Gonca Kocabaş / Milliyet.com.tr – Vegan beslenmede, et, süt eserleri ve yumurta dahil tüm hayvansal eserler günlük beslenme tertibinin haricinde kalıyor. Kimileri için vegan olmak bir diyet seçimiyken, kimileri için ise bir ömür stili seçimi. Uzmanlara nazaran, gerçek biçimde uyguladığında vegan diyeti son derece besleyici olabilir, kronik hastalık riskini azaltabilir ve kilo vermeye yardımcı olabilir. Türkiye’de yakın vakitte yapılan kapsamlı bir çalışmada, nüfusun yüzde 1’inin vejetaryen olduğu ve yaklaşık 100 bin vegan bulunduğu öngörüldü. Bu oran dünya ortalamalarının altında olsa da sayının bilhassa büyükşehirlerde süratle arttığı düşünülüyor.
İSTEYEN HERKES HER YAŞTA VEGAN OLABİLİR
Vegan diyetler besin açısından varlıklı, doymuş yağlar açısından düşük olarak nitelendiriliyor. Uzmanlara nazaran vegan diyetler bir kişinin muhtaçlık duyduğu tüm besin hususlarını sağlayabiliyor ve ziyanlı hayvansal yağlarla ilişkilendirilen kimi mümkün sıhhat risklerini de ortadan kaldırabiliyor. Bu beslenme biçiminin kalp sıhhatini güzelleştirebileceğini, kansere karşı koruyabileceğini ve tip 2 diyabet riskini de azaltabileceğini gösteren araştırmalar da var.
Vegan olmak için rastgele bir yaş sınırlaması olmadığı da belirtiliyor. Yani hakikat biçimde sürdürüldüğü takdirde herkes, her yaşta vegan olabilir.
‘KANSER RİSKİ AZALIYOR, DEMANS VE BUNAMA DAHA AZ GÖRÜLÜYOR’
“Vegan beslenme eşittir sağlıklı beslenme diyemeyiz. Vegan olduğu biçimde sıhhatsiz beslenenler de var, onlar yarardan epey ziyan görürler” diyen kendisi de vegan olan Kalp ve İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Murat Kınıkoğlu, “Temel beslenme prensiplerine dikkat edilmesi halinde vegan beslenme omnivor beslenme yani hayvansal besin tüketenlere bakılırsa sıhhat açısından daha faydalı. Bilimsel çalışmalarla ispat edilen yararların birkaçını sayalım: Veganların kalp krizi geçirme, şeker hastası, tansiyon hastası olma riskleri daha düşüktür. Kanser riski azalır. Otoimmün hastalıklara daha az rastlanır. Demans ve bunama daha az görülür” kelamlarıyla gerçek biçimde vegan beslenmenin bedenimize olan faydalarına değindi.
‘ÇOK YETERLİ BİLGİLENMİŞ BİR EBEVEYN OLMAK ŞART’
Vegan olmak için işe hayvanların acı hissine sahip olduklarını ve beşerlerle eşit haklara sahip canlılar olduğunu kabul ederek başlanabileceğine değinen Dr. Murat Kınıkoğlu, “Onları bir yiyecek olarak görmemek temel unsurunuz olmalı. Hayvansal besin tüketimini ortadan kaldırdıktan daha sonra mümkün olduğu kadarıyla kıyafet, paklık ve makyaj materyallerinde de hayvansal içerikli eserleri kullanmamak üzere ömrünüzü bir daha kurgulamanız gerekir” dedi.
“Bitkisel beslenme konusunda fazlaca âlâ bilgilenmiş bir anne-baba olmanız kuralıyla çocuklarınızı vegan besleyebilirsiniz” kelamlarıyla “iyi bilgilenmiş ebeveyn olmak” kuralına vurgu yapan Kınıkoğlu, “Bunu yalnızca ben değil, otorite kabul edilen beslenme kuruluşları söylüyor. Avustralya Beslenme Örgütü şu biçimde diyor: “Uygun biçimde planlanmış olması kuralıyla vejetaryen ve vegan diyetlerin çocuklar için sağlıklı ve kafidir.” 2003 yılında Amerikan Diyetisyenleri ve Kanadalı diyetisyenler de bu bahiste bir açıklama yaptılar: ‘Yeterli planlanmış vejetaryen ve vegan diyetler, hamilelik periyodu dahil olmak üzere bebeklik ve çocukluk devrinde de uygulanabilir.’ Tüm sıhhat kuruluşlarının ‘iyi planlanmış’ bir diyet üzerinde durduklarına dikkatinizi çekerim” dedi ve ekledi:
“Anne-baba beslenme konusunda yeteri kadar bilgili ve ilgili değilse protein, vitamin, mineral eksiklikleri ortaya çıkabilir. Buna karşılık şuurlu bir vegan annenin, çocuğunu günümüz Türkiye’sindeki çocukların yüzde 90’ından daha güzel besleyeceğinden çocuğun daha âlâ gelişim göstereceğine, gelecekteki kalp krizi ve şeker hastalığı riskinin daha az olacağına eminim.”
