GÖKHAN KARAKAŞ- Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın müsaadesiyle Kocaeli Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Kısmı Lider Yardımcısı Prof. Dr. Şengül Aydıngün başkanlığındaki bilim heyetinin İstanbul’un tarih öncesi periyodunun izini sürdüğü Bathonea hafriyatları bir daha enteresan sonuçlar verdi. Hafriyatlarda Bathonea Limanı’na giren eser ve gemilerin kaydının tutulduğu divit-hokka grubu ve sepet biçimli sütün başı buluntular ortasında en çok dikkat çekenler oldu. Prof. Dr. Aydıngün, “Bu yıl en değişik buluntumuz 1500-1600 yıl öncesine ilişkin yan yana ele geçen yazı kadrosu. Arkeolojik hafriyatlarda seçkin rastlanan bir durum” dedi.
Depremle yıkıldı
Avcılar’ın Küçükçekmece Gölü kenarındaki Bathonea Antik Kenti’nde 2009’dan beri yürütülen arkeolojik hafriyatlar, İstanbul’un tarih öncesi periyoduna ışık tutuyor. 2022 yazı boyunca süren Bathonea kazılarına, 9 ülkedeki 5 kurumdan çeşitli bilim kısımlarını temsil eden bilim insanları katıldı. Kocaeli Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şengül Aydıngün başkanlığında 45 bilim insanıyla yürütülen hafriyatlarda Doğu Roma İmparatoru (Bizans) Jüstinyanus periyodunda yaşanan Büyük İstanbul zelzelesiyle ilgili bilgilere ulaşıldı. Almanya, Yunanistan, ABD, Rusya, Polonya, Ukrayna, İtalya, İsviçre ve Türkiye’den altı farklı bilim kolundan insanların katımıyla kuvvetli bir takım oluşturduklarını söyleyen Prof. Dr. Şengül Aydıngün, 2 ay sonunda elde edilen sonuçları Milliyet ile paylaştı. Prof. Dr. Aydıngün, periyodun tarihçisi Mirinalı Agathias Scholasticus’un tanım ettiği üzere tahminen 21 Aralık 557 tarihinde İstanbul’da büyük yıkıma niye olan sarsıntıyla yapının yıkıldığını düşündüklerini söyleyerek, “En kısa günün yaşandığı karlı bir gecede yaşandığı yazılan zelzeleyle yapının büyük ziyan gördüğünü düşünüyoruz” dedi. Aydıngün, kazılardaki buluntulara ait şu ayrıntıları verdi:
“Kocaeli Üniversitesi liderliğinde, TÜBİTAK iştirakiyle ve Mercedes Benz’in katkılarıyla gerçekleşen hafriyatlarda evvelinde jeofizik neticeleriyla bulduğumuz bir yapıyı açtık. Küçükçekmece Gölü’ne yakın alanda jeoradar ile tespit ettiğimiz alanda ‘Açma’ yaptık. Alan sorumlusu arkeolog Ayberk Enez, mimari izleri görülen alanda 25 m uzunluğunda 4 odalı bir yapı tespit etti. Birinci odada karşımıza divit ve hokkadan oluşan yazı grubu çıktı. Odanın çabucak yanında ise sepet biçiminde sütun başlığı bulduk. Sepet biçimli sütun 5.yüzyıl ile 7. yüzyıla tarihlendi. Erken Bizans devrine tarihlenen bu yapıtın uygun korunmuş olması ve sıkıntı bulunması bizi sevindirdi. İtinayla yapılan bu başlığı bulmak bölgenin ehemmiyetini gösteriyor.”
Geyik kemiğinden hokka
Celal Bayar Üniversitesi Arkeoloji Bölümü’nden ve Hafriyat Lider Yardımcısı Dr. Dava Kara ise, divit ve hokka grubunun ehemmiyetini anlattı. Kara, buluntuların değerini vurgularken şunları söylemiş oldu:
“Aynı düzeyde ele geçen bu iki eser devrindeki yaşama ışık tutuyor. Zooarkeolog öğretim üyesi Dr. Hasan Değirmenci’nin müşahedesine nazaran geyik kemiği olabileceğini düşünüyoruz. Mikroskobik birinci incelemelerimize göre üzerinde siyah ve kırmızı mürekkep izleri mevcut. Divit hokka içine batırılarak kullanılan bir aletti. Devrinde çoklukla organik gereçten üretilmiş mürekkep vardı. Pişmiş topraktan yapılan ve hokka olduğunu düşündüğümüz minyatür kap ile divitin yazım için kullanıldığını söylemek mümkün. Devir ortasında okuma yazma oranının epey düşük olduğu düşünüldüğünde, ele geçen bu nesneler bulunduğu yapının kıymetini ortaya koymaktadır.”
