- Katılım
- 30 May 2021
- Mesajlar
- 2,935
BDDK, TL ticari kredilerde getirilen son tedbirle ilgili yeni bir açıklama yayımladı. Açıklamada şu sözlere yer verildi;
*Bilindiği üzere Kurumumuz tarafınca daha evvel bankalara, kredilerin kullandırım emeline uygun olmayan süreçlerin gerçekleştirilmesinde kullanılmasının engellenmesi için azami itinanın gösterilmesi tarafında talimatlar verilmişti.
“DÖVİZ ALIMI EMELİYLE KULLANILMAYA DEVAM ETMEKTEDİR”
*Ancak kimi şirketlerin, döviz borcu ya da döviz yükümlülüğü olmamasına hatta döviz durum fazlası olmasına karşın, TL kredi kullanarak döviz alımı gerçekleştirdikleri ve döviz durumu tuttukları görülmüştür.
*Yani üretime, istihdama, yatırıma gitmesi gereken uygun şartlı TL ticari kredi kaynakları, gerçek bir gereksinim olmadığı biçimde kimi şirketlerce döviz alımı hedefiyle kullanılmaya devam etmektedir.
*Bu prestijle, finansal istikrarın güçlendirilmesi ve kaynakların daha verimli ve üretken alanlarda kullanılarak kredi sisteminin faal bir biçimde çalışmasını ve kredilerin hedefine matuf bir biçimde kullanılmasını sağlamak emeliyle gerekli görülen bir makro ihtiyati önlem olarak 24.06.2022 tarihindeki ve 10250 sayılı Şura sonucu(Karar) alınmıştır.
*Bu çerçevede, sonucun uygulanmasına ait yaşanabilecek tereddütlerin giderilmesi bakımından aşağıdaki açıklamaların yapılmasında yarar görülmüştür:
Karar Kapsamına Dahil Olma Kaideleri ve Kapsama Dahil Olunmayan Haller:
1. 660 sayılı Kanun Kararında Kararname ve ilgili düzenlemeler uyarınca bağımsız kontrole tabi bir şirket(Şirket) olması,
2. Şirketin YP nakdi varlıklarının (altın dahil, efektif döviz ile bankalardaki YP mevduatın) TL karşılığının 15 milyon TL’nin üzerinde olması,
3. Şirketin YP nakdi varlıkların TL karşılığının; etkin toplamından yahut son 1 yıllık net satış hasılatından büyük olanının yüzde 10’unu aşması. Rastgele bir şirketin bu Karar kapsamına girebilmesi üstteki her 3 koşulun birden sağlanması gerekmektedir.
“HERHANGİ BİR KISITLAMA OLMAYACAKTIR”
*1. kuralın sağlanmaması halinde, yani bir şirketin ilgili mevzuat uyarınca bağımsız kontrole tabi bir Şirket statüsünde olmaması durumunda kelam konusu şirket bu Karar kapsamına girmeyecektir.
*1.şart sağlanmasına karşın, 2.şartın sağlanmaması halinde de, yani bir Şirketin YP nakdi varlıklarının TL karşılığının 15 milyon TL’yi geçmemesi durumunda da kredi kullandırılmasına ait rastgele bir kısıtlama olmayacaktır.
*1. ve 2. kural sağlanmasına karşın, Şirketin YP nakdi varlıklarının TL karşılığının, Şirketin faal toplamının ya da son 1 yıllık satış kazancının(büyük olan baz alınacaktır) yüzde 10’unu aşmaması halinde de kredi kullandırılmasına ait rastgele bir kısıtlama olmayacaktır. Yani üstte da açıklandıği üzere, bu sınırlamaya tabi olmak için üstteki her 3 kaidenin da bir arada sağlanması gerekmektedir.
*Diğer taraftan, kelam konusu karar kapsamına gerçek şahıslar ile gerçek kişi Şirket ortakları da girmemektedir. Uygulamaya ait akışı gösteren şemaya ayrıyeten aşağıda yer verilmektedir.
Kredi Kullandırım Sınırlamasından İstisna Tutulacak Haller: Üstteki 3 kuralın birden sağlanması niçiniyle kredi kullandırım sınırlaması kapsamına giren fakat Türk Parası Değerini Müdafaa Hakkında 32 sayılı Karar ve ilgili mevzuat uyarınca YP cinsinden kredi kullanımı da mümkün olmayan Şirketlerin, krediye başvurduğu tarihten itibaren 3 aylık devir ortasında yabancı para net durum açığının bulunduğunu bağımsız kontrol kuruluşunca onaylanmış biçimde tespit ettirerek bankaya sunmaları halinde; sırf müracaat tarihini izleyen 3 aylık periyottaki konum açığı ile sonlu olmak kaydıyla bu Şirketlerin de TL cinsinden nakdi ticari kredi kullanabilmeleri mümkündür.
*Bu istisnadan yararlanacak Şirketler için bakılacak kriter, yabancı para konum açığının bulunması yani önümüzdeki rastgele bir 3 aylık devirde yapancı para borçlarının(yükümlülüklerinin) yabancı para varlıklarından fazla olması durumudur.