‘SAĞLIKLI VE KOLAY OLDUĞUNU ANLADIKTAN daha sonra VEGAN OLDUM’
Yaklaşık 6 yıldır vegan olan 29 yaşındaki opera müzikçisi Özgür Selim Gülder, vegan olma yolunda attığı birinci adımı, “Hayvanlarla kurduğumuz alakada adaletsizlik olduğunu, onları birer mal yahut kaynak olarak görmemizdeki yanlışlığı fark ediyordum fakat bununla ilgili ne yapmam gerektiğini bilmiyordum. Veganlığı duyduktan daha sonra araştırmaya başladım, vegan yaşamanın sağlıklı ve kolay olduğunu anladıktan daha sonra vegan oldum” kelamlarıyla anlatıyor.
Dışarıda yemek yerken bilhassa nelere, nasıl dikkat ettiğini anlatan Özgür Selim Gülder, dışarıda hayli fazla vegan çeşidi olduğunu lakin vegan olmadan evvel bu biçimde bir arayışı olmadığı için bunları fark etmediğini söylemiş oldu. Öbür veganlarla bilgi alışverişi yapıp, restoran çalışanlarıyla konuştukça seçeneklerinin arttığına değinen Gülder, Facebook’taki Gezen Vegan kümesi üzere platformlarda da bilgi paylaştıklarını lisana getirdi. Özgür Selim Gülder dışarıda yemek yerken bilhassa neye dikkat ettiğini ise şu sözlerle anlattı:
“Pilav, çorba üzere yemeklere kemik suyu, hayvansal yağ yahut bulyon konulabiliyor. Bu yüzden bilhassa orada birinci kere yemek yiyeceksem, yemeğin ortasında bunların olup olmadığını soruyorum.”
‘HAYVANLARA VE ETRAFIMA OLAN BAKIŞ AÇIM DEĞİŞTİ’
İnsanların, vegan olmayan şeyleri hayatlarından çıkararak başlayabileceklerini söyleyen Özgür Selim Gülder, “Bunlara buzdolabındaki hayvansal eserler, vegan olmayan kozmetik eserler, hayvansal içeren kıyafet ve ayakkabılar örnek verilebilir. Bundan daha sonra vegan kanıyı anlamak ve veganlığı şuurlu ve sağlıklı halde sürdürmek için bu bahiste yazılmış kitapları okuyabilir, bu husustaki makale ve görüntüleri takip edebilir. Bu ortada kişinin özel bir sıhhat durumu olmadığını var iseyıyorum, bu biçimde bir durumda veganlığı bilen bir sıhhat profesyoneline danışılmalı. Yeni vegan olan birinin öbür veganlarla bağlantıda olması da ona büyük kolaylık sağlar” dedi.
Vegan olduktan daha sonra kendisinde gördüğü en büyük değişimin hayvanlara ve etrafına olan bakış açısında gördüğünü aktaran Özgür Selim Gülder, “Özellikle aşikâr hayvanları yıllar boyunca kullanılacak birer kaynak olarak gördükten daha sonra, onları kullanmayı fiilen sonlandırsanız bile zihniniz bir anda değişmiyor. Onların birer obje olmadığını,sizin üzere hisseden, toplumsallaşan, bağ kuran, kendi hayatına paha veren varlıklar olduğunu anlıyorsunuz. Bu da yaşadığınız, gördüğünüz olayları yorumlama biçiminizi temelden değiştiriyor” kelamlarıyla yaşadığı dönüşümü lisana getirdi.