Cam eserler
Ülkü Kara, limana dünyanın çeşitli yerlerinden gelen amforaların tespitini yaparken, antik cam uzmanı Dr. Şeniz Atik cam yapıtları kıymetlendirdi. Dr. Şeniz Atik, “Cam antik çağlarda kıymetli bir husustu lakin hayli fazla sayıda cam eser bulduk. Bu da bize varlıklı bir devri işaret ediyor” dedi. Beş bin yıl evvel Bathonea’da Karadeniz ve Ege üzerinden yapılan deniz ticaretini araştıran Dr. Haldun Aydıngün ise liman yakınlarında çıkan taş aletlerin Neolitik periyoda tarihlendiğini belirtti.
Depremle yıkıldı
Avcılar’ın Küçükçekmece Gölü kenarındaki Bathonea Antik Kenti’nde 2009’dan beri yürütülen arkeolojik hafriyatlar, İstanbul’un tarih öncesi periyoduna ışık tutuyor. 2022 yazı boyunca süren Bathonea kazılarına, 9 ülkedeki 5 kurumdan çeşitli bilim kısımlarını temsil eden bilim insanları katıldı. Kocaeli Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şengül Aydıngün başkanlığında 45 bilim insanıyla yürütülen hafriyatlarda Doğu Roma İmparatoru (Bizans) Jüstinyanus periyodunda yaşanan Büyük İstanbul zelzelesiyle ilgili bilgilere ulaşıldı. Almanya, Yunanistan, ABD, Rusya, Polonya, Ukrayna, İtalya, İsviçre ve Türkiye’den altı farklı bilim kolundan insanların katımıyla kuvvetli bir takım oluşturduklarını söyleyen Prof. Dr. Şengül Aydıngün, 2 ay sonunda elde edilen sonuçları Milliyet ile paylaştı. Prof. Dr. Aydıngün, periyodun tarihçisi Mirinalı Agathias Scholasticus’un tanım ettiği üzere tahminen 21 Aralık 557 tarihinde İstanbul’da büyük yıkıma niye olan sarsıntıyla yapının yıkıldığını düşündüklerini söyleyerek, “En kısa günün yaşandığı karlı bir gecede yaşandığı yazılan zelzeleyle yapının büyük ziyan gördüğünü düşünüyoruz” dedi. Aydıngün, kazılardaki buluntulara ait şu ayrıntıları verdi:
“Kocaeli Üniversitesi liderliğinde, TÜBİTAK iştirakiyle ve Mercedes Benz’in katkılarıyla gerçekleşen hafriyatlarda evvelinde jeofizik neticeleriyla bulduğumuz bir yapıyı açtık. Küçükçekmece Gölü’ne yakın alanda jeoradar ile tespit ettiğimiz alanda ‘Açma’ yaptık. Alan sorumlusu arkeolog Ayberk Enez, mimari izleri görülen alanda 25 m uzunluğunda 4 odalı bir yapı tespit etti. Birinci odada karşımıza divit ve hokkadan oluşan yazı grubu çıktı. Odanın çabucak yanında ise sepet biçiminde sütun başlığı bulduk. Sepet biçimli sütun 5.yüzyıl ile 7. yüzyıla tarihlendi. Erken Bizans devrine tarihlenen bu yapıtın uygun korunmuş olması ve sıkıntı bulunması bizi sevindirdi. İtinayla yapılan bu başlığı bulmak bölgenin ehemmiyetini gösteriyor.”
Geyik kemiğinden hokka
Celal Bayar Üniversitesi Arkeoloji Bölümü’nden ve Hafriyat Lider Yardımcısı Dr. Dava Kara ise, divit ve hokka grubunun ehemmiyetini anlattı. Kara, buluntuların değerini vurgularken şunları söylemiş oldu:
“Aynı düzeyde ele geçen bu iki eser devrindeki yaşama ışık tutuyor. Zooarkeolog öğretim üyesi Dr. Hasan Değirmenci’nin müşahedesine nazaran geyik kemiği olabileceğini düşünüyoruz. Mikroskobik birinci incelemelerimize göre üzerinde siyah ve kırmızı mürekkep izleri mevcut. Divit hokka içine batırılarak kullanılan bir aletti. Devrinde çoklukla organik gereçten üretilmiş mürekkep vardı. Pişmiş topraktan yapılan ve hokka olduğunu düşündüğümüz minyatür kap ile divitin yazım için kullanıldığını söylemek mümkün. Devir ortasında okuma yazma oranının epey düşük olduğu düşünüldüğünde, ele geçen bu nesneler bulunduğu yapının kıymetini ortaya koymaktadır.”
Cam eserler
Ülkü Kara, limana dünyanın çeşitli yerlerinden gelen amforaların tespitini yaparken, antik cam uzmanı Dr. Şeniz Atik cam yapıtları kıymetlendirdi. Dr. Şeniz Atik, “Cam antik çağlarda kıymetli bir husustu lakin hayli fazla sayıda cam eser bulduk. Bu da bize varlıklı bir devri işaret ediyor” dedi. Beş bin yıl evvel Bathonea’da Karadeniz ve Ege üzerinden yapılan deniz ticaretini araştıran Dr. Haldun Aydıngün ise liman yakınlarında çıkan taş aletlerin Neolitik periyoda tarihlendiğini belirtti.