*bu biçimde bir durum kelam konusu ise, YP yükümlüklerin YP varlıklarından fazla olduğu fiyat kadar bu Şirketlere de TL cinsinden nakdi ticari kredi kullandırılabilecektir.
*Uygulamaya ait akışı gösteren şemaya ayrıyeten aşağıda yer verilmektedir.
Karar kapsamına dahil olan ve olmayan YP nakdi varlıklar: Kararda da açıklandıği üzere YP nakdi varlıklar kapsamına Şirketlerin altın da dahil olmak üzere efektif dövizleri ile bankalardaki YP mevduatları dahil olup, Şirketlerin yurt içi yerleşiklerce YP cinsinden ihraç edilmiş menkul değerler ve Eurobond üzere borçlanma araçlarından oluşan öteki nakdî varlıkları Kararda belirtilen YP nakdi varlıklar kapsamına girmemektedir.
*Ancak Şirketlerin, yurt dışı yerleşiklerce YP cinsinden ihraç edilmiş menkul değerler ve pay senetleri ile yurt dışı yerleşiklerle yapılan aykırı repo üzere başka nakdî varlıkları da Karar kapsamındaki YP nakdi varlık meblağının hesaplamasına dahil edilecektir.
Kapsamın Belirlenmesinde Kullanılacak Bilgi ve Evraklar: Bir Şirketin Karar kapsamında olup olmadığı, bu Şirketin YP nakdi varlık toplamı ile bağımsız kontrolden geçmiş en şimdiki finansal tabloları uyarınca faal toplamı ve son 1 yıllık net satış çıkarının bağımsız kontrol kuruluşu tarafınca onaylanarak belgelendirilmesi suretiyle belirlenecektir. Konsolide finansal tablo hazırlama yükümlülüğü bulunan Şirketler için bu kıymetlendirme konsolide bilanço üzerinden yapılacaktır.
Kapsama Dahil Olmayan Şirketlerin Durumu: YP nakdi varlıklarının TL karşılığı 15 milyon TL’yi aşmayan Şirketler Karar kapsamındaki kredi sınırlamasına dahil olmayacaktır. Lakin, bu Şirketlerin kredi müracaat tarihi prestijiyle,
Mevcut YP nakdi varlıkları ile en aktüel finansal tablolarına göre faal toplamını ve son 1 yıllık net satış yararını bağımsız kontrol kuruluşuna tespit ettirmeleri, Kullanacakları kredinin vadesi boyunca YP nakdi varlıklarının TL karşılığının 15 milyon TL’yi aşmayacağını ya da aşsa bile faal toplamından ya da son 1 yıllık net satış hasılatından büyük olanının yüzde onunu geçmeyeceğini beyan ve taahhüt etmeleri, Kelam konusu beyan ve taahhüdün banka tarafınca denetiminin sağlanmasını teminen Şirketlerin her ayın birinci 10 iş günü ortasında bundan evvelki ay sonu bilançosuna göre YP nakdi varlıklarının, etkin toplamının ve bundan evvelki ay sonu prestijiyle son 12 aylık net satış yararının aktüel pahasını bankaya iletmeleri gerekmektedir.
*Bu kapsamda Şirketlerden alınacak beyan ve taahhütler için bu kademede Kurumumuzca standart bir form bildirilmeyecek olup, 15.06.2022 tarihindeki ve 53262 sayılı talimat yazımızda da açıklandıği üzere kredinin gayesine uygun kullanıldığının takibine yönelik olarak, mümkün olduğu ölçüde kredi müşterilerinden evrak temin edilmesi, “kredinin hedefine uygun kullanıldığının tespitine ve takibine yönelik her türlü bilgi ve belgeyi talep edilmesi halinde bankaya ibraz edeceğine yönelik” taahhütname alınması ve/veya mukavelelerin bu kapsamda güncellenmesi ve iş süreçlerinin buna uygun hale getirilmesi bankaların sorumluluğundadır.
Sınırlama Kapsamına Giren Ticari Kredi Cinsleri ve Mevcut Kredi Limitlerinin Durumu: Kararda ve üstte belirtilen her 3 kuralı da sağlayan şirketler için, Karar tarihinden daha sonra kullandırılacak, TL cinsinden her türlü nakdi ticari kredi sınırlama kapsamına girmektedir.
*Rotatif, kredili mevduat hesabı(KMH) yahut kurumsal kredi kartları üzere kredi süreçleri yoluyla, Karar tarihinden itibaren gerçekleşecek nakdi ticari TL kredi kullandırımları için her ay sonunda yapılacak bakiye artışı hesaplaması yeni kullandırım olarak kabul edilecek ve her ay sonundaki hesaplama tarihindilk evvelki ay sonuna göre bakiye artışı olması durumunda, ay sonu itibariyle yapılacak bu hesaplamaya kadar ilgili ticari kredi müşterisinin Kararda belirtilen bağımsız kontrol kuruluşu onaylı evrakları bankaya tevsik etmesi gerekecektir.