‘YEMEK daha sonraSI HİSSETTİĞİM O TARTI ARTIK YOK’
Sıhhat açısından büyük bir farklılıkla karşılaşmadığını, kan kıymetlerinin ve gücünün vegan olmadan evvel de bu seviyede olduğunu kelamlarına ekleyen Gülder, en büyük farkın sindirim sisteminde olduğunu, vegan olmadan evvel yemek daha sonrası hissettiği tartının artık olmadığını söylemiş oldu.
Vegan olmanın artılarından birinin kişiyi daha şuurlu beslenmeye yönlendirmesi olduğuna dikkat çeken Gülder, “Yediğinizin ortasında ne olduğunu denetim etmeye başlıyorsunuz, genelde bunu yapmayız. Bunun yanında vegan olmayan abur cuburlar hayatınızdan çıkıyor, bunun da sıhhat manasında bir artı olduğu söylenebilir. Vegan yemeklerin kalorisi gorece az olduğundan, doymak için daha fazla yemek yemeniz gerekiyor. Birtakım şahıslar bu durumu eksi olarak bakılırsabilir. olağan olarak en büyük artısı, hayvanlara karşı tavrınızda mümkün olduğunca adil olduğunuzu bilmek” diyerek kelamlarını noktaladı.
‘1 GÜNDE VEGAN OLDUK’
Hayvanların insanların besini olmadıklarını ve hayvansal besinlerin insanlara, tabiattaki hepçil hayvanlara vermedikleri ziyanları verdiğine ikna olduğunda 1 günde vegan olan Göğüs Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Suat Erus, “Eşimle birlikte aldığımız bu sonucun altında yatan sebepler çocukluğumuzdan bu yana maruz kaldığımız lakin bir türlü ortasından çıkamadığımız bilişsel çelişkilerin bir kararıydu. yıllar ortasında internette denk geldiğimiz söyleşiler, belgeseller yahut okuduğumuz kitaplarla bu fikirler olgunlaştı. 2017’de de bu bilgiler bir anda başımızda netleşti ve hem kendimize tıpkı vakitte tabiata ve üzerinde yaşayan tüm hayvanlarla birlikte gezegene ziyan verdiğimizi düşünerek vegan olduk” diye konuştu.
“Vegan beslenmek aslında ne yiyeceğinizi değil, ne yemeyeceğinizi söyleyen bir yaklaşım. Bu yüzden yalnızca kavram üzerinden gidildiğinde tek başına sağlıklı demek savlı olur” diyerek kelamlarını sürdüren Doç. Dr. Suat Erus, “Hayvansalları beslenmenizden çıkarıyorsunuz, bu bile başlı başına bir yarar sağlıyor. Hayvansal besinler hem doğal olarak trans yağ, doymuş yağ ve birebir vakitte beslendikleri ortama bağlı olarak da toksinler içerir. Ayrıyeten sağlıklı bir beslenmenin şayet olmazsa olmazı olan lifi hiç içermedikleri üzere genel olarak bedenimizin sevmediği asidik bir yapıdadır. Ayrıyeten vegan olmak yalnızca bir beslenme halini benimsemek değil dünyadaki tüm hayvanların özgürlüğünü savunmaktır” diyerek veganlığa dair bilgiler verdi.
‘GÜN İÇİNDE EN AZ 5 RENK YİYECEK OLMALI’
Bir besinin hayvansal bir eser içermemesinin tek başına sağlıklı olması için kâfi olmadığının altını çizen Doç. Dr. Suat Erus, “Rafine şeker, beyaz un, tuz, karbonatlı içecekler, kızartmalar genel olarak vegandır fakat sağlıklı oldukları söylenemez. Vegan beslenmenin sağlıklı olabilmesi için mevsiminde, meyve ve zerzevatları mümkün olduğunca aslına uygun bir biçimde, özütü yahut suyu çıkarılmadan, gün ortasında en az 5 renk yiyecek biçimde planlanması önemli” diyerek ihtarlarda bulundu.
‘DOĞUMDAN VEFATA KADAR MUHTAÇ DEĞİLİZ’
Doğumdan mevte kadar, gebelik üzere fizyolojik yahut kanser üzere rastgele bir patolojik süreçte, insanın hayvansal besinlere muhtaç olmadığını, hatta kısa ve uzun vadede hayvansalların kimi riskler taşıdığını, bunun yanında tüketiminin sonlanması halinde birtakım kronik hastalıkların büsbütün düzgünleştiğini söyleyen bilimsel makalelerin de mevcut olduğunu lisana getiren Doç. Dr. Suat Erus, “Besinlerin hangi kaynaklardan geldiğinden epey neleri içerdiği daha değer kazanıyor. Bu noktada da çocukların yetişkinlerden farklı muhtaçlıkları olmuyor. Bunun tahminen tek istisnası birinci aylardaki anne sütü ve ısırma-çiğnemenin tam manasıyla gelişmediği süratli büyüme ihtiyacı olan birinci senelerdaki az lifli besin ihtiyacı sayılabilir. Bunun haricinde vegan olmayan çocukların kullandığı vitamin ve mineraller de birinci senelerda çocuklara destek verilir” dedi.
