Gazoz, Osmanlı topraklarına birinci sefer 1890’lı senelerda ithal bir içecek olan giriş yaptı. vakit içinde şerbet üzere klâsik içeceklerin yerini alan ve çok sevilen gazoz, yıllar içerisinde yalnızca bir içecek olarak da kalmadı. hem de hafızalarda nostaljik bir içecek ve eski çocukluk periyotlarının anısı olarak yer etti. Türkiye’de gazoz fabrikası kurarak gazoz üreten birinci isim Aleksandra Mısırlıoğlu oldu. Mısırlıoğlu, Fransa’dan gazozun üretim hakkını ve gazoz yapma makinesini satın alarak Karaköy’deki fabrikada ‘Mısırlıoğlu’ markası ile 1908 yılında üretime başladı. Bu üretimleri vakit içinde öbür markalar takip etti ve ülkenin her yerinde farklı markalarla kent gazozları üretilmeye başlanarak üretim çeşitlendi.
HER KENTİN GAZOZU ÖTEKİ
Birinci vakit içinder seyyar otomobillerde bardaklara doldurularak yahut cam şişelerde satışı yapılan gazozda, satışların yeterli gitmesi ve tıpkı vakitte markanın tanınmasıyla büsbütün şişeli üretimlere geçiş yapıldı. Başlangıçta sade olarak üretilen gazoz daha sonrasında her kentte farklı lezzet ve aromalarda, tadı ve kokusu kendine has özelliklerde ortaya çıktı. Gazozlara eşsiz lezzetleri veren bu farklılıklar ise üretiminde kullanılan bölgeye has su, meyve aromaları ve koku üzere özellikler oldu.
Cumhuriyet periyodundan itibaren gazoz üretiminin artış gösterdiğini, 1960’lı senelera gelindiğinde ise Türkiye’de pek fazla gazoz üreticisi bulunduğunun bilgisini veren İstanbul Gelişim Üniversitesi Gastronomi ve Mutfak Sanatları Kısmı Arş. Gör. Emel Çirişoğlu, “60’lı senelerdan 80’li senelera kadar devam eden gazoz külçeşidinin 80’li senelerdan daha sonra tüketim kapasitesinin daraldığını ve gazoz külçeşidinin tesirini yitirdiğini söyleyebilirim. Global sermayeler karşısında güçsüz kalan lokal firmalar, vakit içinde daha az hatırlanır hale gelerek sayıları azaldı. Şimdilerde ise İstanbul’da Sevda Gazozcusu, İzmir’de Münire üzere gazoz dükkanları nostaljik geleneği yaşatmaya devam ediyor” dedi.
‘CAŞAR MI CAŞMAZ MI?’ OYUNU OYNANIRDI
Türkiye’de klasik kültürün bir modülü haline gelen gazozun, günlük ömrün çabucak her alanında kendine yer bulduğunu ve kendi pahasını oluşturduğunu söyleyen Emel Çirişoğlu, “Yazlık sinemalarda tahta sandalyelerde leblebi eşliğinde içilen gazozlar, gazoz kapağı biriktirme, gazoz kapağından oynanan sayısız oyunlar, sokak satıcılarının sokak ortalarında, kıyılarda gazoz satışı yapması, gazoz kapaklarının azlığına yahut oldukcaluğuna bakılırsa verilen bedeller, hamam külçeşidinin vazgeçilmezi olması, çay bahçelerinde ve kahvehanelerde içilmesi bir periyot beşerinin hafızasında yer bulan anılar” kelamlarıyla gazoz kültürüyle büyüyenleri geçmişte seyahate çıkardı.