*Gecelik kredilerde de her ay sonunda yapılacak hesaplama tarihi itibariyle bakiye risk meblağı bulunması durumunda, ay sonu itibariyle yapılacak bu hesaplamaya kadar ilgili ticari kredi müşterisinin Kararda belirtilen bağımsız kontrol kuruluşu onaylı evrakları bankaya tevsik etmesi gerekmektedir.
*Ay sonunda kredi müşterisinin; rotatif, KMH yahut kurumsal kredi kartları için bakiye artışının bulunması; gecelik krediler için ise risk meblağının bulunması halinde ve tevsik edilen evraklar çerçevesinde ilgili sınırlama kapsamına girdiğinin tespit edilmesi durumunda, kelam konusu müşterilere limit boşluğu olsa dahi üstte belirtilen türlerde(rotatif, KMH, kurumsal kredi kartı, gecelik krediler gibi) TL cinsinden yeni bir nakdi ticari kredi kullandırılmaması gerekmektedir.
*Bu kapsamda, Karar tarihindilk evvel müşterilere tahsis edilmiş limitler doğrultusunda kullandırılacak rotatif nitelikli krediler ile KMH, kurumsal kredi kartları ve gecelik krediler için uygulama üstte açıklandıği biçimde yapılacaktır.
*ötürüsıyla 27 Haziran 2022 tarihiyle başlayan hafta ortasında vadesi dolacak, yenilenecek bu cins krediler için ilgili müşterilerin gerekli evrakları bu ay sonunda yapılacak hesaplamaya kadar ve sırf evvelki ay sonuna göre bakiye artışı gerçekleşmiş ise tamamlaması gerekmektedir.
*Karar tarihindilk evvel kredi başvurusu yapılarak kontratı akdedilmiş lakin çabucak hemen kullandırımı yapılmamış ve sadece 27 Haziran 2022 tarihiyle başlayan hafta ortasında kullandırımı yapılacak olan spot nitelikli TL cinsinden nakdi ticari krediler için ise rastgele bir ek denetim yapılmasına gerek bulunmamakta olup, ilgili krediler Karar’dan etkilenmeyecektir.
*Doğrudan Borçlandırma Sistemi(DBS) üzere gayri nakdi krediler, nakdi krediye dönüşmediği sürece Karar kapsamında değildir.
*Diğer taraftan, Kredilerin Sınıflandırılması ve Bunlar İçin Ayrılacak Karşılıklara Ait Metot ve Asıllar Hakkında Yönetmelik uyarınca ya da 5411 sayılı Bankacılık Kanununun Süreksiz 32 nci hususu uyarınca Karar tarihinden daha sonra bir daha yapılandırılan krediler, yeni kullandırım olarak değerlendirilmeyecektir.
*Ancak bir daha yapılandırma kapsamında olmayan ve Karar tarihinden daha sonra mukavele şartlarının değiştirilmesi suretiyle yenilenen ya da mevcut kredilerin kısmen yahut büsbütün bir daha finanse edilmesi için kullandırılan kredilerin yeni kullandırım olarak kıymetlendirilmesi gerekmektedir.
Şirketlerin Bağımsız Kontrole Tabi Olup Olmama Durumu: Bir şirketin bağımsız kontrole tabi olup olmadığı 660 sayılı Kanun Kararında Kararname, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 397 nci hususu uyarınca kararlaştırılmış olan 2018/11597 sayılı Bakanlar Şurası sonucu ve ilgili öbür mevzuata göre belirlenmektedir.
*Bankaların Kredi Süreçlerine Ait Yönetmeliğin “hesap durumu olarak kabul edilecek belgeler” başlıklı 9 uncu unsuru uyarınca da bankalar kelam konusu mevzuat çerçevesinde bir şirketin bağımsız kontrole tabi olup olmadığını belirlemekte olup, bu karar uyarınca bir şirketin bağımsız kontrole tabi olup olmadığı bankalarca bugüne kadar nasıl belirlendiyse, kelam konusu Karar uyarınca da tıpkı biçimde belirlenmeye devam edilecektir.
Kararda Belirtilen “En Yeni Finansal Tabloların”: Kararda belirtilen “en yeni finansal tablolar” tabiri ile Kamu Nezareti, Muhasebe ve Kontrol Standartları Kurumu tarafınca yayımlanan muhasebe ve finansal raporlama standartları çerçevesinde konsolide finansal tablo hazırlama yükümlülüğü bulunanlardan konsolide; konsolide finansal tablo hazırlama yükümlülüğü bulunmayanlardan konsolide olmayan; birebir standartlara uygun olarak hazırlanıp Kamu Nezareti, Muhasebe ve Kontrol Standartları Kurumu tarafınca yetkilendirilmiş bağımsız kontrol kuruluşlarınca denetlenmiş en aktüel finansal tablolar kastedilmektedir.