‘VEGAN OLDUKTAN daha sonra İYİLEŞTİM’
“Vegan beslenme hakikat yapılırsa, bugün niçini ‘kader’ ya da ‘genetik’ sanılan biroldukça hastalığın önüne geçebildiğini yapılan bilimsel çalışmalardan biliyoruz” diyen Doç. Dr. Suat Erus , “Bunların en mühimleri kalp krizi, inme, tip 2 diyabet üzere epeyce sık görülen yahut sakat bırakan hastalıklar. Bunun yanında birtakım alerjik hastalıklarda da süratli ve yüz güldürücü sonuçların alındığını gösteren çalışmalar mevcut” bilgisini verdi.
Vegan olduktan daha sonra insülin direnci, kolesterol yüksekliği, hipertansiyon sıkıntısının ortadan kalktığını söyleyen Doç. Dr. Suat Erus, “Bunları tahminen ilaçlarla da sağlayabilirdim fakat yalnızca yemek yiyerek tahminen de birkaç yıl daha sonra kullanmaya başlayacağım kutu kutu ilaçlardan başlamadan kurtulmuş oldum. Bu değişim yalnızca bende değil yakın etrafımda de yaşandı. Kolesterol ve tansiyon ilacını bırakan, diyabet ilacını azaltan yakınlarım oldu. Tek yaptıkları ise tabaklarındaki yemeği değiştirmekti. Beşerler bu tip ilaçlarla kronik hastalıkları yenebileceklerin sanıyorlar, halbuki bu ilaçları sonsuza dek almaları gerekiyor. Fakat yanılgıyı bulup ondan vazgeçtiğinizde bedenin mucizesi ortaya çıkıyor ve ilaç almanıza gerek kalmıyor” kelamlarıyla vegan olduktan daha sonra kendisindeki ve etrafındaki değişimleri anlattı.
‘HAYVANLARA ZİYAN VERMEDEN BİR HAYAT SÜRDÜRÜLEBİLİR’
6 yıldır vegan olan ve Instagram’daki sayfasında da bu hususta farkındalık yaratmaya çalışan Melike Dirikoç, birinci başta vegan olmanın bir tercih olduğunu düşünmüş ancak araştırmaya başladıkça, “İnsan kullanması için hayvanlara neler yapıldığını ve yaşatıldığını gördüm” dedi ve ekledi:
“Hayvanları kullanmanın etik olarak yanlışlığı haricinde onlardan alınanları tüketmeye hiç muhtaçlığımız olmadığını, tersine hayvansal beslenmenin insan sıhhatine ve gezegene de olumsuz tesirlerini öğrenince vegan yaşamamak için bir sebep kalmamıştı.”
Veganlığın öylesine verilen bir karar ya da şahsi bir tercih olmadığının altını çizen Dirikoç, “Vegan yaşamanın niçinleri var, başta da hayvanlarla alakalı etik niçinler. Bu niçinleri anladığımızda içimizde bir şeyleri değiştirmek üzere bir itki oluşuyor. bu biçimde da ‘Nasıl?’ sorusunu soruyoruz ve araştırmalar bizi hayli çeşitli, lezzetli, daha sürdürülebilir ve daha sağlıklı olan bitkisel mutfağa yönlendiriyor. O noktada hayvanlara ve ekosisteme ziyan vermeden bir hayat sürdürebileceğimizi anlamış oluyoruz” kelamlarıyla lisana getirdi.
‘DÜŞÜK OLAN TÜM BEDELLERİM GÜZELLEŞTİ, ALERJİK SİNÜZİTİM GEÇTİ’
Vegan olmadan evvelki hayatıyla şimdiki hayatını sıhhat bedelleri açısından karşılaştıran Melike Dirikoç, “Benim vegan olmadan evvel B12, demir, D vitamini üzere bedellerim sıklıkla düşüktü. Kolesterol düzeyim ise pek yükselmişti. Vegan olduktan daha sonra tüm bedellerim güzelleşti. Çocukluğumdan beri hayli muzdarip olduğum alerjik sinüzitim büsbütün geçti. Vegan olup araştırdıktan daha sonra inek sütünün alerjiyle olan münasebetini öğrenmiştim. Vegan olduktan daha sonraki periyot ömrümün en sağlıklı devirleridir benim için” vurgusunu yaptı.