Çirişoğlu, “Gazoz satın alırken caşar mı caşmaz mı diye gazozun taşıp taşmayacağını kestirim ederek oynanan ve sonunda hakikat iddia eden şahsa gazoz kazandıran bir oyun vardı. Kültürümüzdeki yeri için beraberinde sinemalarda film ortalarında gazoz satışları yapılması, gazoz kapağı kenarlarının taşlarla düzleştirilerek oyunlar oynanması yahut bir daha kapakların ortası delinerek hazırlanan şapkaların düğünlerde yer alması, gazozun açılışındaki patlamaya çok kıymet verilmesi, bayramlarda konuklara ikram edilmesi üzere sayısız örnek verebiliriz. özetlemek gerekirsesı kıymetli bir keyif olarak nitelendirilebilecek gazoz, cümbüşün olduğu her yerde severek tüketilen bir içecek olmuş” diyerek kelamlarını noktaladı.
MÜZİK HOCASININ RİCASIYLA BAŞLADI
30 yaşındaki teşebbüsçü Mahmut Gizli da İstanbul’un Vefa semtinde açtığı Sevda Gazozcusu dükkânıyla Türkiye’nin dört bir yanından gelen konuklarına nostalji yaşatıyor. Evvel İstanbul Üniversitesi’nde çalışma iktisadı ve sanayi münasebetleri, akabinde da kültürel miras ve turizm okuyan Mahmut Gizli, hayatının uzun vaktini biroldukça işletmede çalışarak geçirdi, ta ki 2015 yılında kendi işini kurana kadar. Açtığı işletmede yalnızca Türkiye deki mahallî eserleri satma sonucu alan Gizli, birinci açtığı işletmesinde müzik hocasının “Benim için bir çeşit gazoz koyar mısın?” ricasının Sevda Gazozcusu’nun temelini attığını söylüyor.
Sevda Gazozcusu her insanın geçmişine dokunan bir yer. O denli ki kimi gebe eşi için gece yarısı dükkân açtırıp memleketinin gazozunu alıyor kimi de vefat eden ve gazozu epey seven eşinin anısını bu yerde onun en sevdiği gazozu içerek yaşatıyor.
Mahmut Gizli, açtığı birinci işletmesinin bir gazozcu olmadığını lakin orada gazozcunun birinci adımlarını attığını şu sözlerle lisana getirdi:
“Yaptığım araştırma ve çalışmalar sonunda birinci işletmemde kendime yaklaşık 40 çeşit gazozla vitrin yaptım. Bu sırada üniversite hayatım da devam ediyordu. daha sonra başımda bir gazozcu dükkânı açma fikri oluştu. O gün Vefa semtinde birinci gazozcu dükkânımızı açtığımız yer boşalmış ve kiralık duruma düşmüştü. O gün latifeyle karışık ‘buraya sanki gazozcu mu açsak’ fikrim bugün Türkiye’de yepisyeni bir kapı araladı.”
120 ÇEŞİT GAZOZ SATIYOR
“2016 yılında Vefa semtinde bu projede her vakit bana dayanak veren ortağım Anıl Karacaer ile birinci gazoz işletmemizi açtık. 40 çeşitle başlayan sürecimiz 100’e ulaştı” diyen Mahmut Gizli, kelamlarına şu biçimde devam etti:
“40-50 farklı kent, 100’lerce çeşit gazoz, 20’den çok farklı aroma bizi hayli farklı hayallere ve başarılara taşıdı. Artan ilgi bize Balat’ta da bir yer açmayı nasip etti. Orada da ilgi her vakit fazlaca büyük oldu. Artık ise Safranbolu şubemiz açıldı, birinci kent dışı projemiz de epeyce büyük ilgiyle karşılandı. Bizim için fazlaca gurur verici oldu.”
Şu an yaklaşık 100-150 gazoz üreticisinin olduğuna fakat bunun daima artıp azalarak değiştiğine vurgu yapan Gizli, gazoz tercihlerinin de fazlaca değişken olduğunu söylemiş oldu. “her insanın yaş kümesi ve damak tadına göre lezzetler değişiyor” diyen Gizli, “Bizdeki hayli fazla çeşit ve aroma insanların aklını karıştırıyor açıkçası ve genelde gelenler de damağına en uygun hangisi ise onu tercih ediyor. Ben örneğin sade olanları daha hayli severim. Fakat kimi konuklarımız aromalı eserleri daha hayli seviyor” yorumunda bulundu. Kendi gazozlarını da ürettiklerin söyleyen Mahmut Gizli, “Ben epeyce daha düzgün yerlere geleceğine inanıyorum. Artık kendi gazozumuzu da ürettik. Eski mahalle gazozları üzere o anda dükkânın ortasında yapıp satıyoruz. Yakında kendi markamız ile şişe gazoz üretimi de başlayacak” ayrıntısını paylaştı.