Bağımsız Kontrol Kuruluşlarınca Onaylanmak Suretiyle Tevsik Edilmesi Gereken Dokümanların Hazır Olmaması Durumu: Karar tarihinden daha sonra yapılacak kredi müracaat tarihi itibariyle, bağımsız kontrol kuruluşlarınca YP nakdi varlıkları toplamı çabucak hemen tespit edilmemiş ya da bağımsız kontrol kuruluşlarınca denetlenmiş yeni finansal tabloları hazır bulunmayan ya da kredi müracaat tarihini izleyen 3 aylık devir itibariyle YP net durum açığı bağımsız kontrol kuruluşlarınca çabucak hemen tespit edilmemiş olan Şirketlerin, bağımsız kontrol sürecinin başlatıldığını ilgili bankaya belgelendirmesi ve YP nakdi varlıkları toplamının, etkin toplamının, bundan evvelki ay sonu prestijiyle son 12 aylık net satış karının ve müracaat tarihini izleyen 3 aylık periyot itibariyle YP net konum açığının yeni bedelini ilgili bankaya beyan etmesi ve bu beyana nazaran yapılacak kıymetlendirme çerçevesinde kelam konusu şirketin Karar kapsamındaki kredi kullandırım sınırlamasına girmemesi kaydıyla, kelam konusu Şirketlere TL cinsinden yeni bir nakdi ticari kredi tahsisi yapılması mümkündür.
*Söz konusu Şirketlerin bağımsız kontrol sürecinin başlatıldığını ilgili bankaya beyan etmesine karşın kredi tahsisinden daha sonraki 1 ay içerisinde bağımsız kontrol kuruluşlarınca denetlenmiş şimdiki finansal tabloları ile bağımsız kontrol kuruluşunca onaylanması ve tespit edilmesi gereken öbür bilgi ve dokümanları bankaya tevdi etmemesi ya da tevdi ettiği bilgi ve evraklara göre Şirketin Karar kapsamındaki kredi sınırlamasına dahil olması gerektiğinin anlaşılması halinde, ilgili banka tarafınca bu Şirketlere TL cinsinden hiç bir yeni nakdi ticari kredi kullandırılmaması ve bu durumun acilen Kurumumuza bildirilmesi gerekmektedir.
Hesaplamalarda Kullanılacak Döviz Kuru: YP nakdi varlıkların TL karşılığının hesaplanmasında hesaplama tarihine ilişkin TCMB döviz alış kuru kullanılacaktır.
Bankalarca Kuruma Yapılacak Raporlamalar: Karar kapsamında Kurumumuza yapılacak raporlamalara ait gerekli raporlama formu ve formatı en kısa müddette Kurumumuzca bankalara duyurulacaktır.
Bankalarca ve Şirketlerce Dikkat Edilecek Öbür Hususlar: Şirketlerin TL kredi talebi öncesi, fiktif süreçlerle borç kaydı yaratma ya da muvazaalı başka süreçler yoluyla sonucun etrafından dolanmaya yönelik uygulamalara tevessül etmemeleri bakımından bankaların müşterilerini uyarması ve her bankanın, müşterilerinin bu tıp dolanma hedefli YP varlık transferi gerçekleştirip gerçekleştirmediklerini kendi bankaları özelinde denetim etmeleri ve bu biçimde bir tespitte bulunmaları halinde acilen Kurumumuza bilgi vermeleri gerekmektedir.
*Diğer taraftan, sonucun etrafından dolanılması yahut etkisiz hale getirilmesine yönelik böyleki aldatıcı ve muvazaalı süreçler gerçekleştirmek suretiyle bankalarca tahsis edilmemesi gereken bir kredinin açılmasını sağlayanlar hakkında gerekli yasal süreçlerin yapılabileceği de doğaldır.
*Ayrıca, Şirketlerin kredi kullandırımı öncesi bankalara verecekleri beyan ve taahhüdün bankalarca denetiminin sağlanmasını teminen her ayın birinci 10 iş günü ortasında bankalara iletecekleri bilgi ve evraklara nazaran ya da kredi müracaat tarihi itibariyle hazır bulunmaması niçiniyle kredi tahsisinden daha sonraki 1 ay içerisinde bağımsız kontrol kuruluşunca onaylanarak bankaya sunulması gereken bilgi ve dokümanlara nazaran Karara uymadığı tespit edilen yahut kredi tahsisinden daha sonraki 1 ay içerisinde bağımsız kontrol kuruluşunca onaylanması ve tespit edilmesi gereken bilgi ve evrakları bankaya tevdi etmeyen Şirketler hakkında da ilgili banka tarafınca acilen Kurumumuza bilgi verilmesi gerekmektedir.
*Bankaların kelam konusu sonucun aktif bir biçimde uygulanması açısından gerekli ihtimamı göstermeleri ve Kararda açıkça belirtilmemiş olsa bile kelam konusu sonucun ruhuna uygun olmayan süreçlerin gerçekleştirildiğini tespit etmeleri halinde Kurumumuza gerekli bilgilendirmeleri yapmaları ve Karar kapsamında Kurumumuzca talep edilecek raporlamaların hakikat ve vaktinde yapılmasına dikkat etmeleri gerekmektedir.
