- Katılım
- 30 May 2021
- Mesajlar
- 2,935
Türk lirasında dün akşam bir eşik daha aşıldı ve 1 doların pahası birinci defa 10 TL’yi gördü. Bir diğer sözle, 1 TL’nin kıymeti 10 sente kadar geriledi.
TL’de son senelerda barizleşen bedel kaybı eğilimi, Merkez Bankası’nın (TCMB) enflasyon artışına karşın sert faiz indirimlerine gitmesiyle hızlandı ve dün çift haneye ulaşıldı.
Pekala bugüne nasıl gelindi? 1 doların 1 TL olduğu günlerden bu güne kurun seyri nasıl gelişti? İşte kurun 20 yıllık yolculuğu…
2001 KRİZİNDE 1 TL’Yİ AŞMIŞTI
1990 yılları, yüksek enflasyon, yüksek bütçe açıkları, IMF programları, siyasi ve ekonomik çalkantılarla geçiren Türkiye, Şubat 2001’de büyük bir krizle sarsıldı.
19 Şubat 2001 Çarşamba tarihindeki Ulusal Güvenlik Konseyi toplantısında devrin Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer’in devrin Başbakanı Bülent Ecevit’e anayasa kitapçığını fırlatması ile tetiklenen krizle bir arada kur siyasetinde rejim değişimi yaşanmıştı.
22 Şubat 2001 tarihinde TCMB, sabit kur rejiminden dalgalı kur rejimine geçmiş ve 23 Şubat 2001 tarihinde birinci sefer 1 TL’yi görmüştü. Periyodun parasıyla 1 doların bedeli 1 milyon TL’yi aşmıştı.
TCMB bilgilerine göre, 20 Şubat 2021’de 691 bin TL olan dolar, 23 şubat 2021’de 1 milyon 78 bin TL olmuştu.
27 AĞUSTOS 2013: 1 DOLAR 2 TL
2001 krizinin akabinde Türkiye’de hükümet değişirken, IMF’nin kemer sıkma ve özelleştirme siyasetleri devreye sokuldu.
Yabancı sıcak para teşebbüsleri ve özelleştirmelerle birlikte enflasyonda düşüş ve TL’de süreksiz bir istikrar devri yakalandı. Lakin ithalata, yüksek cari açığa ve yüksek dış borçlanmaya dayalı bu süreksiz istikrar devri evvel 2008 global finans krizi, akabinde da 2013’te global para musluklarının kısılacağı işaretleriyle son buldu.
Dolar/TL, 27 ağustos 2013’te 2 TL’yi gördü. Doların 1 TL’den 2 TL’ye yükselişi 4549 gün aldı.
20 AĞUSTOS 2015: 1 DOLAR 3 TL
2015 yılı iki seçime sahne oldu. 7 Haziran 2015’teki seçimden tek başına hükümet kurmaya yetecek milletvekili sayısıyla çıkamayan AKP, 1 Kasım 2015’te ülkeyi tekrar seçime taşıdı.
Hem siyasi tıpkı vakitte ekonomik risklerdeki artış, dolar/TL’de artışı birlikteinde getirdi. 20 Ağustos 2015’te dolar, 3 TL’ye ulaştı.
2015 beraberinde Fed’in uzun müddet birinci sefer faiz artışına gittiği yıl oldu.
2 TL’den 3 TL’ye yükseliş, 723 günde oldu.
23 Mart 2018: 1 DOLAR 4 TL
2018 yılı, Türkiye ekonomisindeki biriken sıkıntıların krize dönüştüğü yıl oldu.
Türkiye’de siyasi rejim değişikliğiyle parlamenter sistemden cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine geçilen bu yılda, kur süratle arttı.
Ağır seçim takviminde ekonomiyi canlandırma sebebi öne sürülerek yüksek enflasyona karşın düşük faizde ısrar edilen yılda döviz kurları patladı.
1 doların 3 TL’den 4 TL’ye yükselişi 946 gün sürdü. Lakin daha sonrası çorap söküğü üzere geldi.