İSTEYEN HERKES HER YAŞTA VEGAN OLABİLİR
Vegan diyetler besin açısından varlıklı, doymuş yağlar açısından düşük olarak nitelendiriliyor. Uzmanlara nazaran vegan diyetler bir kişinin muhtaçlık duyduğu tüm besin hususlarını sağlayabiliyor ve ziyanlı hayvansal yağlarla ilişkilendirilen kimi mümkün sıhhat risklerini de ortadan kaldırabiliyor. Bu beslenme biçiminin kalp sıhhatini güzelleştirebileceğini, kansere karşı koruyabileceğini ve tip 2 diyabet riskini de azaltabileceğini gösteren araştırmalar da var.
Vegan olmak için rastgele bir yaş sınırlaması olmadığı da belirtiliyor. Yani hakikat biçimde sürdürüldüğü takdirde herkes, her yaşta vegan olabilir.
‘KANSER RİSKİ AZALIYOR, DEMANS VE BUNAMA DAHA AZ GÖRÜLÜYOR’
“Vegan beslenme eşittir sağlıklı beslenme diyemeyiz. Vegan olduğu biçimde sıhhatsiz beslenenler de var, onlar yarardan epey ziyan görürler” diyen kendisi de vegan olan Kalp ve İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Murat Kınıkoğlu, “Temel beslenme prensiplerine dikkat edilmesi halinde vegan beslenme omnivor beslenme yani hayvansal besin tüketenlere bakılırsa sıhhat açısından daha faydalı. Bilimsel çalışmalarla ispat edilen yararların birkaçını sayalım: Veganların kalp krizi geçirme, şeker hastası, tansiyon hastası olma riskleri daha düşüktür. Kanser riski azalır. Otoimmün hastalıklara daha az rastlanır. Demans ve bunama daha az görülür” kelamlarıyla gerçek biçimde vegan beslenmenin bedenimize olan faydalarına değindi.
‘ÇOK YETERLİ BİLGİLENMİŞ BİR EBEVEYN OLMAK ŞART’
Vegan olmak için işe hayvanların acı hissine sahip olduklarını ve beşerlerle eşit haklara sahip canlılar olduğunu kabul ederek başlanabileceğine değinen Dr. Murat Kınıkoğlu, “Onları bir yiyecek olarak görmemek temel unsurunuz olmalı. Hayvansal besin tüketimini ortadan kaldırdıktan daha sonra mümkün olduğu kadarıyla kıyafet, paklık ve makyaj materyallerinde de hayvansal içerikli eserleri kullanmamak üzere ömrünüzü bir daha kurgulamanız gerekir” dedi.
“Bitkisel beslenme konusunda fazlaca âlâ bilgilenmiş bir anne-baba olmanız kuralıyla çocuklarınızı vegan besleyebilirsiniz” kelamlarıyla “iyi bilgilenmiş ebeveyn olmak” kuralına vurgu yapan Kınıkoğlu, “Bunu yalnızca ben değil, otorite kabul edilen beslenme kuruluşları söylüyor. Avustralya Beslenme Örgütü şu biçimde diyor: “Uygun biçimde planlanmış olması kuralıyla vejetaryen ve vegan diyetlerin çocuklar için sağlıklı ve kafidir.” 2003 yılında Amerikan Diyetisyenleri ve Kanadalı diyetisyenler de bu bahiste bir açıklama yaptılar: ‘Yeterli planlanmış vejetaryen ve vegan diyetler, hamilelik periyodu dahil olmak üzere bebeklik ve çocukluk devrinde de uygulanabilir.’ Tüm sıhhat kuruluşlarının ‘iyi planlanmış’ bir diyet üzerinde durduklarına dikkatinizi çekerim” dedi ve ekledi:
“Anne-baba beslenme konusunda yeteri kadar bilgili ve ilgili değilse protein, vitamin, mineral eksiklikleri ortaya çıkabilir. Buna karşılık şuurlu bir vegan annenin, çocuğunu günümüz Türkiye’sindeki çocukların yüzde 90’ından daha güzel besleyeceğinden çocuğun daha âlâ gelişim göstereceğine, gelecekteki kalp krizi ve şeker hastalığı riskinin daha az olacağına eminim.”
