Bilkent Üniversitesi Psikoloji Kısmı’ndan daha sonra ODTÜ’de bilişsel bilimler üzerine yüksek lisansını tamamlayan Zahide Pamir, görsel sistemi anlamak üzerine çalışmalar yaptı. Bilkent Üniversitesi’nde Sinirbilim alanında doktora çalışmasını tamamladı. “Beynimiz gördüğü bir bilgiyi nasıl işliyor” sorusunun peşine düşen Pamir, 2017’de Harvard Üniversitesi’nde doktora daha sonrası araştırmacı olarak çalışmaya başladı. Burada beyin hasarı ile ortaya çıkan Serebral görme bozuklukları üzerinde araştırmalar yaptığını lisana getiren Pamir, araştırmasıyla ilgili şu bilgiyi verdi:
‘TÜRKİYE’DE SAYILARI YÜKSEK’
“Amacımız meydana gelen hasarın beyinde ne üzere değişimlere yol açtığını ve bu durumun hangi görsel bozukluklara sebep olduğunu anlayarak hastalığı karakterize edebilmek ve nihayetinde bu hastalara hakikat rehabilitasyon halleri önerebilmek. Serebral görme bozukluğu çok yaygın bir rahatsızlık. Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde görme bozukluğu olan çocukların yaklaşık yüzde 20’si bu hastalığa sahip. Çok bilinmeyen, dikkat bozukluğu üzere öteki hastalıklarla karıştırılan lakin son vakit içinderda üzerinde daha hayli araştırma yapılan bir mevzu. Türkiye’de de sayılar çok yüksek. Türkiye’de bu alandaki çalışmalarımı Amerika’daki işbirlikçilerimle bir arada sürdürmek istiyorum. Türkiye’de ise beynin değişme kapasitesi olan nöroplastisite üzerinde kendi laboratuvarımda çalışmalar yapacağım. Son senelerdaki çalışmalar beyin gelişmeninin aşikâr bir yaşta durmadığını, beynin doğumdan vefata kadar değişebildiğini gösterdi. Sağlıklı bireylerle beynin değişmesi, bu değişimin bize sağladığı davranışsal tesirler, düzenekler üzerinde çalışacağız. Sağlıklı bir beyinde değişimin tesirlerini anlayabilirsek hastalık olan beyinde bunu yorumlamak daha kolaylaşacak.”
‘BORCUMUZU ÖDEME VAKTİ’
Doktora daha sonrasında giderken hedeflerinin geri dönmek olduğunu söyleyen Pamir, TÜBİTAK’ın bu programının kendileri için büyük avantaj sayladığını söylüyor:
“Laboratuvar kurmak, gerekli aygıtları alabilmek için imkanlar sağlanıyor. Bunun haricinde, ben Bilkent’te epey başarılı hocalarla çalıştım, onlar vaktinde dönmeyi seçtiği için biz düzgün yetiştik ve Harvard üzere bir yerde iş bulma imkanına sahip olduk. Artık biraz artık o görev bizdeymiş üzere hissediyoruz, bunu ödeme vaktimiz geldi. Biz de dönelim kendi laboratuvarımızda tüm dünyada bedelli bilim insanları yetiştirelim istiyoruz.”
Genç bilim beşerlerine ise konfor alanlarından çıkmaktan korkmayın diyen Pamir, “Denemekten korkma, bir fırsat görüyorsan asla kaçırma başvur, başvurduktan daha sonra ‘Hayır’ diyebilirsin. Elinde hayır diyebilecek fırsatlar olsun. Burada bir hocamın verdiği en büyük tavsiye buydu. Ayrıyeten kıymetli noktalardan birisi de lisan sorunları var ise evvela onu çözmelerini tavsiye ederim.”
Zahide Pamir ile Mustafa Karatok çifti ve kızları Ece.