1 AĞUSTOS 2018: 1 DOLAR 5 TL
24 Haziran 2018 seçimleri ile birlikte Türkiye, ‘cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi’ne geçiş yaptı. 10 Temmuz’da Hazine ve Maliye Bakanlığı koltuğuna Berat Albayrak oturdu.
esasen var olan sıkıntılara ABD ile yaşanan Rahip Brunson tansiyonunun eklenmesiyle kurda artış hızlandı. 10 Ağustos 2018’de 1 dolar 5 TL oldu.
10 AĞUSTOS 2018: 1 DOLAR 6 TL
Hem düşük faiz ısrarı birebir vakitte Rahip Brunson tansiyonuyla kurda adete fırtına yaşanmaya başlandı.
Dolar/TL’de 4’ten 5’e yükseliş 131 gün sürerken, 5’ten 6’ya yükseliş yalnızca 9 gün sürdü.
14 AĞUSTOS 2018: 1 DOLAR 7 TL
Devrin ABD Lideri Donald Trump’ın Türkiye’ye dönük yaptırım kararları kurdaki ateşi yükseltti ve yalnızca 4 gün ortasında 1 doların bedeli 6 TL’den 7 TL’ye sıçradı.
Rahip Brunson’ın ABD talebi doğrultusunda tahliye edilip ülkesine gönderilmesi ve faizlerdeki artışla bir arada kurun ateşi bir süreliğine söndürüldü.
26 EKİM 2020: 1 DOLAR 8 TL
Türkiye, 8 Temmuz 2019 sabahına devrin Merkez Bankası Lideri Murat Çetinkaya’nın nazaranvden alınıp yerine Murat Uysal’ın atandığına dair Cumhurbaşkanı sonucu ile uyandı.
2019’daki lokal seçimlerde ağır bir yenilgi alan iktidar, süratle faizi indirip ekonomiyi canlandırmayı hedefliyordu.
nazaranv değişikliği daha sonrasında TCMB süratle faiz indirimlerine başladı ve Ağustos 2019 ile Mayıs 2020 içindeki periyotta siyaset faizi, yüzde 24’ten yüzde 8,25’e kadar çekildi.
aslına bakarsanız sakinlik yaşanan iktisatta bir de pandemi şoku yaşanıyordu.
Faiz indirimleri ve kredi patlamasıyla iktisat canlandırılırken, döviz kurlarının patlaması, yaklaşık 128 milyar dolarlık TCMB döviz rezervi örtülü biçimde harcanarak bir süre önlendi lakin 2020’de TL’de paha kaybı hızlandı.
26 Ekim 2020’de dolar/TL’de 8 düzeyi görüldü ve kasım ayının birinci haftasında dolar/TL 8,50 düzeyindeyken iktisat idaresindeki nazaranv değişiklikleri ve sert faiz artışıyla bir sefer daha kurdaki yangın süreksiz olarak söndürüldü.
Dolar/TL’de 7’den 8’e çıkış, 128 milyar dolarlık rezervin harcamasıyla ötelendi ve 804 gün sürdü.
11 EKİM 2021: 1 DOLAR 9 TL
Türkiye 20 Mart 2021 sabahına bir sefer daha TCMB Lideri değişikliği ile uyandı. Naci Ağbal’ın yerine Yeni Şafak muharriri Şahap Kavcıoğlu atanırken, dolar/TL’de 22 Mart’ta 7,20’den 8,48’e sert sıçrama yaşandı.
“Enflasyonun üzerinde faiz” vaadi verilmesi ve bir süre faizlerin sabit tutulmasıyla kurda tansiyon makul bir düzeyde tutundu.
Lakin enflasyonun faizin üstüne çıkmasına karşın TCMB’nin Cumhurbaşkanı’nın isteği doğrultusunda eylülde faiz indirimlerine başlamasıyla TL’de kıymet kaybı hızlandı ve 11 Ekim 2021 günü kurda 9 düzeyi görüldü.
Kurda 8’den 9’a yükseliş, 350 gün sürdü.
12 KASIM 2021: 1 DOLAR 10 TL
Resmi enflasyon yüzde 20’ye dayanırken ve global enflasyonla bir arada global faiz oranları artarken TCMB’nin faiz indirimlerine devam etmesiyle TL’de paha kaybı hızlandı.
18 Kasım’da faiz indirimlerinin devam edeceği beklentisiyle yabancı sıcak para kaçışı hızlanırken, 12 Kasım akşamı 1 dolarda 10 TL düzeyi görüldü.