*Bilindiği üzere Kurumumuz tarafınca daha evvel bankalara, kredilerin kullandırım emeline uygun olmayan süreçlerin gerçekleştirilmesinde kullanılmasının engellenmesi için azami itinanın gösterilmesi tarafında talimatlar verilmişti.
“DÖVİZ ALIMI EMELİYLE KULLANILMAYA DEVAM ETMEKTEDİR”
*Ancak kimi şirketlerin, döviz borcu ya da döviz yükümlülüğü olmamasına hatta döviz durum fazlası olmasına karşın, TL kredi kullanarak döviz alımı gerçekleştirdikleri ve döviz durumu tuttukları görülmüştür.
*Yani üretime, istihdama, yatırıma gitmesi gereken uygun şartlı TL ticari kredi kaynakları, gerçek bir gereksinim olmadığı biçimde kimi şirketlerce döviz alımı hedefiyle kullanılmaya devam etmektedir.
*Bu prestijle, finansal istikrarın güçlendirilmesi ve kaynakların daha verimli ve üretken alanlarda kullanılarak kredi sisteminin faal bir biçimde çalışmasını ve kredilerin hedefine matuf bir biçimde kullanılmasını sağlamak emeliyle gerekli görülen bir makro ihtiyati önlem olarak 24.06.2022 tarihindeki ve 10250 sayılı Şura sonucu(Karar) alınmıştır.
*Bu çerçevede, sonucun uygulanmasına ait yaşanabilecek tereddütlerin giderilmesi bakımından aşağıdaki açıklamaların yapılmasında yarar görülmüştür:
Karar Kapsamına Dahil Olma Kaideleri ve Kapsama Dahil Olunmayan Haller:
1. 660 sayılı Kanun Kararında Kararname ve ilgili düzenlemeler uyarınca bağımsız kontrole tabi bir şirket(Şirket) olması,
2. Şirketin YP nakdi varlıklarının (altın dahil, efektif döviz ile bankalardaki YP mevduatın) TL karşılığının 15 milyon TL’nin üzerinde olması,
3. Şirketin YP nakdi varlıkların TL karşılığının; etkin toplamından yahut son 1 yıllık net satış hasılatından büyük olanının yüzde 10’unu aşması. Rastgele bir şirketin bu Karar kapsamına girebilmesi üstteki her 3 koşulun birden sağlanması gerekmektedir.
“HERHANGİ BİR KISITLAMA OLMAYACAKTIR”
*1. kuralın sağlanmaması halinde, yani bir şirketin ilgili mevzuat uyarınca bağımsız kontrole tabi bir Şirket statüsünde olmaması durumunda kelam konusu şirket bu Karar kapsamına girmeyecektir.
*1.şart sağlanmasına karşın, 2.şartın sağlanmaması halinde de, yani bir Şirketin YP nakdi varlıklarının TL karşılığının 15 milyon TL’yi geçmemesi durumunda da kredi kullandırılmasına ait rastgele bir kısıtlama olmayacaktır.
*1. ve 2. kural sağlanmasına karşın, Şirketin YP nakdi varlıklarının TL karşılığının, Şirketin faal toplamının ya da son 1 yıllık satış kazancının(büyük olan baz alınacaktır) yüzde 10’unu aşmaması halinde de kredi kullandırılmasına ait rastgele bir kısıtlama olmayacaktır. Yani üstte da açıklandıği üzere, bu sınırlamaya tabi olmak için üstteki her 3 kaidenin da bir arada sağlanması gerekmektedir.
*Diğer taraftan, kelam konusu karar kapsamına gerçek şahıslar ile gerçek kişi Şirket ortakları da girmemektedir. Uygulamaya ait akışı gösteren şemaya ayrıyeten aşağıda yer verilmektedir.
Kredi Kullandırım Sınırlamasından İstisna Tutulacak Haller: Üstteki 3 kuralın birden sağlanması niçiniyle kredi kullandırım sınırlaması kapsamına giren fakat Türk Parası Değerini Müdafaa Hakkında 32 sayılı Karar ve ilgili mevzuat uyarınca YP cinsinden kredi kullanımı da mümkün olmayan Şirketlerin, krediye başvurduğu tarihten itibaren 3 aylık devir ortasında yabancı para net durum açığının bulunduğunu bağımsız kontrol kuruluşunca onaylanmış biçimde tespit ettirerek bankaya sunmaları halinde; sırf müracaat tarihini izleyen 3 aylık periyottaki konum açığı ile sonlu olmak kaydıyla bu Şirketlerin de TL cinsinden nakdi ticari kredi kullanabilmeleri mümkündür.
*Bu istisnadan yararlanacak Şirketler için bakılacak kriter, yabancı para konum açığının bulunması yani önümüzdeki rastgele bir 3 aylık devirde yapancı para borçlarının(yükümlülüklerinin) yabancı para varlıklarından fazla olması durumudur.
