hasılat getiriyor. Zeki Müren ise ikinci sinema için sözleşme yapmaya yanaşmıyor. Boş kâğıt imzalıyor yalnızca. her neyse sinemanın tam ortasına geldik, Zeki Müren, ‘İki yüz bin lira isterim, yoksa sineması bırakırım’ diyor. halbuki biz, sinemaya başlamadan evvel 25 bin lira diye konuşmuşuz. Ben de ‘Bırak oğlum, tamam. Biz senden para kazanmak istemiyoruz’ diyorum. ‘Beş kuruş bile vermem’ deyip işi kesiyorum. Sinema setinde Zeki Müren’in bu davranışı üzerine yirmi beş imza topladık. Ve kâğıtları mahkemeye sunmak üzere kasaya koyduk. Sinemanın de birtakım sahnelerini değiştirdik. Sinema bittikten daha sonra Zeki ile mahkemelik olduk. O günlerde de çocuğumu doğurmuşum. Ve ben mahkemeye gitmedim. Sonunda Zeki Müren,
200 bin lirayı benden çatır çatır aldı.”
Burada Agâh Özgüç devreye giriyor ve Zeki Müren’in, olayla ilgili, Nokta mecmuasından Ayda Özlü Çevik’e anlattıklarını aktarıyor: “O sinemada rol icabı Sami Ayanoğlu gazinocudur. Melahat İçli beni, ‘Bu sesle niye bu sıkıntıyı çekiyorsun? Gel benim çalıştığım yerde oku’ diyerek gazinocuya gdolayır. Ve benim elimden boş pulun üzerine imza attırırlar. Sinemadaki adım da Zeki Müren. Ben boş pulun üzerini imzalarken kamera çalışıyor. Natürel sinema çeviriyoruz. Bayan bu kâğıdı saklıyor. Bunu bilenler ölmedi. örneğin avukat Buran Hanım. Sinema bitti, bayan tehdit ediyor. ‘İkinci sineması de bana yapacaksın, yoksa doldururum boş pulun üstünü.’ halbuki ne pulu? Ben imzamı rol icabı atmışım. O hâlâ ‘Üstünü doldururum, sana da on sinema çektiririm’ dedi. Hiç aklınıza gelir mi? Bir sinemada rol icabı attığınız imza, şantaj olarak karşınıza çıksın.”
Agâh Özgüç de Sonku’nun kendisine meyhanede anlattıklarıyla bu açıklamanın çeliştiğine işaret ediyor.
Sonku Film’de yangın
E. T. Olcayto’nun yazdığına göre ise Sonku, güçlü kocası İhsan Doruk’tan ayrıldıktan iki yıl daha sonra Sonku Sinema deposunda çıkan yangında başka sinemalarla birlikte “Beklenen Şarkı”da mahvolur. Sinemalar sigortasızdır. “O günden daha sonra tepeye çıkışın düşüşü başladı” diyor Olcayto.
Agâh Özgüç, “Beklenen Şarkı”nın televizyonda yayınlanması üzerine Cahide Sonku’nun yakınmasını da aktarıyor: “Beklenen Müzik, birkaç yıl evvel TV ekranlarında gösterilmişti. Ve Sonku, sahibi olduğu sinemasının, TV’deki gösterisiyle ilgili olarak şu biçimde diyordu: ‘Benim sinemamı televizyona kim sattı, anlamıyorum. elbette sinemanın sahibi benim. Ankara Ticaret Odası’nda kaydım var. Büyük Bayram Sokağı’ndaki depo yangınında bu sinemam kül oldu. Sinemanın bir kopyası sanki Haydi Yaman’da mıydı? Fakat Haydi Yaman sağ değil ki! Öldü o… ‘İşte Cahide Sonku, senelerdan beri başına takılan bu sıkıntıyı bir türlü çözememişti. Ve daima olarak yakınıyordu bu mevzuda. Sinemanın sahibi olması niçiniyle Cahide’ye bir ‘telif hakkı’ ödenmesi gerekirdi olağan olarak. ‘Ne olur bu durumu TRT’den öğrenin. Bu sineması kim sattı ve parayı kim aldı?’ diyordu ısrarla. Ne var ki sanatçı, bu gerçeği öğrenemeden göçüp gidecekti.”
“Cahide Sonku: Şöhretten Sefalete.” Ses mecmuasının yıpranmış sayfalarında, hayatı bu başlıkla özetlenen Cahide Sonku, 41. İstanbul Sinema Festivali’nde bu akşam gösterilecek “Beklenen Şarkı” sinemasının imalcisi, başrol oyuncusu ve üç direktöründen bir tanesiydi. Zeki Müren’in ise birinci sinemasıydı. İki başrol oyuncusunun hayatını etkileyen sinema, Sonku ile Müren içinde dava konusu da olacaktı. 26 Kasım 1966 tarihindeki Ses mecmuasında, “E. T. Olcayto” imzasıyla yer alan yazıda; gazeteci, senarist Enis İstek Olcayto, onun hayatını, “Türkiye’de bugüne kadar hiç bir tiyatro ve sinema oyuncusu Cahide Sonku kadar şöhret ve servetin şahikasına çıkamamış, lakin tekrar hiç bir ünlü yıldız, onun kadar sefalet ve yokluk çukuruna aniden inmemiştir” diye özetler.