‘SAĞLIKLI VE KOLAY OLDUĞUNU ANLADIKTAN daha sonra VEGAN OLDUM’
Yaklaşık 6 yıldır vegan olan 29 yaşındaki opera müzikçisi Özgür Selim Gülder, vegan olma yolunda attığı birinci adımı, “Hayvanlarla kurduğumuz alakada adaletsizlik olduğunu, onları birer mal yahut kaynak olarak görmemizdeki yanlışlığı fark ediyordum fakat bununla ilgili ne yapmam gerektiğini bilmiyordum. Veganlığı duyduktan daha sonra araştırmaya başladım, vegan yaşamanın sağlıklı ve kolay olduğunu anladıktan daha sonra vegan oldum” kelamlarıyla anlatıyor.
Dışarıda yemek yerken bilhassa nelere, nasıl dikkat ettiğini anlatan Özgür Selim Gülder, dışarıda hayli fazla vegan çeşidi olduğunu lakin vegan olmadan evvel bu biçimde bir arayışı olmadığı için bunları fark etmediğini söylemiş oldu. Öbür veganlarla bilgi alışverişi yapıp, restoran çalışanlarıyla konuştukça seçeneklerinin arttığına değinen Gülder, Facebook’taki Gezen Vegan kümesi üzere platformlarda da bilgi paylaştıklarını lisana getirdi. Özgür Selim Gülder dışarıda yemek yerken bilhassa neye dikkat ettiğini ise şu sözlerle anlattı:
“Pilav, çorba üzere yemeklere kemik suyu, hayvansal yağ yahut bulyon konulabiliyor. Bu yüzden bilhassa orada birinci kere yemek yiyeceksem, yemeğin ortasında bunların olup olmadığını soruyorum.”
‘HAYVANLARA VE ETRAFIMA OLAN BAKIŞ AÇIM DEĞİŞTİ’
İnsanların, vegan olmayan şeyleri hayatlarından çıkararak başlayabileceklerini söyleyen Özgür Selim Gülder, “Bunlara buzdolabındaki hayvansal eserler, vegan olmayan kozmetik eserler, hayvansal içeren kıyafet ve ayakkabılar örnek verilebilir. Bundan daha sonra vegan kanıyı anlamak ve veganlığı şuurlu ve sağlıklı halde sürdürmek için bu bahiste yazılmış kitapları okuyabilir, bu husustaki makale ve görüntüleri takip edebilir. Bu ortada kişinin özel bir sıhhat durumu olmadığını var iseyıyorum, bu biçimde bir durumda veganlığı bilen bir sıhhat profesyoneline danışılmalı. Yeni vegan olan birinin öbür veganlarla bağlantıda olması da ona büyük kolaylık sağlar” dedi.
Vegan olduktan daha sonra kendisinde gördüğü en büyük değişimin hayvanlara ve etrafına olan bakış açısında gördüğünü aktaran Özgür Selim Gülder, “Özellikle aşikâr hayvanları yıllar boyunca kullanılacak birer kaynak olarak gördükten daha sonra, onları kullanmayı fiilen sonlandırsanız bile zihniniz bir anda değişmiyor. Onların birer obje olmadığını,sizin üzere hisseden, toplumsallaşan, bağ kuran, kendi hayatına paha veren varlıklar olduğunu anlıyorsunuz. Bu da yaşadığınız, gördüğünüz olayları yorumlama biçiminizi temelden değiştiriyor” kelamlarıyla yaşadığı dönüşümü lisana getirdi.
‘YEMEK daha sonraSI HİSSETTİĞİM O TARTI ARTIK YOK’
Sıhhat açısından büyük bir farklılıkla karşılaşmadığını, kan kıymetlerinin ve gücünün vegan olmadan evvel de bu seviyede olduğunu kelamlarına ekleyen Gülder, en büyük farkın sindirim sisteminde olduğunu, vegan olmadan evvel yemek daha sonrası hissettiği tartının artık olmadığını söylemiş oldu.