*bu biçimde bir durum kelam konusu ise, YP yükümlüklerin YP varlıklarından fazla olduğu fiyat kadar bu Şirketlere de TL cinsinden nakdi ticari kredi kullandırılabilecektir.
*Uygulamaya ait akışı gösteren şemaya ayrıyeten aşağıda yer verilmektedir.
Karar kapsamına dahil olan ve olmayan YP nakdi varlıklar: Kararda da açıklandıği üzere YP nakdi varlıklar kapsamına Şirketlerin altın da dahil olmak üzere efektif dövizleri ile bankalardaki YP mevduatları dahil olup, Şirketlerin yurt içi yerleşiklerce YP cinsinden ihraç edilmiş menkul değerler ve Eurobond üzere borçlanma araçlarından oluşan öteki nakdî varlıkları Kararda belirtilen YP nakdi varlıklar kapsamına girmemektedir.
*Ancak Şirketlerin, yurt dışı yerleşiklerce YP cinsinden ihraç edilmiş menkul değerler ve pay senetleri ile yurt dışı yerleşiklerle yapılan aykırı repo üzere başka nakdî varlıkları da Karar kapsamındaki YP nakdi varlık meblağının hesaplamasına dahil edilecektir.
Kapsamın Belirlenmesinde Kullanılacak Bilgi ve Evraklar: Bir Şirketin Karar kapsamında olup olmadığı, bu Şirketin YP nakdi varlık toplamı ile bağımsız kontrolden geçmiş en şimdiki finansal tabloları uyarınca faal toplamı ve son 1 yıllık net satış çıkarının bağımsız kontrol kuruluşu tarafınca onaylanarak belgelendirilmesi suretiyle belirlenecektir. Konsolide finansal tablo hazırlama yükümlülüğü bulunan Şirketler için bu kıymetlendirme konsolide bilanço üzerinden yapılacaktır.
Kapsama Dahil Olmayan Şirketlerin Durumu: YP nakdi varlıklarının TL karşılığı 15 milyon TL’yi aşmayan Şirketler Karar kapsamındaki kredi sınırlamasına dahil olmayacaktır. Lakin, bu Şirketlerin kredi müracaat tarihi prestijiyle,
Mevcut YP nakdi varlıkları ile en aktüel finansal tablolarına göre faal toplamını ve son 1 yıllık net satış yararını bağımsız kontrol kuruluşuna tespit ettirmeleri, Kullanacakları kredinin vadesi boyunca YP nakdi varlıklarının TL karşılığının 15 milyon TL’yi aşmayacağını ya da aşsa bile faal toplamından ya da son 1 yıllık net satış hasılatından büyük olanının yüzde onunu geçmeyeceğini beyan ve taahhüt etmeleri, Kelam konusu beyan ve taahhüdün banka tarafınca denetiminin sağlanmasını teminen Şirketlerin her ayın birinci 10 iş günü ortasında bundan evvelki ay sonu bilançosuna göre YP nakdi varlıklarının, etkin toplamının ve bundan evvelki ay sonu prestijiyle son 12 aylık net satış yararının aktüel pahasını bankaya iletmeleri gerekmektedir.
*Bu kapsamda Şirketlerden alınacak beyan ve taahhütler için bu kademede Kurumumuzca standart bir form bildirilmeyecek olup, 15.06.2022 tarihindeki ve 53262 sayılı talimat yazımızda da açıklandıği üzere kredinin gayesine uygun kullanıldığının takibine yönelik olarak, mümkün olduğu ölçüde kredi müşterilerinden evrak temin edilmesi, “kredinin hedefine uygun kullanıldığının tespitine ve takibine yönelik her türlü bilgi ve belgeyi talep edilmesi halinde bankaya ibraz edeceğine yönelik” taahhütname alınması ve/veya mukavelelerin bu kapsamda güncellenmesi ve iş süreçlerinin buna uygun hale getirilmesi bankaların sorumluluğundadır.
Sınırlama Kapsamına Giren Ticari Kredi Cinsleri ve Mevcut Kredi Limitlerinin Durumu: Kararda ve üstte belirtilen her 3 kuralı da sağlayan şirketler için, Karar tarihinden daha sonra kullandırılacak, TL cinsinden her türlü nakdi ticari kredi sınırlama kapsamına girmektedir.
*Rotatif, kredili mevduat hesabı(KMH) yahut kurumsal kredi kartları üzere kredi süreçleri yoluyla, Karar tarihinden itibaren gerçekleşecek nakdi ticari TL kredi kullandırımları için her ay sonunda yapılacak bakiye artışı hesaplaması yeni kullandırım olarak kabul edilecek ve her ay sonundaki hesaplama tarihindilk evvelki ay sonuna göre bakiye artışı olması durumunda, ay sonu itibariyle yapılacak bu hesaplamaya kadar ilgili ticari kredi müşterisinin Kararda belirtilen bağımsız kontrol kuruluşu onaylı evrakları bankaya tevsik etmesi gerekecektir.