HER KENTİN GAZOZU ÖTEKİ
Birinci vakit içinder seyyar otomobillerde bardaklara doldurularak yahut cam şişelerde satışı yapılan gazozda, satışların yeterli gitmesi ve tıpkı vakitte markanın tanınmasıyla büsbütün şişeli üretimlere geçiş yapıldı. Başlangıçta sade olarak üretilen gazoz daha sonrasında her kentte farklı lezzet ve aromalarda, tadı ve kokusu kendine has özelliklerde ortaya çıktı. Gazozlara eşsiz lezzetleri veren bu farklılıklar ise üretiminde kullanılan bölgeye has su, meyve aromaları ve koku üzere özellikler oldu.
Cumhuriyet periyodundan itibaren gazoz üretiminin artış gösterdiğini, 1960’lı senelera gelindiğinde ise Türkiye’de pek fazla gazoz üreticisi bulunduğunun bilgisini veren İstanbul Gelişim Üniversitesi Gastronomi ve Mutfak Sanatları Kısmı Arş. Gör. Emel Çirişoğlu, “60’lı senelerdan 80’li senelera kadar devam eden gazoz külçeşidinin 80’li senelerdan daha sonra tüketim kapasitesinin daraldığını ve gazoz külçeşidinin tesirini yitirdiğini söyleyebilirim. Global sermayeler karşısında güçsüz kalan lokal firmalar, vakit içinde daha az hatırlanır hale gelerek sayıları azaldı. Şimdilerde ise İstanbul’da Sevda Gazozcusu, İzmir’de Münire üzere gazoz dükkanları nostaljik geleneği yaşatmaya devam ediyor” dedi.
‘CAŞAR MI CAŞMAZ MI?’ OYUNU OYNANIRDI
Türkiye’de klasik kültürün bir modülü haline gelen gazozun, günlük ömrün çabucak her alanında kendine yer bulduğunu ve kendi pahasını oluşturduğunu söyleyen Emel Çirişoğlu, “Yazlık sinemalarda tahta sandalyelerde leblebi eşliğinde içilen gazozlar, gazoz kapağı biriktirme, gazoz kapağından oynanan sayısız oyunlar, sokak satıcılarının sokak ortalarında, kıyılarda gazoz satışı yapması, gazoz kapaklarının azlığına yahut oldukcaluğuna bakılırsa verilen bedeller, hamam külçeşidinin vazgeçilmezi olması, çay bahçelerinde ve kahvehanelerde içilmesi bir periyot beşerinin hafızasında yer bulan anılar” kelamlarıyla gazoz kültürüyle büyüyenleri geçmişte seyahate çıkardı.
Çirişoğlu, “Gazoz satın alırken caşar mı caşmaz mı diye gazozun taşıp taşmayacağını kestirim ederek oynanan ve sonunda hakikat iddia eden şahsa gazoz kazandıran bir oyun vardı. Kültürümüzdeki yeri için beraberinde sinemalarda film ortalarında gazoz satışları yapılması, gazoz kapağı kenarlarının taşlarla düzleştirilerek oyunlar oynanması yahut bir daha kapakların ortası delinerek hazırlanan şapkaların düğünlerde yer alması, gazozun açılışındaki patlamaya çok kıymet verilmesi, bayramlarda konuklara ikram edilmesi üzere sayısız örnek verebiliriz. özetlemek gerekirsesı kıymetli bir keyif olarak nitelendirilebilecek gazoz, cümbüşün olduğu her yerde severek tüketilen bir içecek olmuş” diyerek kelamlarını noktaladı.