Kurda 9’dan 10’a yükseliş yalnızca 32 gün sürdü.
Sözcü
TL’de son senelerda barizleşen bedel kaybı eğilimi, Merkez Bankası’nın (TCMB) enflasyon artışına karşın sert faiz indirimlerine gitmesiyle hızlandı ve dün çift haneye ulaşıldı.
Pekala bugüne nasıl gelindi? 1 doların 1 TL olduğu günlerden bu güne kurun seyri nasıl gelişti? İşte kurun 20 yıllık yolculuğu…
2001 KRİZİNDE 1 TL’Yİ AŞMIŞTI
1990 yılları, yüksek enflasyon, yüksek bütçe açıkları, IMF programları, siyasi ve ekonomik çalkantılarla geçiren Türkiye, Şubat 2001’de büyük bir krizle sarsıldı.
19 Şubat 2001 Çarşamba tarihindeki Ulusal Güvenlik Konseyi toplantısında devrin Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer’in devrin Başbakanı Bülent Ecevit’e anayasa kitapçığını fırlatması ile tetiklenen krizle bir arada kur siyasetinde rejim değişimi yaşanmıştı.
22 Şubat 2001 tarihinde TCMB, sabit kur rejiminden dalgalı kur rejimine geçmiş ve 23 Şubat 2001 tarihinde birinci sefer 1 TL’yi görmüştü. Periyodun parasıyla 1 doların bedeli 1 milyon TL’yi aşmıştı.
TCMB bilgilerine göre, 20 Şubat 2021’de 691 bin TL olan dolar, 23 şubat 2021’de 1 milyon 78 bin TL olmuştu.
27 AĞUSTOS 2013: 1 DOLAR 2 TL
2001 krizinin akabinde Türkiye’de hükümet değişirken, IMF’nin kemer sıkma ve özelleştirme siyasetleri devreye sokuldu.
Yabancı sıcak para teşebbüsleri ve özelleştirmelerle birlikte enflasyonda düşüş ve TL’de süreksiz bir istikrar devri yakalandı. Lakin ithalata, yüksek cari açığa ve yüksek dış borçlanmaya dayalı bu süreksiz istikrar devri evvel 2008 global finans krizi, akabinde da 2013’te global para musluklarının kısılacağı işaretleriyle son buldu.
Dolar/TL, 27 ağustos 2013’te 2 TL’yi gördü. Doların 1 TL’den 2 TL’ye yükselişi 4549 gün aldı.
20 AĞUSTOS 2015: 1 DOLAR 3 TL
2015 yılı iki seçime sahne oldu. 7 Haziran 2015’teki seçimden tek başına hükümet kurmaya yetecek milletvekili sayısıyla çıkamayan AKP, 1 Kasım 2015’te ülkeyi tekrar seçime taşıdı.
Hem siyasi tıpkı vakitte ekonomik risklerdeki artış, dolar/TL’de artışı birlikteinde getirdi. 20 Ağustos 2015’te dolar, 3 TL’ye ulaştı.
2015 beraberinde Fed’in uzun müddet birinci sefer faiz artışına gittiği yıl oldu.
2 TL’den 3 TL’ye yükseliş, 723 günde oldu.
23 Mart 2018: 1 DOLAR 4 TL
2018 yılı, Türkiye ekonomisindeki biriken sıkıntıların krize dönüştüğü yıl oldu.
Türkiye’de siyasi rejim değişikliğiyle parlamenter sistemden cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine geçilen bu yılda, kur süratle arttı.
Ağır seçim takviminde ekonomiyi canlandırma sebebi öne sürülerek yüksek enflasyona karşın düşük faizde ısrar edilen yılda döviz kurları patladı.
1 doların 3 TL’den 4 TL’ye yükselişi 946 gün sürdü. Lakin daha sonrası çorap söküğü üzere geldi.
1 AĞUSTOS 2018: 1 DOLAR 5 TL
24 Haziran 2018 seçimleri ile birlikte Türkiye, ‘cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi’ne geçiş yaptı. 10 Temmuz’da Hazine ve Maliye Bakanlığı koltuğuna Berat Albayrak oturdu.
esasen var olan sıkıntılara ABD ile yaşanan Rahip Brunson tansiyonunun eklenmesiyle kurda artış hızlandı. 10 Ağustos 2018’de 1 dolar 5 TL oldu.