*Gecelik kredilerde de her ay sonunda yapılacak hesaplama tarihi itibariyle bakiye risk meblağı bulunması durumunda, ay sonu itibariyle yapılacak bu hesaplamaya kadar ilgili ticari kredi müşterisinin Kararda belirtilen bağımsız kontrol kuruluşu onaylı evrakları bankaya tevsik etmesi gerekmektedir.
*Ay sonunda kredi müşterisinin; rotatif, KMH yahut kurumsal kredi kartları için bakiye artışının bulunması; gecelik krediler için ise risk meblağının bulunması halinde ve tevsik edilen evraklar çerçevesinde ilgili sınırlama kapsamına girdiğinin tespit edilmesi durumunda, kelam konusu müşterilere limit boşluğu olsa dahi üstte belirtilen türlerde(rotatif, KMH, kurumsal kredi kartı, gecelik krediler gibi) TL cinsinden yeni bir nakdi ticari kredi kullandırılmaması gerekmektedir.
*Bu kapsamda, Karar tarihindilk evvel müşterilere tahsis edilmiş limitler doğrultusunda kullandırılacak rotatif nitelikli krediler ile KMH, kurumsal kredi kartları ve gecelik krediler için uygulama üstte açıklandıği biçimde yapılacaktır.
*ötürüsıyla 27 Haziran 2022 tarihiyle başlayan hafta ortasında vadesi dolacak, yenilenecek bu cins krediler için ilgili müşterilerin gerekli evrakları bu ay sonunda yapılacak hesaplamaya kadar ve sırf evvelki ay sonuna göre bakiye artışı gerçekleşmiş ise tamamlaması gerekmektedir.
*Karar tarihindilk evvel kredi başvurusu yapılarak kontratı akdedilmiş lakin çabucak hemen kullandırımı yapılmamış ve sadece 27 Haziran 2022 tarihiyle başlayan hafta ortasında kullandırımı yapılacak olan spot nitelikli TL cinsinden nakdi ticari krediler için ise rastgele bir ek denetim yapılmasına gerek bulunmamakta olup, ilgili krediler Karar’dan etkilenmeyecektir.
*Doğrudan Borçlandırma Sistemi(DBS) üzere gayri nakdi krediler, nakdi krediye dönüşmediği sürece Karar kapsamında değildir.
*Diğer taraftan, Kredilerin Sınıflandırılması ve Bunlar İçin Ayrılacak Karşılıklara Ait Metot ve Asıllar Hakkında Yönetmelik uyarınca ya da 5411 sayılı Bankacılık Kanununun Süreksiz 32 nci hususu uyarınca Karar tarihinden daha sonra bir daha yapılandırılan krediler, yeni kullandırım olarak değerlendirilmeyecektir.
*Ancak bir daha yapılandırma kapsamında olmayan ve Karar tarihinden daha sonra mukavele şartlarının değiştirilmesi suretiyle yenilenen ya da mevcut kredilerin kısmen yahut büsbütün bir daha finanse edilmesi için kullandırılan kredilerin yeni kullandırım olarak kıymetlendirilmesi gerekmektedir.
Şirketlerin Bağımsız Kontrole Tabi Olup Olmama Durumu: Bir şirketin bağımsız kontrole tabi olup olmadığı 660 sayılı Kanun Kararında Kararname, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 397 nci hususu uyarınca kararlaştırılmış olan 2018/11597 sayılı Bakanlar Şurası sonucu ve ilgili öbür mevzuata göre belirlenmektedir.
*Bankaların Kredi Süreçlerine Ait Yönetmeliğin “hesap durumu olarak kabul edilecek belgeler” başlıklı 9 uncu unsuru uyarınca da bankalar kelam konusu mevzuat çerçevesinde bir şirketin bağımsız kontrole tabi olup olmadığını belirlemekte olup, bu karar uyarınca bir şirketin bağımsız kontrole tabi olup olmadığı bankalarca bugüne kadar nasıl belirlendiyse, kelam konusu Karar uyarınca da tıpkı biçimde belirlenmeye devam edilecektir.
Kararda Belirtilen “En Yeni Finansal Tabloların”: Kararda belirtilen “en yeni finansal tablolar” tabiri ile Kamu Nezareti, Muhasebe ve Kontrol Standartları Kurumu tarafınca yayımlanan muhasebe ve finansal raporlama standartları çerçevesinde konsolide finansal tablo hazırlama yükümlülüğü bulunanlardan konsolide; konsolide finansal tablo hazırlama yükümlülüğü bulunmayanlardan konsolide olmayan; birebir standartlara uygun olarak hazırlanıp Kamu Nezareti, Muhasebe ve Kontrol Standartları Kurumu tarafınca yetkilendirilmiş bağımsız kontrol kuruluşlarınca denetlenmiş en aktüel finansal tablolar kastedilmektedir.