‘HEDEFİM, BİLİM İNSANI YETİŞTİRMEK’
Harvard Üniversitesi Kimya Bölümü’nde tecrübeli bilim insanı olarak çalışmalarını sürdüren Dr. Mustafa Karatok’un Türkiye’ye dönüş sonucunda en tesirli motivasyonu yeterli bilim insanları yetiştirmek. “Dönüş sonucunı aslına bakarsanız buraya gelmedilk evvel vermiştim” diyen Dr. Karatok, Hacettepe Üniversitesi’nde katalizör materyaller üzerine çalışarak Türkiye’yi bu alanda öne çıkarmayı hedefliyor. Ankara Üniversitesi Kimya Bölümü’nü bitiren, doktorasını Bilkent Üniversitesi’nden alan Dr. Karatok, doktora daha sonrası araştırmacı olarak Harvard Üniversitesi’ne gitti. Üç yıl doktora daha sonrası araştırmacı olarak çalışan, iki yıldır tecrübeli bilim insanı unvanıyla çalışmalarını sürdüren Dr. Karatok, Harvard’da yaptığı çalışmaların Türkiye’deki çalışmalarıyla kontaklı olduğunu anlattı. “Geleceğin teknolojisi için çalışıyoruz” diyen Dr. Karatok, şu ayrıntıları verdi:
“Kimya sanayisinde kullanılan gerek hammadde üretiminde gerekse son eser üretim süreçlerinde kilit rolü oynayan katalizör denilen materyaller üzerine çalışıyorum. Ben deneme yanılma prosedürüyle yeni katalizör bulmak yerine, bunların nasıl çalıştıklarını, işlevlerinin ne olduğunu, niye belirli tepkilere karşı yüksek atık ürettikleri üzere konularda temel sebeplerini araştırmak, bunları anlamak ve bunun kararında en aktif çalışan, en az seviyede atık üreten, daha az güce gereksinim duyarak üretim yapan katalizörler dizayn etmek.”
Hocaların müsaadeden
Türkiye’de bu çalışmaları sürdüreceğini söyleyen Dr. Karatok, Türkiye’ye dönüş sonucunı da şu biçimde anlattı: “Dönüş sonucunı buraya gelmedilk evvel vermiştim. Türkiye’de fazlaca uygun bilim yapan, dünya standartlarında çalışan hayli güzel hocalar var. Maksadım onlardan biri olmak. Bu süreçte kendi hocalarımı örnek aldım. Şayet onlar vaktinde dönmeselerdi ben bu kadar yeterli eğitim alıp yetişemeyecektim. Türkiye’de dünyayla yarışır yeterli bilim yapan insanları yetiştirmek istiyorum. Yurt haricinde çalışma imkânları daha uygun, epeyce fazla fon ve yetişmiş insan kaynağı var lakin benim sonucumız daima dönmekti. Akademik meslek inişleri çıkışları olan daima öğrenmeyi gerektiren bir iş. Bunu severek heyecan duyarak yaptıklarından emin olsunlar. Konfor alanlarının dışına çıksınlar. Zira Türkiye’de akademik takımlarda, şahıslar lisans eğitiminden başlıyor profesörlüğe kadar birebir üniversitede ömrünü geçirebiliyor. Bu yeni konularda öğrenmeyi gelişimi kısıtlıyor. Bunu yapmasınlar, yurt ortasında ve haricinde uygun bilim insanlarıyla bir ortaya gelip onlarla çalışma fırsatlarını araştırsınlar.”
Mustafa Karatok, gayesinin Türkiye’de bilim insanı yetiştirmek olduğunu söylüyor.
YARIN: Almanya’dan ‘Gerçekten akıllı asistan’ tasarlamaya geldi
‘TÜRKİYE’DE SAYILARI YÜKSEK’
“Amacımız meydana gelen hasarın beyinde ne üzere değişimlere yol açtığını ve bu durumun hangi görsel bozukluklara sebep olduğunu anlayarak hastalığı karakterize edebilmek ve nihayetinde bu hastalara hakikat rehabilitasyon halleri önerebilmek. Serebral görme bozukluğu çok yaygın bir rahatsızlık. Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde görme bozukluğu olan çocukların yaklaşık yüzde 20’si bu hastalığa sahip. Çok bilinmeyen, dikkat bozukluğu üzere öteki hastalıklarla karıştırılan lakin son vakit içinderda üzerinde daha hayli araştırma yapılan bir mevzu. Türkiye’de de sayılar çok yüksek. Türkiye’de bu alandaki çalışmalarımı Amerika’daki işbirlikçilerimle bir arada sürdürmek istiyorum. Türkiye’de ise beynin değişme kapasitesi olan nöroplastisite üzerinde kendi laboratuvarımda çalışmalar yapacağım. Son senelerdaki çalışmalar beyin gelişmeninin aşikâr bir yaşta durmadığını, beynin doğumdan vefata kadar değişebildiğini gösterdi. Sağlıklı bireylerle beynin değişmesi, bu değişimin bize sağladığı davranışsal tesirler, düzenekler üzerinde çalışacağız. Sağlıklı bir beyinde değişimin tesirlerini anlayabilirsek hastalık olan beyinde bunu yorumlamak daha kolaylaşacak.”