Vegan olmanın artılarından birinin kişiyi daha şuurlu beslenmeye yönlendirmesi olduğuna dikkat çeken Gülder, “Yediğinizin ortasında ne olduğunu denetim etmeye başlıyorsunuz, genelde bunu yapmayız. Bunun yanında vegan olmayan abur cuburlar hayatınızdan çıkıyor, bunun da sıhhat manasında bir artı olduğu söylenebilir. Vegan yemeklerin kalorisi gorece az olduğundan, doymak için daha fazla yemek yemeniz gerekiyor. Birtakım şahıslar bu durumu eksi olarak bakılırsabilir. olağan olarak en büyük artısı, hayvanlara karşı tavrınızda mümkün olduğunca adil olduğunuzu bilmek” diyerek kelamlarını noktaladı.
‘1 GÜNDE VEGAN OLDUK’
Hayvanların insanların besini olmadıklarını ve hayvansal besinlerin insanlara, tabiattaki hepçil hayvanlara vermedikleri ziyanları verdiğine ikna olduğunda 1 günde vegan olan Göğüs Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Suat Erus, “Eşimle birlikte aldığımız bu sonucun altında yatan sebepler çocukluğumuzdan bu yana maruz kaldığımız lakin bir türlü ortasından çıkamadığımız bilişsel çelişkilerin bir kararıydu. yıllar ortasında internette denk geldiğimiz söyleşiler, belgeseller yahut okuduğumuz kitaplarla bu fikirler olgunlaştı. 2017’de de bu bilgiler bir anda başımızda netleşti ve hem kendimize tıpkı vakitte tabiata ve üzerinde yaşayan tüm hayvanlarla birlikte gezegene ziyan verdiğimizi düşünerek vegan olduk” diye konuştu.
“Vegan beslenmek aslında ne yiyeceğinizi değil, ne yemeyeceğinizi söyleyen bir yaklaşım. Bu yüzden yalnızca kavram üzerinden gidildiğinde tek başına sağlıklı demek savlı olur” diyerek kelamlarını sürdüren Doç. Dr. Suat Erus, “Hayvansalları beslenmenizden çıkarıyorsunuz, bu bile başlı başına bir yarar sağlıyor. Hayvansal besinler hem doğal olarak trans yağ, doymuş yağ ve birebir vakitte beslendikleri ortama bağlı olarak da toksinler içerir. Ayrıyeten sağlıklı bir beslenmenin şayet olmazsa olmazı olan lifi hiç içermedikleri üzere genel olarak bedenimizin sevmediği asidik bir yapıdadır. Ayrıyeten vegan olmak yalnızca bir beslenme halini benimsemek değil dünyadaki tüm hayvanların özgürlüğünü savunmaktır” diyerek veganlığa dair bilgiler verdi.
‘GÜN İÇİNDE EN AZ 5 RENK YİYECEK OLMALI’
Bir besinin hayvansal bir eser içermemesinin tek başına sağlıklı olması için kâfi olmadığının altını çizen Doç. Dr. Suat Erus, “Rafine şeker, beyaz un, tuz, karbonatlı içecekler, kızartmalar genel olarak vegandır fakat sağlıklı oldukları söylenemez. Vegan beslenmenin sağlıklı olabilmesi için mevsiminde, meyve ve zerzevatları mümkün olduğunca aslına uygun bir biçimde, özütü yahut suyu çıkarılmadan, gün ortasında en az 5 renk yiyecek biçimde planlanması önemli” diyerek ihtarlarda bulundu.
‘DOĞUMDAN VEFATA KADAR MUHTAÇ DEĞİLİZ’
Doğumdan mevte kadar, gebelik üzere fizyolojik yahut kanser üzere rastgele bir patolojik süreçte, insanın hayvansal besinlere muhtaç olmadığını, hatta kısa ve uzun vadede hayvansalların kimi riskler taşıdığını, bunun yanında tüketiminin sonlanması halinde birtakım kronik hastalıkların büsbütün düzgünleştiğini söyleyen bilimsel makalelerin de mevcut olduğunu lisana getiren Doç. Dr. Suat Erus, “Besinlerin hangi kaynaklardan geldiğinden epey neleri içerdiği daha değer kazanıyor. Bu noktada da çocukların yetişkinlerden farklı muhtaçlıkları olmuyor. Bunun tahminen tek istisnası birinci aylardaki anne sütü ve ısırma-çiğnemenin tam manasıyla gelişmediği süratli büyüme ihtiyacı olan birinci senelerdaki az lifli besin ihtiyacı sayılabilir. Bunun haricinde vegan olmayan çocukların kullandığı vitamin ve mineraller de birinci senelerda çocuklara destek verilir” dedi.