10 AĞUSTOS 2018: 1 DOLAR 6 TL
Hem düşük faiz ısrarı birebir vakitte Rahip Brunson tansiyonuyla kurda adete fırtına yaşanmaya başlandı.
Dolar/TL’de 4’ten 5’e yükseliş 131 gün sürerken, 5’ten 6’ya yükseliş yalnızca 9 gün sürdü.
14 AĞUSTOS 2018: 1 DOLAR 7 TL
Devrin ABD Lideri Donald Trump’ın Türkiye’ye dönük yaptırım kararları kurdaki ateşi yükseltti ve yalnızca 4 gün ortasında 1 doların bedeli 6 TL’den 7 TL’ye sıçradı.
Rahip Brunson’ın ABD talebi doğrultusunda tahliye edilip ülkesine gönderilmesi ve faizlerdeki artışla bir arada kurun ateşi bir süreliğine söndürüldü.
26 EKİM 2020: 1 DOLAR 8 TL
Türkiye, 8 Temmuz 2019 sabahına devrin Merkez Bankası Lideri Murat Çetinkaya’nın nazaranvden alınıp yerine Murat Uysal’ın atandığına dair Cumhurbaşkanı sonucu ile uyandı.
2019’daki lokal seçimlerde ağır bir yenilgi alan iktidar, süratle faizi indirip ekonomiyi canlandırmayı hedefliyordu.
nazaranv değişikliği daha sonrasında TCMB süratle faiz indirimlerine başladı ve Ağustos 2019 ile Mayıs 2020 içindeki periyotta siyaset faizi, yüzde 24’ten yüzde 8,25’e kadar çekildi.
aslına bakarsanız sakinlik yaşanan iktisatta bir de pandemi şoku yaşanıyordu.
Faiz indirimleri ve kredi patlamasıyla iktisat canlandırılırken, döviz kurlarının patlaması, yaklaşık 128 milyar dolarlık TCMB döviz rezervi örtülü biçimde harcanarak bir süre önlendi lakin 2020’de TL’de paha kaybı hızlandı.
26 Ekim 2020’de dolar/TL’de 8 düzeyi görüldü ve kasım ayının birinci haftasında dolar/TL 8,50 düzeyindeyken iktisat idaresindeki nazaranv değişiklikleri ve sert faiz artışıyla bir sefer daha kurdaki yangın süreksiz olarak söndürüldü.
Dolar/TL’de 7’den 8’e çıkış, 128 milyar dolarlık rezervin harcamasıyla ötelendi ve 804 gün sürdü.
11 EKİM 2021: 1 DOLAR 9 TL
Türkiye 20 Mart 2021 sabahına bir sefer daha TCMB Lideri değişikliği ile uyandı. Naci Ağbal’ın yerine Yeni Şafak muharriri Şahap Kavcıoğlu atanırken, dolar/TL’de 22 Mart’ta 7,20’den 8,48’e sert sıçrama yaşandı.
“Enflasyonun üzerinde faiz” vaadi verilmesi ve bir süre faizlerin sabit tutulmasıyla kurda tansiyon makul bir düzeyde tutundu.
Lakin enflasyonun faizin üstüne çıkmasına karşın TCMB’nin Cumhurbaşkanı’nın isteği doğrultusunda eylülde faiz indirimlerine başlamasıyla TL’de kıymet kaybı hızlandı ve 11 Ekim 2021 günü kurda 9 düzeyi görüldü.
Kurda 8’den 9’a yükseliş, 350 gün sürdü.
12 KASIM 2021: 1 DOLAR 10 TL
Resmi enflasyon yüzde 20’ye dayanırken ve global enflasyonla bir arada global faiz oranları artarken TCMB’nin faiz indirimlerine devam etmesiyle TL’de paha kaybı hızlandı.
18 Kasım’da faiz indirimlerinin devam edeceği beklentisiyle yabancı sıcak para kaçışı hızlanırken, 12 Kasım akşamı 1 dolarda 10 TL düzeyi görüldü.
Kurda 9’dan 10’a yükseliş yalnızca 32 gün sürdü.
Sözcü