Bağımsız Kontrol Kuruluşlarınca Onaylanmak Suretiyle Tevsik Edilmesi Gereken Dokümanların Hazır Olmaması Durumu: Karar tarihinden daha sonra yapılacak kredi müracaat tarihi itibariyle, bağımsız kontrol kuruluşlarınca YP nakdi varlıkları toplamı çabucak hemen tespit edilmemiş ya da bağımsız kontrol kuruluşlarınca denetlenmiş yeni finansal tabloları hazır bulunmayan ya da kredi müracaat tarihini izleyen 3 aylık devir itibariyle YP net durum açığı bağımsız kontrol kuruluşlarınca çabucak hemen tespit edilmemiş olan Şirketlerin, bağımsız kontrol sürecinin başlatıldığını ilgili bankaya belgelendirmesi ve YP nakdi varlıkları toplamının, etkin toplamının, bundan evvelki ay sonu prestijiyle son 12 aylık net satış karının ve müracaat tarihini izleyen 3 aylık periyot itibariyle YP net konum açığının yeni bedelini ilgili bankaya beyan etmesi ve bu beyana nazaran yapılacak kıymetlendirme çerçevesinde kelam konusu şirketin Karar kapsamındaki kredi kullandırım sınırlamasına girmemesi kaydıyla, kelam konusu Şirketlere TL cinsinden yeni bir nakdi ticari kredi tahsisi yapılması mümkündür.
*Söz konusu Şirketlerin bağımsız kontrol sürecinin başlatıldığını ilgili bankaya beyan etmesine karşın kredi tahsisinden daha sonraki 1 ay içerisinde bağımsız kontrol kuruluşlarınca denetlenmiş şimdiki finansal tabloları ile bağımsız kontrol kuruluşunca onaylanması ve tespit edilmesi gereken öbür bilgi ve dokümanları bankaya tevdi etmemesi ya da tevdi ettiği bilgi ve evraklara göre Şirketin Karar kapsamındaki kredi sınırlamasına dahil olması gerektiğinin anlaşılması halinde, ilgili banka tarafınca bu Şirketlere TL cinsinden hiç bir yeni nakdi ticari kredi kullandırılmaması ve bu durumun acilen Kurumumuza bildirilmesi gerekmektedir.
Hesaplamalarda Kullanılacak Döviz Kuru: YP nakdi varlıkların TL karşılığının hesaplanmasında hesaplama tarihine ilişkin TCMB döviz alış kuru kullanılacaktır.
Bankalarca Kuruma Yapılacak Raporlamalar: Karar kapsamında Kurumumuza yapılacak raporlamalara ait gerekli raporlama formu ve formatı en kısa müddette Kurumumuzca bankalara duyurulacaktır.
Bankalarca ve Şirketlerce Dikkat Edilecek Öbür Hususlar: Şirketlerin TL kredi talebi öncesi, fiktif süreçlerle borç kaydı yaratma ya da muvazaalı başka süreçler yoluyla sonucun etrafından dolanmaya yönelik uygulamalara tevessül etmemeleri bakımından bankaların müşterilerini uyarması ve her bankanın, müşterilerinin bu tıp dolanma hedefli YP varlık transferi gerçekleştirip gerçekleştirmediklerini kendi bankaları özelinde denetim etmeleri ve bu biçimde bir tespitte bulunmaları halinde acilen Kurumumuza bilgi vermeleri gerekmektedir.
*Diğer taraftan, sonucun etrafından dolanılması yahut etkisiz hale getirilmesine yönelik böyleki aldatıcı ve muvazaalı süreçler gerçekleştirmek suretiyle bankalarca tahsis edilmemesi gereken bir kredinin açılmasını sağlayanlar hakkında gerekli yasal süreçlerin yapılabileceği de doğaldır.
*Ayrıca, Şirketlerin kredi kullandırımı öncesi bankalara verecekleri beyan ve taahhüdün bankalarca denetiminin sağlanmasını teminen her ayın birinci 10 iş günü ortasında bankalara iletecekleri bilgi ve evraklara nazaran ya da kredi müracaat tarihi itibariyle hazır bulunmaması niçiniyle kredi tahsisinden daha sonraki 1 ay içerisinde bağımsız kontrol kuruluşunca onaylanarak bankaya sunulması gereken bilgi ve dokümanlara nazaran Karara uymadığı tespit edilen yahut kredi tahsisinden daha sonraki 1 ay içerisinde bağımsız kontrol kuruluşunca onaylanması ve tespit edilmesi gereken bilgi ve evrakları bankaya tevdi etmeyen Şirketler hakkında da ilgili banka tarafınca acilen Kurumumuza bilgi verilmesi gerekmektedir.
*Bankaların kelam konusu sonucun aktif bir biçimde uygulanması açısından gerekli ihtimamı göstermeleri ve Kararda açıkça belirtilmemiş olsa bile kelam konusu sonucun ruhuna uygun olmayan süreçlerin gerçekleştirildiğini tespit etmeleri halinde Kurumumuza gerekli bilgilendirmeleri yapmaları ve Karar kapsamında Kurumumuzca talep edilecek raporlamaların hakikat ve vaktinde yapılmasına dikkat etmeleri gerekmektedir.