Peçetelere yazılan anılar
Muharrir, eleştirmen, gazeteci Agâh Özgüç de içkiye düşkünlüğü ileri basamakta olan 18 Mart 1981’de ölümündilk evvel Cahide Sonku ile müdavimi olduğu meyhanelerde yaptığı sohbetleri, 2007 yılında, “Cahide Sonku-Peçete Kâğıtlarındaki Anılar” ismiyle kitaplaştırır. Cahide Sonku, “Beklenen Şarkı”nın çekim hikayesini, “alkollü bir gecede” anlatır. O sıralar Peride Celal’in “Yıldız Tepe” isimli kitabını sinemaya aktarmak için çalışılırken, Sonku’nun milyoner kocası İhsan Doruk, ondan Zeki Müren’e başrol vermesini ister. Buna şaşıran Cahide Sonku’nun Zeki Müren ile sinema yapmak aklından bile geçmemektedir. Uzun süren tartışmalardan ve sonu gelmeyen ısrar kararı Sadık Şendil’in “Beklenen Şarkı” yapıtını önermesi üzerine muahede sağlanır. Şöyle sürdürüyor Sonku: “Zeki Müren’in oynamasını da kabul ediyorum. Ve reklamlara başlıyoruz. “Beklenen Şarkı” bir buçuk milyon üzere hiç düşünmediğimiz büyük bir hasılat getiriyor. Zeki Müren ise ikinci sinema için sözleşme yapmaya yanaşmıyor. Boş kâğıt imzalıyor yalnızca. her neyse sinemanın tam ortasına geldik, Zeki Müren, ‘İki yüz bin lira isterim, yoksa sineması bırakırım’ diyor. halbuki biz, sinemaya başlamadan evvel 25 bin lira diye konuşmuşuz. Ben de ‘Bırak oğlum, tamam. Biz senden para kazanmak istemiyoruz’ diyorum. ‘Beş kuruş bile vermem’ deyip işi kesiyorum. Sinema setinde Zeki Müren’in bu davranışı üzerine yirmi beş imza topladık. Ve kâğıtları mahkemeye sunmak üzere kasaya koyduk. Sinemanın de birtakım sahnelerini değiştirdik. Sinema bittikten daha sonra Zeki ile mahkemelik olduk. O günlerde de çocuğumu doğurmuşum. Ve ben mahkemeye gitmedim. Sonunda Zeki Müren,
200 bin lirayı benden çatır çatır aldı.”
Burada Agâh Özgüç devreye giriyor ve Zeki Müren’in, olayla ilgili, Nokta mecmuasından Ayda Özlü Çevik’e anlattıklarını aktarıyor: “O sinemada rol icabı Sami Ayanoğlu gazinocudur. Melahat İçli beni, ‘Bu sesle niye bu sıkıntıyı çekiyorsun? Gel benim çalıştığım yerde oku’ diyerek gazinocuya gdolayır. Ve benim elimden boş pulun üzerine imza attırırlar. Sinemadaki adım da Zeki Müren. Ben boş pulun üzerini imzalarken kamera çalışıyor. Natürel sinema çeviriyoruz. Bayan bu kâğıdı saklıyor. Bunu bilenler ölmedi. örneğin avukat Buran Hanım. Sinema bitti, bayan tehdit ediyor. ‘İkinci sineması de bana yapacaksın, yoksa doldururum boş pulun üstünü.’ halbuki ne pulu? Ben imzamı rol icabı atmışım. O hâlâ ‘Üstünü doldururum, sana da on sinema çektiririm’ dedi. Hiç aklınıza gelir mi? Bir sinemada rol icabı attığınız imza, şantaj olarak karşınıza çıksın.”
Agâh Özgüç de Sonku’nun kendisine meyhanede anlattıklarıyla bu açıklamanın çeliştiğine işaret ediyor.
Sonku Film’de yangın
E. T. Olcayto’nun yazdığına göre ise Sonku, güçlü kocası İhsan Doruk’tan ayrıldıktan iki yıl daha sonra Sonku Sinema deposunda çıkan yangında başka sinemalarla birlikte “Beklenen Şarkı”da mahvolur. Sinemalar sigortasızdır. “O günden daha sonra tepeye çıkışın düşüşü başladı” diyor Olcayto.
Agâh Özgüç, “Beklenen Şarkı”nın televizyonda yayınlanması üzerine Cahide Sonku’nun yakınmasını da aktarıyor: “Beklenen Müzik, birkaç yıl evvel TV ekranlarında gösterilmişti. Ve Sonku, sahibi olduğu sinemasının, TV’deki gösterisiyle ilgili olarak şu biçimde diyordu: ‘Benim sinemamı televizyona kim sattı, anlamıyorum. elbette sinemanın sahibi benim. Ankara Ticaret Odası’nda kaydım var. Büyük Bayram Sokağı’ndaki depo yangınında bu sinemam kül oldu. Sinemanın bir kopyası sanki Haydi Yaman’da mıydı? Fakat Haydi Yaman sağ değil ki! Öldü o… ‘İşte Cahide Sonku, senelerdan beri başına takılan bu sıkıntıyı bir türlü çözememişti. Ve daima olarak yakınıyordu bu mevzuda. Sinemanın sahibi olması niçiniyle Cahide’ye bir ‘telif hakkı’ ödenmesi gerekirdi olağan olarak. ‘Ne olur bu durumu TRT’den öğrenin. Bu sineması kim sattı ve parayı kim aldı?’ diyordu ısrarla. Ne var ki sanatçı, bu gerçeği öğrenemeden göçüp gidecekti.”