‘VEGAN OLDUKTAN daha sonra İYİLEŞTİM’
“Vegan beslenme hakikat yapılırsa, bugün niçini ‘kader’ ya da ‘genetik’ sanılan biroldukça hastalığın önüne geçebildiğini yapılan bilimsel çalışmalardan biliyoruz” diyen Doç. Dr. Suat Erus , “Bunların en mühimleri kalp krizi, inme, tip 2 diyabet üzere epeyce sık görülen yahut sakat bırakan hastalıklar. Bunun yanında birtakım alerjik hastalıklarda da süratli ve yüz güldürücü sonuçların alındığını gösteren çalışmalar mevcut” bilgisini verdi.
Vegan olduktan daha sonra insülin direnci, kolesterol yüksekliği, hipertansiyon sıkıntısının ortadan kalktığını söyleyen Doç. Dr. Suat Erus, “Bunları tahminen ilaçlarla da sağlayabilirdim fakat yalnızca yemek yiyerek tahminen de birkaç yıl daha sonra kullanmaya başlayacağım kutu kutu ilaçlardan başlamadan kurtulmuş oldum. Bu değişim yalnızca bende değil yakın etrafımda de yaşandı. Kolesterol ve tansiyon ilacını bırakan, diyabet ilacını azaltan yakınlarım oldu. Tek yaptıkları ise tabaklarındaki yemeği değiştirmekti. Beşerler bu tip ilaçlarla kronik hastalıkları yenebileceklerin sanıyorlar, halbuki bu ilaçları sonsuza dek almaları gerekiyor. Fakat yanılgıyı bulup ondan vazgeçtiğinizde bedenin mucizesi ortaya çıkıyor ve ilaç almanıza gerek kalmıyor” kelamlarıyla vegan olduktan daha sonra kendisindeki ve etrafındaki değişimleri anlattı.
‘HAYVANLARA ZİYAN VERMEDEN BİR HAYAT SÜRDÜRÜLEBİLİR’
6 yıldır vegan olan ve Instagram’daki sayfasında da bu hususta farkındalık yaratmaya çalışan Melike Dirikoç, birinci başta vegan olmanın bir tercih olduğunu düşünmüş ancak araştırmaya başladıkça, “İnsan kullanması için hayvanlara neler yapıldığını ve yaşatıldığını gördüm” dedi ve ekledi:
“Hayvanları kullanmanın etik olarak yanlışlığı haricinde onlardan alınanları tüketmeye hiç muhtaçlığımız olmadığını, tersine hayvansal beslenmenin insan sıhhatine ve gezegene de olumsuz tesirlerini öğrenince vegan yaşamamak için bir sebep kalmamıştı.”
Veganlığın öylesine verilen bir karar ya da şahsi bir tercih olmadığının altını çizen Dirikoç, “Vegan yaşamanın niçinleri var, başta da hayvanlarla alakalı etik niçinler. Bu niçinleri anladığımızda içimizde bir şeyleri değiştirmek üzere bir itki oluşuyor. bu biçimde da ‘Nasıl?’ sorusunu soruyoruz ve araştırmalar bizi hayli çeşitli, lezzetli, daha sürdürülebilir ve daha sağlıklı olan bitkisel mutfağa yönlendiriyor. O noktada hayvanlara ve ekosisteme ziyan vermeden bir hayat sürdürebileceğimizi anlamış oluyoruz” kelamlarıyla lisana getirdi.
‘DÜŞÜK OLAN TÜM BEDELLERİM GÜZELLEŞTİ, ALERJİK SİNÜZİTİM GEÇTİ’
Vegan olmadan evvelki hayatıyla şimdiki hayatını sıhhat bedelleri açısından karşılaştıran Melike Dirikoç, “Benim vegan olmadan evvel B12, demir, D vitamini üzere bedellerim sıklıkla düşüktü. Kolesterol düzeyim ise pek yükselmişti. Vegan olduktan daha sonra tüm bedellerim güzelleşti. Çocukluğumdan beri hayli muzdarip olduğum alerjik sinüzitim büsbütün geçti. Vegan olup araştırdıktan daha sonra inek sütünün alerjiyle olan münasebetini öğrenmiştim. Vegan olduktan daha sonraki periyot ömrümün en sağlıklı devirleridir benim için” vurgusunu yaptı.