MÜZİK HOCASININ RİCASIYLA BAŞLADI
30 yaşındaki teşebbüsçü Mahmut Gizli da İstanbul’un Vefa semtinde açtığı Sevda Gazozcusu dükkânıyla Türkiye’nin dört bir yanından gelen konuklarına nostalji yaşatıyor. Evvel İstanbul Üniversitesi’nde çalışma iktisadı ve sanayi münasebetleri, akabinde da kültürel miras ve turizm okuyan Mahmut Gizli, hayatının uzun vaktini biroldukça işletmede çalışarak geçirdi, ta ki 2015 yılında kendi işini kurana kadar. Açtığı işletmede yalnızca Türkiye deki mahallî eserleri satma sonucu alan Gizli, birinci açtığı işletmesinde müzik hocasının “Benim için bir çeşit gazoz koyar mısın?” ricasının Sevda Gazozcusu’nun temelini attığını söylüyor.
Sevda Gazozcusu her insanın geçmişine dokunan bir yer. O denli ki kimi gebe eşi için gece yarısı dükkân açtırıp memleketinin gazozunu alıyor kimi de vefat eden ve gazozu epey seven eşinin anısını bu yerde onun en sevdiği gazozu içerek yaşatıyor.
Mahmut Gizli, açtığı birinci işletmesinin bir gazozcu olmadığını lakin orada gazozcunun birinci adımlarını attığını şu sözlerle lisana getirdi:
“Yaptığım araştırma ve çalışmalar sonunda birinci işletmemde kendime yaklaşık 40 çeşit gazozla vitrin yaptım. Bu sırada üniversite hayatım da devam ediyordu. daha sonra başımda bir gazozcu dükkânı açma fikri oluştu. O gün Vefa semtinde birinci gazozcu dükkânımızı açtığımız yer boşalmış ve kiralık duruma düşmüştü. O gün latifeyle karışık ‘buraya sanki gazozcu mu açsak’ fikrim bugün Türkiye’de yepisyeni bir kapı araladı.”
120 ÇEŞİT GAZOZ SATIYOR
“2016 yılında Vefa semtinde bu projede her vakit bana dayanak veren ortağım Anıl Karacaer ile birinci gazoz işletmemizi açtık. 40 çeşitle başlayan sürecimiz 100’e ulaştı” diyen Mahmut Gizli, kelamlarına şu biçimde devam etti:
“40-50 farklı kent, 100’lerce çeşit gazoz, 20’den çok farklı aroma bizi hayli farklı hayallere ve başarılara taşıdı. Artan ilgi bize Balat’ta da bir yer açmayı nasip etti. Orada da ilgi her vakit fazlaca büyük oldu. Artık ise Safranbolu şubemiz açıldı, birinci kent dışı projemiz de epeyce büyük ilgiyle karşılandı. Bizim için fazlaca gurur verici oldu.”
Şu an yaklaşık 100-150 gazoz üreticisinin olduğuna fakat bunun daima artıp azalarak değiştiğine vurgu yapan Gizli, gazoz tercihlerinin de fazlaca değişken olduğunu söylemiş oldu. “her insanın yaş kümesi ve damak tadına göre lezzetler değişiyor” diyen Gizli, “Bizdeki hayli fazla çeşit ve aroma insanların aklını karıştırıyor açıkçası ve genelde gelenler de damağına en uygun hangisi ise onu tercih ediyor. Ben örneğin sade olanları daha hayli severim. Fakat kimi konuklarımız aromalı eserleri daha hayli seviyor” yorumunda bulundu. Kendi gazozlarını da ürettiklerin söyleyen Mahmut Gizli, “Ben epeyce daha düzgün yerlere geleceğine inanıyorum. Artık kendi gazozumuzu da ürettik. Eski mahalle gazozları üzere o anda dükkânın ortasında yapıp satıyoruz. Yakında kendi markamız ile şişe gazoz üretimi de başlayacak” ayrıntısını paylaştı.