‘BORCUMUZU ÖDEME VAKTİ’
Doktora daha sonrasında giderken hedeflerinin geri dönmek olduğunu söyleyen Pamir, TÜBİTAK’ın bu programının kendileri için büyük avantaj sayladığını söylüyor:
“Laboratuvar kurmak, gerekli aygıtları alabilmek için imkanlar sağlanıyor. Bunun haricinde, ben Bilkent’te epey başarılı hocalarla çalıştım, onlar vaktinde dönmeyi seçtiği için biz düzgün yetiştik ve Harvard üzere bir yerde iş bulma imkanına sahip olduk. Artık biraz artık o görev bizdeymiş üzere hissediyoruz, bunu ödeme vaktimiz geldi. Biz de dönelim kendi laboratuvarımızda tüm dünyada bedelli bilim insanları yetiştirelim istiyoruz.”
Genç bilim beşerlerine ise konfor alanlarından çıkmaktan korkmayın diyen Pamir, “Denemekten korkma, bir fırsat görüyorsan asla kaçırma başvur, başvurduktan daha sonra ‘Hayır’ diyebilirsin. Elinde hayır diyebilecek fırsatlar olsun. Burada bir hocamın verdiği en büyük tavsiye buydu. Ayrıyeten kıymetli noktalardan birisi de lisan sorunları var ise evvela onu çözmelerini tavsiye ederim.”
Zahide Pamir ile Mustafa Karatok çifti ve kızları Ece.
‘HEDEFİM, BİLİM İNSANI YETİŞTİRMEK’
Harvard Üniversitesi Kimya Bölümü’nde tecrübeli bilim insanı olarak çalışmalarını sürdüren Dr. Mustafa Karatok’un Türkiye’ye dönüş sonucunda en tesirli motivasyonu yeterli bilim insanları yetiştirmek. “Dönüş sonucunı aslına bakarsanız buraya gelmedilk evvel vermiştim” diyen Dr. Karatok, Hacettepe Üniversitesi’nde katalizör materyaller üzerine çalışarak Türkiye’yi bu alanda öne çıkarmayı hedefliyor. Ankara Üniversitesi Kimya Bölümü’nü bitiren, doktorasını Bilkent Üniversitesi’nden alan Dr. Karatok, doktora daha sonrası araştırmacı olarak Harvard Üniversitesi’ne gitti. Üç yıl doktora daha sonrası araştırmacı olarak çalışan, iki yıldır tecrübeli bilim insanı unvanıyla çalışmalarını sürdüren Dr. Karatok, Harvard’da yaptığı çalışmaların Türkiye’deki çalışmalarıyla kontaklı olduğunu anlattı. “Geleceğin teknolojisi için çalışıyoruz” diyen Dr. Karatok, şu ayrıntıları verdi:
“Kimya sanayisinde kullanılan gerek hammadde üretiminde gerekse son eser üretim süreçlerinde kilit rolü oynayan katalizör denilen materyaller üzerine çalışıyorum. Ben deneme yanılma prosedürüyle yeni katalizör bulmak yerine, bunların nasıl çalıştıklarını, işlevlerinin ne olduğunu, niye belirli tepkilere karşı yüksek atık ürettikleri üzere konularda temel sebeplerini araştırmak, bunları anlamak ve bunun kararında en aktif çalışan, en az seviyede atık üreten, daha az güce gereksinim duyarak üretim yapan katalizörler dizayn etmek.”
Hocaların müsaadeden
Türkiye’de bu çalışmaları sürdüreceğini söyleyen Dr. Karatok, Türkiye’ye dönüş sonucunı da şu biçimde anlattı: “Dönüş sonucunı buraya gelmedilk evvel vermiştim. Türkiye’de fazlaca uygun bilim yapan, dünya standartlarında çalışan hayli güzel hocalar var. Maksadım onlardan biri olmak. Bu süreçte kendi hocalarımı örnek aldım. Şayet onlar vaktinde dönmeselerdi ben bu kadar yeterli eğitim alıp yetişemeyecektim. Türkiye’de dünyayla yarışır yeterli bilim yapan insanları yetiştirmek istiyorum. Yurt haricinde çalışma imkânları daha uygun, epeyce fazla fon ve yetişmiş insan kaynağı var lakin benim sonucumız daima dönmekti. Akademik meslek inişleri çıkışları olan daima öğrenmeyi gerektiren bir iş. Bunu severek heyecan duyarak yaptıklarından emin olsunlar. Konfor alanlarının dışına çıksınlar. Zira Türkiye’de akademik takımlarda, şahıslar lisans eğitiminden başlıyor profesörlüğe kadar birebir üniversitede ömrünü geçirebiliyor. Bu yeni konularda öğrenmeyi gelişimi kısıtlıyor. Bunu yapmasınlar, yurt ortasında ve haricinde uygun bilim insanlarıyla bir ortaya gelip onlarla çalışma fırsatlarını araştırsınlar.”
Mustafa Karatok, gayesinin Türkiye’de bilim insanı yetiştirmek olduğunu söylüyor.
YARIN: Almanya’dan ‘Gerçekten akıllı asistan’ tasarlamaya geldi